Η εορτή του αγ. Γρηγορίου Παλαμά, την B’ Κυριακή των Νηστειών, ο οποίος έζησε σε κρίσιμη ιστορική περίοδο (1296-1359), δίνει αφορμή να σκεφθούμε ότι η διδασκαλία του είναι αρκετά επίκαιρη, αφού ο 14ος αιώνας έχει πολλές ομοιότητες με την εποχή μας. Φυσικά η διδασκαλία του δεν είναι δική του εφεύρεση, αφού την ταραχώδη εκείνη εποχή εξέφρασε τη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Τα ιστορικά πλαίσια
Ακριβώς εκείνη την εποχή εμφανίστηκαν τρείς φοβεροί εχθροί, οι οποίοι εποφθαλμιούσαν τα εδάφη της Ρωμαικής Αυτοκρατορίας, επεδίωκαν δε και την αλλοίωση της πολιτιστικής της ζωής.
Ο πρώτος κίνδυνος προερχόταν από τον σχολαστικισμό της Δύσεως, που συνδεόταν αναπόσπαστα με τον ηθικισμό, όπως εκφραζόταν από τον φιλόσοφο Βαρλαάμ. Προσπάθησαν μερικοί να παρουσιάσουν τον Βαρλαάμ ωσάν έναν ελληνίζοντα Πατέρα της Εκκλησίας ή ακόμη υπέρμαχο του νομιναλισμού, όπως τον εξέφραζε ο Γουίλιαμ Όκκαμ. Όπως απέδειξε ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης, ο Βαρλαάμ ήταν Πλατωνιστής φιλόσοφος και βρισκόταν σε αντίθεση με την όλη Ορθόδοξη Παράδοση. Πράγματι, η θεολογία του ήταν ιδεαλιστική και δυιστική, αφού ξεχώριζε την ψυχή από το σώμα, υποτιμούσε το δεύτερο και εκινείτο στα πλαίσια της κλασικής μεταφυσικής.
Ο δεύτερος κίνδυνος προερχόταν από τους Οθωμανούς. Τα τέλη του 13ου αιώνος μια ορδή των Σελτζούκων Τούρκων, που ονομάζοταν Ghuzz, απέκτησε ως αρχηγό κάποιον Οσμάν (Οθμάν), οποοίος υπήρξε ο ιδρυτής της δυναστείας των Οθωμανών, στους οποίους έδωσε το όνομά του και άρχισε να καταλαμβάνει τις επαρχίες της Μικράς Ασίας. Κατά την εποχή του αγ. Γρηγορίου Παλαμά και συγκεκριμένα το 1354 μ.Χ., για πρώτη φορά οι Οθωμανοί εισήλθαν στη Θράκη, καταλαμβάνοντας την Καλλίπολη. Τότε συλλαμβάνεται και ο ίδιος και και παρέμεινε περίπου ένα χρόνο αιχμάλωτος. Κατά την διάρκεια της αιχμαλωσίας του έκανε διάλογο τόσο με τον Ισμαήλ, εγγονό του Ορχάν, στην Προύσσα, όσο και με τους Χιόνας, μια συγκρητιστική ομάδα, που παρουσιάσθηκαν ως οι θεολόγοι των Τούρκων. Επίσης έκανε διάλογο και με έναν Τασιμάνη, υπεύθυνο για την ταφή των νεκρών. Οι διάλογοι αυτοί είναι αρκετά ενδιαφέροντες.
Ο τρίτος κίνδυνος προερχόταν από τους Σλάβους και συγκεκριμένα από τον Στέφανο Δουσάν, ο οποίος είχε καταλάβει ολόκληρη τη Μακεδονία, εκτός από τη Θεσσαλονίκη, καθώς επίσης την Ήπειρο, Θεσσαλία και μέρος της Στερεάς Ελλάδος. Μάλιστα το Πάσχα του 1346 στην πρωτεύουσα του τα Σκόπια, συνεκάλεσε μεγάλη Σύνοδο, η οποία εξέλεξε Πατριάρχη των Σέρβων και ανεκύρηξε τον Στέφανο Βασιλέα Σέρβων και Ρωμαίων. Βέβαια για να είμαστε ακριβείς, θα λέγαμε ότι ο Στέφανος Δουσάν τότε επεδίωκε την κατάληψη του θρόνου της Κωνσταντινούπολης, για να είναι διάδοχος των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων. Επρόκειτο για στάση μέσα στους κόλπους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η ύπαρξη των τριών αυτών παραγόντων συνοδευόταν και από παράλληλα πολιτιστικά και θρησκευτικά ρεύματα. Κυρίως επικρατούσε ένας ηθικισμός αποξενωμένος από τα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου, μια ευδαιμονία και ένας ανατολικός μυστικισμός. Αν προσθέσει κανείς και την αναβίωση της αιρέσεως Μασσαλιανών, τους οποίους συνάντησε ο άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς στο Παπίκιο όρος, που συνδέονται με τους Βογομίλους, τότε αντιλαμβάνεται τα προβλήματα της εποχής εκείνης.
Δημιουργική και ρωμαλέα θεολογία
Σε όλους αυτούς τους κινδύνους ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αντέταξε μια ρωμαλέα θεολογία. Ομίλησε για την ένωση κτιστού και ακτίστου, αρνήθηκε τη μεταφυσική, υπογράμμισε σοβαρά ανθρωπολογικά ζητήματα, όπως τη σχέση μεταξύ ψυχής και σώματος και τη διάκριση του νού από τον λόγο, τη σύνδεση μεταξύ μυστηρίων και ασκήσεως, απέφυγε τον αγνωστικισμό και πανθεϊσμό, αντικατέστησε τον ευδαιμονισμό από την ορθόδοξη άσκηση. Επίσης η κοινωνική του διδασκαλία ήταν περίφημη. Πέρα από αυτά ο άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς ως παραδοσιακός Ρωμιός αρνήθηκε να συμπράξει με τους εχθρούς της Ρωμιοσύνης και παρουσίασε όλη την ουσία της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Έτσι και ο ίδιος συνετέλεσε στη θωράκιση του Γένους μας, αλλά και στην άνθηση που παρατηρήθηκε τον 14ο αιώνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διάσημος βυζαντινολόγος Στηβεν Ράνσιμαν γράφει ότι «οι ημέρες των Παλαιολόγων, όταν το Βυζάντιο αργά αλλά αναπόφευκτα πέθαινε, ήταν, σε αντίθεση με την γενική παρακμή, η λαμπροτέρα περίοδος της βυζαντινής παιδείας».
Αν προσθέσει κανείς ότι μαθητές του αγ. Γρηγορίου του Παλαμά και άλλοι ησυχαστές μετέφεραν την δυναμικότητα της ησυχαστικής παραδόσεως στους Σλάβους, τότε μπορεί να εκτιμήσει ακόμη περισσότερο την προσφορά του, την οποία δεν μπορούμε να αποκαλέσουμε υποτιμητικά και σκωπτικά ομφαλοσκοπία ή ομφαλοψυχία. Τουλάχιστον συνιστά άγνοια που εκθέτει.
Η διδασκαλία του του αγ. Γρηγορίου του Παλαμά είναι επίκαιρη και χρειάζεται να μελετηθεί ακόμη περισσότερο. Και επειδή εφέτος συμπληρώνονται 700 χρόνια από την γέννηση του, προτείνω να γίνουν εορτές, εκδηλώσεις, συνέδρια επιστημονικά για να παρουσιασθεί το μεγαλόπνοο έργο του. Πολύ περισσότερο αφού οι Δυτικοί προβαίνουν σε παράλληλες ενέργειές, συγκροτούν επιστημονικές ομάδες, διοργανώνουν συνέδρια, δημιουργούν σχολές για να μειώσουν και να υποτιμήσουν τη διδασκαλία και την προσωπικότητά του.
ΕΝΑΣ ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ KAI TA ΕΓΧΕΙΡΙΔΙA ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ BEST SELLER ΣΕΙΡΑΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΕΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ.
Ο ΒΑΡΛΑΑΜ, ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ, ΑΝΕΛΑΒΕ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΟΠΩΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΓΥΡΟΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ ΟΠΩΣ Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΒΛΑΧΟΣ, Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΜΟΝΟΦΥΣΙΤΗΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ.
Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΕΙΧΕ ΗΔΗ ΥΠΟΤΑΓΕΙ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΩΤΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΖΟΤΑΝ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΖΗΛΩΤΕΣ, ΤΟΥΣ ΧΩΜΑΤΑΔΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ ΠΟΥ ΝΟΜΙΖΑΝ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΔΕΣ ΤΟΥΣ.
ΤΙ ΔΟΥΛΕΙΑ ΕΧΕΙ ΤΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΟΥ ΕΠΕΚΕΙΝΑ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΥΛΗ ΤΩΝ ΓΡΑΦΩΝ. ΤΗΣ SOLA SCRIPTURA;
ΜΕΤΑ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΥ ΛΑΜΠΡΥΝΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΔΥΣΤΥΧΩΣ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΒΥΘΙΣΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΝΙΚΗΤΗ ΒΛΑΚΕΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΜΑΣ ΚΛΕΙΝΕΙ ΤΗΝ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ.
Αμέθυστος
3 σχόλια:
Αγαπητέ φίλε Αμέθυστε,καλημέρα.Νομίζω ότι συνεχώς,υπερτονίζεις,αρκετά σημαντικά πράγματα.Πριν από ένα μήνα περίπου σ'αυτή την ανάρτηση:
https://amethystosbooks.blogspot.com/2020/02/blog-post_78.html στα τελευταία σχόλια είχες πει ότι είχες κάνει μια κίνηση με διάφορους αποδέκτες.
Ίδρωσε κάποιο αυτί; Όλα αυτά κάπου πρέπει να συζητηθούν.Εκτός εάν εμένα μου φαίνεται,ότι πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση και με σένα μέσα,δεν γνωρίζω με ποια ιδιότητα,ενώ εσύ λες τρέλλες,κάτι που δεν μπορώ να διακρίνω.Δεν είναι κρίμα να έχει θαφτεί η αλήθεια και οι νεκροί να μένουν άθαφτοι λόγω κορονοϊού;
Ξέχασα να πληκτρολογήσω το κατάλληλο link για την τελευταία μου πρόταση. http://www.topontiki.gr/article/310889/horio-ton-zontanon-nekron-den-ginontai-kideies-kai-ta-ptomata-kykloforoyn-stoys
Αγαπητέ Νίκο ο κλήρος γλυκάθηκε στήν εξουσία του. Πώς νά τήν αρνηθεί; Κατέστησε τόν Αγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο ψυχοπαθή καί αιρετικό.Πώς νά γυρίσει πίσω στίς καλύβες καί τά σπήλαια τών Αγίων καί τών Αγιορειτών Δασκάλων. Νομίζουν ότι κατέχουν Αυτό πού αναπαύεται μόνον στόν Υιό καί σ' αυτόν πού έχει φτάσει τηρώντας εν Μετανοία τίς Εντολές τού Ευαγγελίου εις ηλικίαν Χριστού. Δές τί έγραψε η Μητρόπολη Πειραιώς τήν ημέρα Μνήμης τού Αγίου Συμεών.
Το Ιερό Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας αποτελεί την πεμπτουσία και το κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής, διότι σε αυτό πραγματοποιείται και φανερώνεται η ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος. Δια του μυστηρίου αυτού, τα υλικά στοιχεία του άρτου και του οίνου, με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος, μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, το οποίο μεταδίδεται στους πιστούς ως πνευματική και υπερφυής τροφή, «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Ο Θεός Λόγος με την ενανθρώπησή Του δεν αρκέστηκε απλώς και μόνον στην πρόσληψη της ανθρώπινης φύσεως, αλλά προχώρησε ακόμη περισσότερο, στην οργανική δηλαδή κοινωνία και ένωσή Του με τον άνθρωπο. Μέσω του κορυφαίου αυτού μυστηρίου της Εκκλησίας μας, ενσωματώνει τον κάθε πιστό στο θεανθρώπινο Σώμα του και τον καθιστά μέλος του παναχράντου Σώματός του, μεταδίδοντας ταυτόχρονα σ’ αυτόν την ιδική του αληθινή και αιώνια ζωή, σύμφωνα με τον λόγο του αποστόλου: «καθάπερ γαρ το σώμα εν εστί και μέλη έχει πολλά, πάντα δε τα μέλη του σώματος του ενός, πολλά όντα, εν εστί σώμα, ούτω και ο Χριστός» (Α΄Κορ.12,12).
Ο κλήρος κατέχει τό Αγιο Πνεύμα μέ τήν Χειροτονία, ο λαός μέ τήν Ευχαριστία. Πρός τί οι Αγιοι; Εχουμε φτάσει νά εννοούμε τήν έκφραση τό Πνεύμα τό Αγιον σάν τό Αγιο Πνεύμα παρά τήν προειδοποίηση τού Αγίου Γρ. Παλαμά. Η μεγαλομανία όταν φτάσει τήν οίηση δέν θεραπεύεται πλέον.
Δημοσίευση σχολίου