Είμαστε στα πρόθυρα μιας ανατροπής του κόσμου

Emmanuel Todd - 09/01/2024

Πηγή: Ιταλία και κόσμος

Συγκλονιστικό. Ο ιστορικός που προέβλεψε την πτώση της ΕΣΣΔ πολύ πριν από την εποχή της, τώρα προβλέπει «την ήττα της Δύσης», στον τίτλο του νέου του βιβλίου.

Ένα βιβλίο που κλονίζει τις βεβαιότητες, ερεθίζει με τις υπερβολές και προκαλεί με το ανθρωπολογικό του έργο είναι πάντα ένα βιβλίο που μπορεί να ενδιαφέρει το Le Point. Ειδικά όταν συγγραφέας είναι ο Emmanuel Todd, δημογράφος, ιστορικός και κοινωνιολόγος. Ένα από τα εκδοτικά του κατορθώματα ήταν η ανακοίνωση, το 1976, στο φινάλε του La Chute finale (Η Τελική Πτώση), της αποσύνθεσης της ΕΣΣΔ όπως φαίνεται στο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας. Σαράντα επτά χρόνια αργότερα στο, όπως λέει, τελευταίο του βιβλίο («laboucle est bouclée»), προβλέπει το La Défaite de l'Occident (Η ήττα της Δύσης) (Gallimard) στο πλαίσιο της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Ο συγγραφέας δεν δηλώνει τη νίκη της Ρωσίας του Πούτιν, αλλά κάποιοι διαβάζοντας το βιβλίο του δεν θα μπορέσουν να αποτινάξουν αυτή την ιδέα. Κατά τη γνώμη του, οι λόγοι αυτής της παρακμής είναι πολλαπλοί: το τέλος του έθνους-κράτους, η παρακμή της βιομηχανίας, το είδος της βιομηχανίας που επιτρέπει την παραγωγή όπλων που προμηθεύονται στην Ουκρανία· η «μηδενική κατάσταση» του θρησκευτικού πλέγματος, κυρίως ο Προτεσταντισμός. Η αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες κ.λπ. (υψηλότερο από ό,τι στη Ρωσία), καθώς και οι αυτοκτονίες και οι ανθρωποκτονίες. Η επίγνωση αυτής της παρακμής θα οδηγούσε σε έναν «μηδενισμό» που θα έβρισκε την έκφρασή του σε πολέμους και βία. Από την άλλη πλευρά, παρά τις δυτικές κυρώσεις, η Ρωσία έχει «μια σταθεροποιημένη οικονομία και κοινωνία», λέει ο Τοντ. Το κύριο μειονέκτημα της Ρωσίας θα ήταν το ποσοστό γονιμότητάς της, εξ ου και η επείγουσα ανάγκη για τον Πούτιν να κερδίσει τον πόλεμο μέσα σε πέντε χρόνια. Μέσα σε αυτό το αντιφατικό σκηνικό, ο συγγραφέας στοχεύει να μας πείσει ότι ο Ρώσος επιτιθέμενος είναι στην πραγματικότητα ο αμυνόμενος και ότι ο ιμπεριαλισμός του Πούτιν είναι απλώς αμυντικός κυριαρχισμός απέναντι σε ένα επιθετικό ΝΑΤΟ. Ως καλός φίλος, συμφώνησε να δώσει στην Le Point –μια ευρωπαϊκή και φιλελεύθερη εφημερίδα– την πρώτη του συνέντευξη, η οποία μερικές φορές ήταν τεταμένη, αλλά πάντα ενημερωτική.

Le Point: Στο «La Chute finale» (1976), προβλέψατε την παρακμή της ΕΣΣΔ, με βάση ιδίως το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας. Σε ποια στοιχεία βασίζεται αυτή η δήλωση;

Emmanuel Todd: Τα πράγματα πρέπει να εξεταστούν σε δύο επίπεδα. Υπάρχει το οικονομικό επίπεδο που εξετάζουμε αυτή τη στιγμή. Με άλλα λόγια, η παγκοσμιοποίηση έχει καταστήσει τη Δύση γενικά και τις Ηνωμένες Πολιτείες ειδικότερα ανίκανες να παράγουν τα όπλα που χρειάζεται η Ουκρανία. Αφιερώνω ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην κατάρρευση της αμερικανικής οικονομίας, στο οποίο καταδεικνύω τον σε μεγάλο βαθμό πλασματικό χαρακτήρα του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της καθώς επιδεινώθηκε η οικονομική κρίση.
Δείχνω επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τεράστιο εμπορικό έλλειμμα. Δείχνω επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν λιγότερους μηχανικούς από τη Ρωσία. Πιστεύω ότι είναι η ικανότητα παραγωγής δολαρίων με μηδενικό κόστος που εμποδίζει την ανάκαμψη της αμερικανικής βιομηχανίας.

Ποιο είναι το δεύτερο επίπεδο;

Είναι πολύ πιο βαθύ, και αυτό είναι το εντελώς νέο στην ανάλυσή μου. Είναι η κατάρρευση αυτού που έκανε τη Δύση, και ειδικότερα τον αγγλοαμερικανικό κόσμο, να αναπτυχθεί, δηλαδή τον Προτεσταντισμό με τις αξίες της εργασίας και της κοινωνικής πειθαρχίας. Σημειώνω ότι η εξάτμιση του προτεσταντισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αγγλία και τον προτεσταντικό κόσμο συνολικά έχει διαγράψει αυτό που αποτελούσε τη δύναμη και την ιδιαιτερότητα της Δύσης. Η κεντρική μεταβλητή είναι η θρησκευτική δυναμική. Μετά την ενεργή και στη συνέχεια την κατάσταση "ζόμπι", μπορεί κανείς να μιλήσει τώρα για μια μηδενική κατάσταση της θρησκείας της Δύσης. Χρησιμοποιώ την ημερομηνία του γάμου ομοφύλων ως τον τελικό δείκτη της μετάβασης από το στάδιο «ζόμπι» της θρησκείας στο στάδιο μηδέν.

Γνωρίζει ο Πούτιν τη μηδενική κατάσταση της θρησκείας στη Δύση;

Προσπάθησα να αναλύσω την ομιλία του. Και προσπάθησα να καταλάβω τη στάση του υπόλοιπου κόσμου απέναντι στη Δύση. Αν κοιτάξετε το περιβάλλον του Τζο Μπάιντεν, θα δείτε μια ομάδα ηγετών που δεν συνδέονται πλέον με κανένα συλλογικό σύστημα προτεσταντικών πεποιθήσεων.
Από αυτή την άποψη, σημειώνουμε μια υπερεκπροσώπηση μαύρων και Εβραίων στο υπουργικό συμβούλιο του Μπάιντεν, ο οποίος είναι καθολικός ιρλανδικής καταγωγής.

Γιατί να ξεκινήσετε από την εθνότητα για να εξηγήσετε έναν γεωπολιτικό προσανατολισμό;

Η ανάλυσή μου είναι πιο λεπτομερής. Βλέπω ότι η προτεσταντική βάση έχει εξαφανιστεί στην κορυφή της αμερικανικής ισχύος. Αυτό που νομίζω ότι μπορώ να φέρω ως ιστορικός είναι μια πραγματική αποδοχή της δυναμικής του προτεσταντισμού στη Δύση. Ο «ζόμπι» προτεσταντισμός των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν η Μεγάλη Αμερική, από τον Ρούσβελτ μέχρι τον Αϊζενχάουερ, μια Αμερική που διατήρησε όλες τις θετικές αξίες του προτεσταντισμού, την εκπαιδευτική του αποτελεσματικότητα, τη σχέση του με την εργασία, την ικανότητά του να ενσωματώνει το «άτομο στην κοινότητα». 

Ήδη το 2002, στο «Après l'empire» (Gallimard), σημειώσατε την παρακμή της Αμερικής...

Το έγραψα σε μια εποχή που όλοι ενθουσιάζονταν με την αμερικανική υπερδύναμη. Από τότε υπήρξε μια ύφεση. Στο After the Empire, όπως και στο The Final Fall, ακολουθώ ένα ορθολογιστικό μοντέλο γεωπολιτικής. Προσωπικά, δεν νομίζω ότι κανένας στόχος ισχύος είναι απολύτως λογικός. Δεν μου αρέσει ο πόλεμος, αλλά η κρατική λογική, η εξουσία, τα χρήματα και οι φυσικοί πόροι μπορούν να θεωρηθούν ορθολογικοί στόχοι. Στο «Η ήττα της Δύσης» ενσωματώνω επίσης τα παράλογα και θρησκευτικά βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης. Το βιβλίο αμφισβητεί τη φύση μιας γεωπολιτικής δυναμικής εντός της κορυφαίας δύναμης του κόσμου, η οποία χάνει την αίσθηση του θρησκευτικού προσανατολισμού της και παρουσιάζει αύξηση της θνησιμότητας, ιδιαίτερα στις εσωτερικές πολιτείες των Ρεπουμπλικανών ή του Τραμπ. Η είδηση ​​είναι ότι η χώρα στρέφεται προς τον μηδενισμό και τη θεοποίηση του τίποτα. Μιλάω για μηδενισμό με την έννοια της επιθυμίας για καταστροφή, αλλά και της άρνησης της πραγματικότητας. Δεν υπάρχουν πια ίχνη θρησκείας, αλλά ο άνθρωπος είναι ακόμα εκεί. Βρίσκεται ακόμα αντιμέτωπος με το ζήτημα του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης.
Ο αριθμός των δολοφονιών και των δολοφόνων αυξάνεται (υψηλότερος από ό,τι στη Ρωσία). Η επίγνωση αυτής της ύφεσης θα οδηγούσε σε έναν «μηδενισμό» που θα έβρισκε έκφραση στον πόλεμο και τη βία. Από την άλλη πλευρά, παρά τις δυτικές κυρώσεις, η Ρωσία έχει «μια σταθεροποιημένη οικονομία και κοινωνία», λέει ο Τοντ. Το κύριο μειονέκτημα της Ρωσίας θα ήταν το ποσοστό γονιμότητάς της, εξ ου και η επείγουσα ανάγκη για τον Πούτιν να κερδίσει τον πόλεμο μέσα σε πέντε χρόνια.

Ωστόσο, είναι σαφές ότι η καταστροφή του Φεβρουαρίου του 2022 σημειώθηκε από τη ρωσική πλευρά. Δεν θα μας περνούσε ποτέ από το μυαλό να δικάσουμε τους Αμερικανούς σε πρώτο βαθμό…
Γνωρίζω πολύ καλά το γεγονός ότι υπάρχει το σοκ του πολέμου. Η Ρωσία μπήκε στον πόλεμο. Καταλαβαίνω ότι οι άνθρωποι το βλέπουν μόνο αυτό, επειδή υπάρχει μια βία στον πόλεμο που καθιστά αδύνατη την υποβολή ερωτήσεων σχετικά με τη γενική δυναμική των συστημάτων. Και η πραγματικότητα αυτής της δυναμικής είναι ότι η ρωσική βρεφική θνησιμότητα είναι πλέον πολύ χαμηλότερη από την αμερικανική βρεφική θνησιμότητα! Η ρωσική κοινωνία είναι αυτή που προοδεύει, ακόμα κι αν το προσδόκιμο ζωής – κληρονομιά του σοβιετικού καθεστώτος – παραμένει χαμηλό για τους Ρώσους άνδρες. Κοίταξα ολόκληρο το πεδίο και είπα στον εαυτό μου:
«Όχι, η αστάθεια του συστήματος δεν είναι εκεί που είναι ο πόλεμος, αλλά στην καρδιά του δυτικού συστήματος. Προσέξτε: η ήττα της Δύσης δεν είναι νίκη της Ρωσίας. Η Δύση νικά τον εαυτό της».

Ωστόσο, είναι δύσκολο να δούμε μια άμεση σχέση μεταξύ αυτής της αμερικανικής κρίσης και της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Είναι σαν να προσπαθείτε να συνδέσετε δύο θέματα στο βιβλίο σας…
Νομίζω ότι οι άνθρωποι έχουν μια πολύ υπερβολική άποψη για το τι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και τι μπορούν να κάνουν.
Νομίζω ότι οι άνθρωποι έχουν μια πολύ υπερβολική άποψη για το τι είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και τι είναι η αμερικανική γεωπολιτική σκέψη από πνευματική άποψη. Ντρέπομαι που το λέω αυτό, αλλά οι νεοσυντηρητικοί ιδεολόγοι που περιβάλλουν τον Μπάιντεν και τον Τραμπ είναι μέτριοι. Στο βιβλίο μου, ξεκινάω την ιστορία με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία έχει παρερμηνευτεί. Ήταν μια ενδογενής διαδικασία που συνδέεται με την ανάπτυξη της Ρωσίας, την οποία κατάλαβα από την αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας και τη μείωση της γονιμότητας. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης συγκάλυπτε το γεγονός ότι μέχρι το 1965 οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ξεκινήσει μια βιομηχανική και πνευματική παρακμή. Είναι αυτό το παράδοξο της δυτικής επέκτασης που πυροδοτήθηκε από την κατάρρευση του σοβιετικού πυλώνα που προσπάθησε να απομονώσει τη Ρωσία, σε μια εποχή που η καρδιά του συστήματος καταρρέει. Αυτό το διαπιστώνουμε σήμερα με τους Αμερικανούς που είναι παγιδευμένοι στην Ουκρανία. Η βιομηχανία τους δεν μπορεί πλέον να συμβαδίσει και τους βλέπουμε αναγκασμένους να ψάξουν για σφαίρες διαμετρήματος 155.

Δεν είναι το θεμελιώδες χάσμα μεταξύ μας ότι βλέπετε τον Πούτιν ως κυρίαρχο όταν είναι στην πραγματικότητα ιμπεριαλιστής;
Διάβασα τα κείμενα του Πούτιν. Ξέρω τι ενδιαφέρει τους Ρώσους. Είμαι δημογράφος. Είναι ένα θέμα που με εμποδίζει να λέω βλακείες. Όταν βλέπουμε ότι ο πληθυσμός της Ρωσίας είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από αυτόν της Ιαπωνίας, δεν μπορούμε να πέσουμε σε γενικό παραλήρημα. Αυτή η χώρα έχει 17 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα! Πώς θα μπορούσαν οι Ρώσοι να θέλουν να επεκτείνουν το έδαφός τους;

Η επεκτατική δυναμική ισχύει και για τον Σι και τον Ερντογάν, στο όνομα της νοσταλγίας ή της ιστορικής νομιμότητας...
Λοιπόν, αν αυτός ο φόβος ήταν λογικός και ειλικρινής, θα έπρεπε να είχαμε επιδιώξει μια συμφωνία με τη Ρωσία. Η χώρα που θα μπορούσε να επιτρέψει στη Δύση να διατηρήσει την υπεροχή της είναι η Ρωσία, αν είχε ενσωματωθεί.
Ο Σρέντερ και ο Σιράκ προσπάθησαν να «αγκυροβολήσουν» τη Ρωσία στην Ευρώπη τη δεκαετία του 2000…
Ναι, αλλά αυτό το έσπασαν οι Αμερικανοί. Η αποφυγή της προσέγγισης μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας ήταν ένας από τους στόχους της Αμερικής. Αυτή η προσέγγιση θα σήμαινε την αποβολή των Ηνωμένων Πολιτειών από το ευρωπαϊκό σύστημα εξουσίας. Οι Αμερικανοί προτίμησαν να καταστρέψουν την Ευρώπη παρά να σώσουν τη Δύση. Το ΝΑΤΟ ήδη χάνει αυτόν τον πόλεμο. Πιστεύω ότι το παιχνίδι της Γερμανίας είναι πολύ πιο λεπτό από ό,τι πιστεύει ο κόσμος, επειδή οι βιομηχανικές, δημογραφικές και κοινωνιολογικές μάζες στην Ευρώπη είναι σταθερές. Τελικά, Ρωσία και Γερμανία θα βρουν μια συμφωνία.
Η ειρήνη θα αποκατασταθεί. Η ιστορία θα δείξει αν είμαι ο κληρονόμος του Μαρξ και του Weber μαζί ή του Woody Allen – κάτι που ήδη δεν είναι κακό.

Για τον Πούτιν, το να είσαι Ρωσόφωνος σημαίνει να είσαι Ρώσος. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, η Ουγγαρία θα μπορούσε να εισβάλει σε τμήμα της Σερβίας ή της Ρουμανίας με το κίνητρο να θέλει να προστατεύσει τις μειονότητες που μιλούν τη Μαγυάρικη γλώσσα…
Αυτή είναι μια ηθική συζήτηση. Δεν ενδιαφέρομαι. Όταν διαβάζω το La Guerre des Gaules, δεν αναρωτιέμαι αν ο Ιούλιος Καίσαρας είναι καλός ή κακός άνθρωπος.
Οι ίδιοι οι Ρώσοι ενεργούν σύμφωνα με τον δικό τους ηθικό κώδικα. Ο Πούτιν εξήγησε ότι ο ρωσόφωνος πληθυσμός του Ντονμπάς, που ζει κάτω από τον ζυγό των «Ναζί» του Κιέβου, πρέπει να επανέλθει στο ρωσικό μαντρί... Είναι λογικό;
Κάνω μια λεπτομερή ανάλυση της ρωσικής αντίληψης για την κυριαρχία των εθνών. Οι Ρώσοι ηγέτες δεν θα πίστευαν ποτέ ότι αυτό το δόγμα της κυριαρχίας θα ίσχυε για την Ουκρανία. Υπάρχει ένα άρθρο του Πούτιν, από τον Ιούλιο του 2021, σχετικά με τους ιστορικούς δεσμούς με την Ουκρανία, τη διαφορά μεταξύ της νέας Ρωσίας και της μικρής Ρωσίας. Αυτό όμως που με ενδιαφέρει, και αυτό που μου επιτρέπει να εξηγήσω την εύκολη προέλαση των ρωσικών δυνάμεων στη νότια Ουκρανία και τη δυσκολότερη στα βόρεια της χώρας, είναι ο δυϊσμός Ουκρανίας-Ρωσίας. Αυτό που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει είναι η φυγή της ρωσόφωνης μεσαίας τάξης προς τη Ρωσία. Η ρωσόφωνη Ουκρανία έχει χάσει τη μεσαία τάξη, την οργανωτική και δομική ραχοκοκαλιά της. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν μια επιλογή μεταξύ Ουκρανών εθνικιστών που ήθελαν να εξαφανίσουν τη γλώσσα τους και μιας Ρωσίας που ανακάμπτει οικονομικά.

Μπορείτε να ακούσετε τα νομικά επιχειρήματα, δηλαδή το διεθνές δίκαιο, στα οποία η Ρωσία ισχυρίζεται εδώ και καιρό ότι δεσμεύεται;
Η Ρωσία και ο Πούτιν θεωρούνται υπεύθυνοι για αυτόν τον πόλεμο από το 99,99% των επίσημων αναλυτών στη Δύση. Η δουλειά έχει γίνει. Δεν χρειάζεται να το πω.

Αναγνωρίζετε ότι το διεθνές δίκαιο έχει παραβιαστεί.
Δεν χρειάζεται να το αναγνωρίσω ή να μην το αναγνωρίσω. Έχω την πείρα μου, που είναι αυτή του ιστορικού. Οι εφημερίδες με κατηγόρησαν ότι είμαι πράκτορας του Κρεμλίνου – πώς σας φαίνεται αυτό για ένα κομπλιμέντο; Παλεύω για να κρατήσω τη Δύση πλουραλιστική. Αν δείτε τις αξίες μου, είναι οι αξίες της αλήθειας και του πλουραλισμού. Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο εντελώς Πουτινοφοβικό και Ρωσοφοβικό, όπου από την αρχή έγινε κατανοητό ότι για όλα φταίει η Ρωσία. Καταθέτω μια ιστορική άποψη. Αναγνωρίζω ότι είναι, χωρίς να είναι ηθική, ριζικά διαφορετική.

Διαβάζοντας τα λόγια σου σχεδόν σε κάνει να θέλεις να πας να ζήσεις στη Ρωσία... Περιγράφεις τη χώρα ως «αυταρχική δημοκρατία», μια τολμηρή δήλωση αν σκεφτείς τη μοίρα των μειονοτήτων, ιδιαίτερα των LGBT ατόμων, και του αντιπάλου Ναβάλνι, που μαραζώνει στη φυλακή…
Συμφωνώ να πάω όπου θέλεις να με πας και όπου δεν ήθελα να πάω. Τι κέρδισαν οι Ουκρανοί καταγγέλλοντας απερίσκεπτα τους Ρώσους και αρνούμενοι να εξετάσουν τα κίνητρά τους; Την καταστροφή του έθνους τους, που η Δύση πρόκειται να εγκαταλείψει. Η αμερόληπτη (ψύχραιμη) προσέγγισή μου θα επέτρεπε τη διαπραγμάτευση ενδιάμεσων λύσεων. Οι ομόφωνοι λόγοι και οι ιδεολογικές και ηθικές προσταγές οδηγούν στην καταστροφή. Δίνω στην έννοια του «αυταρχισμού» την ίδια βαρύτητα με αυτή της «δημοκρατίας». Όλοι οι πολιτικοί επιστήμονες στη Ρωσία συμφωνούν ότι οι Ρώσοι υποστηρίζουν τον Πούτιν.

Βαρόμετρα δημοτικότητας – ας τους δώσουμε τα εύσημα για την ειλικρίνεια… – δεν κάνουν μια δημοκρατία…
Είναι μια αυταρχική δημοκρατία. Η φιλελεύθερη δημοκρατία προσθέτει σεβασμό για τις μειονότητες. Ο κόσμος βρίσκεται στα πρόθυρα μιας καμπής και αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι αποτρόπαιο. Τι νόημα έχει λοιπόν να μαλώνουμε για τις λέξεις; Χρειαζόμουν έννοιες. «Μηδενιστική φιλελεύθερη ολιγαρχία» για τη Δύση και «αυταρχική δημοκρατία» για τη Ρωσία. Δεν κρύβω τίποτα για τις εύλογα στημένες εκλογές στη Ρωσία. Αναφέρομαι στην ανθρωπολογία της χώρας και σε ένα επίμονο κοινοτικό ταμπεραμέντο, σε μια επίμονη κοινοτιστική ιδιοσυγκρασία.

Ομοίως, σωστά επισημαίνετε την ύπαρξη αντισημιτισμού στην Ουκρανία, αλλά προσθέτετε ότι στη Ρωσία είναι πρακτικά ανύπαρκτος…
Παραθέτω τον Vladimir Shlapentokh, έναν Εβραίο που γεννήθηκε στο Κίεβο. Ήταν ένας από τους ιδρυτές της ρωσόφωνης εμπειρικής κοινωνιολογίας στην εποχή του Μπρέζνεβ.
Αντιμέτωπος με τον αντισημιτισμό του σοβιετικού καθεστώτος, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και εξηγεί ότι μια από τις ιδιαιτερότητες του καθεστώτος του Πούτιν συνίσταται στο ότι είναι το πρώτο ρωσικό καθεστώς στην ιστορία που δεν χρησιμοποίησε τον αντισημιτισμό για να κυβερνήσει. Ωστόσο, δεν μπορώ να πω λεπτομερώς πώς είναι οι Ρώσοι. Στο Ισραήλ υπήρχαν σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι ρωσικής καταγωγής, 100.000 από τους οποίους επέστρεψαν στη Ρωσία.

Τον είδατε, όπως τον είδαμε κι εμείς, τον Πούτιν να δέχεται τη Χαμάς μετά τις 7 Οκτωβρίου και τον Λαβρόφ, τον Υπουργό Εξωτερικών του, να λέει για τον Ζελένσκι: «Ο Χίτλερ είχε επίσης εβραϊκό αίμα».
Είμαι εβραϊκής καταγωγής. Απλώς προσπαθώ να καταλάβω γιατί οι Ρώσοι κερδίζουν αυτόν τον πόλεμο. Τα γεγονότα με αποδεικνύουν ότι έχω δίκιο, ακόμα κι αν προσπαθείς να με κάνεις να μοιάζω με τέρας.

Καθόλου, απλά φαίνεται ότι εφαρμόζεις στη Ρωσία αυτό που αποδίδεις σε άλλους για την ανάλυση της υπόθεσης της Ουκρανίας...
Όσο για τη Γάζα, έγραψα ένα υστερόγραφο στο βιβλίο μου για να δείξω πώς οι Αμερικανοί εκφράζουν τον μηδενισμό τους και εκεί, επιδεινώνοντας τις συγκρούσεις. Δεν μιλάω πολύ για το Ισραήλ. Οι Ρώσοι έχουν εθνικό πρόβλημα επιβίωσης λόγω των χαμηλών δημογραφικών τους στοιχείων. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν επιλέγουν τους συμμάχους τους. Ο Τσόρτσιλ είπε μετά την εισβολή στη Σοβιετική Ένωση: «Αν ο Χίτλερ εισέβαλε στην κόλαση, θα έκανα τουλάχιστον μια ευνοϊκή αναφορά για τον διάβολο στη Βουλή των Κοινοτήτων». Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδίδουν στη Ρωσία την εντελώς ανεύθυνη στάση τους απέναντι στη Γάζα. Αλλά οι Ρώσοι βρίσκονται σε δίλημμα, γιατί υπάρχει πλέον ένα σημαντικό ανθρώπινο στοιχείο μεταξύ του ισραηλινού πληθυσμού και της Ρωσίας.

Πρέπει οι Ουκρανοί να φοβούνται την επιστροφή του Τραμπ, παρόλο που, ας μην ξεχνάμε, ήταν αυτός που άρχισε να εξοπλίζει την Ουκρανία το 2017;
Αν οι Δυτικοί έκαναν τον κόπο να διαβάσουν τον ιστότοπο της TASS, θα έβλεπαν ότι δεν έχει καμία διαφορά για τους Ρώσους. Γιατί η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο με την Αμερική και δεν λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές στην κυβέρνηση.

Εξηγείτε ότι οι χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ έχουν χρέος προς τη Ρωσία. Σύμφωνα με εσάς, υπάρχουν θετικά οφέλη για μια μεσαία τάξη που έχει μεγαλώσει χάρη στην «κομμουνιστική αξιοκρατία». Αλήθεια μπορούμε να μιλάμε για «αξιοκρατία» στην ΕΣΣΔ;
Αυτό που έχουν κοινό ο προτεσταντισμός και ο κομμουνισμός είναι η εμμονή με την εκπαίδευση. Ο κομμουνισμός στην Ανατολική Ευρώπη ανέπτυξε νέες μεσαίες τάξεις. Και ήταν αυτές οι μεσαίες τάξεις που δήλωσαν ότι ήταν φιλελεύθερη δημοκρατία στην πράξη και ότι οι Ρώσοι ήταν τέρατα. Επιτρέπω στον εαυτό μου, με ειρωνεία, να διαγνώσω μια κάποια αναξιοπιστία στη στάση των μεσαίων τάξεων της Ανατολικής Ευρώπης, γιατί είναι οι αξιοκρατίες που κατασκεύασε ο κομμουνισμός που έφεραν τις χώρες τους στο ΝΑΤΟ και έθεσαν το προλεταριάτο τους στα χέρια του δυτικού καπιταλισμού, μετατρέποντας τις χώρες τους σε μια κυριαρχούμενη περιφέρεια, όπως συνέβη μεταξύ 16ου και 19ου αιώνα.

Τέλος, στο βιβλίο σας γίνεται ελάχιστη συζήτηση για τη Γαλλία: υπάρχουμε ακόμα;
Κάνω γεωπολιτική, άρα δεν βλέπω τη Γαλλία. Αν θέλω να αποδείξω ότι η ψυχή μου είναι αγνή, έχω επαναφέρει την Αγγλία στο επίπεδο της Γαλλίας! Αλλά θα έλεγα ότι για την Αγγλία το θέμα είναι πιο σοβαρό. Η κονιορτοποίηση της αγγλικής ελίτ είναι τρομερή. Η Αγγλία είναι ακόμη λιγότερο ισχυρή από τη Γαλλία. Οι Βρετανοί στην πραγματικότητα δεν έχουν πυρηνικά όπλα. Δεν είναι καν ικανοί να κάνουν τον εαυτό τους μισητό στην Αφρική, όπως εμείς. Οι άρχουσες τάξεις των Άγγλων ήταν πρότυπο για τις αμερικανικές άρχουσες τάξεις. Η τρέχουσα πολεμοχαρής τρέλα των Άγγλων σίγουρα είχε κακή επιρροή στους Αμερικανούς.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

Η ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΕΚΠΛΗΞΗ
Οι ίδιοι οι Ρώσοι ξαφνιάστηκαν περισσότερο από την ουκρανική στρατιωτική αντίσταση.
Στο μυαλό τους, όπως και στους περισσότερους ενημερωμένους Δυτικούς, και μάλιστα στην πραγματικότητα, η Ουκρανία ήταν αυτό που τεχνικά αποκαλείται αποτυχημένο κράτος,
στην πραγματικότητα, η Ουκρανία ήταν αυτό που τεχνικά αποκαλείται αποτυχημένο κράτος.
Το 1991, η Ουκρανία είχε χάσει περίπου 11 εκατομμύρια κατοίκων λόγω της μετανάστευσης και της μείωσης των ποσοστών γονιμότητας.
[…]  Αυτό που κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει είναι ότι η Ουκρανία θα έβρισκε στον πόλεμο έναν λόγο ζωής, μια δικαιολογία για την ύπαρξή της.

Ο ΝΕΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ
Στην αρχή, η Ευρώπη ήταν το γαλλογερμανικό ζευγάρι που, από την κρίση του 2007-2008, είχε σίγουρα πάρει την όψη ενός πατριαρχικού γάμου, με κυρίαρχο σύζυγο τη Γερμανία που δεν άκουγε πια όσα η γυναίκα του έπρεπε να πει. [Αποκόπηκε από τον ενεργειακό και (γενικότερα) εμπορικό εταίρο της Ρωσίας, τιμωρώντας τον εαυτό της όλο και πιο αυστηρά. […] Είδαμε επίσης τη Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν να εξατμίζεται στη διεθνή σκηνή, ενώ η Πολωνία έχει γίνει ο κύριος πράκτορας της Ουάσιγκτον στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παίρνοντας τη σκυτάλη από το Ηνωμένο Βασίλειο, τώρα εκτός Ένωσης χάρη στο Brexit. Στην ήπειρο συνολικά, ο άξονας Παρίσι-Βερολίνο έχει αντικατασταθεί από έναν άξονα Λονδίνο-Βαρσοβία-Κίεβο υπό την ηγεσία της Ουάσιγκτον. Αυτή η εξαφάνιση της Ευρώπης ως αυτόνομου γεωπολιτικού παράγοντα προκαλεί σύγχυση, δεδομένου ότι μόλις πριν από είκοσι χρόνια, η κοινή αντίθεση Γερμανίας και Γαλλίας στον πόλεμο στο Ιράκ οδήγησε σε κοινές συνεντεύξεις τύπου από τον Καγκελάριο Σρέντερ, τον Πρόεδρο Σιράκ και τον Πρόεδρο Πούτιν.

Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
Η αμερικανική στρατιωτική βιομηχανία καταρρέει. Η παγκόσμια υπερδύναμη δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει την προμήθεια χειροβομβίδων στον Ουκρανό προστατευόμενο της.
Αυτό είναι ένα εξαιρετικό φαινόμενο δεδομένου ότι τις παραμονές του πολέμου, το συνδυασμένο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Ρωσίας και της Λευκορωσίας αντιπροσώπευε το 3,3% του δυτικού ΑΕΠ (Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Ευρώπη, Ιαπωνία, Κορέα). Αυτό το 3,3%, ικανό να παράγει περισσότερα όπλα από τον δυτικό κόσμο, έθετε ένα διπλό πρόβλημα: πρώτον, για τον ουκρανικό στρατό, ο οποίος έχανε τον πόλεμο λόγω έλλειψης υλικών πόρων. Δεύτερον, για τη δυτική επιστήμη της πολιτικής οικονομίας, της οποίας –τολμούμε να πούμε– η ψεύτικη φύση της αποκαλύφθηκε έτσι στον κόσμο.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ SAÏD MAHRANE

Siamo sull’orlo di un ribaltamento del mondo (ariannaeditrice.it)