«Η αποδόμηση σε τρελαίνει. Η Δύση δεν πιστεύει πλέον στα θεμέλιά της, ακριβώς γιατί τα έχει «αποδομήσει». Το τελευταίο ερώτημα: «Τι μπορεί να κρατήσει ακόμα η γενιά της χιλιετίας καθώς κοιτάζει προς το μέλλον;»
Pieter Bruegel “The Tower of Babel I”, 1563 Kunsthistorisches Museum, Βιέννη.
Ζακ Ντεριντά
Paul MelunΤο πολιτισμικό φαινόμενο – που γρήγορα έγινε κοινωνική πρακτική – της αποδόμησης υπάρχει σε δύο επίπεδα. Τό πρώτο είναι η φιλοσοφική, «η κριτική της διαδικασίας με την οποία η δυτική μεταφυσική έχει ορίσει το είναι, εκφράζοντάς το σε γλωσσική μορφή και μέσα από εννοιολογικά ζεύγη (π.χ. εμπειρικό/υπερβατικό, αναγκαιότητα/ελευθερία) στα οποία κάθε έννοια, όπως συγκροτείται σε μια διαφορική σχέση με το άλλο, θα στερούνταν εγγενούς αξίας. Στη λογοτεχνική κριτική, αυτή η σύλληψη έχει εμπνεύσει μια ερμηνευτική μέθοδο, η οποία, αποκηρύσσοντας την ταύτιση ενός μονοσήμαντου νοήματος στο κείμενο, στοχεύει να εξηγήσει τις άπειρες δυνατότητες του νοήματος» (Enciclopedia Treccani). Το άλλο επίπεδο είναι αυτό του συγκεκριμένου αντίκτυπου στην κοινωνία ενός ρεύματος σκέψης που, μέσω της αποσύνθεσης όλων των μορφών γλώσσας και πραγματικότητας, τείνει να συντρίψει, να στερήσει το νόημα και επομένως να θέσει υπό αμφισβήτηση ολόκληρη την πορεία του πολιτισμού μας.
Η αποδόμηση αφαιρεί τούβλο μετά τό τούβλο μέχρι να καταρρεύσει ολόκληρο το κτίριο. Αφήνει μπάζα, ερείπια και συνεχίζει τη δράση της πάνω τους. Η Ευρώπη και η Δύση δεν πιστεύουν πλέον στα θεμέλιά τους ακριβώς επειδή τα έχουν «αποδομήσει». Σαν παιδί, χαλάει και καταστρέφει ένα παιχνίδι για να το κοιτάξει καλύτερα «μέσα» και δεν ξέρει πια πώς να το ξανασυναρμολογήσει και μετά, εκνευρισμένος, τελειώνει τη δουλειά μέχρι να καταστραφεί τελείως το αντικείμενο. Απαλλάσσουμε τον αναγνώστη από τις σκοτεινιές της αποδομιστικής γλώσσας με τις συνεχείς σημασιολογικές της παραμορφώσεις. Περιοριζόμαστε στο να επισημάνουμε μια έννοια που εισήγαγε ο Derrida, τη «διαφορά» (différance), η οποία ενώνει τις δύο σημασίες του ρήματος «διαφοροποιώ»: υπονοεί ότι το «σημείο» είναι διαφορετικό από αυτό που αντικαθιστά. Ανάμεσα στο κείμενο και την έννοια στην οποία αναφέρεται υπάρχει πάντα μια διαφορά, ένα κενό. εισάγει την έννοια της «αναφοράς», υποδεικνύοντας μια ατελείωτη αναβολή του νοήματος κατά μήκος της αλυσίδας των γλωσσικών αντικαταστάσεων και μετατοπίσεων που συμβαίνουν κάθε φορά που προσπαθούμε να καθορίσουμε την έννοια ενός όρου σε ένα δεδομένο πλαίσιο.
Λογοπαίγνια, ζεστός αέρας, διανοούμενος τής ημικρανίας; Ο αναγνώστης αποφασίζει, γνωρίζοντας ότι η χειρονομία της αποδόμησης συνεπάγεται μια προοδευτική ρήξη και ταυτόχρονα μια επιταχυνόμενη κίνηση προς το τίποτα. Ο αποδομισμός είναι σύμβολο της ανίσχυρης δύναμης της μετανεωτερικότητας, που έχει πλέον μετατραπεί σε μια αποτελεσματική εταιρεία κατεδάφισης, τόσο επιδέξιας που καταστρέφει/αποδομεί και ό,τι έχει ήδη αποδομήσει, σε μια συνεχή διαδικασία που αφήνει μόνο σκόνη στο έδαφος. Η ιδέα της αποδόμησης είναι κεντρική για την επιρροή στον πολιτισμό μας, σε αυτό που ονομάζουμε «Σύστημα», μια οντότητα που επηρεάζεται η ίδια από το φαινόμενο, υποβαθμισμένη σε αυτοκαταστροφή.
Η έννοια της αποδόμησης εξηγεί τη συνεχιζόμενη κρίση σε αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε εξέγερση της ύλης. Η αποδόμηση έχει φτάσει σε όλους τους πιθανούς τομείς, όλοι νιώθουμε το βάρος της, είναι ένα
Caitline JohnstoneΟ νόμος δικαιολογεί τον ισχυρό να συντρίψει τον ασθενέστερο. Τα κράτη καταρρέουν μπροστά στα μάτια μας. Η πραγματική οικονομία δεν υπάρχει πλέον. Η επιστήμη υποχωρεί. Τα ανθρώπινα όντα ολοένα και περισσότερο ζαλίζονται, βασανίζονται, υπνωτίζονται, χειραγωγούνται από τη γέννηση μέχρι το θάνατο. Οι θρησκείες έχουν γίνει επενδυτικά ταμεία. Η φύση υποφέρει και επαναστατεί, η ανθρωπότητα βυθίζεται στη λάσπη των πιο ποταπών παθών, συμβιβάζεται με επιφανειακούς προβληματισμούς και αναπτύσσει τον ναρκισσισμό ενός εγώ τόσο δυσανάλογου όσο και γελοίου. Είμαστε νεκροί μεθυσμένοι χωρίς να έχουμε πιει.
Μέχρι το 2020, οι millennials θα αποτελούν το 50% του εργατικού δυναμικούΟ συγγραφέας δείχνει την άμεση σχέση μεταξύ του έργου των φιλοσόφων της «μη-σχολής» της αποδόμησης και των επιπτώσεών του σε γενιές, σε πληθυσμό, σε έναν κοινωνικό κόσμο, στη συλλογική και ατομική ψυχολογία σε μια κρίση αυτοκαταστροφής. Το εγγενώς αρνητικό περιεχόμενο αυτής της φιλοσοφίας, που περιέχεται εξ ολοκλήρου στην έννοια της μυθοπλασίας, αποκαλύπτεται στη μετάβαση από τη θεωρία στην παντελή έλλειψη «μορφής», της οποίας το καταστροφικό δυναμικό οδηγεί στο κενό διασχίζοντας το κενό.
Ο ερευνητής ξεκινά ρωτώντας πώς μια σχολή σκέψης που ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1960 μπορεί να έχει συνέπειες στην καθημερινή ζωή μιας σύγχρονης γενιάς. Η απάντηση τού Melun είναι αμβλεία. « Ονομάζω μια γενιά, τη δική μου, που γεννήθηκε τη δεκαετία του '90 και εξελίσσεται σήμερα, παιδιά της αποδόμησης. Το να μιλάμε για παιδιά αναφέρεται σε μια σχεδόν υιική κληρονομιά προς τη σχολή σκέψης της αποδόμησης. Συνειδητά ή όχι, η μεταμοντέρνα φιλοσοφία της δεκαετίας του 1960 ενσαρκώνει μια διανοητική γονική μέριμνα εμφανή στη ζωή της γενιάς μας. Παρά τα σχεδόν εξήντα χρόνια που μας χωρίζουν από αυτή τη γραμμή σκέψης, παραμένει παντού, βαθιά μέσα στη δυτική νεολαία. Η σχέση με τους άλλους που βασίζεται στον ατομικισμό, το πάθος για εγωιστική ευτυχία, η απόρριψη κάθε τι που μπορεί να αντιπροσωπεύει σεβασμό ή εξουσία, είναι όλα σημάδια της αποδόμησης στον 21ο αιώνα. Χωρίς να το καταλάβω, με την άνεση να πιστεύουμε ότι είμαστε ελεύθεροι, η γενιά μου προχωρά σε ένα παγωμένο κενό που κληροδοτήθηκε από εκείνους που έχουν αποδομήσει χιλιετίες ιστορίας».
προσάναμμαΗ Le Figaro συνεχίζει υπενθυμίζοντας μερικά εκπληκτικά κοινωνικά γεγονότα: για παράδειγμα, ότι οι νέες γενιές φλερτάρουν στο Tinder (μια εφαρμογή υπολογιστή για ραντεβού) αλλά δεν κάνουν πλέον ωτοστόπ. Paul Melun: « Ναι, μιλάμε για αυτά τα φαινόμενα γιατί είναι οι δείκτες της μετάβασης προς έναν νέο κόσμο που θα όριζα ως Οργουελιανό. Οι απόστολοι της αποδόμησης ισχυρίστηκαν ότι απελευθέρωσαν άτομα από κοινωνικές ή θρησκευτικές αλυσίδες διακηρύσσοντας τη σεξουαλική απελευθέρωση, αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο. Η γενιά μας αναζητά ανακουφιστικά όπως το Tinder, για να αλληλεπιδρά πιο εύκολα καθώς η σχέση έχει γίνει πολύπλοκη. Η ρομαντική συνάντηση (με το Tinder) ή το ωτοστόπ (με το BlaBlaCar) έχουν γίνει συμβατικές. κανείς δεν μπορεί να αλληλεπιδράσει ελεύθερα χωρίς να υπογράψει πρώτα ένα συμβόλαιο. Οποιαδήποτε ευαισθησία ή αβεβαιότητα εξαλείφεται. Σε αυτό το πλαίσιο ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός αγκαλιάζει την αποδόμηση. Οι στόχοι είναι πανομοιότυποι: να δημιουργηθούν άτομα ελεύθερα να καταναλώνουν όλο και περισσότερα χωρίς την παραμικρή ανησυχία ηθικής ή ήθους ».
Η επόμενη ερώτηση αφορά το πρόβλημα του χάσματος των γενεών. « Το χάσμα των γενεών είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο του δοκιμίου και με ανησυχεί πολύ. Ο διαχωρισμός μεταξύ των ηλικιωμένων και των παιδιών τους δεν είναι κάτι νέο, αλλά αυτός που γνωρίζουμε σήμερα είναι πολύ πιο ξεκάθαρος. Η αποδόμηση, καταρρίπτοντας παραδοσιακές φιγούρες (το σχολείο, την εκκλησία, το κράτος), έχει καταστήσει ξεπερασμένα όλα τα μοντέλα που μας θυμίζουν το παρελθόν, μέρος του οποίου είναι οι γενιές των παππούδων μας. Η απαξίωση των προηγούμενων γενεών υλοποιείται από την κοινωνική επιθυμία για απομόνωση (συσκευές για την επιτήρηση των γονιών μας) και την υποβάθμιση (νεανικότητα των μέσων ενημέρωσης, χλευασμός των γηρατειών και ασθένεια). Μια κοινωνία δεν μπορεί να οικοδομηθεί με περιφρόνηση για το παρελθόν. Η ιδιοφυΐα του πολιτισμού μας βασίζεται εν μέρει στα θεμέλια που έσκαψαν οι πρόγονοί μας, το να τους περιφρονούμε σημαίνει να δημιουργήσουμε την κοινωνία του τίποτα, έναν πολιτισμό του κενού».
Μεταξύ των υπευθύνων, ο νεαρός δοκιμιογράφος αναφέρει τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία οδηγούν σε όξυνση της αντιπαλότητας. « Είναι ένα ανακουφιστικό φάρμακο, η καθημερινή δόση μιας κοινωνίας χωρίς σημεία αναφοράς. Πρέπει πρώτα να θυμόμαστε ότι είναι ένα εργαλείο που αναπτύχθηκε στο λίκνο του καπιταλισμού: στα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια. Αυτό δεν είναι ασήμαντο, γιατί αυτά τα μέρη είναι μια συγκέντρωση αντιπαλότητας και ανταγωνισμού. Δεν είναι περίεργο που μεταφέρουν τον ανταγωνισμό και διαδίδουν τον ατομικισμό. Η δύναμή τους πρέπει να συνδέεται με την εγγενή επιθυμία να ξεχωρίζουν σε μια κοινωνία κενού. Ποιος άνθρωπος γεμάτος αγάπη για την οικογένειά του και την ομορφιά της ύπαρξής του θα ήθελε να ανταγωνιστεί τους Instagramers με ζοφερές και τεχνητές ζωές; Τα κοινωνικά δίκτυα τρέφονται με τις αθλιότητες της εποχής για να αποκτήσουν δύναμη επιρροής και επιτήρησης » .
Δεν ξέρουμε καν να ταξιδεύουμε πια: « είναι το αποτέλεσμα της διασταύρωσης μεταξύ αποδόμησης και παγκοσμιοποίησης. Τα ταξίδια πρέπει να βασίζονται στην πολιτιστική ανακάλυψη, την ανταλλαγή και την αβεβαιότητα. Σήμερα, μια δίωρη ή τρίωρη βόλτα με αεροπλάνο σε μια πτήση χαμηλού κόστους σάς επιτρέπει να φτάσετε σε μια άλλη παγκόσμια μεγαλούπολη, παρόμοια από κάθε άποψη με αυτήν που ξεκινήσατε. Η τυποποίηση των πολιτισμών και των μοντέλων ταξιδιού είναι ορατή σε όλους: εδώ είναι οι ίδιοι πεζόδρομοι, οι ίδιες πινακίδες, τα ίδια πρόσωπα πατημένα στο smartphone και η ίδια νύχτα που πέρασε σε έναν ξενώνα νέων. Προσωπικά, βλέπω περισσότερη ομορφιά σε έναν κόσμο πλούσιο στην ποικιλομορφία των πολιτισμών του παρά στην επιβεβλημένη ομοιομορφία της παγκοσμιοποίησης». Ο Melun συνεχίζει υπενθυμίζοντας την «κολασμένη κάθετη μηχανή που συνέτριψε κάθε παραφωνία. Έχω δει το θάνατο της συζήτησης για τις ιδέες. Η αποδομιστική σκέψη παίζει έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο, σε σημείο που γρήγορα περιθωριοποιήθηκα από το σύστημα που υπερασπίζεται τη θεωρία των φύλων ή την αποαποικιοκρατία σε βάρος των ίσων ευκαιριών ή της πρόσβασης στον πολιτισμό».
Το τελευταίο ερώτημα αφορά το λυκόφως των αξιών. Τι μπορεί να κρατήσει ακόμα η γενιά της χιλιετίας καθώς κοιτάζει προς το μέλλον; Αντιμέτωπη με το λυκόφως των αξιών, είναι επείγον να οικοδομήσουμε ξανά σε γερά θεμέλια και νομίζω ότι η Γαλλία έχει μια τρομερή δημιουργική ικανότητα στο κέντρο της ταυτότητάς της. Η νέα γενιά πρέπει να βάλει όλη της τη δύναμη και τη δημιουργική ιδιοφυΐα για να διατηρήσει το περιβάλλον της. Το οικολογικό περιβάλλον, αλλά και το πολιτιστικό περιβάλλον, γιατί η διατήρηση του πλανήτη σημαίνει και διατήρηση ενός πολιτισμού, των δεξιοτήτων του και της περιοχής στην οποία ζει. Για να κοιτάξει το μέλλον, πρέπει να είναι κυρίαρχη στις επιλογές της και να απορρίψει τήν κενή κοινωνία, να ξαναχτίσει ανακτώντας την ιστορία της. Αν οι τελευταίες δεκαετίες ήταν αυτές της αποδόμησης, η ελπίδα βρίσκεται στην αφύπνιση της ιδιοφυΐας μας στην υπηρεσία της Γης, του πολιτισμού και της επιστήμης».
Οι συντάξεις, ένα άγνωστο θέμα για τους Millennials
«μεταστρουκτουραλιστική» φιλοσοφία ένα smoothie των Michel Foucault, Jacques Derrida, Judith Butler, Gilles Deleuze που γεννούν έναν FrankensteinΗ αποτυπωμένη επιτάχυνση είναι η φυσική αρχή της κίνησης που επιταχύνεται στις τερματικές φάσεις. Δεν πρόκειται πλέον για πολιτιστικό μαρξισμό. Διάλυση - αποδόμηση - αποδόμηση είναι το αποτέλεσμα του εταιρικού προοδευτισμού που εξαπλώνεται από τα αμερικανικά πανεπιστήμια, μια ελευθεριακή-προοδευτική «μανία εξαφάνισης» σε συμφωνία με τα ολιγαρχικά κέντρα οικονομικής και τεχνολογικής εξουσίας, ιδιοκτήτες ή χρηματοδότες των πανεπιστημίων, τα εργαστήρια αποδόμησης. Οι καθολικοί δάσκαλοι είναι οι μόνοι που μπορούν να διαδώσουν την αφήγηση, να επιβάλουν την ανάπτυξή της σε πλανητική κλίμακα και να καθορίσουν την αστραπιαία της ταχύτητα. Μια πανδημία, ο πραγματικός κορωνοϊός του οποίου το αντίδοτο δεν είναι η αποδόμηση, αλλά η επαναφορά των βημάτων μας, στη φυσική αλήθεια, στην υπομονετική ανασύνθεση του πολιτισμού.
Το πρόβλημα είναι ότι ταξιδεύουμε. Η ελπίδα είναι ότι υπάρχουν περισσότερες σωσίβιες λέμβους από όσες υπήρχαν στον Τιτανικό. Μιλήσαμε για την απελευθέρωση της Ύλης: η ακαταμάχητη επιθυμία αποδομής, διάλυσης μυαλών και μορφών, καταστροφής-αποδόμησης είναι ο ίδιος ο χαρακτήρας της νεωτερικότητας. Τα φαινόμενα που παρατηρούμε έχουν εισέλθει σε μια φάση αστραπιαίας επιτάχυνσης εδώ και τριάντα χρόνια, αυτή της ανάπτυξης της δύναμης της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Σχεδόν όλα έχουν μετατραπεί σε κινούμενη άμμο: ένας αντιπολιτισμός με μια μοναδική πόρτα στο κάτω μέρος, ορθάνοιχτη στο τίποτα.
ΕΧΟΥΝ ΙΔΕΑ ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΣΕ ΠΟΙΟΝ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου