ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ (1).

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ.

του CORNELIO FABRO.

ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΥΠΑΡΚΤΟ.

1. Υπαρξισμός και μεταφυσική: η ασάφεια του θέματος!

         

Εάν η σύγχρονη αντίθεση τής φιλοσοφίας, η οποία ορίζεται σαν μία επιστροφή στο Είναι ενάντια στην κυριαρχία τής σκέψης, η οποία ενορχηστρώθηκε απο τον υπερβατικό ιδεαλισμό, μπορεί να αναγνωρισθεί, δέν είναι όμως εξίσου προφανής η ακριβής πραγματικότης αυτού του Είναι, το οποίο ο υπαρξισμός ισχυρίζεται ότι αντιπαραθέτει στην σκέψη, ούτε η σημασία τής παρουσίας του, τού περιεχομένου του, τού πραγματικού θεμελίου του, των επιπέδων του. Το πρόβλημα είναι τόσο δύσκολο καθώς οι υπαρξιακές φιλοσοφίες συναντώνται μόλις και μετά βίας στον κοινό ασαφέστατο παρονομαστή στην θέση του Είναι τής υπάρξεως εναντίον της ουσίας! Όμως η αντίθεση, μ'αυτούς τους όρους μένει ασαφής και ασύλληπτη.

          Το αποδεικνύει το γεγονός ότι οι ξεχωριστοί υπαρξισμοί για να διορθώσουν την δική τους ερμηνεία τής υπάρξεως, αναγκάστηκαν να προστρέξουν σε έναν "καθορισμό" τού Είναι όπως συναντάται σε συστήματα ή κατευθύνσεις των οποίων ανακοινώνουν την υπέρβαση. Αυτή η πρωταρχική "επιλογή" τού Είναι, η κατεύθυνση δηλαδή πρός μία εκφρασμένη ή σιωπηλή πρός μία ακριβέστατη οντολογική προοπτική, είναι το μόνο άξιο κριτήριο για να διακρίνουμε και να συλλάβουμε τους διάφορους υπαρξισμούς απο το εσωτερικό τών προβληματισμών τους!

          Διότι πράγματι η νέα φιλοσοφία απαιτεί  μία δική της συνολική σημασία, δηλαδή ακυρωτική, ώς πρός την συνολική άρθρωση τής δυτικής σκέψης, και ιδιαιτέρως τής μοντέρνας σκέψης: Το Είναι τής υπάρξεως παρουσιάζεται σαν η καθαρή ιστορικότης τού ανθρωπίνου είναι, σαν το αληθινό είναι καθαυτό, οριζόμενο και αποτελούμενο απο το παράδοξο είναι-για -τον άλλο, το οποίο εξαπλώνεται στην έκταση του χρόνου. Η αντιμεταφυσική στάση η οποία κυριάρχησε τους τρείς τελευταίους αιώνες στην δυτική σκέψη συγκεντρώνεται και δυναμώνει στον υπαρξισμό με ένα αίτημα δραματικής κάθαρσης, με μία ριζικότητα η οποία δέν υπήρξε ποτέ εώς τώρα. Διότι μέχρι τώρα το Είναι τόσο στον ρεαλισμό, όπως και στον ιδεαλισμό ήταν φιλτραρισμένο και καθοδηγείτο απο την ουσία, που ήταν η πρώτη αρχή, προφανής καθαυτή και προσβάσιμη σε κάποια μορφή εμπειρίας ή στοχασμού.

