Συνέχεια από ,Τρίτη 10 Μαίου 2022
HANS JONAS - TECHNIK, MEDIZIN UND ETHIK - ZUR PRAXIS DES PRINZIPS VERANTWORTUNG7. ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΥΘΥΝΗ
( 3η συνέχεια )
Τί αντιτίθεται άραγες εδώ ηθικά στη φωνή τής συμπόνοιας, στην επιθυμία για βοήθεια, στην ανθρώπινη ανεκτικότητα; (Παραβλέποντας βέβαια τις νομικές π.χ. απαγορεύσεις ) (( Ο λόγος είναι για τις ιατρικές περεμβάσεις διακοπής κυήσεως… )) . Μπορεί να είναι κάποια θρησκευτική, όπως γνωρίζουμε, πεποίθηση, υποστηριζομένη ακόμα από ένα εμπαθές «βέτο» τής Εκκλησίας, δεσμευτικό για τον πιστό γιατρό, κι αυτή η προειλημμένη απόφαση να μη σου επιτρέπη να «λογαριαστείς» με τον ίδιο σου τον εαυτό. Κάτι που δεν απαλλάσσει μεν τον γιατρό απ’ τη χαρακτηριστική, κοινά ανθρώπινη ευθύνη, την οποίαν όμως τη φέρει, σύμφωνα με «απόκοσμα» κριτήρια για το ανθρώπινο καλό, «μπροστά» ακριβώς στον Θεό. Η ενδοκοσμική ανθρώπινη ηθική τείνει τότε εκ των προτέρων να είναι περισσότερο συγκαταβατική απέναντι σε σύνθετες καταστάσεις, υπολογίζοντας τις ατομικές τουλάχιστον περιστάσεις και συμπεριλαμβάνοντάς τες στην ιατρικά ανθρώπινη ευθύνη. Ακόμα κι αυτή η διευρυμένη ωστόσο «κατάφαση» δεν επιτρέπεται να οδηγή κατά κανέναν τρόπο στο να διευκολύνη απλώς τα πράγματα, καθώς υφίστανται και γι’ αυτήν ηθικές αντιρρήσεις απέναντι στην εξαρχής δεκτική, συγκαταβατική της επιλογή, οι οποίες και πρέπει να συνυπολογιστούν στη «ζυγαριά» τής κάθε απόφασης. Η εμβρυοκτονία είναι π.χ. καθεαυτή ηθικώς αμφίβολη, εφ’ όσον υφίσταται και για τη «σπερματική» ήδη ανθρώπινη ζωή μια ευθύνη, που για να την υπερκεράσης, πρέπει και η αντίθετη, «ετεροβαρής» ευθύνη να διαθέτη ένα σημαντικό ηθικό βάρος. Ο «ανθρωπιστής» αναγνωρίζει με άλλα λόγια την ύπαρξη μιας πραγματικής αντιπαράθεσης εδώ, όπου η κάθε απόφαση δεν μπορεί παρά να «θυσιάζη» τη μιαν ή την άλλη πλευρά. Η ανθρώπινη όμως ευθύνη τού γιατρού μπορεί να αντιτεθή ακόμα και στο «αντισυλληπτικό χάπι» – για το οποίο μπορούμε βέβαια να πούμε, πως η μοναδική ιατρική ευθύνη είναι να μην υπάρξη κάποια οργανική βλάβη – , ενώ η κάθε περαιτέρω απόφαση χρήσεως ή μη χρήσεως αποτελεί καθαρά ιδιωτική υπόθεση· τίθεται ωστόσο μια τέτοια ευθύνη, στον βαθμό που μια αδιάκριτη πλέον συνταγογράφησή του σε μιαν ηδονιστική ούτως ή άλλως κοινωνία «υποστηρίζει» εκ των πραγμάτων την ελευθεριότητα των φύλων, αποξενώνοντας την ανθρώπινη σεξουαλικότητα απ’ την αναπαραγωγή και την αγάπη. Φτάνοντας όμως έτσι σε κάτι που μας ενδιαφέρει ως κοινωνία, κι όχι μεμονωμένα, και σε μιαν εντελώς διαφορετική άρα και αποσιωπημένη μέχρι τώρα διάσταση της ευθύνης.
Εφ’ όσον η αρχική μας εικόνα, μιας «ενικής» σχέσης μεταξύ ιατρού και ασθενούς, σαν να υπήρχαν μόνον οι δυό τους σ’ αυτόν τον κόσμο, δεν αποτελούσε βέβαια παρά μιαν επινόηση, φανερώνοντας το θεραπευτικό μόνο και πρωταρχικό, και καθόλου το συνολικό ιατρικό χρέος. Ο πληθυντικός παρίσταται ωστόσο συνεχώς, εφ’ όσον ο γιατρός δεν παύει να είναι πάντοτε ένας εντεταλμένος επίσης τής κοινωνίας και ένας «υπηρέτης» τής δημόσιας υγείας. Κάτι που το «αντιλαμβάνεται» σε πολλές περιπτώσεις και ο κάθε ασθενής, όταν απαιτείται π.χ. η απομόνωσή του στην περίπτωση των μεταδοτικών ασθενειών, με σκοπό να προφυλαχτεί η ολότητα. Η προληπτική ιδίως ιατρική, επιδιώκοντας να μην υπάρξουν εξαπλωμένες κατά το δυνατόν ασθένειες, είναι σε μεγάλο βαθμό συλλογικά συντονισμένη: με τις προφυλάξεις απέναντι σε ενδεχόμενες επιδημίες, τον γενικό, προστατευτικό εμβολιασμό, τη δημόσια υγιεινή κ.τ.λ.· κι εφ’ όσον «η πρόληψη είναι ανώτερη της θεραπείας», μπορούμε να πούμε πως εδώ τίθεται και η μεγαλύτερη ευθύνη τής ιατρικής τέχνης και επιστήμης. Οι «μέριμνες» της οποίας μπορούν να ξεπεράσουν το απλό υγειονομικό ενδιαφέρον, εξικνούμενες στις επόμενες γενιές, σε «άλλες διαστάσεις» θεραπείας ή βλάβης, πέρα κι από τούς ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε σήμερα την κοινή μας ζωή, αφορώντας ακόμα και στη συνολική μοίρα τού ανθρωπίνου γένους επί τής Γης. Ας ξαναγυρίσουμε λοιπόν, κάτω από μια τέτοιαν άποψη, στη «σφαίρα τής αναπαραγωγής», που δεν αποτελεί βέβαια ποτέ μιαν ιδιωτική και μόνον, κατά τη φύση της, υπόθεση τών αμέσως συμμετεχόντων, εφ’ όσον μέσα απ’ αυτήν συνεχίζει και η ανθρώπινη κοινότητα την ζωή της, έχοντας ανάγκη από μιαν «επάρκεια» (γεννήσεων), και επαπειλούμενη από μια τυχόν «υπερβολή». Η «υπερβολή» αυτή έχει καταστή σε παγκόσμιο επίπεδο, ως υπερπληθυσμός δηλ. πέρα απ’ τις αντοχές τού πλανήτη, ο βασικός σήμερα κίνδυνος, μαζί με τον ατομικό πόλεμο, – αποτελώντας και μιαν εναλλακτική απέναντι σ’ αυτόν λύση! Απέναντι σε μιαν αιφνίδια τίθεται μια διαρκώς συσσωρευόμενη και εξογκούμενη καταστροφή! (( Σημ.τ.μετ.: Πώς μπορεί να είναι βέβαια «αιφνίδια» μια καταστροφή που προετοιμάζεται εδώ και τόσες δεκαετίες, και επιχειρήθηκε ήδη στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα! Όσο για τον υπερπληθυσμό, οι έρευνες δεν έχουν αποδείξει ότι δεν επαρκεί ο πλανήτης, αλλ’ ότι περισσεύει μάλλον η ανθρώπινη πλεονεξία και επιβολή, τόσο απέναντι στη φύση όσο και απέναντι στους συνανθρώπους μας… )) Κι ενώ η μια εξαρτάται ακόμα από την ανθρώπινη επιλογή (( ! )) και τις σκόπιμες πράξεις συγκεκριμένων πρωταγωνιστών, που μπορούν να επιτελεσθούν ή και να μην επιτελεσθούν, η άλλη προχωρά, φερόμενη από μιαν «ακούσια φυσική» συμπεριφορά όλων μας, με μια δική της, ασυνείδητη δυναμική στην καταστροφική της πορεία. Κάτι που δεν μπορεί να αναχαιτισθή παρά μόνο με μακρόχρονα ανασταλτικά αντίμετρα, τα οποία και πρέπει να ξεκινήσουν εγκαίρως, δηλ. τώρα!
Η ιατρική επιστήμη και τέχνη έχουν μιαν ιδιαίτερην εδώ και νεοφανή (μοντέρνα!) γι’ αυτές ευθύνη, γιατί μόνον αυτές μπορούν να «ανακαλύψουν» (να εφεύρουν και να επινοήσουν!) και να χρησιμοποιήσουν «ανθρωπιστικές» και ηθικά αντιπροσωπευτικές ακόμα μεθόδους για τον περιορισμό τών γεννήσεων, που θα μπορέσουν (ίσως) να προλάβουν την καταστροφική εκείνη κατάσταση ενός ανελέητου φόνου παιδιών και λαών, όπου θα επικρατή το: «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Η ιατρική τέχνη συνευθύνεται μάλιστα, ακόμα και για την εμφάνιση αυτού τού κινδύνου, γιατί χωρίς τούς δικούς της «θριάμβους» στην καταπολέμηση των επιδημιών, τη ραγδαία πτώση τής βρεφικής θνησιμότητας κ.τ.λ., δεν θα είχαμε φτάσει σ’ αυτήν την τεραστίου μεγέθους πληθυσμιακή έκρηξη, στις φτωχότερες μάλιστα και πιο απομακρυσμένες απ’ αυτήν την «τέχνη» περιοχές της γής (( ! )) . Αυτή η νεώτατη ασθένεια της ανθρωπότητας – το παράδοξο «άλγος» στο πιο υγιές μέρος τής βιολογικής μας ύπαρξης, την ικανότητα αναπαραγωγής – είναι σ’ έναν ορισμένο βαθμό ιατρογενής! Γι’ αυτό και η ιατρική έχει ακόμα μεγαλύτερη υποχρέωση να αποτρέψη με τα δικά της μέσα την επαπειλούμενη «κατάρα» τής ίδιας της τής «ευλογίας», αυτήν την εξαιρετικώς ιδιαίτερη περίπτωση της γενικώς «αμφίθυμης» επιτυχίας τής τεχνικής (τεχνολογικής) προόδου. Κι επειδή δεν μπορεί να το κάνη αυτό από ηθικής πλευράς «αναστέλλοντας» την ίδια της την υπαιτιότητα στο πρόβλημα, αποσύροντας δηλ. τις θετικές για την ανθρώπινη ζωή υπηρεσίες της, πρέπει να το πραγματοποιήση συνεχίζοντας μεν αυτές τις υπηρεσίες, παράλληλα με ανασταλτικές ωστόσο και διορθωτικές τής θετικής της επιτυχίας «αντι-υπηρεσίες ((Το απόλυτο αδιέξοδο! )) . Η επιτακτική παρουσία ενός γενικού εδώ πληθυσμιακού «συμφέροντος» αφαιρεί το όλο ερώτημα απ’ την ατομική και την εξειδικευμένα ιατρική ηθική, μεταθέτοντάς το σε μιαν άλλη, με διαφορετικές επιταγές, διάσταση ευθύνης.
Ο γιατρός που συγκρούεται (αναπόφευκτα) εδώ με τις υπόλοιπες, θρησκευτικές ή ηθικές του πεποιθήσεις πρέπει να έχη συνεχώς υπ’ όψιν του, ότι οι συνειδησιακές θυσίες που απαιτούνται απ’ αυτόν στο προληπτικό στάδιο δεν θα είναι παρά ένα «παιδικό παιχνίδι» μπροστά σ’ αυτό που θα αποβή υποχρεωτικός καταναγκασμός στο χρονικό σημείο μιας προχωρημένης κρίσης, που δεν θα την έχη προλάβει. Γιατί θα αντιμετωπίση, αντί για μια ιδιωτικά επιθυμητή, μια επιβεβλημένη τότε από το κράτος στείρωση (κι ας σκεφτούμε την περίπτωση εδώ τής Ινδίας), και θα καταστή, από γιατρός που συμβουλεύει και συναποφασίζει, ένας «συνοπτικά» υπάκουος γιατρός, κι από υπηρέτης ενός υποκειμένου, το απρόσωπο εργαλείο μιας συλλογικής «πολιτικής ανάγκης». Κάτι που θα παρέμενε βέβαια μια κατάσταση νόμου ακόμα και τάξης, για να προλάβη τα ακόμα χειρότερα. Αν είναι όμως και γι’ αυτό ακόμα τότε πολύ αργά, τότε θα έρχονταν και τα χειρότερα: η γνωστή απ’ την ηθική περιπτωσιολογία, ακραία περίπτωση της «ναυαγοσωστικής λέμβου», όπου και καταρρέει ολόκληρο το αξιακό οικοδόμημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης, αναδυομένης μιας προ-εθιμικής, αρχέγονης κατάστασης τού «ή εγώ ή εσύ», όπου μια κτηνώδης επιταγή επιβίωσης ακυρώνει όλους σχεδόν τούς κανόνες μιας επίπονα αποκτημένης ανθρώπινης ηθικής. Το να αποσοβήσουμε λοιπόν και να προλάβουμε, ώστε να μη γίνη ολόκληρος ο πλανήτης, το συγκεκριμένο (οριοθετημένο) μας δηλ. «διαστημόπλοιο» που ονομάζεται Γη, μια τέτοια απεγνωσμένη και απανθρωποποιημένη ναυαγοσωστική λέμβος, αυτή είναι και η εν γένει προέχουσα, «μακρυνή» ευθύνη μας, που τη «γεννά» το σύνολο τεχνολογικό σύνδρομο της εποχής μας, με τις πολλαπλά καταστροφικές, «πλεονεκτικές» του τάσεις και δυναμικές, και με την ενδογενή του «ορμή» να επηρεάζη πέρα από κάθε μέτρο την ζωή μας. Εδώ διαπλέκονται, οξυνόμενες αναμεταξύ τους, οι πιο διαφορετικές απειλές. Η επιτεινόμενη π.χ. καταστροφή τού περιβάλλοντος, που προκαλείται ήδη από εμάς εν πολλοίς τούς ίδιους, «συναντά» μια διαρκώς επιδεινούμενη, από πλευράς «χωρητικότητας» (του πλανήτη), πληθυσμιακή επιβάρυνση, «στα μισά τού δρόμου» προς μιαν επερχόμενη κρίση, συντομεύοντας έτσι τον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι το σημείο εκείνο, όπου η καταστροφή τού περιβάλλοντος θα συγκρουόταν ούτως ή άλλως με τα όρια αντοχής και ανεκτικότητας, ακόμα και μιας «τέλειας» φύσης. Ενώ η επαύξηση της κατανάλωσης προωθεί συνεχώς απ’ την πλευρά της την υποβάθμιση της βιόσφαιρας, όχι μόνον ενισχύοντας και επιταχύνοντας τον ρυθμό της, αλλά καθιστώντας την ολοένα και πιο υποχρεωτική! Ένας στατικός πληθυσμός θα μπορούσε (ίσως) να πη μια συγκεκριμένη στιγμή: «Αρκετά!»· ένας πληθυσμός που αυξάνεται όμως συνεχώς, δεν μπορεί παρά να λέη: «Συνεχώς περισσότερο!». Η πληθυσμιακή έκρηξη παίρνει, ως ένα πλανητικού επιπέδου πρόβλημα μεταβολισμού, την πρωτοκαθεδρία απέναντι στην επιδίωξη της ευημερίας και θα υποχρεώση, χάριν μιας απλής και μόνο («γυμνής») επιβίωσης, μια πτωχεύουσα ανθρωπότητα, σε κείνο το οποίο η ανθρωπότητα θα μπορούσε ακόμα να πράξη ή να αρνηθή προς χάριν τής ευδαιμονίας: σε μιαν ολοένα και πιο αδυσώπητη λεηλασία τού πλανήτη, μέχρις αυτός να υψώση τη δική του, αρνούμενη την υπερ-εκμετάλλευση, «εντολή».
( 3η συνέχεια )
Εφ’ όσον η αρχική μας εικόνα, μιας «ενικής» σχέσης μεταξύ ιατρού και ασθενούς, σαν να υπήρχαν μόνον οι δυό τους σ’ αυτόν τον κόσμο, δεν αποτελούσε βέβαια παρά μιαν επινόηση, φανερώνοντας το θεραπευτικό μόνο και πρωταρχικό, και καθόλου το συνολικό ιατρικό χρέος. Ο πληθυντικός παρίσταται ωστόσο συνεχώς, εφ’ όσον ο γιατρός δεν παύει να είναι πάντοτε ένας εντεταλμένος επίσης τής κοινωνίας και ένας «υπηρέτης» τής δημόσιας υγείας. Κάτι που το «αντιλαμβάνεται» σε πολλές περιπτώσεις και ο κάθε ασθενής, όταν απαιτείται π.χ. η απομόνωσή του στην περίπτωση των μεταδοτικών ασθενειών, με σκοπό να προφυλαχτεί η ολότητα. Η προληπτική ιδίως ιατρική, επιδιώκοντας να μην υπάρξουν εξαπλωμένες κατά το δυνατόν ασθένειες, είναι σε μεγάλο βαθμό συλλογικά συντονισμένη: με τις προφυλάξεις απέναντι σε ενδεχόμενες επιδημίες, τον γενικό, προστατευτικό εμβολιασμό, τη δημόσια υγιεινή κ.τ.λ.· κι εφ’ όσον «η πρόληψη είναι ανώτερη της θεραπείας», μπορούμε να πούμε πως εδώ τίθεται και η μεγαλύτερη ευθύνη τής ιατρικής τέχνης και επιστήμης. Οι «μέριμνες» της οποίας μπορούν να ξεπεράσουν το απλό υγειονομικό ενδιαφέρον, εξικνούμενες στις επόμενες γενιές, σε «άλλες διαστάσεις» θεραπείας ή βλάβης, πέρα κι από τούς ανθρώπους με τους οποίους μοιραζόμαστε σήμερα την κοινή μας ζωή, αφορώντας ακόμα και στη συνολική μοίρα τού ανθρωπίνου γένους επί τής Γης. Ας ξαναγυρίσουμε λοιπόν, κάτω από μια τέτοιαν άποψη, στη «σφαίρα τής αναπαραγωγής», που δεν αποτελεί βέβαια ποτέ μιαν ιδιωτική και μόνον, κατά τη φύση της, υπόθεση τών αμέσως συμμετεχόντων, εφ’ όσον μέσα απ’ αυτήν συνεχίζει και η ανθρώπινη κοινότητα την ζωή της, έχοντας ανάγκη από μιαν «επάρκεια» (γεννήσεων), και επαπειλούμενη από μια τυχόν «υπερβολή». Η «υπερβολή» αυτή έχει καταστή σε παγκόσμιο επίπεδο, ως υπερπληθυσμός δηλ. πέρα απ’ τις αντοχές τού πλανήτη, ο βασικός σήμερα κίνδυνος, μαζί με τον ατομικό πόλεμο, – αποτελώντας και μιαν εναλλακτική απέναντι σ’ αυτόν λύση! Απέναντι σε μιαν αιφνίδια τίθεται μια διαρκώς συσσωρευόμενη και εξογκούμενη καταστροφή! (( Σημ.τ.μετ.: Πώς μπορεί να είναι βέβαια «αιφνίδια» μια καταστροφή που προετοιμάζεται εδώ και τόσες δεκαετίες, και επιχειρήθηκε ήδη στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα! Όσο για τον υπερπληθυσμό, οι έρευνες δεν έχουν αποδείξει ότι δεν επαρκεί ο πλανήτης, αλλ’ ότι περισσεύει μάλλον η ανθρώπινη πλεονεξία και επιβολή, τόσο απέναντι στη φύση όσο και απέναντι στους συνανθρώπους μας… )) Κι ενώ η μια εξαρτάται ακόμα από την ανθρώπινη επιλογή (( ! )) και τις σκόπιμες πράξεις συγκεκριμένων πρωταγωνιστών, που μπορούν να επιτελεσθούν ή και να μην επιτελεσθούν, η άλλη προχωρά, φερόμενη από μιαν «ακούσια φυσική» συμπεριφορά όλων μας, με μια δική της, ασυνείδητη δυναμική στην καταστροφική της πορεία. Κάτι που δεν μπορεί να αναχαιτισθή παρά μόνο με μακρόχρονα ανασταλτικά αντίμετρα, τα οποία και πρέπει να ξεκινήσουν εγκαίρως, δηλ. τώρα!
Η ιατρική επιστήμη και τέχνη έχουν μιαν ιδιαίτερην εδώ και νεοφανή (μοντέρνα!) γι’ αυτές ευθύνη, γιατί μόνον αυτές μπορούν να «ανακαλύψουν» (να εφεύρουν και να επινοήσουν!) και να χρησιμοποιήσουν «ανθρωπιστικές» και ηθικά αντιπροσωπευτικές ακόμα μεθόδους για τον περιορισμό τών γεννήσεων, που θα μπορέσουν (ίσως) να προλάβουν την καταστροφική εκείνη κατάσταση ενός ανελέητου φόνου παιδιών και λαών, όπου θα επικρατή το: «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Η ιατρική τέχνη συνευθύνεται μάλιστα, ακόμα και για την εμφάνιση αυτού τού κινδύνου, γιατί χωρίς τούς δικούς της «θριάμβους» στην καταπολέμηση των επιδημιών, τη ραγδαία πτώση τής βρεφικής θνησιμότητας κ.τ.λ., δεν θα είχαμε φτάσει σ’ αυτήν την τεραστίου μεγέθους πληθυσμιακή έκρηξη, στις φτωχότερες μάλιστα και πιο απομακρυσμένες απ’ αυτήν την «τέχνη» περιοχές της γής (( ! )) . Αυτή η νεώτατη ασθένεια της ανθρωπότητας – το παράδοξο «άλγος» στο πιο υγιές μέρος τής βιολογικής μας ύπαρξης, την ικανότητα αναπαραγωγής – είναι σ’ έναν ορισμένο βαθμό ιατρογενής! Γι’ αυτό και η ιατρική έχει ακόμα μεγαλύτερη υποχρέωση να αποτρέψη με τα δικά της μέσα την επαπειλούμενη «κατάρα» τής ίδιας της τής «ευλογίας», αυτήν την εξαιρετικώς ιδιαίτερη περίπτωση της γενικώς «αμφίθυμης» επιτυχίας τής τεχνικής (τεχνολογικής) προόδου. Κι επειδή δεν μπορεί να το κάνη αυτό από ηθικής πλευράς «αναστέλλοντας» την ίδια της την υπαιτιότητα στο πρόβλημα, αποσύροντας δηλ. τις θετικές για την ανθρώπινη ζωή υπηρεσίες της, πρέπει να το πραγματοποιήση συνεχίζοντας μεν αυτές τις υπηρεσίες, παράλληλα με ανασταλτικές ωστόσο και διορθωτικές τής θετικής της επιτυχίας «αντι-υπηρεσίες ((Το απόλυτο αδιέξοδο! )) . Η επιτακτική παρουσία ενός γενικού εδώ πληθυσμιακού «συμφέροντος» αφαιρεί το όλο ερώτημα απ’ την ατομική και την εξειδικευμένα ιατρική ηθική, μεταθέτοντάς το σε μιαν άλλη, με διαφορετικές επιταγές, διάσταση ευθύνης.
Ο γιατρός που συγκρούεται (αναπόφευκτα) εδώ με τις υπόλοιπες, θρησκευτικές ή ηθικές του πεποιθήσεις πρέπει να έχη συνεχώς υπ’ όψιν του, ότι οι συνειδησιακές θυσίες που απαιτούνται απ’ αυτόν στο προληπτικό στάδιο δεν θα είναι παρά ένα «παιδικό παιχνίδι» μπροστά σ’ αυτό που θα αποβή υποχρεωτικός καταναγκασμός στο χρονικό σημείο μιας προχωρημένης κρίσης, που δεν θα την έχη προλάβει. Γιατί θα αντιμετωπίση, αντί για μια ιδιωτικά επιθυμητή, μια επιβεβλημένη τότε από το κράτος στείρωση (κι ας σκεφτούμε την περίπτωση εδώ τής Ινδίας), και θα καταστή, από γιατρός που συμβουλεύει και συναποφασίζει, ένας «συνοπτικά» υπάκουος γιατρός, κι από υπηρέτης ενός υποκειμένου, το απρόσωπο εργαλείο μιας συλλογικής «πολιτικής ανάγκης». Κάτι που θα παρέμενε βέβαια μια κατάσταση νόμου ακόμα και τάξης, για να προλάβη τα ακόμα χειρότερα. Αν είναι όμως και γι’ αυτό ακόμα τότε πολύ αργά, τότε θα έρχονταν και τα χειρότερα: η γνωστή απ’ την ηθική περιπτωσιολογία, ακραία περίπτωση της «ναυαγοσωστικής λέμβου», όπου και καταρρέει ολόκληρο το αξιακό οικοδόμημα της ανθρώπινης αλληλεγγύης, αναδυομένης μιας προ-εθιμικής, αρχέγονης κατάστασης τού «ή εγώ ή εσύ», όπου μια κτηνώδης επιταγή επιβίωσης ακυρώνει όλους σχεδόν τούς κανόνες μιας επίπονα αποκτημένης ανθρώπινης ηθικής. Το να αποσοβήσουμε λοιπόν και να προλάβουμε, ώστε να μη γίνη ολόκληρος ο πλανήτης, το συγκεκριμένο (οριοθετημένο) μας δηλ. «διαστημόπλοιο» που ονομάζεται Γη, μια τέτοια απεγνωσμένη και απανθρωποποιημένη ναυαγοσωστική λέμβος, αυτή είναι και η εν γένει προέχουσα, «μακρυνή» ευθύνη μας, που τη «γεννά» το σύνολο τεχνολογικό σύνδρομο της εποχής μας, με τις πολλαπλά καταστροφικές, «πλεονεκτικές» του τάσεις και δυναμικές, και με την ενδογενή του «ορμή» να επηρεάζη πέρα από κάθε μέτρο την ζωή μας. Εδώ διαπλέκονται, οξυνόμενες αναμεταξύ τους, οι πιο διαφορετικές απειλές. Η επιτεινόμενη π.χ. καταστροφή τού περιβάλλοντος, που προκαλείται ήδη από εμάς εν πολλοίς τούς ίδιους, «συναντά» μια διαρκώς επιδεινούμενη, από πλευράς «χωρητικότητας» (του πλανήτη), πληθυσμιακή επιβάρυνση, «στα μισά τού δρόμου» προς μιαν επερχόμενη κρίση, συντομεύοντας έτσι τον χρόνο που μεσολαβεί μέχρι το σημείο εκείνο, όπου η καταστροφή τού περιβάλλοντος θα συγκρουόταν ούτως ή άλλως με τα όρια αντοχής και ανεκτικότητας, ακόμα και μιας «τέλειας» φύσης. Ενώ η επαύξηση της κατανάλωσης προωθεί συνεχώς απ’ την πλευρά της την υποβάθμιση της βιόσφαιρας, όχι μόνον ενισχύοντας και επιταχύνοντας τον ρυθμό της, αλλά καθιστώντας την ολοένα και πιο υποχρεωτική! Ένας στατικός πληθυσμός θα μπορούσε (ίσως) να πη μια συγκεκριμένη στιγμή: «Αρκετά!»· ένας πληθυσμός που αυξάνεται όμως συνεχώς, δεν μπορεί παρά να λέη: «Συνεχώς περισσότερο!». Η πληθυσμιακή έκρηξη παίρνει, ως ένα πλανητικού επιπέδου πρόβλημα μεταβολισμού, την πρωτοκαθεδρία απέναντι στην επιδίωξη της ευημερίας και θα υποχρεώση, χάριν μιας απλής και μόνο («γυμνής») επιβίωσης, μια πτωχεύουσα ανθρωπότητα, σε κείνο το οποίο η ανθρωπότητα θα μπορούσε ακόμα να πράξη ή να αρνηθή προς χάριν τής ευδαιμονίας: σε μιαν ολοένα και πιο αδυσώπητη λεηλασία τού πλανήτη, μέχρις αυτός να υψώση τη δική του, αρνούμενη την υπερ-εκμετάλλευση, «εντολή».
(
συνεχίζεται )
Τί αντιτίθεται άραγες εδώ ηθικά στη φωνή τής συμπόνοιας, στην επιθυμία για βοήθεια, στην ανθρώπινη ανεκτικότητα; (Παραβλέποντας βέβαια τις νομικές π.χ. απαγορεύσεις ) (( Ο λόγος είναι για τις ιατρικές περεμβάσεις διακοπής κυήσεως… )) . Μπορεί να είναι κάποια θρησκευτική, όπως γνωρίζουμε, πεποίθηση, υποστηριζομένη ακόμα από ένα εμπαθές «βέτο» τής Εκκλησίας, δεσμευτικό για τον πιστό γιατρό, κι αυτή η προειλημμένη απόφαση να μη σου επιτρέπη να «λογαριαστείς» με τον ίδιο σου τον εαυτό.
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ ΗΘΙΚΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΑΝΕΠΤΥΧΘΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΙΧΤΕ.
ΤΙΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΤΑΘΕΙ ΕΜΠΟΔΙΟ ΣΤΟΝ "ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ" ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ, ΟΥΤΕ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΣΥΣΤΑΘΗΚΑΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου