ΤΟ ΠΕΡΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΔΟΓΜΑ

Μερικά αποσπάσματα από τον ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ.

Στην Χριστιανική Θεολογία, η σωτηρία του ανθρώπου εθεωρείτο ως αποτέλεσμα δύο παραγόντων, τού Θεού και τού ανθρώπου, της Θείας Χάριτος και της ελευθέρας θελήσεως του ανθρώπου. Ο Αυγουστίνος όμως, ενίσχυσε τον Θείο παράγοντα, μέχρι αποδοχής τού απολύτου προορισμού. Οι Μανιχαίοι, στους οποίους είχε μαθητεύσει, αρνούντο την ελέυθέρα θέλησιν τού ανθρώπου. Η σωτηρία λοιπόν εφόσον δεν σώζονται όλοι, είναι έργον της Θείας Χάριτος και μόνον και υπάρχει επομένως για τους σωζομένους απόλυτος προορισμός. Η Θεία Χάρις παρασκευάζει και γεννά ακόμη και την θέληση.

Αντιθέτως στην Ορθοδοξία τονιζόταν η ελευθέρα θέλησις τού ανθρώπου. Το αυτεξούσιο. Παρότι και στην Ορθοδοξία ο Απολινάριος και ο Αλεξανδρείας Κύριλλος, δεν δεχόντουσαν την εν Χριστώ ανθρώπινη ελευθερία, διότι συνεπαγόταν την δυνατότητα αμαρτίας, η θέση αυτή δεν επικράτησε!

Ο Πελάγιος, Βρεταννός μοναχός που έδρασε στην Ρώμη περί το 400 αρνήθηκε το προπατορικό αμάρτημα και ισχυρίσθηκε πώς το Βάπτισμα συγχωρεί μόνον προσωπικές αμαρτίες, καθιστώντας προβληματικό τον νηπιοβαπτισμό. Στο ίδιο μοτίβο ενεφανίσθη και ο Θεόδωρος Μοφουεστίας, ο οποίος έγραψε και εναντίον τού Αυγουστίνου το «προς τους λέγοντας Φύσει, ου γνώμη πταίειν τούς ανθρώπους», αποσπάσματα τού οποίου διέσωσε ο Φώτιος στην Μυριόβιβλο.

Ο Πελαγιανισμός βρήκε μία μετριοπαθέστερη εκδοχή από την σχολή των Μασσαλιανών, τής μονής που βρισκόταν κοντά στην Μασσαλία και είχε ηγούμενο τον Ιωάννη Κασσιανό. Ο Κασσιανός δεχόταν ότι διά της πτώσεως των πρωτοπλάστων εξασθένησαν οι ανθρώπινες δυνάμεις και στην σωτηρία πραγματική συνεργασία τής ανθρώπινης θελήσεως και τής Θείας Χάριτος. Η Θεία Χάρις δε δέν ενεργεί ακαταγώνιστα αλλά μπορεί να την αποκρούσει ο άνθρωπος. Και ο Μασσαλιανισμός κατεδικάσθη από σύνοδο, η οποία δέχθηκε ότι: σε κάθε έργο αγαθό δεν αρχόμεθα εμείς, αλλά βοηθούμεθα διά τής τού Θεού ευσπλαχνίας, αλλά επίσης αυτός μέσα μας και την πίστη και την αγάπη εμπνέει πρότερον. Δεν απέρριψαν πάντως ρητώς την θέση των Μασσαλιανών ότι ο άνθρωπος μπορεί να αποκρούση την Θεία Χάρη.

Η Ορθοδοξία διδάσκει ότι ο πιστός οφείλει να αυξήσει την Χάριν τού Βαπτίσματος τηρώντας τις εντολές του Κυρίου, όπως ακριβώς διδάσκει ο Άγιος Μάρκος ο ασκητής.

Αμέθυστος