Εισαγωγή στο θέμα του Συμποσίου: «Ορθόδοξη προσέγγιση για μια Θεολογία των Θρησκειών»
Του ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρου Βασιλειάδη
15 Ιουνίου
Με αφορμή αυτή την ρητή διαβεβαίωση, αλλά και τον προβληματισμό που δημιουργήθηκε, ακόμη και στον επιστημονικό κόσμο, πέρσι τέτοιο καιρό το τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, από κοινού με τη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού, διοργάνωσαν επιστημονική ημερίδα με θέμα:«Διαθρησκειακός Διάλογος και Σύγχρονα Θρησκεύματα». Στόχος εκείνης της εκδήλωσης ήταν η διερεύνηση του προβλήματος της ύπαρξης, αλλά και η υπεύθυνη αντιμετώπιση, των σύγχρονων ζωντανών θρησκευμάτων. Οι επιστημονικές απόψεις που κατατέθηκαν με τις εισηγήσεις, αλλά και τις κάθε μορφής παρεμβάσεις των καθηγητών της Θεολογικής Σχολής, μας οδήγησαν στην απόφαση περαιτέρω διερεύνησης του θέματος σε μεταπτυχιακό επίπεδο καθόλη την περασμένη ακαδημαϊκή χρονιά. Μετά από μια καρποφόρα ακαδημαϊκή χρονιά, στην οποία κινηθήκαμε στη βάση της σύντομης μελέτης/παρέμβασης του Μητ. Περγάμου κ. Ιωάννη (Ζηζιούλα) στο «Βήμα των Ιδεών» της 6.7.2007 με θέμα «Αλήθεια, ανεκτικότητα και μονοθεϊσμός. Είναι δυνατός ένας Διαθρησκειακός Διάλογος;», αποφασίσαμε να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα και να αγγίξουμε την καρδιά του σύγχρονου ιεραποστολικού προβληματισμού, που δεν είναι άλλος από την ανάγκη ή δυνατότητα διατύπωσης μιας θεολογίας των θρησκειών.
Αν ο διαθρησκειακός διάλογος επιβεβαιώνεται σε ανώτερο Ορθόδοξο επίπεδο (όπως διατυπώθηκε στο τελευταίο μήνυμα των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών) και εμφανίζεται στις μέρες μας ως αδήριτη αναγκαιότητα σε αυστηρά επιστημονικό, πολιτικό, και κοινωνικό επίπεδο, δεν συμβαίνει το ίδιο και σε θεολογικό, και κυρίως σε ιεραποστολικό, επίπεδο. Ιδιαίτερα στον χώρο της χριστιανικής ιεραποστολής ο διαθρησκειακός διάλογος ως τμήμα και μεθοδολογία της χριστιανικής μαρτυρίας, συνάντησε από την πρώτη κιόλας στιγμή τεράστιες αντιδράσεις.
Ο διαθρησκειακός δηλαδή διάλογος δεν στοχεύει απλώς στο να εξαλείψει την εχθρότητα και τις εχθροπραξίες μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικών θρησκειών – γι’ αυτό κυρίως ενδιαφέρονται οι μεγάλες δυνάμεις, αλλά μόνο για τη σταθερότητα της παρούσας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων και του οικονομικού status quo.
Στις μέρες μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν μια πνευματικότητα που δεν είναι σεχταριστική, αλλά ολιστική, μια πνευματικότητα την ποία, όπως πιστεύουμε εμείς οι Ορθόδοξοι, ανοίγει τις καρδιές στους άλλους και δεν δημιουργεί έχθρα για τους άλλους, ακόμη και θρησκευτική και θεολογική αντιδικία με τους άλλους.
Οι πάντες σήμερα αναμένουν από τις θρησκευτικές κοινότητες να συμβάλουν στην ευημερία του κόσμου, και δεν ανέχονται οι θρησκείες να αποτελούν έναν ακόμη παράγοντα διαίρεσης, μια ακόμα δύναμη κατακερματισμού. Προσδοκούν απ’ αυτές να είναι πηγή συμφιλίωσης και θεραπείας, και από τους χριστιανούς να καταθέτουν την μαρτυρία τους ως οι κατ’ εξοχήν «διάκονοι της καταλλαγής», αφού «τὰ πάντα ἐκ τοῦ Θεοῦ τοῦ καταλλάξαντος ἡμᾶς ἑαυτῷ διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καὶ δόντος ἡμῖν τὴν διακονίαν τῆς καταλλαγῆς» (Β΄ Κορ 5,18). Στο παγκόσμιο ιεραποστολικό συνέδριο που συνήλθε το 2005 στην Αθήνα η ιεραποστολή ως κοινή χριστιανική μαρτυρία, και κυρίως ως διακονία τῆς καταλλαγῆς, προβλήθηκε. Ο π. Ιουστίνος Κεφαλούρος, μεταπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Θεολογίας, θα μας θυμίσει τι πρέσβευε ο πρώτος «διάκονος της καταλλαγής» της νεώτερης μεταπολεμικής Ορθοδοξίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, για τα άλλα θρησκεύματα.
Αυτή όμως η αδήριτη ανάγκη διαθρησκειακού διαλόγου δεν ήταν πάντοτε αυτονόητη στο παγκόσμιο χριστιανικό ιεραποστολικό κίνημα. Για 50 και πλέον χρόνια τόσο σε πολυμερές, όσο και σε αυστηρά ομολογιακό, επίπεδο οι χριστιανοί ήταν αρνητικά διακείμενοι στην αποδοχή του διαθρησκειακού διαλόγου ως θεμιτό «ιεραποστολικό παράδειγμα». Ήταν ο Ορθόδοξος μητροπολίτης του Όρους του Λιβάνου Georges Khodr που πρώτος κατά την δεκαετία του ’70 υποστήριξε με πάθος την αναγκαιότητά του, με βάση την «οικονομία του Αγίου Πνεύματος». Υπογράμμισε πως μια χριστοκεντρική θεολογία διαχωρίζει το Χριστό από το μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Πέρα από την υποστατική αυτονομία του Πνεύματος, υπογράμμισε ότι η έλευση του Αγίου Πνεύματος στον κόσμο δεν είναι υποδεέστερη από αυτή του Υιού, αλλά ούτε και μια απλή λειτουργία του Λόγου. Ανάμεσα στην «οικονομία του Υιού» και την «οικονομία του Πνεύματος υπάρχει μια αμοιβαιότητα. Από τη στιγμή που το Πνεύμα «όπου θέλει πνει» (Ιω. 3,8) δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, υποστήριζε, τις μη-χριστιανικές θρησκείες ως σημεία στα οποία επενεργεί το Άγιο Πνεύμα. Ο Khodr θεωρούσε πως το κύριο ιεραποστολικό μας έργο είναι «να ακολουθήσουμε τα ίχνη του Χριστού όπως αυτά γίνονται αισθητά στις σκιές των άλλων θρησκειών» Ο Δρ.Θ. του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ και Αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών του Αμερικανικού Κολλεγίου στο γνωστικό αντικείμενο «Θρησκείες του κόσμου», κ. Νικόλαος Δημητριάδης θα μας υπενθυμίσει την Ορθόδοξη συμβολή στο διαθρησκειακό διάλογο και τη θεολογία των θρησκειών.
Με την συμβολή της Ορθόδοξης πνευματολογίας άρχισε σε ευρύτερο διαχριστιανικό επίπεδο να διευρύνεται το θεολογικό όραμα και να αλλάζει ριζικά η έννοια της χριστιανικής μαρτυρίας με τις ποικίλες μορφές ιεραποστολικής δράσης. Εξ ου και οι σπασμωδικές αντιδράσεις τόσο των ακραίων συντηρητικών προτεσταντικών ομάδων, όσο και μερικών εκ αυτοαποκαλούμενων γνήσιων ή υπερ-ορθοδόξων. Προβάλλει, λοιπόν, επιτακτικό το ερώτημα: ποια είναι τα όρια της εν Χριστώ σωτηρίας; Είναι δυνατόν να νομιμοποιούνται έστω και κατ’ ελάχιστον τα άλλα ζωντανά θρησκεύματα; Ποιες μπορεί να είναι οι βιβλικές και πατερικές καταβολές για μια τέτοια θεώρηση;
Αναμφίβολα, τόσο στην Αγία Γραφή όσο και στην μακραίωνη Παράδοση της Εκκλησίας υπάρχουν στοιχεία που οδηγούν στη θεώρηση των άλλων θρησκειών ως ανθρώπινων κατασκευών, όπως βέβαια υπάρχουν και μαρτυρίες που ενώ αναγνωρίζουν το Ιησού Χριστό ως τον μοναδικό σωτήρα του κόσμου, και την Εκκλησία του ως κιβωτό σωτηρίας, αναγνωρίζουν τη σωστική παρουσία του Θεού και πέραν των ορίων της Εκκλησίας, κυρίως με βάση την «οικονομία του Αγίου Πνεύματος», παράλληλα βέβαια και στον ίδιο βαθμό με την «οικονομία του Υιού». Από θεολογικής απόψεως, λοιπόν, και κυρίως στα πλαίσια της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης, είναι δυνατή μία σύνθεση των δύο αυτών θέσεων, που αποτελούν εξ ίσου ουσιαστικά στοιχεία της χριστιανικής πίστεως; Η Ορθόδοξη θεολογία θα πρέπει να βασίζεται στην καθολικότητα της χριστιανικής παράδοσης, ή σε επιλεκτικά στοιχεία που τις περισσότερες φορές αντανακλούν προσωπικές φοβίες και ιδεολογικές συντηρητικές ή φιλελεύθερες αντιλήψεις; Σε τελευταία ανάλυση, είναι δυνατή, θεμιτή, ή εφικτή μια θεολογία των θρησκειών; Στο θέμα αυτό επιχειρεί μια προκαταρτική εξέταση ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης π. Εμμανουήλ Κλάψης με την εισήγησή του «Προς μία θεολογία των θρησκειών. Η παγκόσμια εν Χριστώ σωτηρία», στην οποία θα παρουσιάσει τον προβληματισμό Ελλήνων δογματολόγων που μίλησαν για την παγκοσμιότητα της σωτηρίας και προσπάθησαν να διαμορφώσουν μια Ορθόδοξη θεολογία των θρησκειών.
Αλλά και από τον ευρύτατο χώρο της Πατερικής θεολογίας ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ κ. Γεώργιος Μαρτζέλος θα μας παρουσιάσει σήμερα τη «Θεολογία του σπερματικού λόγου και τη σημασία της για τους χριστιανικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους», ενώ αύριο ο υποψ. Διδάκτορας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ και Νομικός, κ. Στυλιανός Χαραλαμπίδης, θα μας αναπτύξει την «Μαρτυρία της Πατερικής Παράδοσης» για μια θεολογία των θρησκειών.
Πηγή : Amen.gr
Σχόλιο: Οι κατάλληλοι άνθρωποι στην κατάλληλη θέση. Δέν νομίζουμε να υπάρχει πιό κατάλληλος άνθρωπος απο τον γόη τον Μαρτζέλο, να μας μιλήσει για τον σπερματικό λόγο. Ούτε απο τον Βασιλειάδη να μας μιλήσει για την Θεολογία των θρησκειών, διότι είναι ο μοναδικός καθηγητής πανεπιστημίου ο οποίος δέν ξέρει τί λέει. Έχουμε αναρτήσει το "περί διαλόγου" του Panikkar, όπου δηλώνεται απερίφραστα ότι ο διάλογος ιδρύει μία νέα θρησκεία. Είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό που λέει ο Βασιλειάδης ότι ερευνάται μία Θεολογία των θρησκειών. Κάθε θεολογία αντιστοιχεί σε μια μικρή θρησκεία κ.Βασιλειάδη.
Ήταν ο Ορθόδοξος μητροπολίτης του Όρους του Λιβάνου Georges Khodr που πρώτος κατά την δεκαετία του ’70 υποστήριξε με πάθος την αναγκαιότητά του, με βάση την «οικονομία του Αγίου Πνεύματος».
Έχουμε αναρτήσει όλη την ιστορική πορεία αυτής της ιστορικής αιρέσεως που εισάγει η Ακαδημία Βόλου και η σχολή Θεσσαλονίκης και η οποία σε συνδυασμό με την σχολαστική θεολογία του Ζηζιούλα που είναι το θεμέλιο της αποτελεί την ΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ. Η Θεολογία αυτή παρουσιάζεται στο blog μας με τον Τίτλο Ο Αποκρυφισμος του Γερμανικου ιδεαλισμού.
Για όποιον ενδιαφέρεται.
ΕΠΙΣΗΣ: Mητροπολίτης Geevarghese Coorilos - ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου