Διαβάστε τι αναφέρει ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος (913- 953) για την Επιστολή του Ιησού Χριστού και ιδίως για το Άγιο Μανδήλιο, όπως ακριβώς τα μνημονεύει η καθηγήτρια θεολογίας, Ειρήνη Οικονομίδου, η οποία συνοψίζει τα όσα απαριθμεί ο εν λόγω βυζαντινός αυτοκράτορας και λόγιος μέσα στο βιβλίο της «Το Άγιον Μανδήλιον» (Le saint Voile) – και όχι μόνο!…
Ο Χριστός σε πολλές βυζαντινές εικόνες εμφανίζεται να κρατάει συμβολικά έναν πάπυρο στο χέρι!..
ΤΟ ΘΕΜΑ είναι πολύ γνωστό και το άνοιξε εδώ και αιώνες ο ίδιος ο Ευσέβιος Καισαρείας, ο οποίος δεν είναι Πατέρας της Εκκλησίας, αλλά θεωρείται Πατέρας της Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας!
Κοντολογίς, ο Άβγαρος, τοπάρχης της Έδεσσας της Συρίας, ήταν άρρωστος και έστειλε μια επιστολή στον Ιησού για να πάει στην πόλη του και να τον θεραπεύσει. Ο Χριστός του απάντησε ότι δεν μπορεί να πάει εκεί, αλλά θα στείλει ένα Μαθητή Του και θα τον κάνει καλά. Πράγματι, πήγε ο Θαδδαίος και γιάτρεψε τον Άβγαρο ο οποίος από εκείνη τη στιγμή έγινε πολύ πιστός.
Ας δούμε εν πρώτοις τις επιστολές του Άβγαρου προς τον Χριστό και του Χριστού προς τον Άβγαρο, όπως τις μνημονεύει ο Ευσέβιος Καισαρείας, και θα έλθουμε στον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο:
Κοντολογίς, ο Άβγαρος, τοπάρχης της Έδεσσας της Συρίας, ήταν άρρωστος και έστειλε μια επιστολή στον Ιησού για να πάει στην πόλη του και να τον θεραπεύσει. Ο Χριστός του απάντησε ότι δεν μπορεί να πάει εκεί, αλλά θα στείλει ένα Μαθητή Του και θα τον κάνει καλά. Πράγματι, πήγε ο Θαδδαίος και γιάτρεψε τον Άβγαρο ο οποίος από εκείνη τη στιγμή έγινε πολύ πιστός.
Ας δούμε εν πρώτοις τις επιστολές του Άβγαρου προς τον Χριστό και του Χριστού προς τον Άβγαρο, όπως τις μνημονεύει ο Ευσέβιος Καισαρείας, και θα έλθουμε στον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο:
1. Η επιστολή του Άβγαρου προς τον Χριστό:
«΄Αγβαρος τοπάρχης Εδέσσης Ιησού Σωτήρι αγαθώ αναφέντι εν τόπω Ιεροσολύμων χαίρειν. Ηκουσταί μοι τα περί σου και των σων ιαμάτων, ως άνευ φαρμάκων και βοτάνων υπό σου γινομένων. Ως γαρ λόγος, τυφλούς αναβλέπειν ποιείς, χωλούς περιπατείν, και λεπρούς καθαρίζεις, και ακάθαρτα πνεύματα και δαίμονας εκβάλλεις, και τους εν μακρονοσία βασανιζομένους θεραπεύεις, και νεκρούς εγείρεις. Και ταύτα πάντα ακούσας περί σου, κατά νουν εθέμην το έτερον δύο ή ότι συ ει ο Θεός, και καταβάς από του ουρανού ποιείς ταύτα, ή υιός ει του Θεού ποιών ταύτα. Δια τούτο τοίνυν γράψας εδεήθην σου σκυλήναι προς με, και το πάθος ο έχω, θεραπεύσαι. Και γαρ ήκουσα ότι και Ιουδαίοι καταγογγύζουσί σου και βούλονται κακώσαί σε. Πόλις δε μικροτάτη μοι εστι και σεμνή, ήτις εξαρκεί αμφοτέροις».
2. Η απάντηση του Ιησού προς τον Άβγαρο:
«Άγβαρε, μακάριος ει πιστεύσας εν εμοί, μη εωρακώς με. Γέγραπται γαρ περί εμού, τους εωρακότας με μη πιστεύσειν μοι, ίνα οι μη εωρακότες, αυτοί πιστεύσωσι και ζήσωνται. Περί δε ου έγραψάς μοι ελθείν προς σε, δέον εστί πάντα δι’ α απεστάλην, ενταύθα πληρώσαί με, και μετά το πληρώσαι, ούτως αναληφθήναι προς τον αποστείλαντά με. Και επειδάν αναληφθώ, αποστελώ σοι τινα των μαθητών μου, ίνα ιάσηταί σου το πάθος, και ζωήν σοι και τοις συν σοι παράσχηται».
Η επιστολή του τοπάρχη Άβγαρου προς τον Ιησού Χριστό, αλλά και η απάντηση του Ιησού Χριστού προς τον ΄Αγβαρο, που αναφέρει ο Ευσέβιος Καισαρείας, βρίσκονται μέσα στην «Εκκλησιαστική Ιστορία» του Ευσεβίου Καισαρείας και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο: «Ιστορία περί του των Εδεσσηνών δυνάστου».
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΣ
Είναι αλήθεια ότι ο Κων/νος Πορφυρογέννητος εις το έργο: «Η Ιστορία της Εικόνος της Εδέσσης»9 (945 μ.Χ.) κάνει μίαν συγκλονιστικήν διήγησιν του ιστορικού της εικόνας του Αγίου Μανδηλίου βασισμένη εις ποικίλας αφηγήσεις σχετικά με την αχειροποίητον εικόνα του Ιησού, την αποστολήν της εις τον Άβγαρον10 και την μεταφοράν της από την Έδεσσαν εις την πανευδαίμονα βασίλισσα των πόλεων, την Κωνσταντινούπολιν. Οι λεπτομέρειες είναι τόσο συγκλονιστικές που ίσως κάποια στιγμή χρειασθή να γραφή ένα ειδικό βιβλίο από τους ιστορικούς του μέλλοντος. Αξίζει τον κόπον…
Χρωστάμε, λοιπόν, χάριτας εις την Καθηγήτρια Θεολογίας, Ειρήνη Οικονομίδου, η οποία συνοψίζοντας τα όσα αναφέρει ο Κων/νος Πορφυρογέννητος (913- 953) για την Επιστολήν του Χριστού και ιδίως για το Άγιον Μανδήλιον, αφού απαριθμεί τις πρόσθετες πληροφορίες του εν λόγω λογίου της εποχής του, ο οποίος πέραν των άλλων, ήταν ένας δεινός χειριστής της ελληνικής γλώσσης και της λογοτεχνικής πέννας!
Χρωστάμε, λοιπόν, χάριτας εις την Καθηγήτρια Θεολογίας, Ειρήνη Οικονομίδου, η οποία συνοψίζοντας τα όσα αναφέρει ο Κων/νος Πορφυρογέννητος (913- 953) για την Επιστολήν του Χριστού και ιδίως για το Άγιον Μανδήλιον, αφού απαριθμεί τις πρόσθετες πληροφορίες του εν λόγω λογίου της εποχής του, ο οποίος πέραν των άλλων, ήταν ένας δεινός χειριστής της ελληνικής γλώσσης και της λογοτεχνικής πέννας!
«1. Η ασθένεια του Αβγάρου ήταν διπλή: χρόνια αρθρίτις που τον κρατούσε στο κρεβάτι με πόνους και η μέλαινα λέπρα που τον είχε παραμορφώσει και γι’ αυτό δεν ήθελε να δεχθή ούτε τους φίλους του από ντροπή (Κωδ.457r)
2. Όταν ο Ανανίας εστάλη από τον Άβγαρο στην Ιουδαία με την επιστολή (*) προς τον Ιησού και με την εντολή να Τον ζωγραφίση για να Τον γνωρίση, όταν έφθασε στον τόπο που δίδασκε ο Χριστός στα πλήθη, κάθισε σε μια πέτρα, σε κάποια απόστασι, προσπαθώντας να κάνη την προσωπογραφία Του, αλλά δεν το κατόρθωνε λόγω του πλήθους που Τον περιέβαλλε.
Όμως ο Κύριος, με την δύναμι του πνεύματος, κατάλαβε περί τίνος επρόκειτο και έστειλε τον Απόστολο Θωμά να καλέση τον Ανανία κοντά Του.
Όταν Τον πλησίασε ο Ανανίας, πριν να Του εκθέση τον σκοπό του ερχομού του, του είπε πρώτος ο Ιησούς και την αιτία της παρουσίας του εκεί και το περιεχόμενο της επιστολής του Αβγάρου. Έπειτα, αφού την διάβασε, έγραψε την απάντησί Του προς τον Άβγαρο (ιδιόχειρος επιστολή/ Κωδ. 458ν -459r) (**).
Αφού δε έριξε νερό στο πρόσωπό Του, σκουπίστηκε με ένα μανδήλιο (λινό ύφασμα) όπου αποτυπώθηκε η μορφή Του κατά τρόπο θαυματουργό «υπέρ λόγον» (Κωδ. 459ν).
Σημ. Την πληροφορία ότι το ύφασμα ήταν λινό την αναφέρει το χειρόγραφο (Κωδ. 455ν). Το λινό βρέθηκε κατά την εξέτασι του Αγ. Μανδηλίου στην Γένουα.
3. Ο Ανανίας στον δρόμο της επιστροφής προς την Έδεσσα, μεταφέροντας την Επιστολή και το Άγιον Μανδήλιον, πέρασε από το Κάστρο Ιεραπόλεως που στην Συριακή γλώσσα λέγεται Μαβούκ και έκρυψε το ιερό εκείνο ύφασμα σε ένα σωρό κεραμίδια, για να περάση την νύχτα χωρίς να κινδυνεύη να το χάση. Μέσα σε κείνη όμως τη νύχτα φάνηκε ξαφνικά μια μεγάλη φωτιά που έμοιαζε να καίη όλη την περιοχή και οι κάτοικοι έντρομοι βγήκαν να δουν τι συμβαίνει και βρήκαν τον Ανανία τον οποίο νόμισαν εμπρηστή. Τότε εκείνος τους διηγήθηκε όλη την ιστορία και έτσι κατάλαβαν ότι κάτι εξαιρετικό συμβαίνει. Έτρεξαν λοιπόν στο μέρος όπου ο Ανανίας είχε κρύψει το Άγιον Μανδήλιον και είδαν πως η μορφή του Χριστού είχε αφήσει και άλλο αποτύπωμα της αχειροποιήτου εικόνος επάνω στο κεραμίδι που ακουμπούσε και πως η λαμπρότητα της Αγίας Μορφής έμοιαζε σαν φωτιά. Θαμπωμένοι από το μεγάλο αυτό θαύμα, εκράτησαν για την πόλη τους το κεραμίδι με το αχειροποίητο αποτύπωμα σαν πολύτιμο θησαυρό, τον δε Ανανία άφησαν να συνεχίση το ταξίδι του μεταφέροντας τον Άγιον Μανδήλιον και την Επιστολή του Χριστού (Κωδ. 459ν-460r).
Έτσι λοιπόν τελειώνει η πρώτη διήγησις του Αγίου Μανδηλίου στο χειρόγραφο του βασιλέως Κων/νου Πορφυρογέννητου. Όμως ο Κων/νος Πορφυρογέννητος ως λόγιος που ήταν, δεν μπορούσε να παρασιωπήση μια δεύτερη παράδοση που ανακάλυψε στις ιστορικές μελέτες του, διαβεβαιώνοντάς μας ότι και αυτή η παράδοσις δεν στερείται αξιοπίστων μαρτύρων (Κωδ. 461r).
4. Αυτή η δεύτερη παράδοσις αναφέρεται στην τραγική στιγμή της αγωνίας του Κυρίου στην Γεσθημανή την νύχτα της Μ. Πέμπτης, που προσευχόταν ολομόναχος κάτω από τις ελιές και ο ιδρώς Του είχε γίνει σαν θρόμβοι αίματος που έπεφταν στη γη (Λουκ. 33,44-45). Κάποιος από τους μαθητές Του στον οποίο μίλησε με παράπονο γιατί κοιμόταν και δεν προσευχόταν μαζί Του, σκούπισε το κάθιδρο πρόσωπό Του με ένα μανδήλι και ως εκ θαύματος η μορφή Του αποτυπώθηκε στο ύφασμα (Κωδ. 461r).
Αυτό το μανδήλιο ο Κύριος το εμπιστεύθηκε στον Θωμά, δίνοντας συγχρόνως την εντολή να σταλή μετά την Ανάληψί Του στον Άβγαρο με τον Απόστολο Θαδδαίο, εκπληρώνοντας έτσι την υπόσχεσι που του είχε δώσει στην επιστολή που του είχε στείλει με τον Ανανία (Κωδ. 461ν).
Μετά την Ανάληψι του Χριστού ο Θωμάς έδωσε στον Θαδδαίο το Άγιον Μανδήλιον και τον έστειλε στον Άβγαρο να τον θεραπεύση. Όταν ο Άβγαρος έμαθε ότι Απόστολος του Χριστού έφθασε στην Έδεσσα, έδωσε εντολή να τον φέρουν αμέσως κοντά του. Καθώς ο Θαδδαίος τον πλησίαζε, ο Άβγαρος είχε την εντύπωσι ότι το πρόσωπο του Αποστόλου λαμποκοπούσε όμως αυτό το φως ακτινοβολούσε από το Άγιον Μανδήλιον που κρατούσε. Ο Άβγαρος, γεμάτος έκπληξι από το θαυμαστό γεγονός που έβλεπε «της αστραπτούσης λαμπηδόνος» ξέχασε την ασθένειά του και πετάχτηκε από το κρεβάτι και άρχισε να τρέχη προς τον Θαδδαίο. Στο σημείο αυτό ο συγγραφεύς Κων. Πορφυρογέννητος προσθέτει ότι ο ΄Αβγαρος είδε το φως που είχαν δει οι τρεις Απόστολοι στην Μεταμόρφωσι επάνω στο όρος Θαβώρ (Ματθ. 17,2, Μάρκ. 9,2-8, Λουκ. 9,28-36), Β΄ Πετρ. 1,12-18 Β΄(Κωδ. 462r)
Αφού πήρε ο Άβγαρος από τα χέρια του Αποστόλου το Άγιον Μανδήλιον και το ακούμπησε στο πρόσωπό του και σε όλο του το σώμα, ένιωσε αμέσως να γίνονται καλά τα μέλη του και να φεύγη η λέπρα από πάνω του εκτός από ένα μικρό ίχνος που απόμεινε στο μέτωπό του. Αφού δε άκουσε μετά την διδασκαλία του Αποστόλου για το Πάθος, την Ταφή και την Ανάστασι, καθώς και για την εις Ουρανούς Ανάληψι του Χριστού, Τον ομολόγησε αληθινό Θεό και ζήτησε να βαπτιστή αυτός και όλη η οικογένεια του. Μετά δε την βάπτισί του, έφυγε και το τελευταίο ίχνος λέπρας που είχε μείνει (Κωδ. 462ν -463ν).
5. Όπως έχει ήδη αναφερθή ο Άβγαρος, μετά την ίασί του, θέλοντας να εκφράση την ευγνωμοσύνη του στον Χριστό, κατέστρεψε ένα ειδωλολατρικό άγαλμα που είχε στην είσοδο της πόλεως της Εδέσσης και στην θέσι του τοποθέτησε πάνω σε σανίδα, αφού το ευπρέπισε με χρυσό, το Άγιον Μανδήλιον και επάνω στο χρυσό πλαίσιο εχάραξε την επιγραφή που έχουμε ήδη αναφέρει. Αυτές τις λεπτομέρειες τις αναφέρει ο Κων. Πορφυρογέννητος και προσθέτει κάτι ακόμη, ότι ο Άβγαρος εθέσπισε να απονέμη τιμή στην εικόνα αυτή και προσκύνησι όποιος περνούσε την πύλη (κωδ. 462r).
6. Ο κανονισμός αυτός, ίσχυσε ως το τέλος της ζωής του Αβγάρου και του γιου του, αλλά ο εγγονός του ήταν ασεβής, επανήλθε στην ειδωλολατρεία και σκέφθηκε να καταστρέψη την στήλη με τον Άγιον Μανδήλιον στην είσοδο της πόλεως. Ευτυχώς όμως δεν το κατόρθωσε, γιατί ο επίσκοπος της περιοχής προστάτευσε την εικόνα τοποθετώντας την σε μία κοιλότητα μέσα στο τείχος μαζί με μια αναμμένη κονδήλα και ένα κεραμίδι προστατευτικό για να μην καταστραφή από την υγρασία του τείχους μέσα στο οποίο την έχτισε. (Κωδ. 464v).
7. Πέρασαν πολλά χρόνια και όλοι είχαν λησμονήσει την ύπαρξι της θαυματουργού εικόνας, μέχρι την στιγμή που ένα ιστορικό γεγονός την έφερε πάλι στο προσκήνιο. Πρόκειται για την πολιορκία της Εδέσσης από τον βασιλέα των Περσών Χοσρόη. Όταν η εξέλιξη της πολιορκίας έφερε τους κατοίκους της Εδέσσης σε απόγνωσι, ζήτησαν βοήθεια από Βυζαντινούς στρατηγούς. Τότε ο στρατηγός του Βυζαντίου Ιλίων τους έγραψε για να τους θυμήσει την ύπαρξι της Επιστολής του Κυρίου που έλεγε ότι θα καθιστούσε την Έδεσσα απόρθητη. Οι κάτοικοι της Εδέσσης έχοντας φθάσει στην έσχατη απελπισία ζητούσαν με δάκρυα και προσευχές την βοήθεια του Θεού. Σ’ αυτή ακριβώς την δύσκολη στιγμή ο επίσκοπος της Εδέσσης Ευλάλιος βλέπει σε όραμα την νύχτα μια γυναίκα «ευσταλή και κοσμία» να του λέγη ότι πρέπει να κάνη λιτανεία με την αχειροποίητο εικόνα του Χριστού. Ο επίσκοπος απήντησε ότι δεν γνώριζε καθόλου αυτήν την εικόνα. Τότε η γυναικεία αυτή μορφή του είπε ότι στο τείχος επάνω από την πύλη, βρίσκεται κρυμμένη η εικόνα (Κωδ. 465r – 465ν).
Έχοντας πεισθή ο επίσκοπος από την ενάργεια του οράματος, έσπευσε στο τείχος με προσευχές ικετήριες και ω του θαύματος! Βρήκε την εικόνα ανέπαφη, καθώς και την φλόγα της κανδήλας να καίη, παρ’ όλα αυτά τα χρόνια που είχαν περάση και επάνω στο κεραμίδι που είχε τοποθετηθεί για να την προστατεύη, είδε αποτυπωμένη την μορφή του Χριστού, όπως ήταν στην εικόνα. Αυτό το κεραμίδι υπήρχε στην Έδεσσα ως την εποχή του Κων. Πορφυρογέννητου, όπως λέγει ο ίδιος (10ος αι.). Έφθασαν λίγες σταγόνες από το λάδι αυτής της θαυματουργής κανδήλας για να καταστρέψη τους εχθρούς και να τους τρέψη εις φυγήν (Κωδ. 465r- 466ν).
Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος διηγείται με λεπτομέρειες την καταστροφή των Περσών στην Έδεσσα και φέρει ως μάρτυρες της αληθείας αυτής της διηγήσεως τρεις πατριάρχες : Τον Ιώβ Αλεξανδρείας, τον Χριστόφορο Αντιοχείας και τον Βασίλεο Ιεροσολύμων, οι οποίοι έγραψαν αυτά τα γεγονότα σε αυτοκράτορα του Βυζαντίου που περιφρονούσε τις εικόνες (τον Θεόφιλο 829-842) με μακροσκελή επιστολή. Ως πηγή του γεγονότος αναφέρει επίσης την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευαγρίου του Σχολαστικού (κεφ. 4,27 Migne Ε.Π., (86, 2749 Α Κωδ. 467r).
8. Του έμελλε όμως και του ίδιου του Χοσρόη να ευεργετηθή από την θαυματουργό εικόνα. Επιστρέφοντας στην χώρα του μετά την λύσιν της πολιορκίας και έχοντας μάθει εν τω μεταξύ την αιτία της θαυμαστής σωτηρίας της Εδέσσης, βρήκε την μικρή του κόρη να είναι δεσμία δαιμονίου και να φωνάζη ότι αν δεν έλθη η αχειροποίητος εικόνα από την Έδεσσα δεν θα ελευθερωθή από το δαιμόνιο. Όταν άκουσε αυτά ο Χοσρόης, έχοντας υπ’ όψιν του και το θαύμα της νίκης των Εδεσσηνών έγραψε αμέσως στον διοικητή της Εδέσσης και στον επίσκοπο Ευλάλιο, καθώς και στον Κοινόν της πόλεως να του στείλουν γρήγορα την ιερή αυτή εικόνα, εξηγώντας τους την αιτία. Εκείνοι όμως μη έχοντας εμπιστοσύνη στο περσικό ήθος, και φοβούμενοι μη χάσουν την προστάτιδά τους, σκέφθηκαν να κάμουν αντίγραφο τελείως όμοιο με το πρωτότυπο και αυτό τελικά απέστειλαν στον Πέρση βασιλέα.
Μόλις δε αυτοί που μετέφεραν το αντίγραφο της εικόνας άρχισαν να εισχωρούν στο περσικό έδαφος, το δαιμόνιο άρχισε να κράζη: «Είναι καλύτερα να φύγω από δω πριν έρθει η δύναμις Αυτού που έρχεται» και καθικέτευε τον βασιλέα. Όταν τελικά ο Χοσρόης υποσχέθηκε να μην αφήσει να έλθη ως εκεί η εικόνα, η κόρη του ελευθερώθηκε από το δαιμόνιο. Τότε ο Χοσρόης φοβούμενος την δύναμι Αυτού που ερχόταν λόγων των απαισίων έργων που είχε πράξει, έστειλε δώρα σε αυτούς που μετέφεραν την εικόνα με την εντολή να την επιστρέψουν στην Έδεσσα. (Κωδ. 468r-469ν).
Και ο Κων. Πορφυρογέννητος προσθέτει ότι από τότε ο πολύτιμος αυτός θησαυρός, η αχειροποίητος αυτή εικόνα και το αντίγραφό της, έμειναν στην Έδεσσα προστατεύοντας τους Εδεσσηνούς που την τιμούσαν πολύ.
Μας εξηγεί όμως αμέσως την αιτία για την οποία το Άγιον Μανδήλιον δεν παρέμεινε για πάντα εκεί.
9. Η αιτία λοιπόν ήταν ότι όλα τα ιερώτερα και ωραιότερα αντικείμενα έπρεπε να συγκεντρωθούν από τα διάφορα μέση στην «Βασιλεύουσαν των πόλεων» και έτσι ήταν «θείον βούλημα» και η ιερή αυτή εικόνα να αποθησαυρισθή μαζί με τα άλλα κειμήλια στην Κωνσταντινούπολι (Κωδ. 469ν).
Μετά αναφέρει την συνθήκη του Αυτοκράτορος Ρωμανού με τον εμίρη της Εδέσσης (που έχομε ήδη παρουσιάσει) και ότι αυτό το γεγονός έγινε το έτος 6452 από κτίσεως του κόσμου και ότι τελικά η συνθήκη έγινε αποδεκτή από τον Άραβα κατακτητή της Εδέσσης, όταν ο αυτοκράτωρ υποσχέθηκε, όπως του ζήτησε, να μην εκστρατεύση κατά της Εδέσσης, κατά της Χαράν, του Σαρότζι και των Σαμοσάτων και να μην καταστρέψη τους αγρούς, ούτε να αιχμαλωτίσει τους κατοίκους.
Έτσι έφυγε από τα χέρια των Αράβων το Άγιον Μανδήλιον, μαζί με το οποίο εστάλη στην Κωνσταντινούπολη και η ιδιόχειρος Επιστολή του Χριστού, δια τους θεοφιλούς επισκόπου Σαμοσάτων Αβραμίου, που είχε λάβη σαφή εντολή να προσέξη πολύ και να πάρη την αχειροποίητο εικόνα (Κωδ. 471r -471ν).
1. Παρόλη την αντίστασι που έφερε ο λαός της Εδέσσης, τελικά άρχισε το ταξίδι προς την Κωνσταντινούπολι. Καθώς πλησίασαν αυτοί που μετέφεραν την εικόνα και την Επιστολή του Χριστού στην άκρη του Ευφράτη ποταμού και επιβιβάσθηκαν στο πλοίο, έγινε ξαφνικά άλλο θαύμα: το πλοίο άρχισε να κινείται μόνο του χωρίς κωπηλάτες και χωρίς κυβερνήτη και να κατευθύνεται προς την απέναντι ακτή, κινούμενο μόνο από θεία δύναμι. Όλοι οι παρόντες γέμισαν θάμβος και έκπληξι. Αυτό το γεγονός έπεισε τους αντιστεκόμενους να επιτρέψουν την αποστολή της εικόνας οικειοθελώς (Κωδ. 471r -471ν).
Κατά το διάστημα του ταξιδιού έγιναν πολλά θαύματα ιάσεων: τυφλοί, χωλοί και ασθενείς από ανίατες ασθένειες εθεραπεύοντο, καθώς και αυτοί που είχαν παράλυτα μέλη.
Όλοι αυτοί εδόξασαν τον Θεό και υμνούσαν «τα θαυμάσια Αυτού».
Όταν έφθασαν στην Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου που ονομάζεται «Ευσεβίου» στο Θέμα το λεγόμενο των Οπτιμάτων (ανατολική ακτή του Βοσπόρου) τοποθέτησαν την εικόνα σε μια θήκη και όσοι προσήλθαν με ειλικρινή διάθεσι γιατρεύτηκαν από τις ασθένειες τους. Εκεί προσήλθε και ένας υποδιάκονος που τον ενοχλούσε πονηρό πνεύμα και που έλεγε προς τον Κύριο: «Ξέρομε ποιος είσαι εσύ, ο Άγιος του Ισραήλ», ο οποίος τελικά ελευθερώθηκε από την επίθεσι του δαίμονος. Του γεγονότος αυτού υπήρξαν πολλοί αυτόπτες μάρτυρες (Κωδ. 472r-472ν).
11. Η διήγησις του Κων. Πορφυρογεννήτου τοποθετεί την άφιξι του Αγ. Μανδηλίου στα περίχωρα της Κων/λεως την 15η Αυγούστου, ημέρα κατά την οποίαν οι βασιλείς εώρταζαν την «Μετάστασιν της Αειπαρθένου και Θεομήτορος» εις τον πάνσεπτο ναό της των Βλαχερνών στο βάθος του Κεράτιου Κόλπου. Εκεί έφθασαν, κατά το απόγευμα, αυτοί που μετέφεραν το Άγιον Μονδήλιον από την Έδεσσα. Στο υπερώο αυτού του ναού τοποθέτησαν την «κιβωτό» που περιείχε το ΄Αγιον Μανδήλιον και την Επιστολή του Χριστού.
Αφού προσκύνησε η βασιλική οικογένεια με πολύ σεβασμό, μετέφεραν το Αγ. Μανδήλιον με μεγάλες τιμές και πολλές λαμπάδες στην βασιλική τριήρη και από εκεί στον Ναό των Ανακτόρων που ονομαζόταν Παναγία του Φάρου. (Κωδ. 473r-493ν).
Την επομένη, 16 Αυγούστου, έγινε η λιτάνευσι της εικόνας με την βασιλική τριήρη γύρω από τα θαλάσσια τείχη της Πόλεως, για να ευλογηθή από όλες τις πλευρές και όταν έφθασαν στο δυτικό τείχος αποβιβάσθηκαν και συνέχισαν την λιτανεία πεζοπορώντας. Το σκεύος που φύλαττε το Αγ. Μανδήλιον συνόδευαν οι βασιλείς η Σύγκλητος, ο Πατριάρχης και ο λαός.
Έμοιαζε σαν να δορυφορούσαν την «κιβωτό» (του αρχαίου Ισραήλ) αλλά πολύ πιο σημαντική από κείνη.
Αφού πέρασαν την «Χρυσή Πύλη», διέσχισαν όλη την πόλι με πάνδημη λιτανεία πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο της μετέδιδαν αγιασμό και την καθιστούσαν απόρθητη.
Το πλήθος του κόσμου συνέρεε από παντού σαν μεγάλα κύματα σ’ αυτήν την λιτανεία, κατά την οποία έγινε ακόμη ένα θαύμα ιάσεως: ένας άνθρωπος που ονομαζόταν Ανδρέας και ήταν παράλυτος από καιρό, ανασηκώθηκε να δη την εικόνα και μόλις την είδε έγινε καλά και έτρεξε να την ασπασθή δοξάζοντας τον Θεό. Αυτό το γεγονός το είδαν όλοι οι παρόντες και με δάκρυα στα μάτια από την χαρά αινούσε τον Θεό όλη η πόλις. Και προσθέτει ο Κωνστ. Πορφυρογέννητος: «Όταν τα πράγματα είναι τόσο υπερβολικά, είναι καλύτερο να τα βλέπη κανείς παρά να τα ακούη».
Αφού πέρασε η πομπή το Αυγουσταίον, έφθασε στην Αγία Σοφία, όπου τοποθέτησαν την αγία εικόνα και την επιστολή μέσα στο ιερό. Μετά το προσκύνημα όλου του λαού την μετέφεραν στα ανάκτορα στην αίθουσα του θρόνου, για να ευλογηθή ο βασιλικός θρόνος ώστε ο βασιλεύς να κρίνη με χρηστότητα και επιείκεια τα ζητήματα του Κράτους και μετά την σχετική δέησι την τοποθέτησαν τελικά στον Ναό των ανακτόρων, την «Παναγία του Φάρου» προς ανατολάς, στο δεξί μέρος του Ναού, προς δόξαν πιστών, προστασίαν των βασιλέων και προς ασφάλειαν όλης της Πόλεως (Κωδ. 474r- 475ν)…» 11
2. Όταν ο Ανανίας εστάλη από τον Άβγαρο στην Ιουδαία με την επιστολή (*) προς τον Ιησού και με την εντολή να Τον ζωγραφίση για να Τον γνωρίση, όταν έφθασε στον τόπο που δίδασκε ο Χριστός στα πλήθη, κάθισε σε μια πέτρα, σε κάποια απόστασι, προσπαθώντας να κάνη την προσωπογραφία Του, αλλά δεν το κατόρθωνε λόγω του πλήθους που Τον περιέβαλλε.
Όμως ο Κύριος, με την δύναμι του πνεύματος, κατάλαβε περί τίνος επρόκειτο και έστειλε τον Απόστολο Θωμά να καλέση τον Ανανία κοντά Του.
Όταν Τον πλησίασε ο Ανανίας, πριν να Του εκθέση τον σκοπό του ερχομού του, του είπε πρώτος ο Ιησούς και την αιτία της παρουσίας του εκεί και το περιεχόμενο της επιστολής του Αβγάρου. Έπειτα, αφού την διάβασε, έγραψε την απάντησί Του προς τον Άβγαρο (ιδιόχειρος επιστολή/ Κωδ. 458ν -459r) (**).
Αφού δε έριξε νερό στο πρόσωπό Του, σκουπίστηκε με ένα μανδήλιο (λινό ύφασμα) όπου αποτυπώθηκε η μορφή Του κατά τρόπο θαυματουργό «υπέρ λόγον» (Κωδ. 459ν).
Σημ. Την πληροφορία ότι το ύφασμα ήταν λινό την αναφέρει το χειρόγραφο (Κωδ. 455ν). Το λινό βρέθηκε κατά την εξέτασι του Αγ. Μανδηλίου στην Γένουα.
3. Ο Ανανίας στον δρόμο της επιστροφής προς την Έδεσσα, μεταφέροντας την Επιστολή και το Άγιον Μανδήλιον, πέρασε από το Κάστρο Ιεραπόλεως που στην Συριακή γλώσσα λέγεται Μαβούκ και έκρυψε το ιερό εκείνο ύφασμα σε ένα σωρό κεραμίδια, για να περάση την νύχτα χωρίς να κινδυνεύη να το χάση. Μέσα σε κείνη όμως τη νύχτα φάνηκε ξαφνικά μια μεγάλη φωτιά που έμοιαζε να καίη όλη την περιοχή και οι κάτοικοι έντρομοι βγήκαν να δουν τι συμβαίνει και βρήκαν τον Ανανία τον οποίο νόμισαν εμπρηστή. Τότε εκείνος τους διηγήθηκε όλη την ιστορία και έτσι κατάλαβαν ότι κάτι εξαιρετικό συμβαίνει. Έτρεξαν λοιπόν στο μέρος όπου ο Ανανίας είχε κρύψει το Άγιον Μανδήλιον και είδαν πως η μορφή του Χριστού είχε αφήσει και άλλο αποτύπωμα της αχειροποιήτου εικόνος επάνω στο κεραμίδι που ακουμπούσε και πως η λαμπρότητα της Αγίας Μορφής έμοιαζε σαν φωτιά. Θαμπωμένοι από το μεγάλο αυτό θαύμα, εκράτησαν για την πόλη τους το κεραμίδι με το αχειροποίητο αποτύπωμα σαν πολύτιμο θησαυρό, τον δε Ανανία άφησαν να συνεχίση το ταξίδι του μεταφέροντας τον Άγιον Μανδήλιον και την Επιστολή του Χριστού (Κωδ. 459ν-460r).
Έτσι λοιπόν τελειώνει η πρώτη διήγησις του Αγίου Μανδηλίου στο χειρόγραφο του βασιλέως Κων/νου Πορφυρογέννητου. Όμως ο Κων/νος Πορφυρογέννητος ως λόγιος που ήταν, δεν μπορούσε να παρασιωπήση μια δεύτερη παράδοση που ανακάλυψε στις ιστορικές μελέτες του, διαβεβαιώνοντάς μας ότι και αυτή η παράδοσις δεν στερείται αξιοπίστων μαρτύρων (Κωδ. 461r).
4. Αυτή η δεύτερη παράδοσις αναφέρεται στην τραγική στιγμή της αγωνίας του Κυρίου στην Γεσθημανή την νύχτα της Μ. Πέμπτης, που προσευχόταν ολομόναχος κάτω από τις ελιές και ο ιδρώς Του είχε γίνει σαν θρόμβοι αίματος που έπεφταν στη γη (Λουκ. 33,44-45). Κάποιος από τους μαθητές Του στον οποίο μίλησε με παράπονο γιατί κοιμόταν και δεν προσευχόταν μαζί Του, σκούπισε το κάθιδρο πρόσωπό Του με ένα μανδήλι και ως εκ θαύματος η μορφή Του αποτυπώθηκε στο ύφασμα (Κωδ. 461r).
Αυτό το μανδήλιο ο Κύριος το εμπιστεύθηκε στον Θωμά, δίνοντας συγχρόνως την εντολή να σταλή μετά την Ανάληψί Του στον Άβγαρο με τον Απόστολο Θαδδαίο, εκπληρώνοντας έτσι την υπόσχεσι που του είχε δώσει στην επιστολή που του είχε στείλει με τον Ανανία (Κωδ. 461ν).
Μετά την Ανάληψι του Χριστού ο Θωμάς έδωσε στον Θαδδαίο το Άγιον Μανδήλιον και τον έστειλε στον Άβγαρο να τον θεραπεύση. Όταν ο Άβγαρος έμαθε ότι Απόστολος του Χριστού έφθασε στην Έδεσσα, έδωσε εντολή να τον φέρουν αμέσως κοντά του. Καθώς ο Θαδδαίος τον πλησίαζε, ο Άβγαρος είχε την εντύπωσι ότι το πρόσωπο του Αποστόλου λαμποκοπούσε όμως αυτό το φως ακτινοβολούσε από το Άγιον Μανδήλιον που κρατούσε. Ο Άβγαρος, γεμάτος έκπληξι από το θαυμαστό γεγονός που έβλεπε «της αστραπτούσης λαμπηδόνος» ξέχασε την ασθένειά του και πετάχτηκε από το κρεβάτι και άρχισε να τρέχη προς τον Θαδδαίο. Στο σημείο αυτό ο συγγραφεύς Κων. Πορφυρογέννητος προσθέτει ότι ο ΄Αβγαρος είδε το φως που είχαν δει οι τρεις Απόστολοι στην Μεταμόρφωσι επάνω στο όρος Θαβώρ (Ματθ. 17,2, Μάρκ. 9,2-8, Λουκ. 9,28-36), Β΄ Πετρ. 1,12-18 Β΄(Κωδ. 462r)
Αφού πήρε ο Άβγαρος από τα χέρια του Αποστόλου το Άγιον Μανδήλιον και το ακούμπησε στο πρόσωπό του και σε όλο του το σώμα, ένιωσε αμέσως να γίνονται καλά τα μέλη του και να φεύγη η λέπρα από πάνω του εκτός από ένα μικρό ίχνος που απόμεινε στο μέτωπό του. Αφού δε άκουσε μετά την διδασκαλία του Αποστόλου για το Πάθος, την Ταφή και την Ανάστασι, καθώς και για την εις Ουρανούς Ανάληψι του Χριστού, Τον ομολόγησε αληθινό Θεό και ζήτησε να βαπτιστή αυτός και όλη η οικογένεια του. Μετά δε την βάπτισί του, έφυγε και το τελευταίο ίχνος λέπρας που είχε μείνει (Κωδ. 462ν -463ν).
5. Όπως έχει ήδη αναφερθή ο Άβγαρος, μετά την ίασί του, θέλοντας να εκφράση την ευγνωμοσύνη του στον Χριστό, κατέστρεψε ένα ειδωλολατρικό άγαλμα που είχε στην είσοδο της πόλεως της Εδέσσης και στην θέσι του τοποθέτησε πάνω σε σανίδα, αφού το ευπρέπισε με χρυσό, το Άγιον Μανδήλιον και επάνω στο χρυσό πλαίσιο εχάραξε την επιγραφή που έχουμε ήδη αναφέρει. Αυτές τις λεπτομέρειες τις αναφέρει ο Κων. Πορφυρογέννητος και προσθέτει κάτι ακόμη, ότι ο Άβγαρος εθέσπισε να απονέμη τιμή στην εικόνα αυτή και προσκύνησι όποιος περνούσε την πύλη (κωδ. 462r).
6. Ο κανονισμός αυτός, ίσχυσε ως το τέλος της ζωής του Αβγάρου και του γιου του, αλλά ο εγγονός του ήταν ασεβής, επανήλθε στην ειδωλολατρεία και σκέφθηκε να καταστρέψη την στήλη με τον Άγιον Μανδήλιον στην είσοδο της πόλεως. Ευτυχώς όμως δεν το κατόρθωσε, γιατί ο επίσκοπος της περιοχής προστάτευσε την εικόνα τοποθετώντας την σε μία κοιλότητα μέσα στο τείχος μαζί με μια αναμμένη κονδήλα και ένα κεραμίδι προστατευτικό για να μην καταστραφή από την υγρασία του τείχους μέσα στο οποίο την έχτισε. (Κωδ. 464v).
7. Πέρασαν πολλά χρόνια και όλοι είχαν λησμονήσει την ύπαρξι της θαυματουργού εικόνας, μέχρι την στιγμή που ένα ιστορικό γεγονός την έφερε πάλι στο προσκήνιο. Πρόκειται για την πολιορκία της Εδέσσης από τον βασιλέα των Περσών Χοσρόη. Όταν η εξέλιξη της πολιορκίας έφερε τους κατοίκους της Εδέσσης σε απόγνωσι, ζήτησαν βοήθεια από Βυζαντινούς στρατηγούς. Τότε ο στρατηγός του Βυζαντίου Ιλίων τους έγραψε για να τους θυμήσει την ύπαρξι της Επιστολής του Κυρίου που έλεγε ότι θα καθιστούσε την Έδεσσα απόρθητη. Οι κάτοικοι της Εδέσσης έχοντας φθάσει στην έσχατη απελπισία ζητούσαν με δάκρυα και προσευχές την βοήθεια του Θεού. Σ’ αυτή ακριβώς την δύσκολη στιγμή ο επίσκοπος της Εδέσσης Ευλάλιος βλέπει σε όραμα την νύχτα μια γυναίκα «ευσταλή και κοσμία» να του λέγη ότι πρέπει να κάνη λιτανεία με την αχειροποίητο εικόνα του Χριστού. Ο επίσκοπος απήντησε ότι δεν γνώριζε καθόλου αυτήν την εικόνα. Τότε η γυναικεία αυτή μορφή του είπε ότι στο τείχος επάνω από την πύλη, βρίσκεται κρυμμένη η εικόνα (Κωδ. 465r – 465ν).
Έχοντας πεισθή ο επίσκοπος από την ενάργεια του οράματος, έσπευσε στο τείχος με προσευχές ικετήριες και ω του θαύματος! Βρήκε την εικόνα ανέπαφη, καθώς και την φλόγα της κανδήλας να καίη, παρ’ όλα αυτά τα χρόνια που είχαν περάση και επάνω στο κεραμίδι που είχε τοποθετηθεί για να την προστατεύη, είδε αποτυπωμένη την μορφή του Χριστού, όπως ήταν στην εικόνα. Αυτό το κεραμίδι υπήρχε στην Έδεσσα ως την εποχή του Κων. Πορφυρογέννητου, όπως λέγει ο ίδιος (10ος αι.). Έφθασαν λίγες σταγόνες από το λάδι αυτής της θαυματουργής κανδήλας για να καταστρέψη τους εχθρούς και να τους τρέψη εις φυγήν (Κωδ. 465r- 466ν).
Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος διηγείται με λεπτομέρειες την καταστροφή των Περσών στην Έδεσσα και φέρει ως μάρτυρες της αληθείας αυτής της διηγήσεως τρεις πατριάρχες : Τον Ιώβ Αλεξανδρείας, τον Χριστόφορο Αντιοχείας και τον Βασίλεο Ιεροσολύμων, οι οποίοι έγραψαν αυτά τα γεγονότα σε αυτοκράτορα του Βυζαντίου που περιφρονούσε τις εικόνες (τον Θεόφιλο 829-842) με μακροσκελή επιστολή. Ως πηγή του γεγονότος αναφέρει επίσης την Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευαγρίου του Σχολαστικού (κεφ. 4,27 Migne Ε.Π., (86, 2749 Α Κωδ. 467r).
8. Του έμελλε όμως και του ίδιου του Χοσρόη να ευεργετηθή από την θαυματουργό εικόνα. Επιστρέφοντας στην χώρα του μετά την λύσιν της πολιορκίας και έχοντας μάθει εν τω μεταξύ την αιτία της θαυμαστής σωτηρίας της Εδέσσης, βρήκε την μικρή του κόρη να είναι δεσμία δαιμονίου και να φωνάζη ότι αν δεν έλθη η αχειροποίητος εικόνα από την Έδεσσα δεν θα ελευθερωθή από το δαιμόνιο. Όταν άκουσε αυτά ο Χοσρόης, έχοντας υπ’ όψιν του και το θαύμα της νίκης των Εδεσσηνών έγραψε αμέσως στον διοικητή της Εδέσσης και στον επίσκοπο Ευλάλιο, καθώς και στον Κοινόν της πόλεως να του στείλουν γρήγορα την ιερή αυτή εικόνα, εξηγώντας τους την αιτία. Εκείνοι όμως μη έχοντας εμπιστοσύνη στο περσικό ήθος, και φοβούμενοι μη χάσουν την προστάτιδά τους, σκέφθηκαν να κάμουν αντίγραφο τελείως όμοιο με το πρωτότυπο και αυτό τελικά απέστειλαν στον Πέρση βασιλέα.
Μόλις δε αυτοί που μετέφεραν το αντίγραφο της εικόνας άρχισαν να εισχωρούν στο περσικό έδαφος, το δαιμόνιο άρχισε να κράζη: «Είναι καλύτερα να φύγω από δω πριν έρθει η δύναμις Αυτού που έρχεται» και καθικέτευε τον βασιλέα. Όταν τελικά ο Χοσρόης υποσχέθηκε να μην αφήσει να έλθη ως εκεί η εικόνα, η κόρη του ελευθερώθηκε από το δαιμόνιο. Τότε ο Χοσρόης φοβούμενος την δύναμι Αυτού που ερχόταν λόγων των απαισίων έργων που είχε πράξει, έστειλε δώρα σε αυτούς που μετέφεραν την εικόνα με την εντολή να την επιστρέψουν στην Έδεσσα. (Κωδ. 468r-469ν).
Και ο Κων. Πορφυρογέννητος προσθέτει ότι από τότε ο πολύτιμος αυτός θησαυρός, η αχειροποίητος αυτή εικόνα και το αντίγραφό της, έμειναν στην Έδεσσα προστατεύοντας τους Εδεσσηνούς που την τιμούσαν πολύ.
Μας εξηγεί όμως αμέσως την αιτία για την οποία το Άγιον Μανδήλιον δεν παρέμεινε για πάντα εκεί.
9. Η αιτία λοιπόν ήταν ότι όλα τα ιερώτερα και ωραιότερα αντικείμενα έπρεπε να συγκεντρωθούν από τα διάφορα μέση στην «Βασιλεύουσαν των πόλεων» και έτσι ήταν «θείον βούλημα» και η ιερή αυτή εικόνα να αποθησαυρισθή μαζί με τα άλλα κειμήλια στην Κωνσταντινούπολι (Κωδ. 469ν).
Μετά αναφέρει την συνθήκη του Αυτοκράτορος Ρωμανού με τον εμίρη της Εδέσσης (που έχομε ήδη παρουσιάσει) και ότι αυτό το γεγονός έγινε το έτος 6452 από κτίσεως του κόσμου και ότι τελικά η συνθήκη έγινε αποδεκτή από τον Άραβα κατακτητή της Εδέσσης, όταν ο αυτοκράτωρ υποσχέθηκε, όπως του ζήτησε, να μην εκστρατεύση κατά της Εδέσσης, κατά της Χαράν, του Σαρότζι και των Σαμοσάτων και να μην καταστρέψη τους αγρούς, ούτε να αιχμαλωτίσει τους κατοίκους.
Έτσι έφυγε από τα χέρια των Αράβων το Άγιον Μανδήλιον, μαζί με το οποίο εστάλη στην Κωνσταντινούπολη και η ιδιόχειρος Επιστολή του Χριστού, δια τους θεοφιλούς επισκόπου Σαμοσάτων Αβραμίου, που είχε λάβη σαφή εντολή να προσέξη πολύ και να πάρη την αχειροποίητο εικόνα (Κωδ. 471r -471ν).
1. Παρόλη την αντίστασι που έφερε ο λαός της Εδέσσης, τελικά άρχισε το ταξίδι προς την Κωνσταντινούπολι. Καθώς πλησίασαν αυτοί που μετέφεραν την εικόνα και την Επιστολή του Χριστού στην άκρη του Ευφράτη ποταμού και επιβιβάσθηκαν στο πλοίο, έγινε ξαφνικά άλλο θαύμα: το πλοίο άρχισε να κινείται μόνο του χωρίς κωπηλάτες και χωρίς κυβερνήτη και να κατευθύνεται προς την απέναντι ακτή, κινούμενο μόνο από θεία δύναμι. Όλοι οι παρόντες γέμισαν θάμβος και έκπληξι. Αυτό το γεγονός έπεισε τους αντιστεκόμενους να επιτρέψουν την αποστολή της εικόνας οικειοθελώς (Κωδ. 471r -471ν).
Κατά το διάστημα του ταξιδιού έγιναν πολλά θαύματα ιάσεων: τυφλοί, χωλοί και ασθενείς από ανίατες ασθένειες εθεραπεύοντο, καθώς και αυτοί που είχαν παράλυτα μέλη.
Όλοι αυτοί εδόξασαν τον Θεό και υμνούσαν «τα θαυμάσια Αυτού».
Όταν έφθασαν στην Μονή της Υπεραγίας Θεοτόκου που ονομάζεται «Ευσεβίου» στο Θέμα το λεγόμενο των Οπτιμάτων (ανατολική ακτή του Βοσπόρου) τοποθέτησαν την εικόνα σε μια θήκη και όσοι προσήλθαν με ειλικρινή διάθεσι γιατρεύτηκαν από τις ασθένειες τους. Εκεί προσήλθε και ένας υποδιάκονος που τον ενοχλούσε πονηρό πνεύμα και που έλεγε προς τον Κύριο: «Ξέρομε ποιος είσαι εσύ, ο Άγιος του Ισραήλ», ο οποίος τελικά ελευθερώθηκε από την επίθεσι του δαίμονος. Του γεγονότος αυτού υπήρξαν πολλοί αυτόπτες μάρτυρες (Κωδ. 472r-472ν).
11. Η διήγησις του Κων. Πορφυρογεννήτου τοποθετεί την άφιξι του Αγ. Μανδηλίου στα περίχωρα της Κων/λεως την 15η Αυγούστου, ημέρα κατά την οποίαν οι βασιλείς εώρταζαν την «Μετάστασιν της Αειπαρθένου και Θεομήτορος» εις τον πάνσεπτο ναό της των Βλαχερνών στο βάθος του Κεράτιου Κόλπου. Εκεί έφθασαν, κατά το απόγευμα, αυτοί που μετέφεραν το Άγιον Μονδήλιον από την Έδεσσα. Στο υπερώο αυτού του ναού τοποθέτησαν την «κιβωτό» που περιείχε το ΄Αγιον Μανδήλιον και την Επιστολή του Χριστού.
Αφού προσκύνησε η βασιλική οικογένεια με πολύ σεβασμό, μετέφεραν το Αγ. Μανδήλιον με μεγάλες τιμές και πολλές λαμπάδες στην βασιλική τριήρη και από εκεί στον Ναό των Ανακτόρων που ονομαζόταν Παναγία του Φάρου. (Κωδ. 473r-493ν).
Την επομένη, 16 Αυγούστου, έγινε η λιτάνευσι της εικόνας με την βασιλική τριήρη γύρω από τα θαλάσσια τείχη της Πόλεως, για να ευλογηθή από όλες τις πλευρές και όταν έφθασαν στο δυτικό τείχος αποβιβάσθηκαν και συνέχισαν την λιτανεία πεζοπορώντας. Το σκεύος που φύλαττε το Αγ. Μανδήλιον συνόδευαν οι βασιλείς η Σύγκλητος, ο Πατριάρχης και ο λαός.
Έμοιαζε σαν να δορυφορούσαν την «κιβωτό» (του αρχαίου Ισραήλ) αλλά πολύ πιο σημαντική από κείνη.
Αφού πέρασαν την «Χρυσή Πύλη», διέσχισαν όλη την πόλι με πάνδημη λιτανεία πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο της μετέδιδαν αγιασμό και την καθιστούσαν απόρθητη.
Το πλήθος του κόσμου συνέρεε από παντού σαν μεγάλα κύματα σ’ αυτήν την λιτανεία, κατά την οποία έγινε ακόμη ένα θαύμα ιάσεως: ένας άνθρωπος που ονομαζόταν Ανδρέας και ήταν παράλυτος από καιρό, ανασηκώθηκε να δη την εικόνα και μόλις την είδε έγινε καλά και έτρεξε να την ασπασθή δοξάζοντας τον Θεό. Αυτό το γεγονός το είδαν όλοι οι παρόντες και με δάκρυα στα μάτια από την χαρά αινούσε τον Θεό όλη η πόλις. Και προσθέτει ο Κωνστ. Πορφυρογέννητος: «Όταν τα πράγματα είναι τόσο υπερβολικά, είναι καλύτερο να τα βλέπη κανείς παρά να τα ακούη».
Αφού πέρασε η πομπή το Αυγουσταίον, έφθασε στην Αγία Σοφία, όπου τοποθέτησαν την αγία εικόνα και την επιστολή μέσα στο ιερό. Μετά το προσκύνημα όλου του λαού την μετέφεραν στα ανάκτορα στην αίθουσα του θρόνου, για να ευλογηθή ο βασιλικός θρόνος ώστε ο βασιλεύς να κρίνη με χρηστότητα και επιείκεια τα ζητήματα του Κράτους και μετά την σχετική δέησι την τοποθέτησαν τελικά στον Ναό των ανακτόρων, την «Παναγία του Φάρου» προς ανατολάς, στο δεξί μέρος του Ναού, προς δόξαν πιστών, προστασίαν των βασιλέων και προς ασφάλειαν όλης της Πόλεως (Κωδ. 474r- 475ν)…» 11
—————–
Βλέπε: 1. Ειρήνη Οικονομίδου: «Το Άγιον Μανδήλιον» (Le saint Voile), 2. Άγγελος Π. Σακκέτος: «Ιησούς Χριστός: Ελληνισμός-Χριστιανισμός», 3. Άγγελος Π. Σακκέτος: «Το Χειρόγραφο του Ιησού»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου