Ο Γνωστικός πειρασμός να θεωρούν την ανθρώπινη σάρκα μόνο ως βάρος και όχι ως έδρα ψυχής και πνεύματος σέρνεται στο μυαλό εκείνων που –όπως ο Yuval Noah Harari– σκέφτονται την ανθρωπότητα ως προϊόν της επιστήμης.
Ο Yuval Noah Harari είναι Ισραηλινός ιστορικός, δοκιμιογράφος και καθηγητής πανεπιστημίου. Το 2012 ήταν μέλος της Young Israel Academy of Sciences, διδάσκει στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Πρόσφατα εξέδωσε το βιβλίο Homo Deus: Σύντομη ιστορία του μέλλοντος.
Εδώ είναι οι πρώτες γραμμές:
Στην αυγή της τρίτης χιλιετίας, η ανθρωπότητα ξυπνά, απλώνει τα χέρια και τα πόδια της και τρίβει τα μάτια της. Οι αναμνήσεις ενός τρομακτικού εφιάλτη ακόμα περνούν από το μυαλό της. «Υπήρχε κάτι με συρματοπλέγματα και γιγάντια σύννεφα από μανιτάρια. Λοιπόν, ήταν απλώς ένα κακό όνειρο». Στο μπάνιο η ανθρωπότητα πλένει το πρόσωπό της, εξετάζει τις ρυτίδες στο πρόσωπό της στον καθρέφτη, μετά ετοιμάζει ένα φλιτζάνι καφέ και ανοίγει το ημερολόγιό της. «Ας δούμε τι υπάρχει στη σημερινή ατζέντα» […]
Τι να περιμένουμε λοιπόν από το μέλλον; Ο Χαράρι σκιαγραφεί ένα σενάριο που εμείς, οι ηττοπαθείς αφοσιωμένοι στη γκρίνια, δεν είχαμε σκεφτεί, αν και η ανθρώπινη κατάστασή μας, εξαναγκασμένη ανάμεσα σε πολέμους, τρομοκρατία και ολοένα και πιο ακραίες οικονομικές ανισότητες, μπορεί να μας φαίνεται άθλια, αντίθετα φαίνεται ότι δεν ήμασταν ποτέ καλύτερα από τότε ο άνθρωπος εμφανίστηκε στη γη. «Για πρώτη φορά στην ιστορία οι άνθρωποι πεθαίνουν περισσότερο από υπερβολές φαγητού παρά από έλλειψη τροφής»: όχι ότι η πείνα νικήθηκε, αλλά, σύμφωνα με τον Harari, θα πρέπει να επανεξετάσουμε το παρόν μας και, πάνω απ' όλα, το μέλλον μας. Και πάλι: «... όλο και περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από μεγάλη ηλικία παρά από μολυσματικές ασθένειες και υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι που αυτοκτονούν από αυτούς που σκοτώνονται σε πολεμικές ενέργειες, τρομοκρατικές επιθέσεις ή εγκληματικές ενέργειες». Εκπληκτικά πράγματα,
Το έτος ήταν το 1964. Σε μια τηλεοπτική κάμερα του BBC, ο Sir Arthur C. Clarke προέβλεψε ότι μέχρι το έτος 2000, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να επικοινωνούν αμέσως με τους φίλους τους, ακόμη και χωρίς να έχουν ιδέα πού βρίσκονταν . Ο συγγραφέας του 2001: A Space Odyssey προμήνυε έναν κόσμο όπου η απόσταση δεν ήταν εμπόδιο και οι επιχειρήσεις μπορούσαν να διεκπεραιωθούν τόσο εύκολα από την Αϊτή ή το Μπαλί όσο από το Λονδίνο. Ωστόσο, ενώ στην πραγματικότητα προέβλεψε την έλευση του Skype και την άνοδο του Διαδικτύου, ο συγγραφέας προέβλεψε επίσης ότι το «πρόβλημα των υπηρετών» για τις οικογένειες στη νέα χιλιετία θα επιλυόταν από βιολογικά κατασκευασμένους μεγάλους πιθήκους, εξημερωμένους και εκπαιδευμένους για να εκτελούν τα καθήκοντα που εμείς οι άνθρωποι πίστευαν ότι ήταν δυσάρεστα. Το μόνο μειονέκτημα, πρότεινε ο Clarke, ήταν ότι τελικά αυτοί οι «σούπερ χιμπατζήδες» θα σχημάτιζαν ενώσεις και έτσι «θα καταλήξουμε ακριβώς εκεί που ξεκινήσαμε». Κωμικός. Ο σερ Άρθουρ δεν ανησυχούσε αν οι προβλέψεις του θα αποδεικνύονταν αληθινές, και από αυτή την άποψη ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας ήταν αληθινός μελλοντολόγος.
Είναι κρίμα που οι τολμηροί μελλοντολόγοι όλων αυτών, που λατρεύουν να περιγράφουν τα επόμενα χρόνια με τόσο θάρρος και πάθος, δεν το λαμβάνουν υπόψη ότι σάρκα και σώμα, συχνά, παγιδεύονται σε ένα γνωστικό παραλήρημα άρνησης της ύλης, διαφεύγουν την εξέταση πολλών αναλυτών που προτιμούν να κάνουν τους λογαριασμούς χωρίς αυτούς.
Η επιταχυνόμενη τεχνολογική ανάπτυξη του 21ου αιώνα θα υποβάλει τον άνθρωπο σε μια τέτοια ροή πληροφοριών που θα τον καταστήσει ξεπερασμένο και άχρηστο, αναγκάζοντάς τον να διαχειρίζεται ποσότητες πληροφοριών που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Με αυτόν τον τρόπο θα αναπτυχθούν αποτελεσματικότεροι αλγόριθμοι από τον άνθρωπο που θα καταλήξουν να τον κάνουν περιττό. Και ίσως αντικατασταθεί. Το μέλλον που ανακοινώθηκε είναι τρομερό. Οι Sapiens εξελίχθηκαν στην αφρικανική σαβάνα πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια και οι αλγόριθμοί τους απλά δεν είναι εξοπλισμένοι για να χειρίζονται τις ροές δεδομένων του 21ου αιώνα.
Έτσι ο άνθρωπος θα χάσει την αξία του μέχρι να εξαφανιστεί. Οι αποφάσεις δεν θα ήταν αποτέλεσμα της δράσης του ή της ελευθερίας του.
Τον ίδιο κανόνα εξακολουθεί να ακολουθεί ένα νέο κύμα επαγγελματιών μελλοντολόγων που προσλαμβάνονται από εταιρείες για να φανταστούν τον κόσμο που θα κατοικούμε σε 20, 30 ή και 50 χρόνια.
Η μελλοντολογία, που θεωρείται από καιρό το κτήμα συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας, εκκεντρικών ή τσαρλατάνων, γίνεται ένα καθιερωμένο φαινόμενο. Από το Τέξας μέχρι το Βερολίνο, τα πανεπιστήμια αρχίζουν να περιλαμβάνουν σπουδές μέλλοντος ως μέρος της διδασκαλίας τους και ένας αυξανόμενος αριθμός εταιρειών σχηματίζουν τις λεγόμενες «ομάδες προοπτικής» για να βοηθήσουν το προσωπικό τους να προετοιμαστεί – όχι τόσο για το «επόμενο μεγάλο πράγμα». », ως προς το τι μπορεί (ή όχι) να ακολουθήσει.
«Δεν έχει να κάνει με την πρόβλεψη πραγμάτων. Είναι περισσότερο ένας προβληματισμός για τις δυνατότητες, για το πώς να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των εταιρειών και η ικανότητά τους να προσαρμοστούν», λέει ο Josef Hargrave, παγκόσμιος επικεφαλής της υπηρεσίας προβλέψεων στην εταιρεία συμβούλων μηχανικών Arup.
Το να υποβιβάζεις τον άνθρωπο σε χημικές αντιδράσεις και παραγωγό δεδομένων σημαίνει να τον χάνεις σε σημείο που «τον 21ο αιώνα είναι πιο πιθανό το άτομο να διαλυθεί ακούσια από μέσα παρά να καταστραφεί βάναυσα από έξω». Αυτή είναι η προειδοποίηση που στέλνει ο Yuval Noah Harari στους ανθρώπους, ώστε να συνειδητοποιήσουν "τη σύγχρονη προετοιμασία προκειμένου να χαλαρώσει η λαβή της και να μας επιτρέψει να σκεφτούμε το μέλλον μας με πολύ πιο δημιουργικό τρόπο".
Κρίμα που ξεχνάς, μέσα σε όλα αυτά, το σώμα. Όπως ήδη ο Άγιος Παύλος στην προς Κορινθίους Επιστολή δεν το ξεχνά. Δεν είναι τυχαίο που προειδοποιεί ότι το σώμα «είναι ναός του Αγίου Πνεύματος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου