Συνέχεια από Τετάρτη, 5 Αυγούστου 2020
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1) Η καταπληκτική επικαιρότητα που παρουσιάζει το θέμα στη σύγχρονη εποχή
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η υπόθεση του Αντιχρίστου είναι ένα θέμα που παρουσιάζει μια καταπληκτική επικαιρότητα. Αυτό δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσει κάποιος. Αρκεί να ρίξει μια ματιά στην θρησκευτική βιβλιογραφία.
Απ’ το 1950 και μετά, μόνο στο χώρο της Ελληνικής Χριστιανικής Ορθόδοξης βιβλιογραφίας έχουν εκδοθεί δεκάδες βιβλία σχετικά με τον Αντίχριστο και τους έσχατους χρόνους3. Και, σ’ αυτά δεν συμπεριλαμβάνουμε και όσα εξετάζουν αυτό το θέμα μαζί με άλλα θέματα, ή διάφορα φαιδρά που έχουν κυκλοφορήσει από αστρολόγους κ.τ.λ.. Και, δίκαια, διερωτάται κάποιος: Για πόσα άλλα θέματα της χριστιανικής πίστης έχει κυκλοφορήσει παρόμοιος αριθμός βιβλίων; Ακόμη πιο εντυπωσιακός, όμως, είναι ο αριθμός των αντιτύπων που έχουν πουληθεί. Οι πωλήσεις του βιβλίου του π. Νεκταρίου Μουλατσιώτη « Πότε θα έλθει η Β΄ παρουσία του Κυρίου μας; » έχουν ξεπεράσει τον αριθμό των 300.000 αντιτύπων4. Πρόκειται για νούμερο εντυπωσιακό για τα δεδομένα της διακίνησης του θρησκευτικού - και όχι μόνο - βιβλίου στην Ελλάδα. Αξιοσημείωτος είναι και ο διάλογος που διεξάγεται γύρω απ’ το χάραγμα του Αντιχρίστου με αρκετά βιβλία και άρθρα να δημοσιεύονται γι’ αυτό το θέμα5.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο εξωτερικό, όπου τα νούμερα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά και, ειδικά, στην Αμερική, η οποία, το δίχως άλλο, είναι το επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων6. Στο www.Armageddonbooks.com, ένα ειδικό θεματικό ψηφιακό βιβλιοπωλείο μπορεί κάποιος να δει μια λίστα με εκατοντάδες σχετικούς τίτλους ( βιβλία ή ψηφιακούς δίσκους ) που αφορούν σε εσχατολογικά θέματα7. Το βιβλίο « The Late, Great Planet Earth » των Hall Lindsay και C.C. Carlson συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της wikipedia με τα 100 εμπορικότερα βιβλία-μελέτες αριθμώντας πωλήσεις που ανέρχονται στον αριθμό των 28 εκκατομυρίων αντιτύπων8. Υπήρξε η μελέτη ( non fiction book ) με τις μεγαλύτερες πωλήσεις την δεκαετία του 70. Και θεωρείται πως καθόρισε αυτήν την δεκαετία αλλά και την αμερικανική σκέψη γενικότερα9.
Το πιο πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επιτυχημένη πορεία της σειράς « Left Behind » των Tim Lahaye και Jerry Jenkins. Τα 13 βιβλία αυτής της σειράς ανήκουν στο είδος του λεγόμενου « christian fiction », που αυτόν τον καιρό έχει πολύ μεγάλη πέραση στην Αμερική. Τα βιβλία αυτά περιγράφουν τις περιπέτειες κάποιων ανθρώπων που αγωνίζονται την εποχή του Αντιχρίστου να σώσουν τον κόσμο και την ψυχή τους, και έχουν πωλήσεις που, συνολικά, ξεπερνούν, μέχρι στιγμής, τα εξήντα πέντε εκατομμύρια αντίτυπα10. Οι συγγραφείς λόγω της εκπληκτικής επιτυχίας της σειράς αλλά και της πίεσης που δέχτηκαν απ’ το κοινό προχώρησαν στην έκδοση και τριών άλλων βιβλίων με τους ίδιους πρωταγωνιστές ενώ κυκλοφόρησαν και ένα βιβλίο με ιστορίες ανθρώπων, που εξ αιτίας της ανάγνωσης των βιβλίων έγιναν πιο συνειδητοί Χριστιανοί11. Επίσης, κυκλοφόρησε μια σειρά 40 βιβλίων για παιδιά, με τον γενικό τίτλο « kids left behind », και ένα εικονιστόρημα ( graphic novel ). Και όλα αυτά μια εποχή που σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 93% των βιβλίων που εκδίδονται στην Αμερική δεν καταφέρνει να ξεπεράσει σε πωλήσεις τα χίλια αντίτυπα. To 2006 κυκλοφόρησε και σχετικό παιχνίδι για Η/Υ, το « Left behind Εternal Forces », βασισμένο στο σενάριο της ομώνυμης σειράς βιβλίων12. Έχουν κυκλοφορήσει και άλλα τέτοια βιβλία, όπως η τριλογία « The Christ clone trilogy » του James Beauseigneur που δεν πέτυχαν, όμως, τόσο εντυπωσιακές πωλήσεις13.
Η επιτυχία των βιβλίων αυτού του είδους είχε και την ανάλογη συνέχεια στην κινηματογραφική και τηλεοπτική οθόνη. Έτσι, κάποια βιβλία της σειράς « Left Behind » έχουν, ήδη, γίνει ταινίες με τη συμμετοχή γνωστών ηθοποιών και έχουν κυκλοφορήσει σε DVD με εκατομμύρια πωλήσεων. Συνολικά, έχουν γυριστεί τουλάχιστον 16 Χριστιανικές ταινίες με θέμα τον Αντίχριστο και τους έσχατους καιρούς και, συνέχεια, γυρίζονται και άλλες14. Όλες αυτές οι ταινίες, και άλλες παρόμοιες που δεν αναφέρουμε, έχουν εμπνευστεί από τη χριστιανική διδασκαλία και, παρά το ότι, συνήθως, περιέχουν διάφορα προτεσταντικά στοιχεία και διδασκαλίες ανοίκειες προς την Ορθόδοξη Παράδοση, όπως π.χ. το δόγμα της Αρπαγής ( Rapture )15, ή την θεωρία για τον κώδικα της Βίβλου ( Bible code )16, έχουν και αρκετά θετικά στοιχεία17. Επίσης, κυκλοφορούν και πολλά ντοκυμαντέρ με θέμα τον Αντίχριστο ή το τέλος του κόσμου παραγωγής του History Channel ή διαφόρων προτεσταντών ιεροκηρύκων, όπως π.χ. του Tex Marrs, τα περισσότερα εκ των οποίων γυρίστηκαν την τελευταία δεκαετία18.
Ανάλογος θόρυβος γύρω απ’ τον Αντίχριστο υπάρχει και στο διαδίκτυο. Αποτελεί ένα απ’ τα προσφιλέστερα θρησκευτικά θέματα και τις πιο συνήθεις αναζητήσεις θρησκευτικού ενδιαφέροντος με μεγάλο αριθμό ιστοσελίδων σχετικής θεματολογίας και ανάλογο αριθμό « επισκέψεων » σε αυτές τις ιστοσελίδες.
Ακόμη και στην Μουσική διαπιστώσαμε μια εσχατολογική προσδοκία. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Bob Dylan. Σε πολλά τραγούδια του συναντάμε εσχατολογικές αναφορές ενώ κάποια τραγούδια του, όπως το « When He returns », ή το « Are you ready » έχουν καθαρά εσχατολογικό περιεχόμενο. Το τραγούδι του « Man of Peace » αναφέρεται και στην έλευση του Αντιχρίστου19.
Οι αιτίες της ιδιαίτερης επικαιρότητας του θέματος του Αντιχρίστου στις μέρες μας20 είναι οι διεθνείς πολιτικές εξελίξεις τον προηγούμενο αιώνα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η διάχυτη ανησυχία και ο φιλοσοφικός προβληματισμός σχετικά με την απειλή της απόλυτης τυραννίας και, τέλος, η ελεύθερη δράση των σκοτεινών δυνάμεων στο δυτικό κόσμο σε συνδυασμό με την εξαγγελία από μέρους τους του τέλους του Χριστιανισμου και της εμφάνισης ενός νέου Μεσσία-Χριστού.
Οι διεθνείς εξελίξεις του προηγούμενου αιώνα που έφεραν το θέμα στο προσκήνιο της επικαιρότητας είναι τρεις. Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το πρώτο μισό του 20ου αιώνα σήμανε, πραγματικά, το συναγερμό για όσους ασχολούνταν με την υπόθεση των προφητειών και την μελέτη των σημείων των καιρών, και πυροδότησε μια σειρά από συζητήσεις σχετικές με το θέμα που μας ενδιαφέρει21. Και όχι αδικαιολόγητα.
Για 20 σχεδόν αιώνες αποτελούσε πάγια χριστιανική θέση πως ο λαός του Ισραήλ ήταν καταδικασμένος να περιπλανάται χωρίς δική του κρατική υπόσταση μακρυά από τη γη των προγόνων του, τη « γη της επαγγελίας », λόγω του ρόλου που έπαιξε στη Σταύρωση του Χριστού22. Αυτή η τιμωρία του θα διαρκούσε μέχρι το τέλος των καιρών. Η απόκτηση κρατικής υπόστασης από το Ισραήλ ήταν παραδοσιακά συνδεδεμένη στη συνείδηση των Χριστιανών με το πρόσωπο του Αντιχρίστου, ο οποίος θα αποκαθιστούσε πάλι τον Ισραήλ στην παλιά του δόξα. Ήταν, λοιπόν, φυσικό η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ να ερμηνευτεί από πολλούς ως το προανάκρουσμα της έλευσης του θηρίου.
Σήμερα, στα περισσότερα βιβλία που ασχολούνται με το θέμα του Αντιχρίστου, η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ θεωρείται - καλώς ή κακώς, θα εξετάσουμε διεξοδικά στην οικεία ενότητα - ως προδρομικό σημείο της εμφάνισης του Αντιχρίστου, ως ένδειξη ότι « το τέλος πλησιάζει ».
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης υπήρξε η δεύτερη πολιτική εξέλιξη που έπαιξε ρόλο στην τοποθέτηση του θέματος του Αντιχρίστου σε υψηλή θέση στην επικαιρότητα. Είναι γνωστή η πορεία με την οποία εμφανίστηκε η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση. Η εκμηδένιση των αποστάσεων, η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών, και μια άλλη σειρά λόγων που, όμως, δεν είναι του παρόντος να αναφέρουμε, γέννησαν αυτό το φαινόμενο. Ο πλανήτης μας είναι πλέον μια παγκόσμια γειτονιά. Κάθε τι, που συμβαίνει σε μια μικρή γωνιά του, προκαλεί το ενδιαφέρον όλου του υπόλοιπου κόσμου.
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης θεωρήθηκε ως προδρομικό σημείο της έλευσης του Αντιχρίστου υπό την εξής έννοια: Η εικόνα του Αντιχρίστου, όπως περιγράφεται στην Αγία Γραφή, είναι η εικόνα ενός στυγνού τυράννου που θα εξουσιάζει ολόκληρη την οικουμένη, όλες τις φυλές, τα έθνη και τα γένη του κόσμου23. Ήταν, λοιπόν, λογικό το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, με το οποίο πραγματώνεται μια κάποια « συγκέντρωση των εξουσιών », και στο οποίο ενυπάρχει και καλλιεργείται η ιδέα μιας παγκόσμιας κυβέρνησης, να θεωρηθεί ως ένα προδρομικό σημείο της έλευσης του Αντιχρίστου24. Με απλά λόγια. Μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, και πολύ περισσότερο μια παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να έχει και έναν παγκόσμιο ηγέτη. Ο Αντίχριστος, θα είναι ένας παγκόσμιος τύραννος. Οι συνειρμοί είναι απλοί25.
Η τρίτη πολιτική εξέλιξη που πυροδότησε το ενδιαφέρον για την υπόθεση του Αντιχρίστου είναι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής ένωσης. Σύμφωνα με την επικρατούσα ερμηνεία της προφητείας του Δανιήλ ο Αντίχριστος θα επανενώσει τα κατακερματισμένα τμήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και θα κυβερνήσει ως νέος Βασιλεύς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας26.
Με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής ένωσης, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, μεγάλο μέρος των εδαφών της παλαιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπήχθηκε σ’ έναν ενιαίο οικονομικό και πολιτικό σχηματισμό με την προοπτική να δημιουργηθεί στο μέλλον ένα ενιαίο κράτος. Και στην περίπτωση αυτή οι συνειρμοί ήταν απλοί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρήθηκε ως ο πολιτικός φορέας του οποίου ο Αντίχριστος θα ηγηθεί στο μέλλον. Το ενδεχόμενο να ενταχθεί το Ισραήλ στην Ευρωπαική Ένωση, που συζητείται στα διάφορα πολιτικά fora, εντείνει την φιλολογία γύρω από αυτήν την θεωρία.
Η ιδέα αυτή καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα και αναπτύχθηκε στις Η.Π.Α., όπου, ούτως ή άλλως, ανέκαθεν υπήρχε η αντίληψη ότι η Αμερικάνοι είναι ο « νέος Ισραήλ », ο εκλεκτός του Θεού λαός, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπιζόταν ως πιθανό αντίπαλο δέος27. Οι προφητείες ταίριαζαν ή φαίνονταν να ταιριάζουν, οπότε τα υπόλοιπα είναι απλή ιστορία.
Σήμερα, η άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελέσει τον πολιτικό σχηματισμό του οποίου θα ηγηθεί ο Αντίχριστος, αποτελεί πεποίθηση πολλών Αμερικανικών Χριστιανικών ομάδων και όχι μόνο. Σε κάποιες περιπτώσεις διαποτίζει το ιδεολογικό-πολιτικό υπόβαθρο διαφόρων οργανώσεων και τροφοδοτεί θεωρίες και σενάρια συνωμοσίας. Ένα γνωστό σενάριο που προέρχεται από αυτήν την θεωρία θέλει την επίσημη κυβέρνηση των Η.Π.Α. να υπάγεται υπό την παγκόσμια εξουσία του Αντιχρίστου και την πολιτοφυλακή ή διάφορες παραστρατιωτικές οργανώσεις, τα γνωστά « militia », να κάνουν ένοπλη αντίσταση στον Αντίχριστο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν άνθρωποι που εκπαιδεύονται σε διάφορες τεχνικές πολέμου προκειμένου να αποτελέσουν τους πυρήνες της ένοπλης αντίστασης στις δυνάμεις του Αντιχρίστου στην περίπτωση που η κυβέρνηση των Η.Π.Α. υπογράψει την υπαγωγή της στην παγκόσμια κυβέρνηση που θα βρίσκεται υπό τον έλεγχό του28.
Τον προηγούμενο αιώνα, όμως, εκτός απ’ τις εξελίξεις στο χώρο της διεθνούς πολιτικής έλαβαν χώρα και εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτές οι εξελίξεις είναι και η δεύτερη αιτία επικαιρότητας του θέματος του Αντιχρίστου. Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας, ειδικά, τον προηγούμενο αιώνα, και, ιδιαίτερα, κάποιες συγκεκριμένες εφευρέσεις θεωρήθηκε πως αποτελούν την εκπλήρωση κάποιων προφητειών της Αποκάλυψης.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η τεχνολογία που επιτρέπει την εγχάραξη κάποιου αριθμού ή πληροφοριών με ηλεκτρονικό τρόπο ή την εμφύτευση μικροτσίπ στο ανθρώπινο σώμα. Η τεχνολογία αυτή, που επιδιώκεται να εφαρμοστεί καθολικά στην ανθρωπότητα φέρνει στον νου το χάραγμα του Αντιχρίστου και όχι αδικαιολόγητα θεωρήθηκε πως θα συνδέεται με κάποιο τρόπο με αυτό. Η φημολογούμενη ύπαρξη του 666 στο σύστημα αρίθμησης με « ραβδοκώδικες » ( barcode system ) ενίσχυσε όλα αυτά τα σενάρια29.
Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις που θεωρούνται πως αποτελούν την εκπλήρωση εικόνων της Αποκάλυψης. Έτσι π.χ. τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα θεωρούνται πως είναι οι ακρίδες που περιγράφονται στο ένατο κεφάλαιο της Αποκάλυψης30. Οι υποστηρικτές αυτών των απόψεων ισχυρίζονται πως αν ο Ευαγγελιστής Ιωάννης έβλεπε ένα ελικόπτερο και καλούνταν να το περιγράψει με το λεξιλόγιο του πρώτου μ.Χ. αιώνα θα το περιέγραφε μ’ αυτόν τον τρόπο. Το « μανιτάρι » που δημιουργείται με την έκρηξη της ατομικής βόμβας παραλληλίστηκε με τον καπνό του φρέατος της αβύσσου της πέμπτης σάλπιγγας της Αποκάλυψης31. Και είναι γεγονός πως υπάρχει εκπληκτική ομοιότητα της εικόνας της έκρηξης με τις τοιχογραφίες που δημιουργήθηκαν αρκετούς αιώνες νωρίτερα για να απεικονίσουν αυτό το αποκαλυπτικό θέμα, ομοιότητα που σχολιάστηκε και σχολιάζεται έντονα από πολλούς.
Ανεξάρτητα απ’ την πίστη που δείχνει κάποιος σε όλες αυτές τις απόψεις, ένα είναι σίγουρο. Η Αποκάλυψη, που πάντοτε ερμηνευόταν με βάση τα δεδομένα που είχε στην διάθεσή του ο ερμηνευτής, σήμερα ερμηνεύεται με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά δεδομένα. Έτσι, επι παραδείγματι η εικόνα της χάραξης του ανθρώπου με πυρωμένο σίδηρο, που προέρχεται απ’ τη Ρωμαϊκή εποχή έχει δώσει πλέον την θέση της σε μια εικόνα απόλυτα σύγχρονη, εμπνευσμένη από τα πιο πρόσφατα τεχνολογικά επιτεύγματα, μια εικόνα που βασίζεται σε μια ερμηνεία εναρμονισμένη με τα πιο σύγχρονα δεδομένα και πρότυπα.
Όχι άσχετη με την εξέλιξη της τεχνολογίας είναι και η τρίτη αιτία επικαιρότητας του θέματος που δεν είναι άλλη απ’ την μόλυνση του περιβάλλοντος. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, συνέπεια της αλόγιστης χρήσης της τεχνολογίας από τον άνθρωπο, θεωρήθηκε πως αποτελεί την εκπλήρωση προφητειών της Αποκάλυψης, και προκάλεσε την διατύπωση σεναρίων σχετικών με το τέλος του κόσμου, το οποίο, σύμφωνα με την Χριστιανική διδασκαλία συνδέεται με τον Αντίχριστο.
Στην Αποκάλυψη προφητεύεται μια μόλυνση του περιβάλλοντος και μια « επανάσταση » των στοιχείων της φύσης. Έτσι, αναφέρεται π.χ. πως « εμολύνθη το τρίτον της θαλάσσης », ή πως οι άνθρωποι « εκαυματίσθησαν καύμα μέγα ».
Αλλά και στον εσχατολογικό λόγο του Κυρίου αναφέρεται π.χ. πως ο ήλιος θα σκοτισθεί και τα αστέρια θα σβήσουν. Όλες αυτές οι αναφορές που μέχρι πριν μερικές δεκαετίες ακούγονταν απίστευτες, σήμερα με την μόλυνση του περιβάλλοντος και την νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζει πλέον η ανθρωπότητα απέκτησαν εντελώς καινούργιο νόημα. Παλαιότερα, ο άνθρωπος ακόμη και αν το επεδίωκε δεν θα μπορούσε να μολύνει το έν τρίτον των υδάτων της γήινης σφαίρας. Σήμερα, απλά, αντιμετωπίζουμε αυτήν την πραγματικότητα.
Άλλες σχετικές αναφορές της Αποκάλυψης, ερμηνεύονται και αυτές με παρόμοιο τρόπο, με βάση τα σύγχρονα δεδομένα σχετικά με την μόλυνση του περιβάλλοντος. Έτσι, π.χ. οι βλάβες που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία χωρίς την προστασία του στρώματος του όζοντος, εξ αιτίας της φθοράς που έχει αυτό υποστεί από διάφορες χημικές ουσίες, θεωρήθηκε πως είναι το κλειδί της ερμηνείας του χωρίου για το « καύμα μέγα ». Σύμφωνα με μια άλλη ερμηνευτική πρόταση της ίδιας σχολής ο ήλιος και τα αστέρια δεν θα σκοτισθούν. Απλά, το φως τους δεν θα φτάνει στη γη καθώς ένα νέφος από καπνούς, πυρηνική στάχτη ή κάτι άλλο, θα εμποδίζει το φως τους να φτάσει στη γη. Και πάει λέγοντας.
Συνεχίζεται
Σημειώσεις
3. Βλέπε στην βιβλιογραφία. Υπάρχουν και πολλά άλλα που αναγνώσαμε αλλά δεν συμπεριλάβαμε στην βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος καθώς δεν παραπέμπουμε σ’ αυτά σε κάποιο σημείο της εργασίας μας. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Χριστοδούλου Αγιορείτου Ιερομονάχου, « Ομιλία για την Συνθήκη Σένγκεν και για το σφράγισμα του Αντιχρίστου », Εκδόσεις « Ορθόδοξος Κυψέλη », Θεσσαλονίκη, α.χ., Ροδίτου Γεωργίας, Εσχατολογικά θέματα, Εκδόσεις « Μήνυμα », Αθήνα 1989, Όθωνος Σπυρίδωνος Μπότσαρη, Ο Αντίχριστος, Η μαγική εικόνα, Εκδόσεις Στερέωμα, Μπακογιάννη Βασιλείου, Ιερέως, Εποχή Αντιχρίστου, Μια άλλη άποψη, Εκδόσεις « Φωτοδότες », 2η έκδοση, Αθήνα 1995, Μιχαήλ μοναχού, Ο Αντίχριστος ( τι είπε ο γέρων Παΐσιος στον μοναχό Μιχαήλ και σχόλια ), Εκδόσεις Δορκάς, 2η έκδοση, Αθήνα 2005, Μαυρομάτη Γεωργίου, Χαρείτε για τη Δευτέρα Παρουσία, Εκδόσεις Τέρτιος, Κατερίνη 1986, Λιόλιου Γεωργίου, Μόλυνση, Αντίχριστος και Ορθοδοξία, Στουττγάρδη Γερμανίας 1988, Λαμπροπούλου Βασιλείου, Πολιτική και οικονομική διείσδυση στα κράτη και ο 666, Εκδόσεις Κονιδάρη, Αθήνα 1994, Κομπούγια Αρσενίου, Σημεία συντελείας του κόσμου, Αθήναι 1978 και 1990, του ιδίου, Αντίχριστος και αντίχριστοι, Αθήναι 1984, Kinman L. Dwight, Ο τελευταίος παγκόσμιος δικτάτορας, Εκδόσεις Στερέωμα, Θεσσαλονίκη 1998, Κουτσούκη Δημητρίου, Χριστός, Αντίχριστος, άνθρωπος, Αθήνα, α.χ., Δημοπούλου Γεωργίου, Αρχιμανδρίτου, Η Δευτέρα Παρουσία και ο Αντίχριστος, Εκδόσεις « Ο Σωτήρ », 9η έκδοσις, Αθήνα 1997, Δελήμπαση Α.Δ., Η εποχή του Αντιχρίστου, Η αποστασία, η παρουσία του Αντιχρίστου καί η κατάλυσις αυτού, Αθήνα 1974. Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί πως εκτός απ’ τις μονογραφίες για τον Αντίχριστο εκδόθηκαν και πολλά σχετικά πατερικά έργα, ερμηνείες στην Αποκάλυψη και συλλογές προφητειών που περιλαμβάνουν και κείμενα για τον Αντίχριστο. Βλ. π.χ. Ιωσήφ Μοναχού, Περί Συντελείας και Αντιχρίστου, Άγιον Όρος 1987, Θεοδοσίου μοναχού αγιοπαυλίτου, Ιδού έρχομαι ταχύ, Εκδόσεις Άγιος Νικόδημος, Αθήναι, α.χ., Διά να μην πλανηθούμε από τον Αντίχριστον, Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη α.χ..
4. Βλ. Νεκταρίου Μουλατσιώτη, « Πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας; », 17η επανέκδοση, Έκδοση Χριστιανικού Ιεραποστολικού Κέντρου, Τρίκορφο Φωκίδας 2004, στο εξώφυλλο.
5. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Παρθενίου μοναχού Αγιορείτου, Ανησυχητικά σημεία των καιρών, Το χάραγμα της Αποκαλύψεως, Άγιον Όρος 1988, Mary Stewart Relfe, Το νέο σύστημα χρήματος, Η παγκόσμια οικονομική συνωμοσία, Εκδόσεις Στερέωμα, Θεσσαλονίκη 1993, Σκαρτσιούνη Δημητρίου, 666, Η σφραγίδα του Αντιχρίστου, Εκδόσεις Αποκάλυψις, Αθήναι α.χ., Μελετίου ( Μητροπολίτου Νικοπόλεως ), Το χάραγμα του Αντιχρίστου στην Ορθόδοξη Παράδοση, Ι. Μ. Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1998, Β΄ έκδοση, Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου, Παραχάραξη του χαράγματος, Αναίρεση των θέσεων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελετίου στο βιβλίο του “ Το χάραγμα του Αντιχρίστου στην Ορθόδοξη Παράδοση ”, Άγια Μετέωρα 1997, Παλαιτσάκη Γ. Ιωάννη, 666, αριθμός γάρ ανθρώπου εστιν, Αθήνα 2004, Θεοδωρήτου Ιερομονάχου Αγιορείτου, Ο Αντίχριστος και το χάραγμά του, Ανασκευή των βιβλίων : “ Το χάραγμα του Αντιχρίστου ” του Επισκόπου Μελετίου Καλαμαρά και : “ Ο Αντίχριστος, ο αριθμός 666 και η ανησυχία των Χριστιανών ” του Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Βολουδάκη, Έκδοσις Ι.Μ. Ευαγγελισμού Πάρου, Αθήναι 1998, Αγιορείτου μοναχού, Αναίρεσις των θέσεων του κ. Ιωάννου Παλαιτσάκη όπως διετυπώθησαν εις το βιβλίο του με τίτλο “ 666 – Αριθμός γάρ ανθρώπου εστι ”, Άγιον Όρος 2004, στο περιοδικό “ Παρακαταθήκη ”, τ. 54, Μάιος-Ιούνιος 2004, Εμμανουήλ Καλύβα, Όχι αριθμημένοι καί ελεγχόμενοι σκλάβοι, όχι ηλεκτρονικός ολοκληρωτισμός με τις νέες κάρτες – ταυτότητες, Αθήνα 1999, και Έλεγχος σφαλμάτων περί Αντιχρίστου-666, Συμβολή στην ερμηνείαν της Αποκαλύψεως κεφάλαιον 13, Αναίρεσις παρερμηνειών Κων/νου Σιαμάκη σε άρθρα στην εφημερίδα “ Νέοι Άνθρωποι ” 9 και 16.7.99 », Αθήνα 2000.
6 Βέβαια, θα πρέπει να σημειώσουμε πως η Αμερική, ιστορικά, παρουσιάζει, όπως θα αναλύσουμε σε άλλο σημείο, μια εσχατολογική μανία ή εν πάση περιπτώσει ένα έντονο ενδιαφέρον για εσχατολογικά θέματα. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Αμερικανική Επανάσταση οι λεγόμενοι Ιδρυτές Πατέρες της Αμερικής χρησιμοποιούσαν μια αποκαλυπτική ρητορική τη στιγμή που Ιεροκήρυκες διακήρυσσαν ότι η Αμερική είναι ο Νέος Ισραήλ, ο εκλεκτός λαός του Θεού και ότι με την επανάσταση πρόκειται να ιδρυθεί η βασιλεία που περιγράφεται στην Αποκάλυψη. Βλέπε και Conrad Cherry, « God’ s New Israel: Religious interpretations of American Destiny », Chapel Hill, N.C.: Univercity of Carolina Press, 1998, ειδικά στα πρώτα κεφάλαια του έργου. Βλ. και Armstrong Karen, Ο εμπόλεμος Θεός, Φιλίστωρ, Αθήνα 2002, σελ. 132, « η μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικανών ήταν Καλβινιστές. Όσοι επέλεξαν να πολεμήσουν για την ανεξαρτησία το έκαναν παρακινημένοι περισσότερο από τους παλιούς μύθους και τα χιλιαστικά οράματα του Χριστιανισμού… Στην πραγματικότητα, ήταν δύσκολο να διακρίνουν ανάμεσα σε θρησκευτικούς και πολιτικούς στόχους ». Πολλά σχετικά στοιχεία μπορεί κάποιος να βρει και στο έργο της Ruth Bloch, Visionary Republic: Millenial Themes in American Thought ( 1756-1800 ), Cambridge, U.K., 1985. Πολλές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της « αντιχριστολογίας » στην Αμερική από την έλευση των πρώτων αποίκων που έβλεπαν τον Αντίχριστο στα πρόσωπα των ιθαγενών μέχρι και τον αιώνα μας, παρέχει το έργο του Fuller C. Robert, Naming the Antichrist: The history of an American obsession, Oxford University Press, 1996.
7. Το « armageddonbooks.com » είναι παράρτημα του Cliffside Publishing House.
8. Βλέπε http://en.wikipedia.org/wiki/list_of_best-selling_books#cite_note-53. Αυτό το βιβλίο άσκησε μεγάλη επίδραση στην Αμερική. Λίγο καιρό μετά την έκδοσή του έγινε και ντοκυμαντέρ με παρουσιαστή τον θρύλο του κινηματογράφου Όρσον Γουέλς.
9. Απόψεις που εκφράστηκαν σ’ αυτό το βιβλίο επηρέασαν και Έλληνες συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τα ίδια θέματα.
10. Τα στοιχεία τα έχουμε πάρει από την wikipedia ( http://en.wikipedia.org/wiki/list_of_best-selling_books#List_of_best-selling_book_series ) και το Timlahaye.com. Την θρησκευτική λογοτεχνία ως κοινωνικό φαινόμενο εξετάζει η Frykholm Johnson Amy στο έργο της Rapture Culture, Left behind in Evangelical America, Oxford University Press, 2004. Μια ελληνική προσπάθεια απόδοσης των εσχατολογικών γεγονότων σε μυθιστορηματική μορφή αποτελεί το βιβλίο του Παναγοπούλου Αλεξίου, « Αρμαγεδών, Μια ορθόδοξη μυθιστορία », Αθήνα 1997. Στο θέμα της βίωσης απ’ τους προτεστάντες Χριστιανούς έντονης εσχατολογικής προσμονής αναφέρεται και το έργο του Thompson Damian, Waiting for Antichrist, Charisma and Apocalypse in a Pentecostal Church, Oxford University Press, 2005.
11. Στην Ελληνική αγορά κυκλοφορεί το πρώτο μέρος μιας άλλης τριλογίας που έγραψε ο Tim Lahaye με τον Greg Dinallo, το « Babylon rising » με Ελληνικό τίτλο « Η άνοδος της Βαβυλώνας », εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2005. Οι εσχατολογικές ανησυχίες του Tim Lahaye είναι εμφανείς και σε αυτό το βιβλίο.
12. Το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει δεχτεί κριτική κατ΄ αρχήν διότι υπάρχει η δυνατότητα βίας από πλευράς των Χριστιανών παικτών έναντι των διωκτών τους αλλά και γιατί ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει να είναι και στρατιώτης του Αντιχρίστου, οπότε κερδίζει πόντους κυνηγώντας Χριστιανούς κ.ο.κ.. Επίσης, ασκήθηκε κριτική για τεχνικά προβλήματα: “ Το καλό με την αρπαγή είναι ότι θα σε γλιτώσει από άτεχνα σχεδιασμένα και ενοχλητικά παιχνίδια, όπως το Left Behind: Eternal Forces ”, διαβάσαμε σε μια τέτοια κριτική στο διαδίκτυο. Εμείς, πάντως, παίξαμε τα πρώτα στάδια του παιχνιδιού και αποκομίσαμε μια θετική εικόνα γι’ αυτό. Αναμένεται να κυκλοφορήσει και η συνέχειά του. Άλλωστε, σε πολλά video games δεν μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο επίπεδο αν δεν λατρεύσεις ειδωλολατρικούς Θεούς ή αν δεν μεταχειριστείς μαύρη μαγεία εναντίον των αντιπάλων σου ( π.χ. Age of Mythology … ). Το christian gaming αποτελεί την χριστιανική απάντηση σ’ αυτήν την σκοτεινή πλευρά της mainstream βιομηχανίας των video games.
13. Η συγκεκριμένη τριλογία, αν και φέρει τίτλο που εκ πρώτης όψεως δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στον Χριστιανό αναγνώστη, έχει, τελικά, χριστιανικό χαρακτήρα και περνά ανάλογα μηνύματα. Στην Ελληνική αγορά κυκλοφορούν τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας απ’ τις εκδόσεις Κοχλία. Το πρώτο με τον τίτλο « Κατ’ εικόνα », Η τριλογία της κλωνοποίησης του Χριστού μέρος πρώτον, εκδόσεις Κοχλίας, Αθήνα 2006 και το δεύτερο με τον τίτλο « Η γέννηση μιας εποχής ». Αναμένεται η έκδοση και του τρίτου και τελευταίου μέρους της τριλογίας. Αυτή η τριλογία έχει πουλήσει μέχρι στιγμής σε όλο τον κόσμο περίπου 700.000 αντίτυπα. Παρόμοιο θέμα έχει και το βιβλίο του ημέτερου Δ. Βορεινού « Το DNA του Αντίχριστου ». Σ’ αυτό το βιβλίο κάποιοι επιχειρούν να κλωνοποιήσουν τον Χριστό από γενετικό υλικό της Σινδόνης του Τορίνου. Τελικά, κλωνοποιούν τον ληστή που σταυρώθηκε εξ ευωνύμων του Ιησού Χριστού!
14. « LEFT BEHIND 1, Revelation », « LEFT BEHIND 2, Tribulation force », « LEFT BEHIND 3, world at war ». Επίσης έχει κυκλοφορήσει και σχετικό ντοκυμαντέρ. Η εταιρεία παραγωγής « Ten cloud » που τις δημιούργησε έχει κυκλοφορήσει και άλλη μια σειρά ταινιών με παρόμοιο περιεχόμενο, την « Apocalypse series ”( “ Apocalypse, cought in the eye of the storm ”, “ Revelation, the book has been opened ”, “ Tribulation ”, “ Judgment ”, ). Μεγάλη κυκλοφορία γνώρισε και η παλιότερη και κατώτερη σε επίπεδο παραγωγής σειρά ταινιών της « Russ Doughton Films » « A thief in the night » ( “ A thief in the night ”, “ A distant thunder ”, “ Image of the beast ”, “ the prodigal planet ” ) . Επίσης η « GoodTimes Entertainment » έχει κυκλοφορήσει δύο άλλες ταινίες ανάλογου περιεχομένου, « The omega code » και « Megiddo, The omega code 2 ». Οι « TMA productions » πάλι παρήγαγαν την ταινία « The moment after », εσχατολογικού περιεχομένου και αυτή που λόγω της επιτυχίας της είχε και την συνέχειά της με την ταινία « The moment after 2 ». Αξιοσημείωτη είναι και η παραγωγή « Six, the mark unleashed ». Υπάρχουν και πολλές άλλες που δεν αναφέρουμε. Κάποιες από αυτές τις ταινίες έχουν κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα. Πάντως, η εποχή του Αντιχρίστου ήταν το θέμα και για μια απ’ τις δημοφιλέστερες θεατρικές παραστάσεις στην Μεσαιωνική Ευρώπη. Βλ. σχετικά Woolf Rosemary, The English Mystery Plays, California 1980, σελ. 290-295.
15. Θεολογικά επιχειρήματα κατά του εσχατολογικού σεναρίου της σειράς “ Left Behind ” μπορεί κάποιος να βρει στο έργο του Wohlberg Steve, Truth left behind, Exposing end-time errors about the Rapture and the Antichrist, Pacific Press Publishing Association, U.S.A. 2001. Η καλύτερη εργασία κατά του θεολογικού σχήματος του Ντισπενσιοναλισμού είναι αυτή του Arhur W. Pink, " A study of dispensationalism and the ninety five theses against dispensationalism ", The apologetics group, 2008.
16 Ο κώδικας της Βίβλου παρουσιάστηκε, αρχικά, από τον καθηγητή Ελιάχου Ριπς στο περιοδικό όργανο του Ινστιτούτου μαθηματικής στατιστικής του Ισραήλ « Statistical Science » ( Ακολουθίες με γράμματα σε ίσες μεταξύ τους αποστάσεις στο βιβλίο της Γένεσης, Statistical Science, τόμος 9, τεύχος 3, Αύγουστος 1994, σελ. 429-438 ). Στη συνέχεια ο δημοσιογράφος Michael Drosnin έγραψε δύο σχετικά βιβλία. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας μπορεί κάποιος να βρει στη Βίβλο προφητείες για την δολοφονία του Κέννεντυ και άλλα σημαντικά γεγονότα. Οι Γκρεγκ Πάρκερ, καθηγητής μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και Μπρέναν Μακ Κέι, καθηγητής Στατιστικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας αντέκρουσαν τους ισχυρισμούς περί Βιβλικού κώδικα αποδεικνύοντας πως ο κώδικας του Ριπς με τα Α.Γ.Α.Ι.Α. ( ακολουθίες γραμμάτων που απέχουν ίσες αποστάσεις ) λειτουργεί το ίδιο καλά και στον Μόμπυ Ντικ του Χέρμαν Μελβιλ. Οι βασικότερες ενστάσεις τους ήταν πως το κείμενο που μελετάται είναι τεράστιο. Σε ένα τόσο μεγάλο κείμενο και χρησιμοποιώντας διάφορες αφετηρίες και μήκη άλματος δεν είναι περίεργο ότι μπορεί να εμφανιστούν λέξεις με νόημα. Επίσης, τα κείμενα που μελετώνται είναι γραμμένα σε μια γλώσσα που στερείται φωνηέντων. Έτσι, είναι εύκολο για τον ερευνητή να επιλέξει όποιο φωνήεν θέλει. Βλέπε σχετικά στο βιβλίο του Simon Singh, Κώδικες και μυστικά, Η σαγηνευτική ιστορία των κρυπτογραφημένων μυνημάτων από την Αρχαία Αίγυπτο ως το internet, Εκδόσεις Τραυλός, Αθήνα 2003, σελ. 556-7 και στο έργο του Drosnin Michael, Ο κώδικας της Βίβλου, Μετάφραση Βασίλης Αδραχτάς, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Β΄ Έκδοση, Αθήνα 1999.
17. Tα σενάρια αυτών των ταινιών δεν βασίζονται απλά στη φαντασία κάποιων σεναριογράφων αλλά στη μελέτη των προφητειών. Και ο σκοπός τους είναι η καλλιέργεια της Χριστιανικής πίστης και αισθήματος, ενώ αφήνουν μια αίσθηση αισιοδοξίας και ελπίδας. Βρίσκονται στον αντίποδα των ανάλογων ταινιών τρόμου, που έχουν μεν το ίδιο θέμα, τον Αντίχριστο, αλλά σκοπός τους είναι η πρόκληση του αισθήματος του τρόμου στους θεατές και το σενάριό τους βασίζεται περισσότερο στη φαντασία και λιγότερο στη σχετική χριστιανική διδασκαλία. Τέτοιες ταινίες τρόμου είναι π.χ. « το μωρό της Ροζμαρυ », η τριλογία « Τhe omen », της οποίας πρόσφατα ( 06/06/06 ) κυκλοφόρησε το « remake », και πολλές άλλες ( π.χ. Τhe calling … ). Βέβαια, ακόμη και οι Χριστιανικές ταινίες δεν αποδίδουν με ακρίβεια την χριστιανική εσχατολογική διδασκαλία ενώ εκφράζουν και μια εμμονή σε συγκεκριμένα γεωπολιτικά σενάρια για την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Επίσης, σχεδόν σε καμιά δεν αναφέρεται ότι ο Αντίχριστος θα είναι Εβραίος. Βλέπε σχετικά και Hugh B. Urban, America Left Behind, Bush, the Neoconservatives and Evangelical Christian Fiction, Journal of Religion and Society, vol. 8, 2006. Εντύπωση μας προξένησε και πως στην τριλογία που αναφέραμε, όταν γίνεται η αρπαγή των Δικαίων, απ’ την Ελλάδα « αναλαμβάνονται » ελάχιστοι. Στο δεύτερο βιβλίο όλοι οι κάτοικοι της Ελλάδος – στα πλαίσια της εξόντωσης του ενός τρίτου της ανθρωπότητας – θανατώνονται από πονηρά πνεύματα!
18. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα « The antichrist: zero hour », του Ηistory Channel, το « Revelation: the end of the world? » της σειράς Bible Mysteries επίσης του History Channel, και, βέβαια, το « Τhe great late planet earth » που, ήδη, αναφέραμε. Υπάρχουν και πολλά άλλα.
19. Στην Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου αναφέρεται και τα “ When The Man comes arround ” και “ Matthew 24 ( Is knocking at the door ) ” του Johnny Cash. Πάντως, η εσχατολογική προσδοκία είναι έντονη και σε πολλά παραδοσιακά αμερικάνικα χριστιανικά τραγούδια. Το εμβατήριο της Δημοκρατίας ( battle hymn of the republic ) είναι απ’ τις ωραιότερες και χαρακτηριστικότερες αμερικάνικες μελωδίες. Απ’ τους στίχους του προέρχεται και ο τίτλος του γνωστού έργου του Στάινμπεκ, « Τα σταφύλια της οργής » ( η σχετική αναφορά του τραγουδιού βασίζεται στα Απ. 14,10.18-19 ). Οι στίχοι της πρώτης στροφής του ύμνου έχουν ως εξής: « Mine eyes have seen the glory of the coming of the Lord, He is trampling out the vintage where the grapes of wrath are stored, He hath loosed the fatefool lightning of his terrible swift sword, His truth is marching on, Glory Glory Alleluia ( 3 ), His truth is marching on »· Στην Δευτέρα Παρουσία αναφέρεται επίσης η τελευταία στροφή του « It is well »: « And Lord haste the day, when my faith shall be sight, the clouds be rolled back as a scroll, the trumphet shall resound and the Lord shall descend even so it is well with my soul »· και η τελευταία στροφή του « How great thou art »: « When Christ shall come, with shout of acclamation, and take me home, what joy shall fill my heart, Then shall I bow in humble adoration, and there proclaim, my God how great Τhou art ».
20. Το θέμα του Αντιχρίστου είναι από την φύση του ένα θέμα που κινεί το ενδιαφέρον. Ωστόσο, σε ορισμένες εποχές παρουσίαζε μια ιδιαίτερη επικαιρότητα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας, λόγω των ειδικών πολιτικών συνθηκών που υπήρχαν, παρουσιάστηκε, επίσης, έντονο ενδιαφέρον για εσχατολογικά θέματα και ανάλογη συγγραφική παραγωγή. Με τα εσχατολογικά κείμενα της εποχής της Τουρκοκρατίας ασχολήθηκε διεξοδικά ο Αστέριος Αργυρίου. Βλ. Αργυρίου Αστερίου, « Αναστάσιος ο Γόρδιος καί το σύγγραμμά του Περί Μωάμεθ καί κατά Λατίνων », Επετ. Ετ. Στερεολλαδικών Μελετών 4 ( 1973 ), « Μαξίμου του Πελοποννησίου, Ερμηνεία Αποκαλύψεως ως απαρχή του ερμηνευτικού κινήματος κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας », Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήναι 1976, Les exegeses grecques de l’ Apocalypse a l’ epoque turque ( 1453-1821 ), Θεσσαλονίκη 1982, « Εσχατολογική Γραμματεία καί σκέψη κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας », Θεολογία 59 ( 1988 ), σελ. 308-322, Ζαχαρία του Γεργάνου από την Άρτα, Εξήγησις εις την του Ιωάννου του Υψηλοτάτου Θεολόγου Αποκάλυψιν. Κριτική έκδοση, εισαγωγή και σχόλια, Αθήνα 1991. Αξιόλογη είναι και η εργασία του Αλεξάνδρου Καριώτογλου, Ισλάμ και Χριστιανική χρησμολογία, Από τον μύθο στην πραγματικότητα, Αρμός, Αθήνα 2000.
21. Βλ. και M.R. De Haan, Signs of the end times, Kregel Publications, Michigan, 1996, Ανατύπωση απ' την έκδοση του 1951, σελ. 25-31.
22. Παραθέτουμε σχετικά στοιχεία στην ενότητα για την ιστορία του ναού των Ιεροσολύμων, σελ. 256-260.
23. Πρβλ. Απ. 13,7 « καί ἐδόθη αὐτῷ ἐξουσία ἐπί πᾶσαν φυλήν καί λαόν καί γλῶσσαν καί ἔθνος ».
24. Διάφορες χριστιανικές ομάδες τίθενται κατά της παγκοσμιοποίησης και είναι αρνητικοί απέναντι στην απόκτηση ελέγχου σε όλα τα έθνη απ’ τους παγκόσμιους οργανισμούς αφ’ ενός μεν διότι θεωρούν πως σε κάποια στιγμή φορείς διεθνούς ελέγχου και διοίκησης θα χρησιμοποιηθούν απ’ τον Αντίχριστο, αφ’ ετέρου δε διότι θεωρούν τις έννοιες « θρησκεία » και « πατρίδα » αλληλένδετες. Έτσι, δηλώνουν νασιοναλιστές. Δεν είναι άσκοπο να σημειωθεί πως, αντίστοιχα, η αθεΐα συνδέεται με τον διεθνισμό.
25. Η δυσπιστία και διστακτικότητα απέναντι στην παγκοσμιοποίηση δεν είναι αδικαιολόγητες. Σε κάθε περίοδο της ιστορίας οι αντιδρώντες σε ένα καθεστώς είχαν την δυνατότητα να καταφύγουν σε μια άλλη περιοχή, όπου τον έλεγχο ασκούσε άλλη δύναμη. Έπί παραδείγματι, την περίοδο της Τουρκοκρατίας πολλοί Έλληνες κατέφυγαν στην Δύση ή στη Ρωσία. Τον εικοστό αιώνα οι αντίθετοι στον φασιστικό ολοκληρωτισμό του Χίτλερ κατέφευγαν στην Αμερική ή σε άλλες ελεύθερες περιοχές. Οι αντίθετοι στην κομμουνιστική τυραννία της Σοβιετικής Ένωσης κατέφευγαν στην Δυτική Ευρώπη. Οι αντιπολιτευόμενοι στο καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο κατέφευγαν στις Ηνωμένες πολιτείες. Για να έρθουμε και στα δικά μας, όσοι αντιδρούσαν στο καθεστώς των συνταγματαρχών κατέφευγαν στο Παρίσι ή σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία παρουσιάζει το εγγενές μειονέκτημα ότι δεν αφήνει περιθώρια φυγής σε όσους τυχόν αντιδράσουν στην ηγεσία της. Αν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς επικρατήσει σε μια παγκόσμια κοινωνία, πού θα καταφύγει η αντιπολίτευση; Θα πει κάποιος ότι πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, και ότι η μελλοντική παγκοσμιοποιημένη κοινωνία θα είναι μια « ευτοπία ». Το ερώτημα είναι: Η μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας – ας μην ασχοληθούμε σ’ αυτό το σημείο με τις προφητείες – δικαιολογεί μια τέτοια αισιοδοξία; Και σε τελική ανάλυση γιατί να το ρισκάρουμε; Ένα άλλο εγγενές μειονέκτημα της παγκοσμιοποίησης είναι το έλλειμμα δημοκρατίας που προϋποθέτει. Όσο πιο μικρή είναι μια κοινότητα, μια κοινωνία, τόσο πιο εύκολο είναι και να κυβερνηθεί δημοκρατικά. Όσο πιο μεγάλη γίνεται, τόσο η λειτουργία της δημοκρατίας καθίσταται δυσκολότερη. Επί παραδείγματι: Στην ελληνική κοινοβουλευτική δημοκρατία 11 εκατομμύρια Έλληνες εκπροσωπούνται στο Ελληνικό κοινοβούλιο μέσω 300 βουλευτών. Στο ευρωκοινοβούλιο εκπροσωπούνται μέσω 24 ευρωβουλευτών σε ένα σύνολο 785 ευρωβουλευτών. Πόσο δημοκρατικό είναι αυτό; Σε αριθμούς σημαίνει έκπτωση της δημοκρατίας κατά 97%!
26. Βλ. στην σχετική ενότητα, σελ. 111-115. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ο Μουσολίνι, που οραματιζόταν να αναστήσει την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πιθανολογούνταν πως είναι ο Αντίχριστος. Αξίζει να αναφερθεί πως στο έργο του Σολόβιεφ ο Αντίχριστος παρουσιάζεται να καθίσταται πρόεδρος των Ηνωμένων Εθνών της Ευρώπης ( βλ. Soloviev Vladimir, War, progress, and the end of history, including a short story of the Antichrist, three discussions, translated from the Russian by Alexander Bakshy, with a biographical notice by Dr. Hagberg Wright, London, University of London Press, London, 1915, σελ. 197 ). Βλέπε, τέλος, και στην christian fiction παραγωγή των τελευταίων ετών.
27. Χαρακτηριστική είναι η έκφραση « the God’ s own country » που χρησιμοποιούν οι Αμερικάνοι για να δηλώσουν την Αμερική. Όπως σωστά επισημαίνει ο Stanley Hauerwas, στην Αμερική « η ηθική ταύτιση της Εκκλησίας με το κράτος συνεχίζει να υφίσταται παρά το θεσμικό τους διαχωρισμό ». Βλ. Stanley Hauerwas, Χριστιανισμός και Αμερικανική πολιτική, Μια κριτική της Χριστιανικής Αμερικής, Εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Ιωάννης Μπέκος, Εκδόσεις Εν πλω, Αθήνα 2007, σελ. 169.
28 Μ’ αυτά τα σενάρια συνδέεται και το κίνημα των « survivalists ». Πρόκειται για Χριστιανούς, που πεπεισμένοι ότι το τέλος του κόσμου πλησιάζει, προσπαθούν να απομακρυνθούν από την οργανωμένη κοινωνία με την ελπίδα ότι όταν αυτή χτυπηθεί από την εσχατολογική δοκιμασία, οι ίδιοι θα είναι απομακρυσμένοι από αυτήν και, έτσι, θα ξεφύγουν από τα δεινά του τέλους. Χτίζουν καταφύγια, επιδιώκουν την αυτάρκεια στα είδη πρώτης ανάγκης και αποθηκεύουν τρόφιμα και πυρομαχικά απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Δηλώνουν « armed with guns and free in Jesus Christ » και εκπαιδεύονται στην χρήση όπλων για να αντισταθούν στην δικτατορία του Αντιχρίστου. Στο κίνημα των « survivalists », και ειδικότερα σε μια ομάδα αυτού του κινήματος που εδρεύει στα βουνά του Αϊντάχο και ονομάζεται « τα περιστέρια της κοιλάδας », αναφερόταν και ένα επεισόδιο της εκπομπής του Σωτήρη Δανέζη «Εμπόλεμη ζώνη » με τον τίτλο « Ένας ανήσυχος Αμερικανός » ( προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό δίαυλο “ mega ” στις 27 Νοεμβρίου 2007 ). Εκεί αναφερόταν και η περίπτωση ενός ανησυχούντος Χριστιανού που, αφού έχτισε το καταφύγιό του, αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει, γιατί χρωστούσε στην εφορία. Το πώς το καταφύγιο θα τον γλίτωνε απ’ την δικτατορία του Αντιχρίστου, όταν δεν τον βοήθησε να γλιτώσει απ’ την εφορία, είναι ένα ερώτημα· ένα ερώτημα που λέει πολλά και για την σκοπιμότητα, γενικότερα, αυτών των κινημάτων. Στην πατρίδα μας είναι γνωστή η περίπτωση του ντόπιου survivalist Σπυρίδωνος Νάκου που με ομάδα οπαδών του έχει καταφύγει σε κτήμα κοντά στην περιοχή της Βερδικούσας Σερρών.
29. Γενικότερα, κάθε τι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί απ’ τον τύραννο Αντίχριστο προκαλεί δυσπιστία. Η αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας στις αγοραπωλησίες που θυμίζει το χάραγμα του Αντιχρίστου, ο εντοπισμός μέσω υπολογιστή, η τεχνολογία ταυτοποίησης κ.α.. Το χάραγμα του Αντιχρίστου συζητήθηκε και στο ευρωκοινοβούλιο μετά από ερώτηση του ευρωβουλευτή David Martin που μετέφερε την ανησυχία κάποιων Χριστιανών σχετικά με το αν η ένδειξη « CE » που αναγράφεται στα ευρωπαϊκά προϊόντα έχει κάποια σχέση με το θηρίο της Αποκαλύψεως. Βλέπε σχετικά Bodson Gerard, Τα μυστικά της Αποκάλυψης, Το κλειδί, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1999, σελ. 17-18.
30. Βλ. Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Φλωρίνης, Καιροί Αποκαλύψεως 666, Εκδόσεις « Ο Σταυρός », Β΄ Έκδοση, Αθήναι 1992, σελ. 23-25. Ο Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Γιαννακόπουλος απορρίπτει αυτήν την θέση. Βλ. Γιαννακοπούλου Ιωήλ, Ερμηνεία της Αποκαλύψεως, Έκδοσις Β΄, Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 92-96.
31. Για την ομοιότητα τοιχογραφιών της Αποκάλυψης της Ι. Μ. Διονυσίου με σύγχρονες εικόνες πολεμικών συρράξεων και πυρηνικών εκρήξεων, βλ. Γαβριήλ Διονυσιάτου, Αἱ ἐν τῷ Ἐξωνάρθηκι τοιχογραφίαι τῆς Ἀποκαλύψεως, « Από τόν κήπον τοῦ Παπποῦ », Εκδόσεις “ Το περιβόλι της Παναγίας “, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 104-106, « Ἐκεῖνο τό ὁποῖον καθηλώνει τόν ἐπισκέπτην, ἐπιστήμονα ἤ ἀπλοϊκόν, μορφωμένον καί ἀγράμματον, εἶναι αἱ σκηναί τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀμίμητοι εἰς ἀπόδοσιν προφητικήν τῶν κατ’ αὐτάς ἰδίᾳ συντελουμένων ἀπροόπτων πολεμικῶν γεγονότων καί τῶν νέων ἐφευρέσεων. ἤτοι: ἀεροπλάνων, ὑποβρυχίων, ἁρμάτων μάχης, ἀτομικῆς βόμβας κ.τ.λ..… Εἰς τόν πίνακα τοῦτον βλέπει κανείς φανερά τά ἀεροπλάνα καί ἐξ αὐτῶν ριπτομένην τήν ἀτομικήν βόμβαν, τόν καπνόν ὡς μύκητα σχηματιζόμενον καί τούς ἀνθρώπους σωρηδόν νεκρούς καί παραμορφωμένους ». Βλ. και Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Φλωρίνης, Καιροί Αποκαλύψεως 666, ο.π., σελ. 27-32 και Χρυσοστομίδη Σοφιανού, Ταξιδιωτικά ούτως ειπείν, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2004, σελ. 90-1. Ο Χρυσοστομίδης διαπιστώνει ομοιότητα και μεταξύ των τοιχογραφιών της Ιεράς Μονής και εικόνων-θεμάτων του Πικάσο αλλά και μεταξύ μιας περιγραφής του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες για πυρηνικό όλεθρο και του κειμένου της Αποκάλυψης. Σχετικά με την ιστορία της εικονογράφησης της Αποκάλυψης βλ. στην εισαγωγή που υπογράφει ο Μιχαήλ Ένεφ στο έργο « Η Αποκάλυψη σε τοιχογραφίες », φωτογράφηση Μιχαήλ Ένεφ, Επιμέλεια Θεόδωρος Ιωαννίδης, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 16-29. Κλασικά θεωρούνται τα χαρακτικά του Durer, που, άσκησαν καθοριστική επίδραση στην εικονογράφηση της Αποκάλυψης. Πρόσφατα, το έργο του Durer κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα απ’ τις εκδόσεις « Επικαιρότητα ». Bλ. Durer Albrecht, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, μετάφραση Τοπούζης Κώστας, Επικαιρότητα, Θεσσαλονίκη 2000.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1) Η καταπληκτική επικαιρότητα που παρουσιάζει το θέμα στη σύγχρονη εποχή
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η υπόθεση του Αντιχρίστου είναι ένα θέμα που παρουσιάζει μια καταπληκτική επικαιρότητα. Αυτό δεν είναι δύσκολο να το διαπιστώσει κάποιος. Αρκεί να ρίξει μια ματιά στην θρησκευτική βιβλιογραφία.
Απ’ το 1950 και μετά, μόνο στο χώρο της Ελληνικής Χριστιανικής Ορθόδοξης βιβλιογραφίας έχουν εκδοθεί δεκάδες βιβλία σχετικά με τον Αντίχριστο και τους έσχατους χρόνους3. Και, σ’ αυτά δεν συμπεριλαμβάνουμε και όσα εξετάζουν αυτό το θέμα μαζί με άλλα θέματα, ή διάφορα φαιδρά που έχουν κυκλοφορήσει από αστρολόγους κ.τ.λ.. Και, δίκαια, διερωτάται κάποιος: Για πόσα άλλα θέματα της χριστιανικής πίστης έχει κυκλοφορήσει παρόμοιος αριθμός βιβλίων; Ακόμη πιο εντυπωσιακός, όμως, είναι ο αριθμός των αντιτύπων που έχουν πουληθεί. Οι πωλήσεις του βιβλίου του π. Νεκταρίου Μουλατσιώτη « Πότε θα έλθει η Β΄ παρουσία του Κυρίου μας; » έχουν ξεπεράσει τον αριθμό των 300.000 αντιτύπων4. Πρόκειται για νούμερο εντυπωσιακό για τα δεδομένα της διακίνησης του θρησκευτικού - και όχι μόνο - βιβλίου στην Ελλάδα. Αξιοσημείωτος είναι και ο διάλογος που διεξάγεται γύρω απ’ το χάραγμα του Αντιχρίστου με αρκετά βιβλία και άρθρα να δημοσιεύονται γι’ αυτό το θέμα5.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο εξωτερικό, όπου τα νούμερα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά και, ειδικά, στην Αμερική, η οποία, το δίχως άλλο, είναι το επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων6. Στο www.Armageddonbooks.com, ένα ειδικό θεματικό ψηφιακό βιβλιοπωλείο μπορεί κάποιος να δει μια λίστα με εκατοντάδες σχετικούς τίτλους ( βιβλία ή ψηφιακούς δίσκους ) που αφορούν σε εσχατολογικά θέματα7. Το βιβλίο « The Late, Great Planet Earth » των Hall Lindsay και C.C. Carlson συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της wikipedia με τα 100 εμπορικότερα βιβλία-μελέτες αριθμώντας πωλήσεις που ανέρχονται στον αριθμό των 28 εκκατομυρίων αντιτύπων8. Υπήρξε η μελέτη ( non fiction book ) με τις μεγαλύτερες πωλήσεις την δεκαετία του 70. Και θεωρείται πως καθόρισε αυτήν την δεκαετία αλλά και την αμερικανική σκέψη γενικότερα9.
Το πιο πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επιτυχημένη πορεία της σειράς « Left Behind » των Tim Lahaye και Jerry Jenkins. Τα 13 βιβλία αυτής της σειράς ανήκουν στο είδος του λεγόμενου « christian fiction », που αυτόν τον καιρό έχει πολύ μεγάλη πέραση στην Αμερική. Τα βιβλία αυτά περιγράφουν τις περιπέτειες κάποιων ανθρώπων που αγωνίζονται την εποχή του Αντιχρίστου να σώσουν τον κόσμο και την ψυχή τους, και έχουν πωλήσεις που, συνολικά, ξεπερνούν, μέχρι στιγμής, τα εξήντα πέντε εκατομμύρια αντίτυπα10. Οι συγγραφείς λόγω της εκπληκτικής επιτυχίας της σειράς αλλά και της πίεσης που δέχτηκαν απ’ το κοινό προχώρησαν στην έκδοση και τριών άλλων βιβλίων με τους ίδιους πρωταγωνιστές ενώ κυκλοφόρησαν και ένα βιβλίο με ιστορίες ανθρώπων, που εξ αιτίας της ανάγνωσης των βιβλίων έγιναν πιο συνειδητοί Χριστιανοί11. Επίσης, κυκλοφόρησε μια σειρά 40 βιβλίων για παιδιά, με τον γενικό τίτλο « kids left behind », και ένα εικονιστόρημα ( graphic novel ). Και όλα αυτά μια εποχή που σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 93% των βιβλίων που εκδίδονται στην Αμερική δεν καταφέρνει να ξεπεράσει σε πωλήσεις τα χίλια αντίτυπα. To 2006 κυκλοφόρησε και σχετικό παιχνίδι για Η/Υ, το « Left behind Εternal Forces », βασισμένο στο σενάριο της ομώνυμης σειράς βιβλίων12. Έχουν κυκλοφορήσει και άλλα τέτοια βιβλία, όπως η τριλογία « The Christ clone trilogy » του James Beauseigneur που δεν πέτυχαν, όμως, τόσο εντυπωσιακές πωλήσεις13.
Η επιτυχία των βιβλίων αυτού του είδους είχε και την ανάλογη συνέχεια στην κινηματογραφική και τηλεοπτική οθόνη. Έτσι, κάποια βιβλία της σειράς « Left Behind » έχουν, ήδη, γίνει ταινίες με τη συμμετοχή γνωστών ηθοποιών και έχουν κυκλοφορήσει σε DVD με εκατομμύρια πωλήσεων. Συνολικά, έχουν γυριστεί τουλάχιστον 16 Χριστιανικές ταινίες με θέμα τον Αντίχριστο και τους έσχατους καιρούς και, συνέχεια, γυρίζονται και άλλες14. Όλες αυτές οι ταινίες, και άλλες παρόμοιες που δεν αναφέρουμε, έχουν εμπνευστεί από τη χριστιανική διδασκαλία και, παρά το ότι, συνήθως, περιέχουν διάφορα προτεσταντικά στοιχεία και διδασκαλίες ανοίκειες προς την Ορθόδοξη Παράδοση, όπως π.χ. το δόγμα της Αρπαγής ( Rapture )15, ή την θεωρία για τον κώδικα της Βίβλου ( Bible code )16, έχουν και αρκετά θετικά στοιχεία17. Επίσης, κυκλοφορούν και πολλά ντοκυμαντέρ με θέμα τον Αντίχριστο ή το τέλος του κόσμου παραγωγής του History Channel ή διαφόρων προτεσταντών ιεροκηρύκων, όπως π.χ. του Tex Marrs, τα περισσότερα εκ των οποίων γυρίστηκαν την τελευταία δεκαετία18.
Ανάλογος θόρυβος γύρω απ’ τον Αντίχριστο υπάρχει και στο διαδίκτυο. Αποτελεί ένα απ’ τα προσφιλέστερα θρησκευτικά θέματα και τις πιο συνήθεις αναζητήσεις θρησκευτικού ενδιαφέροντος με μεγάλο αριθμό ιστοσελίδων σχετικής θεματολογίας και ανάλογο αριθμό « επισκέψεων » σε αυτές τις ιστοσελίδες.
Ακόμη και στην Μουσική διαπιστώσαμε μια εσχατολογική προσδοκία. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Bob Dylan. Σε πολλά τραγούδια του συναντάμε εσχατολογικές αναφορές ενώ κάποια τραγούδια του, όπως το « When He returns », ή το « Are you ready » έχουν καθαρά εσχατολογικό περιεχόμενο. Το τραγούδι του « Man of Peace » αναφέρεται και στην έλευση του Αντιχρίστου19.
Οι αιτίες της ιδιαίτερης επικαιρότητας του θέματος του Αντιχρίστου στις μέρες μας20 είναι οι διεθνείς πολιτικές εξελίξεις τον προηγούμενο αιώνα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η διάχυτη ανησυχία και ο φιλοσοφικός προβληματισμός σχετικά με την απειλή της απόλυτης τυραννίας και, τέλος, η ελεύθερη δράση των σκοτεινών δυνάμεων στο δυτικό κόσμο σε συνδυασμό με την εξαγγελία από μέρους τους του τέλους του Χριστιανισμου και της εμφάνισης ενός νέου Μεσσία-Χριστού.
Οι διεθνείς εξελίξεις του προηγούμενου αιώνα που έφεραν το θέμα στο προσκήνιο της επικαιρότητας είναι τρεις. Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το πρώτο μισό του 20ου αιώνα σήμανε, πραγματικά, το συναγερμό για όσους ασχολούνταν με την υπόθεση των προφητειών και την μελέτη των σημείων των καιρών, και πυροδότησε μια σειρά από συζητήσεις σχετικές με το θέμα που μας ενδιαφέρει21. Και όχι αδικαιολόγητα.
Για 20 σχεδόν αιώνες αποτελούσε πάγια χριστιανική θέση πως ο λαός του Ισραήλ ήταν καταδικασμένος να περιπλανάται χωρίς δική του κρατική υπόσταση μακρυά από τη γη των προγόνων του, τη « γη της επαγγελίας », λόγω του ρόλου που έπαιξε στη Σταύρωση του Χριστού22. Αυτή η τιμωρία του θα διαρκούσε μέχρι το τέλος των καιρών. Η απόκτηση κρατικής υπόστασης από το Ισραήλ ήταν παραδοσιακά συνδεδεμένη στη συνείδηση των Χριστιανών με το πρόσωπο του Αντιχρίστου, ο οποίος θα αποκαθιστούσε πάλι τον Ισραήλ στην παλιά του δόξα. Ήταν, λοιπόν, φυσικό η δημιουργία του κράτους του Ισραήλ να ερμηνευτεί από πολλούς ως το προανάκρουσμα της έλευσης του θηρίου.
Σήμερα, στα περισσότερα βιβλία που ασχολούνται με το θέμα του Αντιχρίστου, η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ θεωρείται - καλώς ή κακώς, θα εξετάσουμε διεξοδικά στην οικεία ενότητα - ως προδρομικό σημείο της εμφάνισης του Αντιχρίστου, ως ένδειξη ότι « το τέλος πλησιάζει ».
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης υπήρξε η δεύτερη πολιτική εξέλιξη που έπαιξε ρόλο στην τοποθέτηση του θέματος του Αντιχρίστου σε υψηλή θέση στην επικαιρότητα. Είναι γνωστή η πορεία με την οποία εμφανίστηκε η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση. Η εκμηδένιση των αποστάσεων, η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών, και μια άλλη σειρά λόγων που, όμως, δεν είναι του παρόντος να αναφέρουμε, γέννησαν αυτό το φαινόμενο. Ο πλανήτης μας είναι πλέον μια παγκόσμια γειτονιά. Κάθε τι, που συμβαίνει σε μια μικρή γωνιά του, προκαλεί το ενδιαφέρον όλου του υπόλοιπου κόσμου.
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης θεωρήθηκε ως προδρομικό σημείο της έλευσης του Αντιχρίστου υπό την εξής έννοια: Η εικόνα του Αντιχρίστου, όπως περιγράφεται στην Αγία Γραφή, είναι η εικόνα ενός στυγνού τυράννου που θα εξουσιάζει ολόκληρη την οικουμένη, όλες τις φυλές, τα έθνη και τα γένη του κόσμου23. Ήταν, λοιπόν, λογικό το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, με το οποίο πραγματώνεται μια κάποια « συγκέντρωση των εξουσιών », και στο οποίο ενυπάρχει και καλλιεργείται η ιδέα μιας παγκόσμιας κυβέρνησης, να θεωρηθεί ως ένα προδρομικό σημείο της έλευσης του Αντιχρίστου24. Με απλά λόγια. Μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, και πολύ περισσότερο μια παγκόσμια κοινότητα θα πρέπει να έχει και έναν παγκόσμιο ηγέτη. Ο Αντίχριστος, θα είναι ένας παγκόσμιος τύραννος. Οι συνειρμοί είναι απλοί25.
Η τρίτη πολιτική εξέλιξη που πυροδότησε το ενδιαφέρον για την υπόθεση του Αντιχρίστου είναι η δημιουργία της Ευρωπαϊκής ένωσης. Σύμφωνα με την επικρατούσα ερμηνεία της προφητείας του Δανιήλ ο Αντίχριστος θα επανενώσει τα κατακερματισμένα τμήματα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και θα κυβερνήσει ως νέος Βασιλεύς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας26.
Με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής ένωσης, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, μεγάλο μέρος των εδαφών της παλαιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας υπήχθηκε σ’ έναν ενιαίο οικονομικό και πολιτικό σχηματισμό με την προοπτική να δημιουργηθεί στο μέλλον ένα ενιαίο κράτος. Και στην περίπτωση αυτή οι συνειρμοί ήταν απλοί. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρήθηκε ως ο πολιτικός φορέας του οποίου ο Αντίχριστος θα ηγηθεί στο μέλλον. Το ενδεχόμενο να ενταχθεί το Ισραήλ στην Ευρωπαική Ένωση, που συζητείται στα διάφορα πολιτικά fora, εντείνει την φιλολογία γύρω από αυτήν την θεωρία.
Η ιδέα αυτή καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα και αναπτύχθηκε στις Η.Π.Α., όπου, ούτως ή άλλως, ανέκαθεν υπήρχε η αντίληψη ότι η Αμερικάνοι είναι ο « νέος Ισραήλ », ο εκλεκτός του Θεού λαός, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπιζόταν ως πιθανό αντίπαλο δέος27. Οι προφητείες ταίριαζαν ή φαίνονταν να ταιριάζουν, οπότε τα υπόλοιπα είναι απλή ιστορία.
Σήμερα, η άποψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποτελέσει τον πολιτικό σχηματισμό του οποίου θα ηγηθεί ο Αντίχριστος, αποτελεί πεποίθηση πολλών Αμερικανικών Χριστιανικών ομάδων και όχι μόνο. Σε κάποιες περιπτώσεις διαποτίζει το ιδεολογικό-πολιτικό υπόβαθρο διαφόρων οργανώσεων και τροφοδοτεί θεωρίες και σενάρια συνωμοσίας. Ένα γνωστό σενάριο που προέρχεται από αυτήν την θεωρία θέλει την επίσημη κυβέρνηση των Η.Π.Α. να υπάγεται υπό την παγκόσμια εξουσία του Αντιχρίστου και την πολιτοφυλακή ή διάφορες παραστρατιωτικές οργανώσεις, τα γνωστά « militia », να κάνουν ένοπλη αντίσταση στον Αντίχριστο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν άνθρωποι που εκπαιδεύονται σε διάφορες τεχνικές πολέμου προκειμένου να αποτελέσουν τους πυρήνες της ένοπλης αντίστασης στις δυνάμεις του Αντιχρίστου στην περίπτωση που η κυβέρνηση των Η.Π.Α. υπογράψει την υπαγωγή της στην παγκόσμια κυβέρνηση που θα βρίσκεται υπό τον έλεγχό του28.
Τον προηγούμενο αιώνα, όμως, εκτός απ’ τις εξελίξεις στο χώρο της διεθνούς πολιτικής έλαβαν χώρα και εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας. Αυτές οι εξελίξεις είναι και η δεύτερη αιτία επικαιρότητας του θέματος του Αντιχρίστου. Η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας, ειδικά, τον προηγούμενο αιώνα, και, ιδιαίτερα, κάποιες συγκεκριμένες εφευρέσεις θεωρήθηκε πως αποτελούν την εκπλήρωση κάποιων προφητειών της Αποκάλυψης.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η τεχνολογία που επιτρέπει την εγχάραξη κάποιου αριθμού ή πληροφοριών με ηλεκτρονικό τρόπο ή την εμφύτευση μικροτσίπ στο ανθρώπινο σώμα. Η τεχνολογία αυτή, που επιδιώκεται να εφαρμοστεί καθολικά στην ανθρωπότητα φέρνει στον νου το χάραγμα του Αντιχρίστου και όχι αδικαιολόγητα θεωρήθηκε πως θα συνδέεται με κάποιο τρόπο με αυτό. Η φημολογούμενη ύπαρξη του 666 στο σύστημα αρίθμησης με « ραβδοκώδικες » ( barcode system ) ενίσχυσε όλα αυτά τα σενάρια29.
Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από επιστημονικές ανακαλύψεις που θεωρούνται πως αποτελούν την εκπλήρωση εικόνων της Αποκάλυψης. Έτσι π.χ. τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα θεωρούνται πως είναι οι ακρίδες που περιγράφονται στο ένατο κεφάλαιο της Αποκάλυψης30. Οι υποστηρικτές αυτών των απόψεων ισχυρίζονται πως αν ο Ευαγγελιστής Ιωάννης έβλεπε ένα ελικόπτερο και καλούνταν να το περιγράψει με το λεξιλόγιο του πρώτου μ.Χ. αιώνα θα το περιέγραφε μ’ αυτόν τον τρόπο. Το « μανιτάρι » που δημιουργείται με την έκρηξη της ατομικής βόμβας παραλληλίστηκε με τον καπνό του φρέατος της αβύσσου της πέμπτης σάλπιγγας της Αποκάλυψης31. Και είναι γεγονός πως υπάρχει εκπληκτική ομοιότητα της εικόνας της έκρηξης με τις τοιχογραφίες που δημιουργήθηκαν αρκετούς αιώνες νωρίτερα για να απεικονίσουν αυτό το αποκαλυπτικό θέμα, ομοιότητα που σχολιάστηκε και σχολιάζεται έντονα από πολλούς.
Ανεξάρτητα απ’ την πίστη που δείχνει κάποιος σε όλες αυτές τις απόψεις, ένα είναι σίγουρο. Η Αποκάλυψη, που πάντοτε ερμηνευόταν με βάση τα δεδομένα που είχε στην διάθεσή του ο ερμηνευτής, σήμερα ερμηνεύεται με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά δεδομένα. Έτσι, επι παραδείγματι η εικόνα της χάραξης του ανθρώπου με πυρωμένο σίδηρο, που προέρχεται απ’ τη Ρωμαϊκή εποχή έχει δώσει πλέον την θέση της σε μια εικόνα απόλυτα σύγχρονη, εμπνευσμένη από τα πιο πρόσφατα τεχνολογικά επιτεύγματα, μια εικόνα που βασίζεται σε μια ερμηνεία εναρμονισμένη με τα πιο σύγχρονα δεδομένα και πρότυπα.
Όχι άσχετη με την εξέλιξη της τεχνολογίας είναι και η τρίτη αιτία επικαιρότητας του θέματος που δεν είναι άλλη απ’ την μόλυνση του περιβάλλοντος. Η μόλυνση του περιβάλλοντος, συνέπεια της αλόγιστης χρήσης της τεχνολογίας από τον άνθρωπο, θεωρήθηκε πως αποτελεί την εκπλήρωση προφητειών της Αποκάλυψης, και προκάλεσε την διατύπωση σεναρίων σχετικών με το τέλος του κόσμου, το οποίο, σύμφωνα με την Χριστιανική διδασκαλία συνδέεται με τον Αντίχριστο.
Στην Αποκάλυψη προφητεύεται μια μόλυνση του περιβάλλοντος και μια « επανάσταση » των στοιχείων της φύσης. Έτσι, αναφέρεται π.χ. πως « εμολύνθη το τρίτον της θαλάσσης », ή πως οι άνθρωποι « εκαυματίσθησαν καύμα μέγα ».
Αλλά και στον εσχατολογικό λόγο του Κυρίου αναφέρεται π.χ. πως ο ήλιος θα σκοτισθεί και τα αστέρια θα σβήσουν. Όλες αυτές οι αναφορές που μέχρι πριν μερικές δεκαετίες ακούγονταν απίστευτες, σήμερα με την μόλυνση του περιβάλλοντος και την νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζει πλέον η ανθρωπότητα απέκτησαν εντελώς καινούργιο νόημα. Παλαιότερα, ο άνθρωπος ακόμη και αν το επεδίωκε δεν θα μπορούσε να μολύνει το έν τρίτον των υδάτων της γήινης σφαίρας. Σήμερα, απλά, αντιμετωπίζουμε αυτήν την πραγματικότητα.
Άλλες σχετικές αναφορές της Αποκάλυψης, ερμηνεύονται και αυτές με παρόμοιο τρόπο, με βάση τα σύγχρονα δεδομένα σχετικά με την μόλυνση του περιβάλλοντος. Έτσι, π.χ. οι βλάβες που προκαλεί η ηλιακή ακτινοβολία χωρίς την προστασία του στρώματος του όζοντος, εξ αιτίας της φθοράς που έχει αυτό υποστεί από διάφορες χημικές ουσίες, θεωρήθηκε πως είναι το κλειδί της ερμηνείας του χωρίου για το « καύμα μέγα ». Σύμφωνα με μια άλλη ερμηνευτική πρόταση της ίδιας σχολής ο ήλιος και τα αστέρια δεν θα σκοτισθούν. Απλά, το φως τους δεν θα φτάνει στη γη καθώς ένα νέφος από καπνούς, πυρηνική στάχτη ή κάτι άλλο, θα εμποδίζει το φως τους να φτάσει στη γη. Και πάει λέγοντας.
Συνεχίζεται
Σημειώσεις
3. Βλέπε στην βιβλιογραφία. Υπάρχουν και πολλά άλλα που αναγνώσαμε αλλά δεν συμπεριλάβαμε στην βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος καθώς δεν παραπέμπουμε σ’ αυτά σε κάποιο σημείο της εργασίας μας. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Χριστοδούλου Αγιορείτου Ιερομονάχου, « Ομιλία για την Συνθήκη Σένγκεν και για το σφράγισμα του Αντιχρίστου », Εκδόσεις « Ορθόδοξος Κυψέλη », Θεσσαλονίκη, α.χ., Ροδίτου Γεωργίας, Εσχατολογικά θέματα, Εκδόσεις « Μήνυμα », Αθήνα 1989, Όθωνος Σπυρίδωνος Μπότσαρη, Ο Αντίχριστος, Η μαγική εικόνα, Εκδόσεις Στερέωμα, Μπακογιάννη Βασιλείου, Ιερέως, Εποχή Αντιχρίστου, Μια άλλη άποψη, Εκδόσεις « Φωτοδότες », 2η έκδοση, Αθήνα 1995, Μιχαήλ μοναχού, Ο Αντίχριστος ( τι είπε ο γέρων Παΐσιος στον μοναχό Μιχαήλ και σχόλια ), Εκδόσεις Δορκάς, 2η έκδοση, Αθήνα 2005, Μαυρομάτη Γεωργίου, Χαρείτε για τη Δευτέρα Παρουσία, Εκδόσεις Τέρτιος, Κατερίνη 1986, Λιόλιου Γεωργίου, Μόλυνση, Αντίχριστος και Ορθοδοξία, Στουττγάρδη Γερμανίας 1988, Λαμπροπούλου Βασιλείου, Πολιτική και οικονομική διείσδυση στα κράτη και ο 666, Εκδόσεις Κονιδάρη, Αθήνα 1994, Κομπούγια Αρσενίου, Σημεία συντελείας του κόσμου, Αθήναι 1978 και 1990, του ιδίου, Αντίχριστος και αντίχριστοι, Αθήναι 1984, Kinman L. Dwight, Ο τελευταίος παγκόσμιος δικτάτορας, Εκδόσεις Στερέωμα, Θεσσαλονίκη 1998, Κουτσούκη Δημητρίου, Χριστός, Αντίχριστος, άνθρωπος, Αθήνα, α.χ., Δημοπούλου Γεωργίου, Αρχιμανδρίτου, Η Δευτέρα Παρουσία και ο Αντίχριστος, Εκδόσεις « Ο Σωτήρ », 9η έκδοσις, Αθήνα 1997, Δελήμπαση Α.Δ., Η εποχή του Αντιχρίστου, Η αποστασία, η παρουσία του Αντιχρίστου καί η κατάλυσις αυτού, Αθήνα 1974. Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί πως εκτός απ’ τις μονογραφίες για τον Αντίχριστο εκδόθηκαν και πολλά σχετικά πατερικά έργα, ερμηνείες στην Αποκάλυψη και συλλογές προφητειών που περιλαμβάνουν και κείμενα για τον Αντίχριστο. Βλ. π.χ. Ιωσήφ Μοναχού, Περί Συντελείας και Αντιχρίστου, Άγιον Όρος 1987, Θεοδοσίου μοναχού αγιοπαυλίτου, Ιδού έρχομαι ταχύ, Εκδόσεις Άγιος Νικόδημος, Αθήναι, α.χ., Διά να μην πλανηθούμε από τον Αντίχριστον, Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη α.χ..
4. Βλ. Νεκταρίου Μουλατσιώτη, « Πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας; », 17η επανέκδοση, Έκδοση Χριστιανικού Ιεραποστολικού Κέντρου, Τρίκορφο Φωκίδας 2004, στο εξώφυλλο.
5. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Παρθενίου μοναχού Αγιορείτου, Ανησυχητικά σημεία των καιρών, Το χάραγμα της Αποκαλύψεως, Άγιον Όρος 1988, Mary Stewart Relfe, Το νέο σύστημα χρήματος, Η παγκόσμια οικονομική συνωμοσία, Εκδόσεις Στερέωμα, Θεσσαλονίκη 1993, Σκαρτσιούνη Δημητρίου, 666, Η σφραγίδα του Αντιχρίστου, Εκδόσεις Αποκάλυψις, Αθήναι α.χ., Μελετίου ( Μητροπολίτου Νικοπόλεως ), Το χάραγμα του Αντιχρίστου στην Ορθόδοξη Παράδοση, Ι. Μ. Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1998, Β΄ έκδοση, Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου, Παραχάραξη του χαράγματος, Αναίρεση των θέσεων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Μελετίου στο βιβλίο του “ Το χάραγμα του Αντιχρίστου στην Ορθόδοξη Παράδοση ”, Άγια Μετέωρα 1997, Παλαιτσάκη Γ. Ιωάννη, 666, αριθμός γάρ ανθρώπου εστιν, Αθήνα 2004, Θεοδωρήτου Ιερομονάχου Αγιορείτου, Ο Αντίχριστος και το χάραγμά του, Ανασκευή των βιβλίων : “ Το χάραγμα του Αντιχρίστου ” του Επισκόπου Μελετίου Καλαμαρά και : “ Ο Αντίχριστος, ο αριθμός 666 και η ανησυχία των Χριστιανών ” του Πρωτοπρεσβυτέρου Βασιλείου Βολουδάκη, Έκδοσις Ι.Μ. Ευαγγελισμού Πάρου, Αθήναι 1998, Αγιορείτου μοναχού, Αναίρεσις των θέσεων του κ. Ιωάννου Παλαιτσάκη όπως διετυπώθησαν εις το βιβλίο του με τίτλο “ 666 – Αριθμός γάρ ανθρώπου εστι ”, Άγιον Όρος 2004, στο περιοδικό “ Παρακαταθήκη ”, τ. 54, Μάιος-Ιούνιος 2004, Εμμανουήλ Καλύβα, Όχι αριθμημένοι καί ελεγχόμενοι σκλάβοι, όχι ηλεκτρονικός ολοκληρωτισμός με τις νέες κάρτες – ταυτότητες, Αθήνα 1999, και Έλεγχος σφαλμάτων περί Αντιχρίστου-666, Συμβολή στην ερμηνείαν της Αποκαλύψεως κεφάλαιον 13, Αναίρεσις παρερμηνειών Κων/νου Σιαμάκη σε άρθρα στην εφημερίδα “ Νέοι Άνθρωποι ” 9 και 16.7.99 », Αθήνα 2000.
6 Βέβαια, θα πρέπει να σημειώσουμε πως η Αμερική, ιστορικά, παρουσιάζει, όπως θα αναλύσουμε σε άλλο σημείο, μια εσχατολογική μανία ή εν πάση περιπτώσει ένα έντονο ενδιαφέρον για εσχατολογικά θέματα. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Αμερικανική Επανάσταση οι λεγόμενοι Ιδρυτές Πατέρες της Αμερικής χρησιμοποιούσαν μια αποκαλυπτική ρητορική τη στιγμή που Ιεροκήρυκες διακήρυσσαν ότι η Αμερική είναι ο Νέος Ισραήλ, ο εκλεκτός λαός του Θεού και ότι με την επανάσταση πρόκειται να ιδρυθεί η βασιλεία που περιγράφεται στην Αποκάλυψη. Βλέπε και Conrad Cherry, « God’ s New Israel: Religious interpretations of American Destiny », Chapel Hill, N.C.: Univercity of Carolina Press, 1998, ειδικά στα πρώτα κεφάλαια του έργου. Βλ. και Armstrong Karen, Ο εμπόλεμος Θεός, Φιλίστωρ, Αθήνα 2002, σελ. 132, « η μεγάλη πλειοψηφία των Αμερικανών ήταν Καλβινιστές. Όσοι επέλεξαν να πολεμήσουν για την ανεξαρτησία το έκαναν παρακινημένοι περισσότερο από τους παλιούς μύθους και τα χιλιαστικά οράματα του Χριστιανισμού… Στην πραγματικότητα, ήταν δύσκολο να διακρίνουν ανάμεσα σε θρησκευτικούς και πολιτικούς στόχους ». Πολλά σχετικά στοιχεία μπορεί κάποιος να βρει και στο έργο της Ruth Bloch, Visionary Republic: Millenial Themes in American Thought ( 1756-1800 ), Cambridge, U.K., 1985. Πολλές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της « αντιχριστολογίας » στην Αμερική από την έλευση των πρώτων αποίκων που έβλεπαν τον Αντίχριστο στα πρόσωπα των ιθαγενών μέχρι και τον αιώνα μας, παρέχει το έργο του Fuller C. Robert, Naming the Antichrist: The history of an American obsession, Oxford University Press, 1996.
7. Το « armageddonbooks.com » είναι παράρτημα του Cliffside Publishing House.
8. Βλέπε http://en.wikipedia.org/wiki/list_of_best-selling_books#cite_note-53. Αυτό το βιβλίο άσκησε μεγάλη επίδραση στην Αμερική. Λίγο καιρό μετά την έκδοσή του έγινε και ντοκυμαντέρ με παρουσιαστή τον θρύλο του κινηματογράφου Όρσον Γουέλς.
9. Απόψεις που εκφράστηκαν σ’ αυτό το βιβλίο επηρέασαν και Έλληνες συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τα ίδια θέματα.
10. Τα στοιχεία τα έχουμε πάρει από την wikipedia ( http://en.wikipedia.org/wiki/list_of_best-selling_books#List_of_best-selling_book_series ) και το Timlahaye.com. Την θρησκευτική λογοτεχνία ως κοινωνικό φαινόμενο εξετάζει η Frykholm Johnson Amy στο έργο της Rapture Culture, Left behind in Evangelical America, Oxford University Press, 2004. Μια ελληνική προσπάθεια απόδοσης των εσχατολογικών γεγονότων σε μυθιστορηματική μορφή αποτελεί το βιβλίο του Παναγοπούλου Αλεξίου, « Αρμαγεδών, Μια ορθόδοξη μυθιστορία », Αθήνα 1997. Στο θέμα της βίωσης απ’ τους προτεστάντες Χριστιανούς έντονης εσχατολογικής προσμονής αναφέρεται και το έργο του Thompson Damian, Waiting for Antichrist, Charisma and Apocalypse in a Pentecostal Church, Oxford University Press, 2005.
11. Στην Ελληνική αγορά κυκλοφορεί το πρώτο μέρος μιας άλλης τριλογίας που έγραψε ο Tim Lahaye με τον Greg Dinallo, το « Babylon rising » με Ελληνικό τίτλο « Η άνοδος της Βαβυλώνας », εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2005. Οι εσχατολογικές ανησυχίες του Tim Lahaye είναι εμφανείς και σε αυτό το βιβλίο.
12. Το συγκεκριμένο παιχνίδι έχει δεχτεί κριτική κατ΄ αρχήν διότι υπάρχει η δυνατότητα βίας από πλευράς των Χριστιανών παικτών έναντι των διωκτών τους αλλά και γιατί ο παίκτης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει να είναι και στρατιώτης του Αντιχρίστου, οπότε κερδίζει πόντους κυνηγώντας Χριστιανούς κ.ο.κ.. Επίσης, ασκήθηκε κριτική για τεχνικά προβλήματα: “ Το καλό με την αρπαγή είναι ότι θα σε γλιτώσει από άτεχνα σχεδιασμένα και ενοχλητικά παιχνίδια, όπως το Left Behind: Eternal Forces ”, διαβάσαμε σε μια τέτοια κριτική στο διαδίκτυο. Εμείς, πάντως, παίξαμε τα πρώτα στάδια του παιχνιδιού και αποκομίσαμε μια θετική εικόνα γι’ αυτό. Αναμένεται να κυκλοφορήσει και η συνέχειά του. Άλλωστε, σε πολλά video games δεν μπορείς να προχωρήσεις στο επόμενο επίπεδο αν δεν λατρεύσεις ειδωλολατρικούς Θεούς ή αν δεν μεταχειριστείς μαύρη μαγεία εναντίον των αντιπάλων σου ( π.χ. Age of Mythology … ). Το christian gaming αποτελεί την χριστιανική απάντηση σ’ αυτήν την σκοτεινή πλευρά της mainstream βιομηχανίας των video games.
13. Η συγκεκριμένη τριλογία, αν και φέρει τίτλο που εκ πρώτης όψεως δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα στον Χριστιανό αναγνώστη, έχει, τελικά, χριστιανικό χαρακτήρα και περνά ανάλογα μηνύματα. Στην Ελληνική αγορά κυκλοφορούν τα δύο πρώτα βιβλία της τριλογίας απ’ τις εκδόσεις Κοχλία. Το πρώτο με τον τίτλο « Κατ’ εικόνα », Η τριλογία της κλωνοποίησης του Χριστού μέρος πρώτον, εκδόσεις Κοχλίας, Αθήνα 2006 και το δεύτερο με τον τίτλο « Η γέννηση μιας εποχής ». Αναμένεται η έκδοση και του τρίτου και τελευταίου μέρους της τριλογίας. Αυτή η τριλογία έχει πουλήσει μέχρι στιγμής σε όλο τον κόσμο περίπου 700.000 αντίτυπα. Παρόμοιο θέμα έχει και το βιβλίο του ημέτερου Δ. Βορεινού « Το DNA του Αντίχριστου ». Σ’ αυτό το βιβλίο κάποιοι επιχειρούν να κλωνοποιήσουν τον Χριστό από γενετικό υλικό της Σινδόνης του Τορίνου. Τελικά, κλωνοποιούν τον ληστή που σταυρώθηκε εξ ευωνύμων του Ιησού Χριστού!
14. « LEFT BEHIND 1, Revelation », « LEFT BEHIND 2, Tribulation force », « LEFT BEHIND 3, world at war ». Επίσης έχει κυκλοφορήσει και σχετικό ντοκυμαντέρ. Η εταιρεία παραγωγής « Ten cloud » που τις δημιούργησε έχει κυκλοφορήσει και άλλη μια σειρά ταινιών με παρόμοιο περιεχόμενο, την « Apocalypse series ”( “ Apocalypse, cought in the eye of the storm ”, “ Revelation, the book has been opened ”, “ Tribulation ”, “ Judgment ”, ). Μεγάλη κυκλοφορία γνώρισε και η παλιότερη και κατώτερη σε επίπεδο παραγωγής σειρά ταινιών της « Russ Doughton Films » « A thief in the night » ( “ A thief in the night ”, “ A distant thunder ”, “ Image of the beast ”, “ the prodigal planet ” ) . Επίσης η « GoodTimes Entertainment » έχει κυκλοφορήσει δύο άλλες ταινίες ανάλογου περιεχομένου, « The omega code » και « Megiddo, The omega code 2 ». Οι « TMA productions » πάλι παρήγαγαν την ταινία « The moment after », εσχατολογικού περιεχομένου και αυτή που λόγω της επιτυχίας της είχε και την συνέχειά της με την ταινία « The moment after 2 ». Αξιοσημείωτη είναι και η παραγωγή « Six, the mark unleashed ». Υπάρχουν και πολλές άλλες που δεν αναφέρουμε. Κάποιες από αυτές τις ταινίες έχουν κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα. Πάντως, η εποχή του Αντιχρίστου ήταν το θέμα και για μια απ’ τις δημοφιλέστερες θεατρικές παραστάσεις στην Μεσαιωνική Ευρώπη. Βλ. σχετικά Woolf Rosemary, The English Mystery Plays, California 1980, σελ. 290-295.
15. Θεολογικά επιχειρήματα κατά του εσχατολογικού σεναρίου της σειράς “ Left Behind ” μπορεί κάποιος να βρει στο έργο του Wohlberg Steve, Truth left behind, Exposing end-time errors about the Rapture and the Antichrist, Pacific Press Publishing Association, U.S.A. 2001. Η καλύτερη εργασία κατά του θεολογικού σχήματος του Ντισπενσιοναλισμού είναι αυτή του Arhur W. Pink, " A study of dispensationalism and the ninety five theses against dispensationalism ", The apologetics group, 2008.
16 Ο κώδικας της Βίβλου παρουσιάστηκε, αρχικά, από τον καθηγητή Ελιάχου Ριπς στο περιοδικό όργανο του Ινστιτούτου μαθηματικής στατιστικής του Ισραήλ « Statistical Science » ( Ακολουθίες με γράμματα σε ίσες μεταξύ τους αποστάσεις στο βιβλίο της Γένεσης, Statistical Science, τόμος 9, τεύχος 3, Αύγουστος 1994, σελ. 429-438 ). Στη συνέχεια ο δημοσιογράφος Michael Drosnin έγραψε δύο σχετικά βιβλία. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της θεωρίας μπορεί κάποιος να βρει στη Βίβλο προφητείες για την δολοφονία του Κέννεντυ και άλλα σημαντικά γεγονότα. Οι Γκρεγκ Πάρκερ, καθηγητής μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και Μπρέναν Μακ Κέι, καθηγητής Στατιστικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας αντέκρουσαν τους ισχυρισμούς περί Βιβλικού κώδικα αποδεικνύοντας πως ο κώδικας του Ριπς με τα Α.Γ.Α.Ι.Α. ( ακολουθίες γραμμάτων που απέχουν ίσες αποστάσεις ) λειτουργεί το ίδιο καλά και στον Μόμπυ Ντικ του Χέρμαν Μελβιλ. Οι βασικότερες ενστάσεις τους ήταν πως το κείμενο που μελετάται είναι τεράστιο. Σε ένα τόσο μεγάλο κείμενο και χρησιμοποιώντας διάφορες αφετηρίες και μήκη άλματος δεν είναι περίεργο ότι μπορεί να εμφανιστούν λέξεις με νόημα. Επίσης, τα κείμενα που μελετώνται είναι γραμμένα σε μια γλώσσα που στερείται φωνηέντων. Έτσι, είναι εύκολο για τον ερευνητή να επιλέξει όποιο φωνήεν θέλει. Βλέπε σχετικά στο βιβλίο του Simon Singh, Κώδικες και μυστικά, Η σαγηνευτική ιστορία των κρυπτογραφημένων μυνημάτων από την Αρχαία Αίγυπτο ως το internet, Εκδόσεις Τραυλός, Αθήνα 2003, σελ. 556-7 και στο έργο του Drosnin Michael, Ο κώδικας της Βίβλου, Μετάφραση Βασίλης Αδραχτάς, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Β΄ Έκδοση, Αθήνα 1999.
17. Tα σενάρια αυτών των ταινιών δεν βασίζονται απλά στη φαντασία κάποιων σεναριογράφων αλλά στη μελέτη των προφητειών. Και ο σκοπός τους είναι η καλλιέργεια της Χριστιανικής πίστης και αισθήματος, ενώ αφήνουν μια αίσθηση αισιοδοξίας και ελπίδας. Βρίσκονται στον αντίποδα των ανάλογων ταινιών τρόμου, που έχουν μεν το ίδιο θέμα, τον Αντίχριστο, αλλά σκοπός τους είναι η πρόκληση του αισθήματος του τρόμου στους θεατές και το σενάριό τους βασίζεται περισσότερο στη φαντασία και λιγότερο στη σχετική χριστιανική διδασκαλία. Τέτοιες ταινίες τρόμου είναι π.χ. « το μωρό της Ροζμαρυ », η τριλογία « Τhe omen », της οποίας πρόσφατα ( 06/06/06 ) κυκλοφόρησε το « remake », και πολλές άλλες ( π.χ. Τhe calling … ). Βέβαια, ακόμη και οι Χριστιανικές ταινίες δεν αποδίδουν με ακρίβεια την χριστιανική εσχατολογική διδασκαλία ενώ εκφράζουν και μια εμμονή σε συγκεκριμένα γεωπολιτικά σενάρια για την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Επίσης, σχεδόν σε καμιά δεν αναφέρεται ότι ο Αντίχριστος θα είναι Εβραίος. Βλέπε σχετικά και Hugh B. Urban, America Left Behind, Bush, the Neoconservatives and Evangelical Christian Fiction, Journal of Religion and Society, vol. 8, 2006. Εντύπωση μας προξένησε και πως στην τριλογία που αναφέραμε, όταν γίνεται η αρπαγή των Δικαίων, απ’ την Ελλάδα « αναλαμβάνονται » ελάχιστοι. Στο δεύτερο βιβλίο όλοι οι κάτοικοι της Ελλάδος – στα πλαίσια της εξόντωσης του ενός τρίτου της ανθρωπότητας – θανατώνονται από πονηρά πνεύματα!
18. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα « The antichrist: zero hour », του Ηistory Channel, το « Revelation: the end of the world? » της σειράς Bible Mysteries επίσης του History Channel, και, βέβαια, το « Τhe great late planet earth » που, ήδη, αναφέραμε. Υπάρχουν και πολλά άλλα.
19. Στην Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου αναφέρεται και τα “ When The Man comes arround ” και “ Matthew 24 ( Is knocking at the door ) ” του Johnny Cash. Πάντως, η εσχατολογική προσδοκία είναι έντονη και σε πολλά παραδοσιακά αμερικάνικα χριστιανικά τραγούδια. Το εμβατήριο της Δημοκρατίας ( battle hymn of the republic ) είναι απ’ τις ωραιότερες και χαρακτηριστικότερες αμερικάνικες μελωδίες. Απ’ τους στίχους του προέρχεται και ο τίτλος του γνωστού έργου του Στάινμπεκ, « Τα σταφύλια της οργής » ( η σχετική αναφορά του τραγουδιού βασίζεται στα Απ. 14,10.18-19 ). Οι στίχοι της πρώτης στροφής του ύμνου έχουν ως εξής: « Mine eyes have seen the glory of the coming of the Lord, He is trampling out the vintage where the grapes of wrath are stored, He hath loosed the fatefool lightning of his terrible swift sword, His truth is marching on, Glory Glory Alleluia ( 3 ), His truth is marching on »· Στην Δευτέρα Παρουσία αναφέρεται επίσης η τελευταία στροφή του « It is well »: « And Lord haste the day, when my faith shall be sight, the clouds be rolled back as a scroll, the trumphet shall resound and the Lord shall descend even so it is well with my soul »· και η τελευταία στροφή του « How great thou art »: « When Christ shall come, with shout of acclamation, and take me home, what joy shall fill my heart, Then shall I bow in humble adoration, and there proclaim, my God how great Τhou art ».
20. Το θέμα του Αντιχρίστου είναι από την φύση του ένα θέμα που κινεί το ενδιαφέρον. Ωστόσο, σε ορισμένες εποχές παρουσίαζε μια ιδιαίτερη επικαιρότητα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας, λόγω των ειδικών πολιτικών συνθηκών που υπήρχαν, παρουσιάστηκε, επίσης, έντονο ενδιαφέρον για εσχατολογικά θέματα και ανάλογη συγγραφική παραγωγή. Με τα εσχατολογικά κείμενα της εποχής της Τουρκοκρατίας ασχολήθηκε διεξοδικά ο Αστέριος Αργυρίου. Βλ. Αργυρίου Αστερίου, « Αναστάσιος ο Γόρδιος καί το σύγγραμμά του Περί Μωάμεθ καί κατά Λατίνων », Επετ. Ετ. Στερεολλαδικών Μελετών 4 ( 1973 ), « Μαξίμου του Πελοποννησίου, Ερμηνεία Αποκαλύψεως ως απαρχή του ερμηνευτικού κινήματος κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας », Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήναι 1976, Les exegeses grecques de l’ Apocalypse a l’ epoque turque ( 1453-1821 ), Θεσσαλονίκη 1982, « Εσχατολογική Γραμματεία καί σκέψη κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας », Θεολογία 59 ( 1988 ), σελ. 308-322, Ζαχαρία του Γεργάνου από την Άρτα, Εξήγησις εις την του Ιωάννου του Υψηλοτάτου Θεολόγου Αποκάλυψιν. Κριτική έκδοση, εισαγωγή και σχόλια, Αθήνα 1991. Αξιόλογη είναι και η εργασία του Αλεξάνδρου Καριώτογλου, Ισλάμ και Χριστιανική χρησμολογία, Από τον μύθο στην πραγματικότητα, Αρμός, Αθήνα 2000.
21. Βλ. και M.R. De Haan, Signs of the end times, Kregel Publications, Michigan, 1996, Ανατύπωση απ' την έκδοση του 1951, σελ. 25-31.
22. Παραθέτουμε σχετικά στοιχεία στην ενότητα για την ιστορία του ναού των Ιεροσολύμων, σελ. 256-260.
23. Πρβλ. Απ. 13,7 « καί ἐδόθη αὐτῷ ἐξουσία ἐπί πᾶσαν φυλήν καί λαόν καί γλῶσσαν καί ἔθνος ».
24. Διάφορες χριστιανικές ομάδες τίθενται κατά της παγκοσμιοποίησης και είναι αρνητικοί απέναντι στην απόκτηση ελέγχου σε όλα τα έθνη απ’ τους παγκόσμιους οργανισμούς αφ’ ενός μεν διότι θεωρούν πως σε κάποια στιγμή φορείς διεθνούς ελέγχου και διοίκησης θα χρησιμοποιηθούν απ’ τον Αντίχριστο, αφ’ ετέρου δε διότι θεωρούν τις έννοιες « θρησκεία » και « πατρίδα » αλληλένδετες. Έτσι, δηλώνουν νασιοναλιστές. Δεν είναι άσκοπο να σημειωθεί πως, αντίστοιχα, η αθεΐα συνδέεται με τον διεθνισμό.
25. Η δυσπιστία και διστακτικότητα απέναντι στην παγκοσμιοποίηση δεν είναι αδικαιολόγητες. Σε κάθε περίοδο της ιστορίας οι αντιδρώντες σε ένα καθεστώς είχαν την δυνατότητα να καταφύγουν σε μια άλλη περιοχή, όπου τον έλεγχο ασκούσε άλλη δύναμη. Έπί παραδείγματι, την περίοδο της Τουρκοκρατίας πολλοί Έλληνες κατέφυγαν στην Δύση ή στη Ρωσία. Τον εικοστό αιώνα οι αντίθετοι στον φασιστικό ολοκληρωτισμό του Χίτλερ κατέφευγαν στην Αμερική ή σε άλλες ελεύθερες περιοχές. Οι αντίθετοι στην κομμουνιστική τυραννία της Σοβιετικής Ένωσης κατέφευγαν στην Δυτική Ευρώπη. Οι αντιπολιτευόμενοι στο καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο κατέφευγαν στις Ηνωμένες πολιτείες. Για να έρθουμε και στα δικά μας, όσοι αντιδρούσαν στο καθεστώς των συνταγματαρχών κατέφευγαν στο Παρίσι ή σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία παρουσιάζει το εγγενές μειονέκτημα ότι δεν αφήνει περιθώρια φυγής σε όσους τυχόν αντιδράσουν στην ηγεσία της. Αν ένα ολοκληρωτικό καθεστώς επικρατήσει σε μια παγκόσμια κοινωνία, πού θα καταφύγει η αντιπολίτευση; Θα πει κάποιος ότι πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι, και ότι η μελλοντική παγκοσμιοποιημένη κοινωνία θα είναι μια « ευτοπία ». Το ερώτημα είναι: Η μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας – ας μην ασχοληθούμε σ’ αυτό το σημείο με τις προφητείες – δικαιολογεί μια τέτοια αισιοδοξία; Και σε τελική ανάλυση γιατί να το ρισκάρουμε; Ένα άλλο εγγενές μειονέκτημα της παγκοσμιοποίησης είναι το έλλειμμα δημοκρατίας που προϋποθέτει. Όσο πιο μικρή είναι μια κοινότητα, μια κοινωνία, τόσο πιο εύκολο είναι και να κυβερνηθεί δημοκρατικά. Όσο πιο μεγάλη γίνεται, τόσο η λειτουργία της δημοκρατίας καθίσταται δυσκολότερη. Επί παραδείγματι: Στην ελληνική κοινοβουλευτική δημοκρατία 11 εκατομμύρια Έλληνες εκπροσωπούνται στο Ελληνικό κοινοβούλιο μέσω 300 βουλευτών. Στο ευρωκοινοβούλιο εκπροσωπούνται μέσω 24 ευρωβουλευτών σε ένα σύνολο 785 ευρωβουλευτών. Πόσο δημοκρατικό είναι αυτό; Σε αριθμούς σημαίνει έκπτωση της δημοκρατίας κατά 97%!
26. Βλ. στην σχετική ενότητα, σελ. 111-115. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ο Μουσολίνι, που οραματιζόταν να αναστήσει την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πιθανολογούνταν πως είναι ο Αντίχριστος. Αξίζει να αναφερθεί πως στο έργο του Σολόβιεφ ο Αντίχριστος παρουσιάζεται να καθίσταται πρόεδρος των Ηνωμένων Εθνών της Ευρώπης ( βλ. Soloviev Vladimir, War, progress, and the end of history, including a short story of the Antichrist, three discussions, translated from the Russian by Alexander Bakshy, with a biographical notice by Dr. Hagberg Wright, London, University of London Press, London, 1915, σελ. 197 ). Βλέπε, τέλος, και στην christian fiction παραγωγή των τελευταίων ετών.
27. Χαρακτηριστική είναι η έκφραση « the God’ s own country » που χρησιμοποιούν οι Αμερικάνοι για να δηλώσουν την Αμερική. Όπως σωστά επισημαίνει ο Stanley Hauerwas, στην Αμερική « η ηθική ταύτιση της Εκκλησίας με το κράτος συνεχίζει να υφίσταται παρά το θεσμικό τους διαχωρισμό ». Βλ. Stanley Hauerwas, Χριστιανισμός και Αμερικανική πολιτική, Μια κριτική της Χριστιανικής Αμερικής, Εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια Ιωάννης Μπέκος, Εκδόσεις Εν πλω, Αθήνα 2007, σελ. 169.
28 Μ’ αυτά τα σενάρια συνδέεται και το κίνημα των « survivalists ». Πρόκειται για Χριστιανούς, που πεπεισμένοι ότι το τέλος του κόσμου πλησιάζει, προσπαθούν να απομακρυνθούν από την οργανωμένη κοινωνία με την ελπίδα ότι όταν αυτή χτυπηθεί από την εσχατολογική δοκιμασία, οι ίδιοι θα είναι απομακρυσμένοι από αυτήν και, έτσι, θα ξεφύγουν από τα δεινά του τέλους. Χτίζουν καταφύγια, επιδιώκουν την αυτάρκεια στα είδη πρώτης ανάγκης και αποθηκεύουν τρόφιμα και πυρομαχικά απαραίτητα για την επιβίωσή τους. Δηλώνουν « armed with guns and free in Jesus Christ » και εκπαιδεύονται στην χρήση όπλων για να αντισταθούν στην δικτατορία του Αντιχρίστου. Στο κίνημα των « survivalists », και ειδικότερα σε μια ομάδα αυτού του κινήματος που εδρεύει στα βουνά του Αϊντάχο και ονομάζεται « τα περιστέρια της κοιλάδας », αναφερόταν και ένα επεισόδιο της εκπομπής του Σωτήρη Δανέζη «Εμπόλεμη ζώνη » με τον τίτλο « Ένας ανήσυχος Αμερικανός » ( προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό δίαυλο “ mega ” στις 27 Νοεμβρίου 2007 ). Εκεί αναφερόταν και η περίπτωση ενός ανησυχούντος Χριστιανού που, αφού έχτισε το καταφύγιό του, αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει, γιατί χρωστούσε στην εφορία. Το πώς το καταφύγιο θα τον γλίτωνε απ’ την δικτατορία του Αντιχρίστου, όταν δεν τον βοήθησε να γλιτώσει απ’ την εφορία, είναι ένα ερώτημα· ένα ερώτημα που λέει πολλά και για την σκοπιμότητα, γενικότερα, αυτών των κινημάτων. Στην πατρίδα μας είναι γνωστή η περίπτωση του ντόπιου survivalist Σπυρίδωνος Νάκου που με ομάδα οπαδών του έχει καταφύγει σε κτήμα κοντά στην περιοχή της Βερδικούσας Σερρών.
29. Γενικότερα, κάθε τι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί απ’ τον τύραννο Αντίχριστο προκαλεί δυσπιστία. Η αύξηση της χρήσης της τεχνολογίας στις αγοραπωλησίες που θυμίζει το χάραγμα του Αντιχρίστου, ο εντοπισμός μέσω υπολογιστή, η τεχνολογία ταυτοποίησης κ.α.. Το χάραγμα του Αντιχρίστου συζητήθηκε και στο ευρωκοινοβούλιο μετά από ερώτηση του ευρωβουλευτή David Martin που μετέφερε την ανησυχία κάποιων Χριστιανών σχετικά με το αν η ένδειξη « CE » που αναγράφεται στα ευρωπαϊκά προϊόντα έχει κάποια σχέση με το θηρίο της Αποκαλύψεως. Βλέπε σχετικά Bodson Gerard, Τα μυστικά της Αποκάλυψης, Το κλειδί, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1999, σελ. 17-18.
30. Βλ. Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Φλωρίνης, Καιροί Αποκαλύψεως 666, Εκδόσεις « Ο Σταυρός », Β΄ Έκδοση, Αθήναι 1992, σελ. 23-25. Ο Αρχιμανδρίτης Ιωήλ Γιαννακόπουλος απορρίπτει αυτήν την θέση. Βλ. Γιαννακοπούλου Ιωήλ, Ερμηνεία της Αποκαλύψεως, Έκδοσις Β΄, Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 92-96.
31. Για την ομοιότητα τοιχογραφιών της Αποκάλυψης της Ι. Μ. Διονυσίου με σύγχρονες εικόνες πολεμικών συρράξεων και πυρηνικών εκρήξεων, βλ. Γαβριήλ Διονυσιάτου, Αἱ ἐν τῷ Ἐξωνάρθηκι τοιχογραφίαι τῆς Ἀποκαλύψεως, « Από τόν κήπον τοῦ Παπποῦ », Εκδόσεις “ Το περιβόλι της Παναγίας “, Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 104-106, « Ἐκεῖνο τό ὁποῖον καθηλώνει τόν ἐπισκέπτην, ἐπιστήμονα ἤ ἀπλοϊκόν, μορφωμένον καί ἀγράμματον, εἶναι αἱ σκηναί τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀμίμητοι εἰς ἀπόδοσιν προφητικήν τῶν κατ’ αὐτάς ἰδίᾳ συντελουμένων ἀπροόπτων πολεμικῶν γεγονότων καί τῶν νέων ἐφευρέσεων. ἤτοι: ἀεροπλάνων, ὑποβρυχίων, ἁρμάτων μάχης, ἀτομικῆς βόμβας κ.τ.λ..… Εἰς τόν πίνακα τοῦτον βλέπει κανείς φανερά τά ἀεροπλάνα καί ἐξ αὐτῶν ριπτομένην τήν ἀτομικήν βόμβαν, τόν καπνόν ὡς μύκητα σχηματιζόμενον καί τούς ἀνθρώπους σωρηδόν νεκρούς καί παραμορφωμένους ». Βλ. και Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου, Μητροπολίτου Φλωρίνης, Καιροί Αποκαλύψεως 666, ο.π., σελ. 27-32 και Χρυσοστομίδη Σοφιανού, Ταξιδιωτικά ούτως ειπείν, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα, 2004, σελ. 90-1. Ο Χρυσοστομίδης διαπιστώνει ομοιότητα και μεταξύ των τοιχογραφιών της Ιεράς Μονής και εικόνων-θεμάτων του Πικάσο αλλά και μεταξύ μιας περιγραφής του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες για πυρηνικό όλεθρο και του κειμένου της Αποκάλυψης. Σχετικά με την ιστορία της εικονογράφησης της Αποκάλυψης βλ. στην εισαγωγή που υπογράφει ο Μιχαήλ Ένεφ στο έργο « Η Αποκάλυψη σε τοιχογραφίες », φωτογράφηση Μιχαήλ Ένεφ, Επιμέλεια Θεόδωρος Ιωαννίδης, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 16-29. Κλασικά θεωρούνται τα χαρακτικά του Durer, που, άσκησαν καθοριστική επίδραση στην εικονογράφηση της Αποκάλυψης. Πρόσφατα, το έργο του Durer κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα απ’ τις εκδόσεις « Επικαιρότητα ». Bλ. Durer Albrecht, Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, μετάφραση Τοπούζης Κώστας, Επικαιρότητα, Θεσσαλονίκη 2000.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου