Marcello Veneziani
Με το να γίνονται χρόνιοι και να διαπλέκονται ο ένας με τον άλλον, οι διάφοροι παράγοντες συγκλίνουν και μετατρέπουν τους περιορισμούς της υγείας σε μορφές μόνιμης επιτήρησης, σε σημείο να σχηματίζουν έναν παγκόσμιο παλμό που φαίνεται προορισμένος να μην εξαφανιστεί. Με τήν Cappa (Κουκούλα) περνάμε από την ανοιχτή κοινωνία στην καλυμμένη κοινωνία, όπου ο λόγος είναι καλυμμένος σαν το πρόσωπο και όλα είναι κάτω από ένα προστατευτικό δίχτυ. Το συζητώ στο νέο μου βιβλίο αφιερωμένο στη La Cappa (Η κουκούλα), που βγαίνει από τον Marsilio (σελ. 204, 18 ευρώ), για μια κριτική στο παρόν.
Σε τι κόσμο ζούμε; Κάτω από την κουκούλα, τα πάντα χάνουν το περίγραμμα, τα σύνορα, την ελευθερία, την πραγματική συνέπεια, τη μνήμη και το όραμα. Τα φύλα διασχίζουν τα σύνορα και αλλάζουν, οι διαφορές ξεθωριάζουν και γίνονται ομοιόμορφες, η φύση καταργείται, η πραγματικότητα αναιρείται, τα εδάφη χάνουν τα σύνορά τους. Η νέα Ιερά Εξέταση καταδικάζει και διορθώνει, το παγκόσμιο καθεστώς επιτήρησης ελέγχει τη ζωή μέσω έκτακτης ανάγκης και την απόλυτη προτεραιότητα της υγείας. Αλλά και το παρελθόν εξαφανίζεται, με τη μεγάλη επαναφορά τής ιστορίας και τις δίκες που επιβάλλονται κατά του παρελθόντος με το μέτρο του παρόντος. Κάθε πολιτισμός φθίνει, ξεκινώντας από τον χριστιανικό πολιτισμό για να ανοίξει ο δρόμος για ένα παγκόσμιο σύστημα! Μέρη εξαφανίζονται, συμπεριλαμβανομένων των χώρων εργασίας, σε μια μετατοπισμένη κοινωνία χωρίς έδαφος. Η δουλεία συνεχίζεται στο σπίτι, με την εργασία στο σπίτι (κατ' οίκον τηλεργασία). Χάνοντας τον κόσμο, όλοι αποσύρονται στον εαυτό τους, σε μια selfie μόνιμη! Στην πραγματικότητα, η κουκούλα ευνοεί τον μαζικό μοναχικό και παθολογικό ναρκισσισμό. Ζεις μέσα από τον ομφάλιο λώρο σου που λέγεται smartphone και τα παρόμοια, κάνεις τον εαυτό σου εικονίδιο. Και στο μεταξύ, οι προβολές πέρα από τη δική σου ζωή φθείρονται: ιστορία, κοινότητα, τέχνη, σκέψη και πίστη, κάθε πίστη. Η κουκούλα κρύβει την ομορφιά, το μεγαλείο, το σύμβολο, τον μύθο, το ιερό, την πραγματικότητα. Με το να μας αρνείται άλλες απόψεις, μας αρνείται άλλους κόσμους, άλλες εποχές, άλλα φώτα. Ο άνθρωπος, υποστηρίζω στο βιβλίο, κατοικεί σε πέντε κόσμους: το παρόν, το παρελθόν, το μέλλον, τον παραμυθένιο (μυθικό), τον αιώνιο. Αν κάποιος χαθεί, ζει άσχημα. Αν ζει μόνο σε έναν τρελαίνεται. Και ζούμε εντελώς υποκύπτοντες (απόλυτα υποταγμένοι) στο παρόν, στον άπειρο παγκόσμιο παρόντα ορίζοντά μας.
Βυθισμένοι στο παρόν, έχουμε χάσει την ικανότητα να αποκολληθούμε από αυτό για να το δούμε ως σύνολο και να κατανοήσουμε την κατεύθυνση και το πεπρωμένο του. Έτσι έχουμε χάσει την αίσθηση του παρόντος και δεν είμαστε πλέον σε θέση να έχουμε μια γενική εικόνα της πραγματικότητας. Εξ ου και η αίσθηση ότι ζεις κάτω από κουκούλα μέ μειωμένη ορατότητα, πνιγμένες φωνές, πνιγμένους ήχους. Νιώθεις το βάρος της ακόμα κι αν δεν έχει χαρακτηριστικά και όρια, δεν μπορεί να μετρηθεί, είναι άφατο και τυλιγμένο, όπως ο μανδύας που τυλίγει τους Υποκριτές στην Κόλαση του Δάντη. Χρυσή κάπα απ' έξω αλλά μολυβένια και βαριά για τους κολασμένους. Στο Canto XXIII του Inferno τους περιγράφει ως εξής: « Είχαν κάπες με κουκούλες χαμηλά μπροστά στα μάτια τους […] Είναι χρυσές εξωτερικά, ναι, θαμπώνουν. Αλλά μέσα είναι όλα μολύβδινα, και τόσο βαριά».
Προσπάθησα να πραγματοποιήσω μια αιτιολογημένη περιήγηση, αν και χρωματισμένη με την αντίληψη μιας βαθιάς μετάλλαξης, ανάμεσα στις σημερινές ανοησίες και τα σημερινά ταμπού, επιχειρώντας μια αυστηρή κριτική για να ζήσω στο παρόν και να μην το υποφέρω. Ζούμε στον χειρότερο από όλους τους δυνατούς κόσμους, φτάσαμε στο χαμηλότερο σημείο της ανθρώπινης ιστορίας; Όχι, όχι το χαμηλότερο, αν μη τι άλλο, όχι στό σημείο χωρίς επιστροφή. Οι δημογραφικοί, περιβαλλοντικοί, τεχνολογικοί παράγοντες κινδυνεύουν να είναι μη αναστρέψιμοι, όπως οι ανθρωπολογικές μεταστοιχίσεις που παθαίνουμε ακούσια σε μια επιταχυνόμενη πορεία προς το μετα-ανθρώπινο και την τεχνητή νοημοσύνη.
Θα χρειαστεί να ξαναεπιτεθούμε στον ουρανό, όπως είπαν οι επαναστάτες, αλλά αυτή τη φορά όχι με την προσποίηση να τον σκαρφαλώσουμε, όπως σε έναν νέο πύργο της Βαβέλ, αλλά για να τον καθαρίσουμε από την Παγκόσμια Κουκούλα. Η επίθεση λοιπόν θα είχε το αντίθετο πρόσημο, να ελευθερώσει τον ουρανό και όχι να τον καταλάβει. Η απελευθέρωση του ουρανού, της ατμόσφαιρας και του αέρα μπορεί επίσης να έχει οικολογικές επιπτώσεις, αλλά δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα.
Οι εξεγέρσεις, οι επαναστάσεις είναι μη ρεαλιστικές και ανίσχυρες και θα οδηγούσαν σε χαμένες συγκρούσεις με τις εξουσίες. Το μόνο μέσο που έχουμε στη διάθεσή μας είναι το ξίφος της κριτικής σκέψης, της ελεύθερης και εξεγερμένης ευφυΐας, που δεν ικανοποιείται με το παρόν και την απόλυτη κυριαρχία του. Δεν έχουμε άλλο όπλο, καμία άλλη δύναμη, από την ικανότητά μας να καταλαβαίνουμε: η ευφυΐα είναι το κοφτερό σπαθί που σώζει ή τουλάχιστον τρυπάει την ασφυκτική κουκούλα. Η μεγάλη κουκούλα, το μικροσκοπικό σπαθί…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου