Η προσπάθεια αντίστασης του Αlasdair Macintyre

Μανώλης Γ. Βαρδής

Eυτυχώς υπάρχουν και τέτοια κείμενα (Μετά την αρετή. Μελέτη ηθικής θεωρίας, εκδόσεις Άρτος Ζωής, 2021). Κείμενα που ξεφεύγουν από την κυρίαρχη συστηματική περί ηθικής αντίληψη, θυμίζοντας μας την αξία των προ-νεωτερικών συστημάτων. Ο Αlasdair Macintyre σαφώς αποδίδει την θεωρία και την κουλτούρα της συγκινησιοκρατίας στα «απόνερα» του νιτσεϊσμού και της αδυναμίας άρθρωσης μίας αντικειμενικής ηθικής. Ο έρημος ο Νίτσε δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι έσπειρε τα σπέρματα μίας αντίληψης που «το νόημα και η χρήση της κάθε αξιολογικής πρότασης ανάγονται μόνο στην έκφραση των συναισθημάτων και στη συμπεριφορά... και ταυτόχρονα στον μετασχηματισμό των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς των άλλων» (σελ. 81). Οι χαρακτήρες του μάνατζερ και του ψυχοθεραπευτή με την τεχνικότητά τους και την αδιαφορία τελικών κριτηρίων μίας πράξης, είναι οι τυπικές ενσαρκώσεις αυτής της κουλτούρας της εποχής μας. 

Οι ηθικές κρίσεις και αξιολογήσεις είναι ισόκυρες, δεν ανάγονται σε μία τελεολογία ούτε έχουν μία μεταφυσική ή ανθρωπολογική αναφορά, κατά συνέπεια στο έδαφος της απαξίωσης που καλλιέργησε ο νιτσεϊσμός, εύκολα έχουν πείσει ότι «κάτι κάνουν». Οι εύκολες ηθικές αξιολογήσεις περί λαϊκισμού, συντηρητισμού, δικαιωμάτων του ανθρώπου και οι πολλοί, πάρα πολλοί κανόνες, προσφέρουν μία επιδέξια θεατρική μίμηση ενός ελέγχου της κοινωνίας. «Αυτό που παρέχει αυθεντία και ισχύ στον δικό μας πολιτισμό είναι ο επιτυχημένος θεατρισμός» (σελ. 255). Η ηθική των ομηρικών ηρώων είναι μία ηθική που καθορίζεται από τον ρόλο τους στην κοινωνία, έτσι άλλωστε εξηγείται και η περίφημη προσβολή στο πρόσωπο του Αχιλλέα, είναι η ηθική των αριστοκρατών - πολεμιστών. Η ηθική του κλασικού Αριστοτέλη είναι το σύστημα κοινής δέσμευσης για την κοινή επιδίωξη του αγαθού της Πόλης. «Από αριστοτελική άποψη, μια νεωτερική φιλελεύθερη πολιτική κοινωνία δεν είναι παρά η συνάθροιση πολιτών του πουθενά με σκοπό την κοινή ασφάλεια» (σελ. 357). Δεν υπάρχει Πόλις παρά μόνο άτομα συναθροισμένα για την επιβίωση τους. Πόσο μακριά είμαστε από τους στόχους της κατεστημένης και παράνομης τρομοκρατίας. Τα φοβικά σύνδρομα της πανδημίας και πιο πριν της ισλαμιστικής τρομοκρατίας υπάρχουν γιατί δεν υπάρχει Πόλις. Για τον Αριστοτέλη σκοπός των ανθρώπινων πράξεων είναι ο αγαθός βίος, μόνο που η σχέση των μέσων με τον σκοπό είναι εσωτερική και όχι εξωτερική. Δεν θα ενδιέφερε τον Αριστοτέλη και τους μεσαιωνικούς συνεχιστές του μία εξωτερική θεώρηση των αρετών, όπως όταν αυτές είναι χρήσιμες ή ωφέλιμες (ωφελιμισμός) ή όταν επιβάλλονται από κάποιον Λόγο (καντιανισμός). Τα εξωγενή αγαθά, οι περιβόητες αριστείες των θεραπόντων του συστήματος που μας κυβερνά, είναι αντικείμενα ανταγωνισμού, στον οποίον αναπόφευκτα υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Για τον Αριστοτέλη, αντίθετα, το κοινό αγαθό είναι για όλη την κοινότητα. Σε κοινωνίες της επιδίωξης των εξωγενών αγαθών (χρήμα, καριέρα, υγεία, μόρφωση) τελικά η έννοια των αρετών διαβρώνεται και σχεδόν εκλείπει εντελώς, «παρόλο που τα είδωλά της μπορεί να συνεχίσουν να αφθονούν» (σελ. 441). 

Η στοχοθεσία του ατόμου, ακόμα και όταν μιλά για ηθική, είναι τόσο ατροφική, χαμένη στα εξηγητικά σχήματα των κοινωνικών επιστημών της εποχής μας που θέλουν να διαχωρίσουν τα «γεγονότα» από κάθε μορφής αξιολόγηση. Για τους αριστοτελικούς αρκετός λόγος ιστορικής εξήγησης είναι ότι για τη μοίρα μίας πόλης υπεύθυνη είναι η αδικία ενός τυράννου ή η γενναιότητα των υπερασπιστών της. Αυτές οι εξηγήσεις δεν ικανοποιούν πια, αλλά αναζητούνται δομές και αιτίες. Η δικαιοσύνη και η αρετή εκπίπτουν. Ο φοιτητής της εποχής μας μπορεί ίσως να εξηγήσει τις κοινωνικές δυνάμεις που οδήγησαν στην πτώση του Βυζαντίου, αλλά δεν θα έχει τίποτα να μας πει για την αδικία ή την αμαρτία των βυζαντινών που οδήγησαν στην πτώση. Θεωρητικές αναλύσεις, λοιπόν, που δεν οδηγούν πουθενά. Και «επειδή η αγνότητα της καρδιάς, έλεγε ο Κίρκεγκωρ, συνίσταται στο να επιθυμείς μόνο ένα πράγμα» (σελ. 454), η πολλαπλότητα των επιθυμιών έρχεται να από-ηθικοποιήσει ακόμα περισσότερο την κοινωνία. Στις προ-νεωτερικές εποχές οι άνθρωποι επιθυμούσαν ένα πράγμα, τώρα επιθυμούν πολλά ταυτόχρονα και αντιφατικά, άρα δεν μπορούν να συλλάβουν την έννοια της συνολικής και ενιαίας αγαθής ζωής, και ούτε να την επιδιώξουν. Η αφηγηματικότητα της ανθρώπινης ζωής δεν υπάρχει και το άτομο βιώνει τον εαυτό του θραυσματικά. «Για να απαντήσω στο ερώτημα, τι οφείλω να πράξω;, θα πρέπει πρώτα να μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα, σε ποια ιστορία ή σε ποιες ιστορίες συμβαίνει να λαμβάνω μέρος;» (σελ. 482). Η αφηγηματικότητα της ζωής παρέχει την ενότητα στον εαυτό που τόσο την έχει ανάγκη. Ο εγκιβωτισμός της τρέχουσας βυζαντινής ιστορίας στην ιστορία του κόσμου από την Παλαιά Διαθήκη μέχρι τα έσχατα (από τους βυζαντινούς χρονογράφους), δίνει νόημα, η ένταξη της ατομικής μας ταλαιπωρίας στα βάσανα του προλεταριάτου που στα έσχατα θα κυριαρχήσει, δίνει νόημα, διότι η προσωπική ταυτότητα είναι «ακριβώς η ταυτότητα που προϋποτίθεται από την ενότητα του χαρακτήρα, η οποία, με τη σειρά της, απαιτείται από την ενότητα της αφήγησης» (σελ. 486). 

Εφόσον δεν υπάρχει αυτό, η ανθρώπινη ζωή δεν είναι ενοποιημένη, είναι αντίθετα πολυδιασπασμένη και αντιμετωπίζει τις αρετές και τα ελαττώματα ως ατομικές ιδιότητες. Οι σύγχρονες θεωρίες της διανεμητικής δικαιοσύνης θα μιλήσουν για πολλά, αλλά δεν θα μιλήσουν για αξία και για αφηγηματικό παρελθόν. Οι θεωρίες των Ρώλς και Νόζικ είναι οι τυπικές εκφράσεις μίας ατομικιστικής έννοιας περί δικαιοσύνης που αρέσουν γιατί ταιριάζουν στο άθυρμα. Η κατάληξη της ατομικιστικής (ωφελιμιστικής ή όποιας άλλης) εποχής είναι η βεμπεριανή σοσιαλδημοκρατία ή η ωμή τυραννία, για κάποιους μάλιστα μαρξιστές μία νιτσεϊκή φαντασίωση - για να παραφράσω τον Αlasdair Macintyre (σελ. 579). Τα οράματα των Μακρόν και των αυταρχισμών Πούτιν ή Κίνας είναι οράματα μόνο κατ’ όνομα αντίθετων στρατοπέδων. Το κοινό τους υπόβαθρο είναι η νεωτερική θεώρηση της κοινωνίας ως ατόμων τυχαία συναθροισμένων που κάπως θα πρέπει να επιβιώσουν. Η εκδοχή της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας (στη σύγχρονη εποχή μας), η εκδοχή της Ε.Ε., έχει τα όρια της στις εσωτερικές της αντιφάσεις (πράσινη ανάπτυξη και αύξηση των τιμών στην ενέργεια, μείωση της ρύπανσης στην Ευρώπη και εξαγωγή των αποβλήτων σε άλλες ηπείρους, όχι πόλεμος, αλλά μόνο στη γειτονιά μας), γιατί δεν μπορεί ο διασπασμένος εαυτός να ικανοποιηθεί, αφού θέλει ταυτόχρονα πολλά και διαφορετικά. Η εκδοχή της ωμής τυραννίας, τύπου Σαγκάης ή Πούτιν, βλέπει τα άτομα εντελώς απογυμνωμένα από κάθε κοινοτική διάσταση - είναι τόσο νέο-φιλελεύθερη που μερικές φορές, τους ξεφεύγει, και την ζηλεύουν οι ευρωπαίοι. Τα περιθώρια δράσης για τη νιτσεϊκή φαντασίωση (στυλ Χίτλερ και Στάλιν) είναι σήμερα περιθωριακή. Η ιστορία έχει βρει άλλους τρόπους. 

Η προσπάθεια αντίστασης του Αlasdair Macintyre - Αντίφωνο (antifono.gr)

ΟΙ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ. ΟΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΠΟΤΗΡΙΟΥ. ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗΣΑΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ, ΤΟΝ ΑΦΡΟ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ. ΚΑΘΟΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΗΔΗ ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟΥΣ.

Ο ΝΙΤΣΕ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ (1999) 

Τού HANS GEORG GADAMER.

 Αυτό είναι η ερμηνευτική, εκείνη η προσπάθεια να μας βοηθήσει να βγάλουμε άκρη σ’αυτό που δεν κατανοείται, αλλά όχι μόνον για να πούμε: αυτό τώρα το ξέρω, αλλά για να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και για να προχωρήσουμε μαζί, όπως ακριβώς όταν κατορθώνουμε να παρακολουθήσουμε μία καλή εκτέλεση μουσικής. Γι’αυτό εμείς δεν πρέπει να γνωρίζουμε ποιες ασκήσεις και ποιες ωθήσεις είχε ο συνθέτης στον νου του ή τί πράγμα κατάλαβε ο λαός από αυτό. Όλο αυτό δεν ανήκει στην παρακολούθηση της μουσικής. Το ίδιο ισχύει και για την ποίηση! Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Εάν εμείς με την βοήθεια της επιστήμης κατορθώνουμε να ακούσουμε την λέξη έτσι όπως στράφηκε προς εμάς και όπως ελέχθη, τότε μόνον “κατανοούμε” την ποίηση: στην “αντιστοιχία”!

          Έτσι για να τελειώνουμε θα ήθελα να ερμηνεύσω ένα ποίημα του Νίτσε και να προσπαθήσω να δείξω με μερικές λέξεις πώς η ερμηνευτική μπορεί να μας βοηθήσει να καταστήσουμε εν τέλει ομιλούσα την λέξη! Είναι ένα διάσημο ποίημα, ένας σαφέστατος ήχος της ποιήσεως του Νίτσε και έχει τον τίτλο Sils Maria: ένα από τα ποιο διάσημα ποιήματά του ! Υπάρχει ένα διάσημο απόφθεγμα του Stephan Georg: θα’πρεπε να τραγουδά, όχι να μιλά, αυτή η ψυχή. Το ποίημα λέει:

          “Εδώ καθόμουν, περιμένοντας, περιμένοντας-τίποτα σίγουρο, πέραν του καλού και του κακού, του φωτός μερικές φορές απολαμβάνοντας, μερικές φορές την σκιά, όλο το παιχνίδι, όλη την λίμνη, το καταμεσήμερο, όλον τον χρόνο χωρίς σκοπό. Ξαφνικά, φίλη, το ένα έγινε δύο, και ο Ζαρατούστρα πέρασε απέναντί μου!”

          Μία αληθινή αινιγματική ποίηση; Εγώ διαλογίσθηκα πολύ πάνω σ’αυτή, και πιστεύω πώς μπορώ να πω περίπου τι σημαίνει! Εδώ έχουμε μία από εκείνες τις τυπικές δυσκολίες που μιλούσαμε. Πρέπει, αφού την κατανοήσουμε να βρούμε το ποίημα, ακόμη πιο όμορφο, ακόμη πιο εκφραστικό. Τί πράγμα γίνεται κατανοητό λοιπόν με “Ένα και δύο”; Λοιπόν, τί πράγμα εικονίστηκε πριν; Ένας πλήρης συντονισμός, ο συντονισμός τής ατμόσφαιρας τής Engadina, αυτό το υπέροχο τοπίο, στο οποίο μπορούμε να βρούμε στ’ αλήθεια κάτι όπως ο συντονισμός. Οπωσδήποτε αυτό εκφράζει ο κεντρικός στίχος: “η όλη λίμνη, όλο το καταμεσήμερο, όλος ο χρόνος χωρίς σκοπό”! Αλλά τί να σημαίνει η άλλη έκφραση: “Τότε ξαφνικά, φίλη, το ένα έγινε δύο και ο Ζαρατούστρα πέρασε απέναντί μου”; Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πρέπει να σκεφθούμε κάτι άλλο από αυτόν τον συντονισμό, ο οποίος ξαφνικά διαταράσσεται, αλλά “όχι” από κάτι εχθρικό, αλλά από μία παρουσία η οποία γίνεται αισθητή σαν φίλη: σαν την ευτυχία αυτού του συντονισμού. Σ’αυτή την στιγμή ο στοχαστής Νίτσε, γνωρίζει ότι είναι σαν τον Ζαρατούστρα, αλλά επίσης ότι δεν είναι ο Ζαρατούστρα. Αυτό είναι κάτι που το γνώρισε ο ίδιος ο Νίτσε, ο οποίος μαρτυρά για την ξεχωριστή του ανθρωπότητα. Ο Ζαρατούστρα περνά απέναντι του. Σ’ένα άλλο μέρος τόνισα το γεγονός ότι στο Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα, το τραγούδι της αιωνίου επανάληψης τραγουδιέται από τα ζώα και όχι από τον άνθρωπο, ο οποίος είναι ξεχωριστός.

          Από τον λόγο  “ένα που γίνεται δύο” κατανοούμε πώς αυτή η ενότης του συντονισμού με το όλον και με τον εαυτό του, είναι ταυτοχρόνως κάτι που εμείς δεν μπορούμε να συγκρατήσουμε τόσο που χωρίζει στα δύο. Αυτό είναι το αυθεντικό μήνυμα του Ζαρατούστρα ο οποίος περνά πέραν μας: Το Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα αρχίζει επίσης με : “Έτσι άρχισε η δύση, του Ζαρατούστρα”, σ’αυτές τις ανησυχητικές ριζοσπαστικές ιδέες της Βούλησης για Δύναμη, η οποία φαίνεται στο έργο παντού βλέπουμε λοιπόν επί το έργον και την προσπάθεια απομακρύνσεως από την λύτρωση σε μία κάποια φυγή από τον χρόνο, ακόμη ίσως και πέραν του Είναι. Να δούμε και τα δύο αυτά πράγματα και να μπορέσουμε να πούμε ναι, αυτό είναι το μήνυμα. Αυτός που γνωρίζει περνά μακριά, με “αφήνει” πίσω του. Ακριβώς σ’αυτό πιστεύουμε ότι μπορούμε να ακούσουμε αυτό που ο Χάιντεγκερ ο ίδιος, είχε κατά νού, και το οποίο θα μπορούσε να δείξει πιο εύκολα στον Πλάτωνα, παρά στους εννοιολογικούς κόμπους τού "δύναμις και ενέργεια"!

Henri de Lubac

Ο ΝΙΤΣΕ ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΗΣ (ΜΥΣΤΙΚΟΣ)  

Τό φθινόπωρο τού 1882, γεμάτος δυστυχία ύστερα από τήν συναισθηματική του περιπέτεια μέ τήν Λού Σαλομέ, ο Νίτσε επιστρέφει στήν Λειψία. Πολλοί φίλοι του είχαν παρατηρήσει τότε πώς «φαινόταν σάν φάντασμα, πού είχε έλθει από κάποια ακατοίκητη περιοχή, όπου δέν ήταν πλέον δυνατόν νά τόν συναντήσει κάποιος». Τόν Νοέμβριο ξαναπαίρνει τόν δρόμο τού Νότου. Μετά τήν επίσκεψή του στούς Οβερμπεκ, στήν Βασιλεία, φτάνει στό Rapallo, γιά νά ξεχειμωνιάσει. Ο μοναχικός ζούσε μέ τά τετράδιά του στά οποία έπαιρνε ήδη μορφή από τίς πρώτες γραμμές τό δόγμα τής αιωνίου επιστροφής. Περπατούσε πολύ κατά μήκος τής παραλίας τού  Rapallo, μέχρι τίς άκρες τού Πορτοφίνο. Κάποιες φορές καθόταν απέναντι στήν θάλασσα. Σ’αυτό τό πλαίσιο συμβαίνει ένα καινούριο μυστηριώδες γεγονός.

   
Στεκόμουν εδώ καί περίμενα - τίποτα, περίμενα,
πέραν τού καλού καί τού κακού, ή τού φωτός,
χαιρόμενος, ή τής σκιάς, όλος ένα απλό παιχνίδι,
καί θάλασσα καί καταμεσήμερο, χρόνος χωρίς σκοπό,
καί ξαφνικά, φίλη! Νά καί τό ΕΝΑ έγινε ΔΥΟ -
καί ο Ζαρατούστρα περνά δίπλα μου.....

(ποίημα πού στάλθηκε στήν Λού Σαλομέ).

Εντελώς διαφορετικά από ότι συνέβη στό Sils Maria, εδώ έχουμε ένα όραμα. Ένα όραμα, χωρίς αμφιβολία, ξαφνικό καί συγκεκριμένο : «Θά μπορούσα νά πώ τήν ημέρα καί τήν ώρα». Ο Ζαρατούστρα έπεσε πάνω μου, μού επιτέθηκε, θά πεί επίσης. Καί όμως υπάρχει κάτι λιγότερο από τήν εμπειρία τού Sils Maria. Κάτι λιγότερα εκπληκτικό, κάτι πιό προετοιμασμένο. Ο Νίτσε λοιπόν, δέν διαπερνάται μέχρι τά βάθη του από αντιθετικές εντυπώσεις. Πλήρης χαράς δέν νοιώθει κανέναν φόβο. Μάλιστα πρέπει αναμφίβολα νά πούμε πώς αυτό τό όραμα, η ακτινοβολούσα εικόνα τού Ζαρατούστρα, απομακρύνει κάθε ίχνος τρόμου καί τόν στερεώνει στήν χαρά. Τόν υψώνει κάι τόν καθησυχάζει ταυτόχρονα. Νάτος λοιπόν τρέμοντας ολόκληρος από πολύχρωμη χαρά. Ο Ζαρατούστρα είναι τό φωτεινό του διπλό, είναι αυτός ο ίδιος. «Τό ένα έγινε δύο» καί οι δύο κάνουν ένα όλον. Είχε συλλάβει ήδη τήν προσωπικότητα, τό πρόσωπό του, αλλά μόνον μέ ένδυμα λογοτεχνικό καί αυτός ο ίδιος, σέ περιόδους απογοήτευσης, ανάμεσα στούς δύο αισθανόταν περισσότερο τήν αντίθεση παρά τήν αδελφότητα. Αναρωτιόταν μήπως τό κήρυγμα τού ήρωά του, μήπως θά σήμαινε ταυτόχρονα καί τόν εκμηδενισμό του. 

«Ο μηδενισμός που νικιέται από μόνος του» δεν μπορεί να είναι παρά μία εφήμερη νίκη και η πρόχειρη απόφαση που μεταμορφώνει την απαισιοδοξία σε κραυγή θριάμβου είναι ανίκανη να τροποποιήσει οτιδήποτε στην πραγματικότητα. Γι’αυτόν τον λόγο ο Νίτσε, χωρίς να εγκαταλείπει το όνειρο που ενσάρκωσε στον Ζαρατούστρα, θα αισθανθεί όλο και περισσότερο, αντίθετα από την σιγουριά που είχε αντλήσει στο όραμα του Rapallo, πώς πρέπει με κάθε δύναμη να διακριθεί, να ξεχωρίσει από το διπλό του: δεν είναι εξίσου μ’αυτό ευτυχισμένος και ελεύθερος. Είναι ίσως και ο λόγος για τον οποίο, μέχρι το τέλος, θα διατηρήσει την αίσθηση πώς η αποκάλυψη που φέρει είναι επικίνδυνη και πώς αυτός είναι ένας «Μοιραίος» παρά ένας Ευαγγελιστής. Δεν είναι γεμάτα σημασία τα λόγια που προφέρει ο ήρωάς του; «Στ’αλήθεια σας συμβουλεύω: φύγετε μακρυά από μένα, φυλαχτείτε από τον Ζαρατούστρα. Ακόμη καλύτερα: ντραπείτε γι’αυτόν: ίσως σας εξαπάτησε… Μου είστε αφοσιωμένοι, αλλά τι θα συνέβαινε αν μία μέρα γκρεμιζόταν η λατρεία σας; Προσέξτε μήπως σας συνθλίψει ένα άγαλμα….» 

ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΟΘΟΥΣΕ ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΙ, ΔΕΝ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ Ο ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΟΥΤΕ  ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΕΝΝΗΘΕΙ Η ΥΠΟΨΙΑ ΟΤΙ ΣΥΝΟΛΗ Η ΝΕΟΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΟΝ ΜΑΤΑΙΟ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ ΝΙΤΣΕ, ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΠΛΟ ΤΗΣ ΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ.