Συνέχεια από:Παρασκευή, 4 Μαρτίου 2016
Προλεγόμενα σε μία φιλοσοφική χριστολογία.Του Xavier Tilliette.
CHRISTUS SUMMUS PHILOSOPHUS.
1.Σπινόζα.
Το υπερβατικό σημείο, το λαμπρό, της αξιοπρέπειεας του Χριστού σαν φιλοσόφου σώθηκε απο την διάσημη έκφραση του Σπινόζα, Summus Philosophus, κατ' εξοχήν φιλόσοφος! Αυτή η έκφραση διατηρήθηκε απο τον Λάμπνιτς στις σημειώσεις του με τηλεγραφικό στύλ, μετά την συζήτησή του με τον Tschirnhaus. Αυτές οι σημειώσεις γράφτηκαν πρός το τέλος του 1675, τότε που ο νεαρός Λάιμπνιτς ετοιμάζετο για την ευρωπαϊκή του μόρφωση. Αλλά δημοσιεύτηκαν μόνον το 1889. Ο συνομιλητής του, 25 χρονών τότε, τον οποίο ο Herder ονομάζει εκλεκτό του Ήλιου, ονειρευτής και μαθηματικός, έδωσε οπωσδήποτε ένα δικό του χρώμα στις εξομολογήσεις και απέδωσε μία εικόνα των ονείρων του στον Σπινόζα. Μιλά λοιπόν για μετενσωμάτωση, για περιπλάνηση και μετανάστευση των ψυχών, για διαισθητική γνώση! Και αυτή η μετανάστευση των ψυχών ανακοινώνει ούτε λίγο ούτε πολύ την παλιγένεση του τέλους της εκπαίδευσης του ανθρωπίνου γένους τού Λέσσινγκ!
Η γοητεία που ασκησε ο Χριστός στον Σπινόζα, κάτι που μοιάζει να αντιφάσκει τόσο μέ την Εβραϊκή του κληρονομιά όσο και μέ τον ορθολογισμό τής Ηθικής του, φέρνει σε δύσκολη θέση πολλούς αναγνώστες του οι οποίοι στις Χριστολογικές αξιολογήσεις βλέπουν μόνο ψεύδος, διττότητα, διπλωματία και σκοπιμότητα. Εάν αποκλείσουμε την προσβλητική ιδέα της διττότητος, πώς θα μπορέσουμε όμως να φέρουμε σε συμφωνία τον θαυμασμό απέναντι στον Χριστό και την σωτηρία που έφερε, με το δόγμα της διανοητικής σωτηρίας; Μπορούμε να εναρμονίσουμε την ιστορικο-κριτική θέση της πραγματείας (trattato) με τα θεωρήματα τού πέμπτου βιβλίου της Ηθικής; Μερικοί σκέπτονται ότι είναι πολύ δύσκολο, άν όχι αδύνατον. Μίλησαν ακόμη καί για εξέλιξη. Το εγκώμιο τού Χριστού πρέπει να ήταν ένα υπόλειμμα της νεότητος. Μερικοί τέλος το εξέλαβαν σαν μία ευχή: ο Αλέξανδρος Matheron έγραψε: " Ακόμη και άν ο Χριστός δέν έχει κάποιον ρόλο στο σύστημα, τουλάχιστον επιτρέπει στον φιλόσοφο, μ' έναν προσωπικό τόνο κατά κάποιο τρόπο, να πιστέψει στην επιτυχία τής προσπάθειάς του".
2. Το εγκώμιο του Χριστού.
Η αφιέρωση δέν είναι υποκριτική στα σίγουρα! Αλλά ο Χριστός αυτός είναι κάτι περισσότερο απο ένα έμβλημα, ένα μοντελλο; Σε ποιά βεβαιότητα στηρίζεται ο Σπινόζα για να ταυτίσει τον σοφό με τον Χριστό, την ιδέα του Θεού και το πνεύμα τού Χριστού; Ο ίδιος ο Matheron μάς διευκρινίζει επ'αυτού: ο Χριστός του Σπινόζα διδαξε μία καθολική θρησκεία η οποία μπορεί με κάποιο τρόπο να ελαχιστοποιηθεί σε ένα ελάχιστο πιστεύω επτά προτάσεων και να εισαχθεί στο νοησιαρχικό δόγμα. Ήταν ένας Χριστός τού Σπινόζα λοιπόν και γι'αυτό φιλόσοφος και υπέρτατος φιλόσοφος που του επέτρεψε να προχωρήσει πέραν του Σολομώντος και του Σπινόζα του ιδίου, διότι ο Χριστός γνώρισε επαρκώς τα θεία σχέδια τα σχετικά με την σωτηρία των ανθρώπων, των οποίων η κατανόηση διαφεύγει απο τον Σπινόζα!
Μια διφορούμενη Χριστολογική σκέψη λοιπόν αυτή του Σπινόζα, αλλά είναι σίγουρο ότι η κεντρική θέση τής πραγματείας-η σωτηρία των ανοήτων-δέν θα μπορούσε να είχε επεξεργαστεί χωρίς την απόκρυφη αναφορά στον Χριστό. Ο Matheron προσφέρει ένα κλειδί κατασκευασμένο απο τον Σπινόζα για την νόηση τού Χριστού στην μεγαλοπρέπεια της. "Ώστε να εδραιωθεί στις προυποθέσεις τού Σπινόζα μία αυστηρή αναπαράσταση τού φιλοσόφου Χριστού, μία προβολή μυστικιστική τού φιλοσοφικού ιδανικού. [αρχίζει η σιωπηλή κατασκευή του υπέρ-Εγώ].
Όμως παρόλη την δυσκολία που παρουσιάζει η διακριτικότητα τού Σπινόζα, η οποία συνορεύει σχεδόν με την απόκρυψη, θα προσπαθήσουμε με μεγάλη προσοχή να κατασκευάσουμε ένα Χριστολογικό κλειδί στην ερμηνεία τού Σπινοζισμού. Εάν η φιλοσοφία είναι δεμένη στον Χριστό, εάν ο Χριστός δοξάζει και τιμά την φιλοσοφία, τότε το Είναι του και η σκέψη του ξανακυλούν στην φιλοσοφία. Είναι άξια να τον δεχθεί. Θα αρκέσει να επαναλάβουμε μερικές φράσεις του Εγκωμίου!
"Πιστεύω ότι κανείς δέν έφτασε σ' έναν τέτοιο βαθμό τελειότητος υπεράνω όλων, εκτός του Χριστού, στον οποίο τα αξιώματα του Θεού, τα οποία οδηγούν στην σωτηρία των ανθρώπων, απεκαλύφθησαν, όχι μόνον με λέξεις ή με οράματα, αλλά αμέσως. Έτσι ο Θεός μέσω τού Νού τού Χριστού απεκαλύφθη στους αποστόλους, όπως μία φορά είχε αποκαλυφθεί στον Μωυσή μέσω μιάς αέρινης φωνής. Και μ' αυτή την έννοια μπορούμε να πούμε επίσης ότι η σοφία τού Θεού, δηλαδή η υπεράνθρωπη σοφία, έλαβε στον Χριστό την φύση του ανθρώπου και ότι ο Χριστός υπήρξε η οδός της σωτηρίας. Ενώ ο Μωυσής μιλούμε με τον Θεό πρόσωπο με πρόσωπο, ο Χριστός αντιθέτως επικοινώνησε με τον Θεό απο τον νού σε νού! (Θεολογικό- πολιτική πραγματεία). Για τον Χριστό πρέπει να σκεφθούμε ότι προσέλαβε τα πράγματα με τρόπο ορθό και αληθινό. Διότι ο Χριστός δέν υπήρξε τόσο ο προφήτης, όσο το στόμα του Θεού. Μέσω του νού του Χριστού ο Θεός απεκάλυψε ορισμένα πράγματα στο ανθρώπινο γένος. Απο το γεγονός ότι ο Θεός απεκαλύφθη στον Χριστό, δηλαδή στον νού του, με άμεσο τρόπο, και όχι όπως στους προφήτες μέσω λέξεων και εικόνων, κατανοούμε ότι ο Χριστός γνώρισε αληθινά δηλ. κατενόησε τα αποκαλυφθέντα. Διότι τότε μόνον ένα πράγμα κατανοείται, όταν γίνεται αντιληπτό με τον ίδιο καθαρό νού, χωρίς λέξεις ή εικόνες. Ο Χριστός λοιπόν γνώρισε και κατενόησε τα αποκαλυφθέντα με κατάλληλο και αληθινό τρόπο, και εάν τα προώθησε με την μορφή τού νόμου, το έκανε λόγω τής άγνοιας, και της εχθρότητος του όχλου. Για το οποίο πράγμα σ'αυτό το σημείο προσαρμόστηκε στην νοοτροπία του λαού!"
Φωνή τού Θεού, ώς Θεός ενδιάμεσος του Θεού, ο Χριστός είναι ασυγκρίτως, μία παρακαταθήκη των Θείων μυστικών. Παρ'όλα αυτά ο Σπινόζα απωθεί τους δογματικούς όρους της Εκκλησίας: ο Θεός έγινε άνθρωπος, ο Λόγος απέκτησε σώμα. Αυτοί οι όροι είναι παρανοικοί, ένας τετραγωνισμένος κύκλος. Εξίσου πρέπει να διαχωριστούν η ζωή και ο θάνατος του Χριστού απο την ανάστασή Του. Η ανάσταση σύμφωνα με το σώμα είναι αλληγορική, υπάρχει μόνον πνευματική ανάσταση!
Ο Χριστός αναστήθηκε απο τους νεκρούς, γράφει στον Oldenburg, καθότι και στην ζωή και στον θάνατο έδωσε ένα ξεχωριστό παράδειγμα αγιότητος και κατά συνέπεια ανασταίνει απο τον θάνατο τους μαθητές του καθόσον αυτοί ακολουθούν αυτό το παράδειγμά του ζωής και θανάτου".
Γνωρίζουμε λοιπόν τον Χριστό κατά το πνεύμα και δέν είναι αναγκαίο να τον γνωρίσουμε κατά το σώμα, με τα σωματικά μας μάτια, τον Χριστό του σώματος. Ο Χριστός μάς άφησε το πνεύμα του και το πνεύμα του Χριστού είναι ο μοναδικός και διπλός νόμος τής ηθικής, η αγάπη του Θεού και του πλησίον. Γι'αυτό και όποιος σκοτώνει τους δίκαιους και τους αγαθούς πρέπει να ονομασθέι εχθρός τού Θεού. Εάν η αγάπη του Θεού είναι τόσο δυνατή ώστε να περιλαμβάνει την πίστη στο έλεος του, μπορούμε να πούμε ότι αυτή είναι "η γνώση του Θεού κατά το πνεύμα" και να βεβαιώσουμε για τον Θεογνώστη ότι "ο Χριστός είναι μέσα του". Ο Χριστός του Σπινόζα είναι ο εσωτερικός Χριστός, ο οικείος. Αυτός είναι ο "αιώνιος Υιός του Θεού", ο σοφία του-ή ο νούς του. [τα πρώτα χαρακτηριστικά του Puer aeternus διαγράφονται ήδη. ο Ευνουχισμός του Χριστιανού].
Ο Σπινοζισμός είναι ένας υπονοούμενος ανώνυμος Χριστιανισμός!
Συνεχίζεται
ΣΧΟΛΙΟ: Αυτός είναι ο δύσβατος δρόμος πού διήνυσε η διά-νοια γιά νά φτάσει στό πρόσωπο. Η Δυτική φιλοσοφία αρχής γενομένης από τόν Αυγουστίνο καί τόν Ακινάτη δέν είναι πλέον φιλοσοφία. Είναι η ακαδημαική θεολογία.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου