Μουσική:Τρίτη Όχθη
Το ποίημα "Αποκριτική Γραφή" γράφτηκε από τον Κωστή Παλαμά το Μάιο του 1908, ως απάντηση σε μια επιστολή του Ανδρέα Καρακαβίτσα, από την οποία μάλιστα ο ποιητής παραθέτει τη φράση "εγώ γυρίζω, γυρίζω, και κάνω τον άνεμο κουβάρι...".
Βρήκαμε το ποίημα στον 10ο τόμο των Απάντων του Κωστή Παλαμά (σ. 356), που πραγματοποιήθηκε με την επιμέλεια του «Ιδρύματος Κωστή Παλαμά», αποτελεί τη μόνη έγκυρη έκδοση του έργου του ποιητή, και περιέχει τις συλλογές: Σατυρικά Γυμνάσματα, Ο Ποιητής και τα Νιάτα, Η Πολιτεία και η Μοναξιά.
Μελοποιήσαμε πέντε από το σύνολο των δώδεκα στροφών του ποιήματος, με την πρόθεση να μιλήσουμε για το σήμερα, ακουμπώντας στην ιστορία, όπως την έζησε και την αποτύπωσε ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της λογοτεχνίας μας.
"Αποκριτική Γραφή"
Γύριζε, μη σταθείς ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη,
ο ψεύτης είδωλο είν' εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια,
η Αλήθεια τόπο να σταθή μια σπιθαμή δε θάβρη.
Αλάργα. Μόρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.
Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη·
κάθε σπαθί, κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι,
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός και μπουντρούμι το σπίτι.
Από θαμπούς ντερβύσηδες και στέρφους μανταρίνους
κι από τους χαλκοπράσινους η πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρηδες! Χαρά στους αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.
Γύρω μου αδιάφοροι κι οχτροί, και ουρλιάζουνε μπροστά μου,
κ' εμέ μ' αδράχνει ένας θυμός κ' ένας σκοπός με πάει·
κ' ένα παλιό τραγούδι μου, μέσ' απ' τη θάλασσά μου
ξανάρχεται στα χείλη μου, κύμα κι αφρός, και σπάει:
Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα,
ραγιάδες έχεις, μάννα γη, σκυφτούς για το χαράτσι,
κούφιοι κι οκνοί καταφρονάν τη θεία τραχιά σου γλώσσα,
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι,
και Μαμμωνάδες βάρβαροι, και χαύνοι λεβαντίνοι·
λύκοι, ώ κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
κ' οι χαροκόποι αδιάντροποι και πόρνη η Ρωμιοσύνη!
Και το επικό παλάτι, να! (για σένα εγώ το υψώνω,
κορώνα του βυζαντινού θυμού, Βουλγαροχτόνε),
το παρατώ· πολεμική καστέλλα θεμελιώνω.
Είν' εδώ μέσα οι βούλγαροι και οι τούρκοι και μας τρώνε.
Το Τότε μια για πάντα πάει· γεννήσου από το Τώρα,
γκρεμιστή, πλάστη, φύσηξε το φύσημά σου, ώ μάγε,
σκολαστικός και ρουσφετλής ρημάζουνε τη χώρα·
βουλγαροκτόνε φρύαξε, και ρίξου, Τουρκοφάγε!
(Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΑΞΙΑ 1908)
Γλωσσάρι:
-Μανδαρίνος : ο όρος χρησιμοποιείται για κάθε δημόσιο υπάλληλο ή αξιωματούχο που υπηρετεί τυφλά τους ανώτερούς του, με μοναδικό σκοπό την άνοδό του στην ιεραρχία.
-λογοκόποι : αυτός που λέει μεγάλα λόγια, που υπόσχεται πολλά και δεν κάνει τίποτε
-Ο Ζωίλος ήταν ρήτορας από την Αμφίπολη που έζησε μεταξύ 285-247π.Χ. Κατηγορούσε με μικρόλογα τον Όμηρο, γι αυτό επονομάστηκε Ομηρομάστιξ και για τη δηκτική του γλώσσα γενικά κύων ρητορικός.
-Χαροκόποι : χαρά+κόπος, γλεντζές
-Πιστικός : ὁ ἐμπεπιστευμένος τὴν φύλαξιν ποιμνίου, ποιμήν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου