Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς (1881-1956).
(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)
Εκκλησία και επαναστατική παιδαγωγική
Συνέχεια από εδώ: http://www.pemptousia.gr/?p=337787
Κάθε νεογέννητο παιδί πρέπει να θεωρηθεί ως νεογέννητος στρατιώτης ενάντια στο κακό. Στην κούνια κείτεται ένα ασυνείδητο μικρό πλάσμα, μία ατελής φιγούρα με μερικές γραμμές απ’ όλα. Χρειάζονται χρόνια και χρόνια μέχρι αυτή η φιγούρα να πάρει μία ιδιαίτερη μορφή, ψυχική και σωματική.
Όμως, παρατηρώντας στην κούνια τούτο το μικρό, αβοήθητο πλάσμα ποιος θα μπορούσε να πει κάτι περί του μέλλοντός του, περί αυτού του αινίγματος; Όλοι εμείς. Όλοι εμείς θα μπορούσαμε πάνω από τούτη και πάνω από κάθε κούνια να εκφράσουμε ένα δίλημμα: «Νεογνό θα είσαι ή υπηρέτης του κακού ή αφέντης του κακού». Μόνον αυτό.
Ω, πόσα παιδιά στον κόσμο διαπαιδαγωγήθηχαν για υπηρέτες του κακού με την εύνοια των γονέων!
Τα πιο πολλά είναι τέτοια παιδιά. Η γονική εύνοια συνήθως είναι γλυκό φαρμάκι, που δηλητηριάζει τα παιδιά. Η γονική εύνοια είναι κουρτίνα, που κρύβει και καλλιεργεί τις αδυναμίες του παιδιού. «Αυτό το πλάσμα έχει γεννηθεί για ευτυχία και απόλαυση, αυτό το πλάσμα πρέπει όλος ο κόσμος να το εξυπηρετεί». Αυτά είναι λόγια της γονέως εύνοιας, λόγια πλάνης.
Αυτά τα λόγια δημιούργησαν κάτω από πολλές στέγες ένα μικρό δικτάτορα και μεγάλο εγωιστή. Ο μικρός δικτάτορας διατάζει και τον πατέρα και τη μητέρα. Η δύναμή του βρίσκεται στην αδυναμία του, που οι γονείς σέβονται. Όταν κλαίει, όταν λοιπόν φαίνεται ο πιο αδύναμος, ο μικρός δικτάτορας είναι ο πιο δυνατός. Σε μία του κραυγή με κλάματα όλο το σπίτι πρέπει να στρατευτεί.
Στα παράπονά του τον κολακεύουν, στα ψέματά του είναι ανεκτικοί, τα λόγια του τα εκτιμούν και τα εξιστορούν στους καλεσμένους, και έτσι του αυξάνουν τη ματαιοδοξία, ο εγωισμός του δεν γνωρίζει όρια.
Μπορεί ο πατέρας να είναι μεγάλος δημοκράτης, που να μάχεται ενάντια στα δικτατορικά
καθεστώτα στον κόσμο, όμως μόλις τούτος ο μεγάλος δημοκράτης περάσει το κατώφλι του
σπιτιού, σκύβει το κεφάλι μπροστά στο μικρό δικτάτορα του σπιτιού του.
Ίσως η μητέρα επιστρέφει κουρασμένη σπίτι από κάποια συγκέντρωση, όπου φλογερά αντιπροσώπευε την ισότητα των γυναικών με τους άνδρες, αλλά αυτό ήταν επιτρεπτό μόνο εκτός του σπιτιού. Μπαίνοντας στην οικία της η μητέρα αφήνει το λιμμπεραλισμό [φιλελευθερισμό] της έξω από την πόρτα, για να τον ξαναπάρει μαζί της όταν ξεκινήσει για την αγορά.
Δεν τον βάζει μέσα στο σπίτι͵ γιατί εκεί κυριαρχεί μόνο μία βούληση, η βούληση του μικρού φαραώ. Ο μικρός δικτάτορας κατάφερε να τσακωθούν οι γονείς με όλους τους γείτονες. Οι γείτονες είχαν παράπονα για πολλές συμπεριφορές του μικρού. Οι γονείς αισθάνθηκαν προσβεβλημένοι που κατηγορούν το παιδί τους – «το πιο καλό, πιο έξυπνο, πιο ευγενικό απ’ όλα τα παιδιά στον κόσμο».
Ο μικρός δικτάτορας μίλησε στους γονείς του και τους τύφλωσε για δική του και δική τους κακή τύχη.
Ξέρω μία μητέρα. Την είδα με το μικρό της γιο στο σπίτι ενός φίλου. Σε ποιο σχολείο πηγαίνεις, μικρέ; τον ρώτησα.
Αυτός τελείωσε τρεις τάξεις του δημοτικού στο σπίτι.
– Πώς στο σπίτι; Γιατί στο σπίτι; ρώτησα παρακάτω.
Η απάντηση:
– Εμείς του πήραμε κατ’ οίκον διδάσκαλο. Ξέρετε, δεν μας αρέσει να τον αφήνουμε εκτός του σπιτιού, να αναμειγνύεται μ’ άλλα παιδιά, επειδή τα άλλα παιδιά είναι σήμερα, όπως γνωρίζετε, αγενή, χωρίς διαγωγή, πολύ ζωηρά, γράφουν με κάρβουνα στους τοίχους, πετάνε πετραδάκια στα παράθυρα… κακό… κακό.
Παραξενεύτηκα με τέτοιους λόγους.
Είπα:
– Κυρία μου, το παιδί πρέπει να γνωρίσει και το κακό. Ο γιος σας όταν μεγαλώσει θα ζήσει σ’ αυτό τον «κακό» κόσμο, και όχι στην Εδέμ. Δεν θα μπορείτε παντοτινά να τον απομονώνετε από τη συνάντηση με το κακό.
Όσο μιλούσα, ο μικρός με κοίταζε θυμωμένα και τραβούσε τη μητέρα του απ’ το μανίκι. Η
μητέρα στρεφόταν με φόβο σ’ εκείνον και τον χάιδευε με το χέρι.
Συνέχισα:
– Αφήστε τον, κυρία, ελεύθερο σ’ αυτό τον κόσμο, παρακολουθήστε τον μόνο από μακριά και να τον βοηθάτε ώστε να μπορέσει να προσανατολίζεται στο μπέρδεμα ανάμεσα στο καλό και το κακό. Αφήστε τον να δει το κακό, να το αισθανθεί, να το υπομείνει – ιδιαίτερα να το υπομείνει. Κατευθύνατέ τον μόνο να διακρίνει το κακό από το καλό και να εξεγείρεται ενάντια στο κακό, μέσα του και γύρω του».
Ξαφνικά ο μικρός φώναξε στη μητέρα νευρικά:
– Σήκω που σου λέω!
Η ντροπιασμένη μητέρα αναπήδησε από την καρέκλα, χάιδεψε το παιδί στο κεφάλι και άρχισε να ετοιμάζεται για να φύγουν, λέγοντας μέσα από τα δόντια:
– Ο γιος μου είναι καλός!
Και εγώ με θλίψη σκέφτηκα μέσα μου: «Και τούτος είναι μικρός δικτάτορας, ένας μεταξύ πολυάριθμων στο Βελιγράδι».
Μαντεύω περιμένοντας το μέλλον όλων τούτων των μικρών δικτατόρων που θα εξελιχθούν σε μεγάλους εγωιστές. Στην επαφή τους με τους ανθρώπους, πρώτα θα δέχονται το ένα χτύπημα μετά το άλλο και τη μία απογοήτευση μετά την άλλη· ύστερα θα γίνουν οι πιο αυθάδεις κριτικοί των ξένων αδυναμιών και οι πιο σκοτεινοί απαισιόδοξοι· και, στο τέλος, θα είναι υπηρέτες και των δικών τους αδυναμιών και των αδυναμιών των άλλων, άξιοι περιφρόνησης, κόλακες και αχρείοι.
Τέτοιοι μικροί δικτάτορες, τέτοιοι γελοίοι τύποι παιδιών, πιο σπάνια θα συναντιούνται στα χωριά παρά στις πόλεις. Το χωριό ακόμα μας προσφέρει τους καλύτερους ανθρώπους στη χώρα. Τα αποκαλούμενα τάχα «δεισιδαίμονα» χωριά πέταξαν τα είδωλα από τα σπίτια τους πριν από τις «ορθόδοξες» πόλεις. Ο καθένας από σας θα αισθανόταν ντροπή εάν μάθαινε πόσα από τα σπίτια των πιο πλουσίων και αριστοκρατικών μας ανθρώπων δεν κατάφεραν να δώσουν αγωγή στα παιδιά τους.
Ένας πατέρας έχει τρεις ιδιωτικούς δασκάλους για τον γιό του. Ο καθένας πληρώνεται για
ιδιαίτερο σχολικό μάθημα και κανένας για την αγωγή του. Και ο πατέρας καμαρώνει για τους άριστους βαθμούς του γιου του. Εγώ μίλησα με τον νεαρό. Είναι ιδιαίτερα ματαιόδοξος για τις σχολικές του επιδόσεις. Κατά τα άλλα, ποτέ δεν μπαίνει στη συζήτηση, ούτε ευχάριστα ακούει τη συζήτηση περί κακού και καλού στον κόσμο. Και δεν είναι καθόλου μαθημένος να εξεγείρεται εναντίον του κακού.
Όταν του μιλάτε γι’ αυτό, σας κοιτά απλανώς και ανέκφραστα, σαν το πρόβατο όταν του ψιθυρίζετε στο αυτί κάτι σχετικό με το φρέσκο και ξερό τριφύλλι. Είμαι πεπεισμένος ότι τούτος ο νεαρός θα είναι πολύ δυστυχισμένος και πολύ άσχημος άνθρωπος, παρ’ όλα τα παινέματα που μεταφέρουν στους γύρω του ανθρώπους οι γονείς του και οι δάσκαλοί του.
Τον κολακεύουν και αυτός κολακεύει τον εαυτό του, και αυτό τον σκοτώνει.
Επισκέπτεται και την Εκκλησία. Όμως, γιατί; Διότι φαντάζεται ότι ακόμα και η Εκκλησία τον κολακεύει. Δεν ξέρει ότι η Εκκλησία γι’ αυτόν έχει μόνο μομφή και λύπη. Τούτο δεν το ξέρουν ούτε οι γονείς του.
Η Εκκλησία, αδέλφια, έχει μόνο μομφή και λύπη για όλους εκείνους που δεν είναι μαθημένοι να εξεγείρονται εναντίον του κακού.
Κανένα όφελος δεν έχει η Εκκλησία απ’ εκείνους που την αγαπούν, ενώ δεν μισούν το κακό. Κανένα όφελος δεν έχει η Εκκλησία από εκείνους που κάθε Κυριακή ανάβουν μεγάλα κεριά, ενώ ποτέ μέχρι τώρα δεν τιμώρησαν κάποια αμαρτία τους ή δεν συγχώρησαν τους άλλους.
Καμία χαρά δεν αισθάνεται η Εκκλησία, όταν εμφανίζονται στις πρώτες σειρές, μπροστά από τους υπόλοιπους πιστούς και ψέλνουν το χερουβικό και διαβάζουν το «Σύμβολο της Πίστεως» εκείνοι, που μόνο τα πόδια τους τους κρατούν στην εκκλησία, ενώ οι σκέψεις τους βρίσκονται στο χρηματιστήριο.
Υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι κάνουν τιμή στην Εκκλησία επειδή την επισκέπτονται.
Κάποιοι απ ̓ αυτούς έχουν το εξής σκεπτικό: «Κοίτα, εγώ, άνθρωπος του εικοστού αιώνα, υψηλός υπάλληλος, ντυμένος με κουστούμι και γραβάτα, με γνώσεις φυσικής και βιολογίας, αντί να πάω στο καφενείο ή στο θέατρο, έκανα την τιμή στην Εκκλησία και την επισκέφθηκα».
Για τέτοιους ανθρώπους η Εκκλησία έχει μόνο μομφή και οίκτο.
Στην Εκκλησία κανένας δεν κάνει τιμή εκτός απ’ εκείνον ο οποίος εξεγείρεται εναντίον του κακού.
Τη μέγιστη τιμή στην Εκκλησία κάνουν οι μέγιστοι επαναστάτες εναντίον του κακού, οι
οποίοι και τη θεμελίωσαν, και εκείνοι οι οποίοι μέσω των αιώνων κράτησαν τη λάμψη της.
Τιμή στην Εκκλησία θα κάνουν και στο μέλλον μόνο εκείνοι οι οποίοι θα ζεσταίνουν την χριστιανική επανάσταση στις ανθρώπινες ψυχές.
Τιμή στην Εκκλησία θα κάνουν οι γονείς που θα συνηθίσουν τα παιδιά τους πάντα να εξεγείρονται ενάντια στο κακό, και οι δάσκαλοι που θα κάνουν τους μαθητές τους χριστιανούς επαναστάτες, και όλοι εμείς που θα αναζωπυρώσουμε την πλέον ευγενική επανάσταση στις νεκρές καρδιές και τις κοιμισμένες ψυχές των αδελφών μας και ο ένας του άλλου.
Συνεχίζεται
Από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Αργά βαδίζει ο Χριστός», και το κεφάλαιο «Εκκλησία και επαναστατική παιδαγωγική». Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εν πλω. Μετάφραση από τα σερβικά Σβετλάνα Πέτσιν, Ηλίας Σαραγούδας, Νεφέλη Σαραγούδα-Πέτσιν. Θεολογική επιμέλεια Αλέξιος Π. Παναγόπουλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου