«Στη σωστή πλευρά της ιστορίας»... Είσαι σίγουρος?

 Roberto Pecchioli

Στη γειτονιά του γραφέα σας υπάρχει ένας προοδευτικός κύκλος από τον οποίο είναι καλό να αντλείται έμπνευση. Να κάνουμε και να σκεφτόμαστε, αμφιβάλλοντας, το αντίθετο από αυτό που ορίζουν οι illuminati ηγέτες της. Εδώ και μήνες, ένα σύνθημα γραμμένο σε ένα βρώμικο σεντόνι ζητούσε: ένα ίχνος ειρήνης, τη βαθιά πνευματική συμβολή τών αρχόντων τους στο ουκρανικό δράμα. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ο πίνακας ανακοινώσεων όπου εμφανίζονται με υπερηφάνεια φωτογραφίες σημαντικών γεγονότων προς χρήση των περαστικών.

Μια εικόνα απαθανατίζει μια διαδήλωση στην οποία ένα ζευγάρι μαχητών, προβάλλουν ένα χαρτόνι πού δείχνει  τη μοιραία παράδοση: "στη σωστή πλευρά της ιστορίας". Η λεζάντα αναφέρει τις συνεχιζόμενες μάχες από τους ατρόμητους ιππότες του ουράνιου τόξου: jus scholae, δωρεάν κάνναβη, η άμβλωση καθολικό δικαίωμα. Τόμπολα, ή όπως έλεγαν οι σχολιαστές αγώνων τένις, στο αποφασιστικό χτύπημα του νικητή, παιχνίδι, αγώνας, συνάντηση.  Και voila, η πρόοδος εξυπηρετείται. Περισσότερο από χθες, λιγότερο από αύριο, όπως τα μετάλλια των εραστών.

Δεν είναι ενδιαφέρον εδώ να αντικρούσουμε ή να δεχτούμε επί της ουσίας τις απόψεις των αξιέπαινων προοδευτικών, των αυτόκλητων «όμορφων ψυχών» για τις οποίες μίλησε ο Friedrich Schiller. «Μια όμορφη ψυχή λέγεται όταν το ηθικό συναίσθημα έχει καταφέρει να εξασφαλίσει όλες τις εσωτερικές κινήσεις του ανθρώπου, σε σημείο να μπορεί να αφήσει την καθοδήγηση της θέλησης χωρίς φόβο στην αγάπη και ποτέ να μην διατρέξει τον κίνδυνο να έρθει σε αντίθεση με τις αποφάσεις της».

Η καταδικασμένη(Δάντης) ψυχή του συγγραφέα εντυπωσιάζεται μάλλον από το σύνθημα, μια συνολική επιτομή της έχθρας πολλών σύγχρονων Δυτικών. Το σωστό μέρος της ιστορίας... Βασικό, τρομερό πρόγραμμα, να θεωρεί κανείς τον εαυτό του ερμηνευτή ακόμη και της ιστορίας, να μυρίζει τον άνεμο σαν κυνηγόσκυλο και να τοποθετείται στο πέρασμά του, χαρούμενος που βρίσκεται στο πλευρό της δεξιάς, που συμπίπτει με το σήμερα, με το αυτοαποκαλούμενο πνεύμα των καιρών (την ιδιότροπη και εργαλειακή θέληση των ισχυρών), με το αναπόφευκτο σύμβολο «συν» στο Καλό κουτί.

Αλλά υπάρχει αυτός ο άνεμος της ιστορίας, αυτό το υποστατικό πνεύμα, αυτή η αόρατη νοημοσύνη που ωθεί τα γεγονότα και τους ανθρώπους προς μια ακριβή κατεύθυνση, η οποία είναι πάνω απ' όλα η σωστή, η μυστηριώδης ανώτερη σοφία της οποίας μερικοί – αυτοί, οι κάτοχοι του συμπαντικού κλειδιού για τη διάκριση του Καλού – είναι οι εξουσιοδοτημένοι εκπρόσωποι, οι πράκτορες μιας μόνο επιχείρησης; Η απάντησή μας είναι όχι, ένα στρογγυλό, ειλικρινές, συνολικό όχι. Η ιστορικιστική ψευδαίσθηση είναι αρχαία και βαθιά ριζωμένη, αλλά όχι λιγότερο ψευδής. Παράξενη πεποίθηση, αυτή μιας ιστορίας που προχωρά σε μια καθορισμένη πορεία, αυτή της προόδου στον ορισμό που διαδίδεται από ένα μέρος του δυτικού ευρωδυτικού πολιτισμού, υλιστές που δεν δέχονται κανένα άλλο ντετερμινισμό, καμία πρόνοια ή αόρατο χέρι.

Η ιστορία θα ήταν ένα πεπρωμένο που έχει ήδη γραφτεί, σε μια εποχή στην οποία το πεπρωμένο δεν γίνεται πλέον πιστευτό, χαμένο λιμάνι των αβέβαιων βημάτων μας, κρυμμένο από μια ξαφνική ομίχλη, ίσως αντικατοπτρισμό στην έρημο. Το τελευταίο γνωστό πεπρωμένο είναι αυτό των ταξιδιών μας, των διακοπών μας, ένα όνομα σφραγισμένο σε κουπόνια που περιμένουν να γίνουν το σκηνικό των φωτογραφιών που θα προβληθούν στην εικονική κοινότητα. Η υποτιθέμενη αίσθηση της ιστορίας («δικαίωμα», επιπλέον) είναι μια ψευδαίσθηση, μια αφελής πεποίθηση.

Αρχικά, ο ιστορικισμός ήταν ένας φιλοσοφικός προσανατολισμός του γερμανικού ρομαντισμού. Ο Novalis ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο ιστορικός, για να ορίσει την ιστορική και προοδευτική φύση της εκδήλωσης της αλήθειας ή της λογικής, τον καρπό μιας διαδικασίας ανάπτυξης. Για τον Καρλ Μαρξ, ο οποίος παραμένει ο εμπνευστής των ενθουσιωδών του «πνεύματος της ιστορίας», αυτό θεωρείται από μια εγγενή άποψη, ως η απελευθέρωση του ανθρώπου μέσω της προοδευτικής και διαλεκτικής εκλογίκευσης της σχέσης με την πραγματικότητα. Ενώ για τον ιδεαλισμό το σημείο εκκίνησης είναι το πνεύμα (χωρίς το οποίο δεν υπάρχει τίποτα, ούτε καν η πραγματικότητα), για τον μαρξιστικό ιστορικισμό το σημείο εκκίνησης είναι η ίδια η ιστορία. Είναι ο πυρήνας του ιστορικού υλισμού, του οποίου τα τσιπ, τα απομεινάρια μιας ξέφρενης κουλτούρας, υβριδοποιήθηκαν στο καζάνι του προοδευτισμού και καίνε θυμίαμα σε μια κίβδηλη πίστη, αυτή στο «σωστό μέρος» της ιστορίας. Εκείνη η λανθασμένη, φαίνεται να καταλαβαίνει, είναι τέτοια επειδή είναι χαμένη στο μεγάλο χορό της νεωτερικότητας.

Νά λοιπόν, γιατί δέν υπάρχει αντίσταση σέ κάθε καινοτομία που ευχαριστεί την υποτιθέμενη «αίσθηση της ιστορίας», καθώς αντιπροσωπεύει την πρόοδο του πολιτισμού, στην πραγματικότητα του ίδιου του πολιτισμού,πού είναι το φως που νικά το σκοτάδι. Κανείς δεν θέλει να ζει στο σκοτάδι, οπότε αν η κυρίαρχη σκέψη – όπως η σκέψη του κυρίαρχου, αλλά έχουν ξεχάσει αυτό το μαρξικό μάθημα – λέει ότι είναι πολύ καλό να απελευθερωθούν ορισμένες ναρκωτικές ουσίες, αυτή είναι η «σωστή» κατεύθυνση της ιστορίας. Αν η επικρατούσα τάση επιβεβαιώνει ότι είναι ένας γάμος η ένωση δύο ανθρώπων του ίδιου φύλου, ποιοι είμαστε εμείς για να αμφισβητήσουμε τον άνεμο της ιστορίας;

Εάν θεωρείται σκόπιμο να δοθούν ίσα ή μεγαλύτερα δικαιώματα στους ξένους παρά στους συμπατριώτες, αυτό είναι επίσης η πνοή της ιστορίας. Ομοίως, αν οι ολιγαρχίες πιστεύουν ότι το ανθρώπινο είδος είναι πάρα πολύ μεγάλο στη γη (εκτός από αυτούς, ça va sans dire), τότε ζήτω η άμβλωση ως καθολικό, άυλο δικαίωμα, ζήτω η πτώση του ποσοστού γεννήσεων, ζήτω ο θάνατος που προκαλείται για να απαλλαγούμε γρήγορα από μερικούς από τους ανεπιθύμητους επισκέπτες του πλανήτη.

Γελάει κανείς πικρά, στυφά, διαβάζοντας σε μια εφημερίδα (για φήμη που δεν αξίζει, όχι για εξουσία ή αντίτυπα που πωλούνται) μια intemerata ανήσυχη, μια επικεφαλίδα για το ποσοστό γεννήσεων που μειώνεται. Ένα πρόβλημα, τι να κάνετε; Αλλά τότε η ιστορία δεν πηγαίνει μονόδρομος, κάθε τόσο παίρνει ένα hangover και ζιγκ-ζαγκ. Χωρίς νέους, χωρίς παιδιά, τελειώνει η κοινωνία και ο τρόπος ζωής. Κάποια φευγαλέα αμφιβολία πρέπει να έχει προκύψει ακόμη και στο μυαλό των θιασωτών της ιστορίας. Αλλά όχι, είμαστε όλοι ίδιοι, γιατί να προτιμήσουμε το "εμείς" από τους άλλους, αν τελικά είμαστε ισοδύναμοι, αν όλες οι γάτες είναι γκρίζες; Egalité και fraternité, για την ελευθερία θα δούμε, πρώτα ακούμε τη γνώμη των Ανωτέρων, εκείνων που μας ελέγχουν, μας επιβλέπουν, μας σκιαγραφούν, μας λένε αν μπορούμε ή όχι να βγούμε από το σπίτι, αν είμαστε θετικοί ή αρνητικοί στο στυλεό.

Ο φαρμακοποιός ως ανώτατος κριτής, ο γραμμωτός κώδικας ως πάσο, η απάρνηση της ιδιωτικής ζωής και της οικειότητας ως το τίμημα της ζωής στην ιστορία που εξελίσσεται, παρόμοια με την Ελευθερία που καθοδηγεί τους ανθρώπους της ζωγραφικής του Ντελακρουά. Είναι το νόημα της ιστορίας με κεφαλαίο γράμμα, ακόμα κι αν κανείς δεν μπορεί να πει ποιος το διακήρυξε και ποιος το ανέβασε στο θρόνο. Πιστέψτε το.

Αυστηρά μιλώντας, και κατά συνέπεια, πρέπει να πιστέψουμε ότι η νεοεξουσιαστική λαγνεία που διαπερνά τις ολιγαρχίες της εξουσίας (πράσινο πάσο, ψηφιοποίηση του ανθρώπου, απομακρυσμένη παρακολούθηση, κινεζικού τύπου «κοινωνική πίστωση», απομεινάρια της ελευθερίας που παραχωρείται σε πόντους, το μεταμοντέρνο πιστοποιητικό καλής συμπεριφοράς) είναι το σωστό κομμάτι της ιστορίας. Τα «δίκαια» δικαιώματα, αυτά που πρέπει να απαιτηθούν, να διεκδικηθούν με κάθε δύναμη δεν είναι πλέον τα κοινωνικά: το δικαίωμα στην εργασία, στην υγεία, στην κατοικία, σε ένα ασφαλές μέλλον, σε έναν αξιοπρεπή μισθό, αξιοπρεπείς ώρες και συνθήκες εργασίας, σε ένα επίπεδο εκπαίδευσης που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε τον κόσμο και να διακρίνουμε το νόημα των πραγμάτων από τις κυρίαρχες ιδέες και χειρισμούς, τίς ανάγκες από τίς ιδιοτροπίες.

Τα δικαιώματα του σωστού μέρους της ιστορίας, οι μάχες και οι νόμοι «του πολιτισμού» αφορούν την υποκειμενική, οικεία, ενστικτώδη σφαίρα. Λιγότερη συγκεκριμένη ελευθερία, πιο αφηρημένα δικαιώματα. Δεν θα έχεις τίποτα, δεν είσαι τίποτα, αλλά μπορείς να ζευγαρώσεις με όποιον θέλεις, να σε λένε Cinzia, Salvatore ή XX31Z – οι κώδικες είναι ένας άλλος από τους ασφυκτικούς ανέμους της ιστορίας – μπορείς να το τερματίσεις εις βάρος του κράτους αν δεν αντέχεις άλλο – συμβαίνει όλο και πιο συχνά, στον απάνθρωπο κόσμο σύμφωνα με την Ιστορία – αν δεν κρατάς πλέον τις εξαρτήσεις στις οποίες έχεις πειστεί, Εάν δεν θέλετε πλέον να ζείτε σε ανταγωνισμό με τον γείτονά σας, εάν πείσετε τον εαυτό σας ότι είστε ο ένοχος της αποτυχίας σας και όχι το τρελό κλίμα εχθρότητας, διαίρεσης, ακραίου ατομικισμού, κυνισμού, αδιαφορίας.

Γίναμε μάρτυρες ενός τροχαίου ατυχήματος: ο τραυματίας ήταν ξαπλωμένος στη μέση του δρόμου, με τη βοήθεια ενός αξιοθρήνητου διασώστη, αλλά η χορωδία των αυτοκινητιστών απαιτούσε δρόμο, χώρο. Αφαιρέστε αυτή την ακαταστασία, έχουμε άλλα πράγματα να κάνουμε, πρέπει να τρέξουμε, ποιος ξέρει πού, ποιος ξέρει γιά ποιο σκοπό. Έχουμε ξεχάσει την αίσθηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την κατάκτηση αυτού του κομματιού της ανθρωπότητας. Ο σκοπός είναι η συμφωνία, η δράση που φέρνει χρήματα, ευχαρίστηση, εμπλουτισμό. Είναι η παρακμή μεταμφιεσμένη σε επιδίωξη της ευτυχίας. Παράξενη αίσθηση της ιστορίας που – για να χρησιμοποιήσουμε τις δικές της κατηγορίες – τρέχει προς τα πίσω.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ψεύτικοι ιδρυτές έχουν αποκόψει την ηθική και τό ήθος του χριστιανικού πολιτισμού, ο οποίος δεν είναι ομολογιακός, αλλά μάλλον ένας ανθρωπισμός ανοιχτός στο υπερβατικό. Η σιωπή των διανοουμένων δεν προκαλεί έκπληξη: μετρημένοι αξιωματούχοι που «τραβούν τέσσερις μισθούς για τους λιγότερους», όπως οι Μανζονιανοί που μισούσε ο Giosuè Carducci. Αλλά υπάρχουν, τότε, την εποχή του σωστού μέρους της ιστορίας, διανοούμενοι, αντικατασταθέντες από επιρροές, ανόητοι χαρακτήρες των οποίων το καθήκον είναι να προσελκύσουν την προσοχή, να χειραγωγήσουν τους ανθρώπους στο χαμηλότερο επίπεδο, να αποκτήσουν χρήματα με βάση τα "likes", το αληθινό κριτήριο της Ιστορίας εν κινήσει, την τελευταία εναπομείνασα δοκιμασία, τη μεταμοντέρνα θεϊκή κρίση;

Εν τω μεταξύ, οι κουκλοπαίκτες εξηγούν ότι οι διαδικασίες της ιερής δημοκρατίας δεν είναι τόσο άυλες. υπάρχει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ο παλιός Schmitt επανεμφανίζεται: ο κυρίαρχος είναι αυτός που αποφασίζει στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Όχι όμως ο λαός, του οποίου η κυριαρχία αναβάλλεται για αργότερα, όταν η ιστορία θα αλλάξει κατεύθυνση. Αρκετά με τις κουρασμένες διαδικασίες εκπροσώπησης, όχι για να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή, αλλά για να έχουν τα χέρια τους ελεύθερα και να αποφασίζουν για όλους. Γνωρίζουν το νόημα της ιστορίας.

Δημοκρατία είναι η συμμετοχή ενός λαού στο πεπρωμένο του. Καταργήθηκε ο λαός, αφαιρέθηκε η μοίρα, ποια είναι η ανάγκη συμμετοχής; Κάποιος «ξέρει» και αυτό αρκεί. Στην Ιταλία έχουμε στην κυβέρνηση αξιωματούχους της ολιγαρχίας υπό τη διοίκηση ενός ανώτερου ηγέτη, του Mario Draghi. Ποιοι είναι αυτοί, αν όχι πληρεξούσιοι της εξουσίας, ή το σωστό κομμάτι της ιστορίας επειδή κερδίζει, οι υπουργοί Colao – αυτός της ψηφιακής ταυτότητας – Cingolani, ο οποίος έχει θέσει τον μέγιστο αριθμό ανθρώπων που περπατούν σε όλο τον πλανήτη σε τρία δισεκατομμύρια, Speranza – ο θλιβερός επίτροπος για την επιδημία – Lamorgese, η κυρία που ανοίγει τα σύνορα, αφήνει τέσσερις προβοκάτορες να εισέλθουν στην έδρα του μεγαλύτερου ιταλικού συνδικάτου, Ευέλικτοι με εγκληματίες όλων των χρωμάτων, αλλά άκαμπτοι με τους ανθρώπους που διαμαρτύρονται και με εκείνους που υπερασπίζονται αυτό που είναι δικό τους, τη ζωή, την εργασία, την οικογένεια.

Εδώ είναι το «σωστό κομμάτι της ιστορίας», εδώ είναι οι χαρούμενες χήνες του, οι προοδευτικοί και οι μεθυσμένοι άνθρωποι επειδή τις πίνουν όλες. Εδώ είναι ο άνθρωπος μετουσιωμένος και στερημένος από το ευγενέστερο μέρος του, ένα ζώο χωρίς αθωότητα που θέλει τα πάντα και αμέσως παρά το γεγονός ότι ο πολιτισμός - η ίδια η ανθρωπότητα - είναι η ικανότητα, καθοδηγούμενη από τη θέληση, να χρονοτριβεί, να αναβάλλει και μερικές φορές να παραιτείται. Εδώ είναι ο άνθρωπος που δεν μπορεί πλέον να πιστέψει στα μάτια του: βλέπει ότι όλα συνωμοτούν εναντίον του, αλλά δεν αντλεί τις συνέπειες. Εδώ είναι ο στείρος άνθρωπος, μύστης μιας παράξενης θρησκείας που εξυψώνει τη λαγνεία και απαγορεύει τη γονιμότητα.

Ο Παζολίνι το ονόμασε καπιταλιστικό πολιτισμό, την καταπίεση της «πιο σαρκικής εγγύτητας των ανθρώπων στη γη», ψευδή ανοχή που χορηγείται σε αντάλλαγμα για την ικανοποίηση επιθυμιών που δεν υποψιαζόταν καν ότι είχε. Ο Herbert Marcuse το ονόμασε κατασταλτική αποεξιδανίκευση, μια από τις πιο φρικτές μορφές επιβεβλημένης αλλοτρίωσης, που αναπαράγεται στον μονοδιάστατο άνθρωπο.

Αντιδιαταγή, σύντροφοι. Ήταν μόνο θέμα της αίσθησης της ιστορίας, της μάχης των πολιτισμών, της προόδου που προχωρούσε. Ας αναρωτηθούμε, αναρωτηθείτε τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, εσείς που είστε ερωτευμένοι με την ιστορία, αν η κίνηση της οποίας είμαστε θεατές πηγαίνει πραγματικά προς τα πάνω και προς τα εμπρός, ή δεν είναι μια καθοδική κίνηση, το χαοτικό σκοτάδι, μια υγιεινή και αποστειρωμένη επιστροφή στο βάρβαρο κράτος. Λέτε ότι είστε έξυπνοι, ανεκτικοί, στοχαστικοί. Προσπαθήστε να προβληματιστείτε, επομένως, χωρίς φόβο για το τι θα δείτε μόλις αφαιρέσετε τους ροζ φακούς. Αγανακτήστε, και δεν θα είστε πλέον επευφημούντες θεατές, στην ακραία εξέδρα των υπέροχων και προοδευτικών πεπρωμένων.

“Dalla parte giusta della Storia”… Siete sicuri? – Ricognizioni