ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ (26)

 Συνέχεια από: Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2022

ΤΟ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ 

Η Ιεραρχικη δομή τού κόσμου σύμφωνα με τόν ψευδο Διονύσιο Αρεοπαγίτη.

Του Rene Roques.

                                                                 Κεφ. Τρίτο. 
                                                                 Η ιεραρχική δραστηριότης.

                             

4. Η Θεαρχία υπερβατική αιτία τής Ιεραρχικής δραστηριότητος (συνέχεια).

          

Η θεωρία τού έρως-αγάπη επιβεβαιώνει ακόμη αυτές τις δηλώσεις. Για τον Διονύσιο υπάρχει μία μόνον αγάπη, μοναδική δύναμις και απλή, που είναι ο ίδιος ο Θεός, η οποία απλώνεται μέχρι τα τελευταία όντα και επιστρέφει εις εαυτόν (μία τις εστιν απλή δύναμις ή αυτοκινητική… εκ ταγαθού μέχρι τού τών όντων εσχάτου, και απ’εκείνου πάλιν εξής διά πάντων εις ταγαθόν… εαυτήν ανακυκλούσα. Θ. Ον. 713 D). Τώρα εμείς μπορούμε να ταυτοποιήσουμε χωρίς φόβο τήν Ιεραρχική ενέργεια (δραστηριότητα) κάτω από την τριπλή της όψη τής κάθαρσης, τού φωτισμού και τής ενώσεως στον έρωτα-αγάπη, καθότι ο Διονύσιος σημειώνει αδιάκριτα αυτή ή εκείνες σαν σκοπούς τών διαφόρων Ιεραρχιών. Συμπεραίνεται λοιπόν ότι μία μόνον δραστηριότητα μένει δυνατή σε όλους τούς βαθμούς τών νόων : η Θεία αγάπη η ίδια, η οποία μετεχόμενη στις διαφορετικές τάξεις τής Ιεραρχίας σύμφωνα με την φύση και την αξιοπρέπεια τής κάθε μίας, τούς επιτρέπει να επιστρέψουν στον Θεό και να ξαναβρούν, σ’αυτή τους την επιστροφή, όλο αυτό που αγαπά αυθεντικά και αξίζει να αγαπάται. Φτάσαμε λοιπόν με επιτυχία σ’ένα σταθερό σημείο: δεν υπάρχει παρά μία μόνη και η ίδια ενέργεια (μία και αυτή ενέργεια) στην Θεαρχία και στις Ιεραρχίες.

          Παραμένει όμως το γεγονός ότι η μετοχή σ’αυτή την μοναδική ενέργεια μπορεί να είναι πολύ διαφορετική. Η μετοχή πραγματοποιείται στους διαφόρους βαθμούς τής Ιεραρχίας, σύμφωνα με τους νόμους τής αναλογίας ή τής συμμετρίας που μελετήσαμε προηγουμένως. Πραγματοποιείται επίσης και λόγω τής ανομοιότητος, μικρότερης ή μεγαλύτερης η οποία χωρίζει τους κτιστούς νόες από το καθαυτό αγαθό (η τών νοερών όψεων ανομοιότης… τας μετουσίας ποιεί διαφόρους). Αλλά, παρότι ανόμοιες, οι μετουσίες τής Ιεραρχίας είναι πάντοτε μετοχές. Και σ’αυτό ακριβώς ομοιάζουν. Η αμοιβαία τους ομοιότης δεν παρουσιάζει εξ άλλου τούς ίδιους χαρακτήρες τής δικής τους αντίστοιχης ομοιότητας με την Θεαρχική ενέργεια, η οποία είναι ταυτοχρόνως μικρότερη και μεγαλύτερη. Μεγαλύτερη κατά κάποιο τρόπο, διότι μέσω τής κοινής τους ομοιότητος στην ενέργεια στην οποία μετέχουν, οι Ιεραρχικές δραστηριότητες ομοιάζουν μεταξύ τους. Καταργώντας αυτή την αρχική και αρχέγονη, είναι σαν να καταργούμε όχι μόνον την αμοιβαία ομοιότητα τών μετεχόντων όρων, αλλά και τους ίδιους τούς όρους. Με κάποια έννοια λοιπόν, η μετεχόμενη ενέργεια κάθε Ιεραρχικού όρου είναι πιο κοντά στην Θεαρχική ενέργεια από εκείνη όλων των άλλων βαθμών τής Ιεραρχίας. Αλλά με μία άλλη έννοια οφείλουμε να δηλώσουμε το αντίθετο. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει ένα κοινό μέτρο ανάμεσα στην Θεαρχική ενέργεια, η οποία είναι πέραν κάθε δυνατής και πραγματικής αξιολογήσεως και τίς Ιεραρχικές ενέργειες, οι οποίες είναι όλες πεπερασμένες και περιορισμένες, παρότι σε διαφορετικούς βαθμούς.

          Η πρώτη προϋπάρχει όλων των μετοχών και αρκεί στον εαυτό της, οι δεύτερες ορίζονται σαν μετοχές στην πρώτη και δεν θα μπορούσαν να υφίστανται χωρίς αυτή. Εμείς έχουμε από το ένα μέρος το ατελείωτο, την απειροσύνη, την ολότητα, την “αυτοεπάρκεια” η οποία ξεφεύγει από κάθε μέτρο και από το άλλο, τον καθορισμό, τον περιορισμό, την ένδεια. Θεωρημένες σ’αυτή την προοπτική, οι Ιεραρχικές ενέργειες οι οποίες μετέχονται μάς φαίνονται σαν ουσιωδώς ανόμοιες σε σχέση με την Θεαρχική ενέργεια από την οποία προέρχονται όλες και αντιστρόφως, στην ίδια τους τήν ανομοιότητα, σαν ουσιωδώς όμοιες μεταξύ τους. Στην δραστηριότητά τους, όπως και στην φύση τους, οι Ιεραρχικές τάξεις απαντούν σ’αυτόν τον ορισμό, που δεν τον εφάρμοσε καθαρά σ’αυτές όμως ο Διονύσιος: συνιστούν ανόμοιες ομοιότητες! [Αυτή η ιδέα τής ανόμοιας ομοιότητος είναι οικεία σε όλα τα νεοπλατωνικά συστήματα. Είναι στενά συνδεδεμένη στην έννοια τής αναλογίας. Η πρόοδος δεν είναι δυνατή παρά μόνον χάρις στην ομοιότητα (στοιχεία Θεολ. Πρ. 29, Πρόκλος: Πάσα πρόοδος δι’ομοιότητος αποτελείσθαι τών δευτέρων προς τά πρώτα). Ο ίδιος νόμος και για την μεταστροφή. Προτ. 32: Πάσα επιστροφή δι’ομοιότητος αποτελείται τών επιστρεφομένων προς ό επιστρέφεται! Αλλά αυτή η ίδια η ομοιότης φέρει μία ανομοιότητα η οποία είναι το αποτέλεσμα τής προόδου και ακριβώς το σημείο εκκινήσεως τής επιστροφής. Η ετερότης τών όρων είναι η συνθήκη τής διπλής διαλεκτικής, στον ίδιο τίτλο τής ομοιότητος των. Προτ. 32: συνδέει δε πάντα η ομοιότης, ώσπερ διακρίνει η ανομοιότης και διίστησιν].

          Αυτή είναι  λοιπόν η Ιεραρχική δραστηριότης: βλέποντας πριν απ’όλα τήν θέωση τών νόων μέσω τής αγάπης, πραγματοποιεί τις τρείς όψεις ουσιωδώς διακριτές, παρότι αχώριστες, τής κάθαρσης, τού φωτισμού και τής ενώσεως! Αυτή πραγματοποιείται, ενεργείται μέσω μίας διπλής προόδου, αναγωγικής και κατιούσας, καταγωγικής, τών οποίων οι πράξεις ανακαλούνται, εξαρτώνται και εμπλέκονται. Τέλος είναι μία “αναλογική” μετοχή με την μοναδική ενέργεια τής Θεαρχίας. Βαθειά ενωμένη στην δομή της, η ιεραρχία τού Διονυσίου δεν υστερεί ούτε και στην ενέργειά της (μία ενέργεια, μία δύναμις, μία των πάντων πρόνοια). Και μέσω αυτού, εμφανίζεται, στο Χριστιανικό πλαίσιο, σαν η τελευταία προσπάθεια τής ελληνικής σκέψης να οργανώσει με τρόπο νοητό τα στοιχεία μίας Αποκαλύψεως!

Συνεχίζεται