          Σήμερα όμως το θεμέλιο έχει μετατοπιστεί απο την ουσία στο Είναι, στο οποίο παραπέμπει κάθε παρουσία και η ίδια η δυνατότης τής αλήθειας. Ας κρατήσουμε όμως καθαρά στον νού μας πώς το Είναι στο οποίο παραπέμπει η ύπαρξη δέν είναι καθόλου το Είναι το οποίο έχει θεωρηθεί σαν ο τελευταίος όρος των ουσιών-κάτι που πλησιάζει στο ens omnino indeterminatum του Σχολαστικισμού, εκείνου όμως που το κατέστησε περίπου ένα genus generalissimum ή στο "καθαρό Είναι" (reines sein) του Χέγγελ το οποίο είναι κενό απο κάθε περιεχόμενο και ταυτόσημο με το Μηδέν. Το Είναι δέν υπολογίζεται ούτε σαν ένα περιεχόμενο ("υποκείμενο" στατικό) με τον τρόπο της παραδοσιακής μεταφυσικής, ούτε σαν "λειτουργία" σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης του μοντερνισμού και ιδιαιτέρως του Κάντ και του υπερβατικού ιδεαλισμού (το Είναι συνδετικό υποκειμένου κατηγορήματος, το οποίο αναφέρεται στο υποκείμενο σαν προοδευτικότης). Το Είναι δέν μπορεί να παρουσιασθεί ούτε σαν αποτέλεσμα συνθέσεως (τέτοιο είναι το όν, όχι το Είναι) αλλά και ούτε όπως το ενεργεία που είναι η καθολική αρχή του όλου, σε σχέση με το οποίο κάθε ξεχωριστή πραγματικότης και ιδιαιτέρως το ανθρώπινο είναι πρέπει να ορισθούν σαν στιγμές, φαινόμενα ή κάτι επουσιώδες απέναντι στην αλήθεια και στην μοίρα τού ιδίου του Είναι! Το Είναι δέν παρουσιάζεται ούτε παρουσιάζει τον εαυτό του, ούτε πρίν ούτε μετά, καθαυτό, αλλά μόνον στο "άλλο" που είναι το όν, δηλαδή στην ύπαρξη. Το Είναι είναι αυτό λόγω τού οποίου κάθε άλη παρουσία παρουσιάζεται και επομένως πρέπει να το σκεφθούμε σαν την παρουσιαστικότητα και την παρουσίαση κάθε παρουσίας.

          Μοιάζει σχεδόν σαν ο υπαρξισμός να έχει ξαναρίξει το a'priori του Καντιανού ιδεαλισμού και του μετα-καντιανισμού απο την γνώση πάνω στο ίδιο το Είναι. Μόνο που αυτό είναι εν μέρει σωστό και μόνον σαν πιό άμεση ιστορική πρόοδος, καθότι το Είναι συλλαμβάνεται απο τον υπαρξισμό σαν η δυνατότης παρουσιάσεως κάθε παρουσίας. Οφείλουμε να την ονομάσουμε υπαρβατική αυτή την δυνατότητα που εκφράζει το ίδιο το Είναι, αλλά η υπερβατικότης χρεώνεται και παραμένει απο την εδώ μεριά κάθε συγκεκριμένου καθορισμού ή οντικού ορισμού τού Είναι, και ιδιαιτέρως, πέρα απο κάθε δυαλισμό του υποκειμένου και του αντικειμένου, ύλης και πνεύματος, φύσεως και Θεού. Αυτό είναι θεμελιώδες για να συλλάβουμε την στάση τού υπαρξισμού απέναντι στα προβλήματα του Θεού, της ψυχής και του κόσμου στα οποία η παραδοσιακή μεταφυσική εμπιστευόταν την λύση του προβλήματος του Είναι. Εδώ όμως το Είναι δέν λύνεται αλλά είναι αυτό το ίδιο που λύνει το πάν, καθότι παρουσιάζει, καθότι προσφέρει την έλλαμψη, για το άνοιγμα μέσα στο οποίο μπορεί να εμφανισθεί το ουσιώδες. Η υπερβατικότης τού Είναι που καθιστά δυνατή την παρουσία και την εμφάνιση κάθε παρόντος στην ύπαρξη, τόσο αν αυτό είναι ένας βράχος, ένα πουλί, ένας όμοιός μου ή ο ίδιος ο Θεός, πρέπει να γίνει κατανοητή σαν το απεριόριστο άνοιγμα, στο οποίο αντιπαραβάλεται το ανεξάντλητο τής υπάρξεως μέχρις ότου υπάρχει "χρόνος".

          Ο άνθρωπος βρίσκεται ριγμένος σ'αυτό το "άνοιγμα" και δέν υπάρχει ανάγκη να το επιδιώξουμε ή να το αποδείξουμε. Αυτό το ίδιο αναλαμβάνει να φανερωθεί στην ύπαρξη με τρόπους οι οποίοι πολύ συχνά δέν είναι ευχάριστοι και μάλιστα είναι βάρβαροι. Να αφεθούμε σ'αυτό το άνοιγμα είναι να επιτρέψουμε να είναι η αλήθεια του Είναι, είναι να είμαστε στην αλήθεια. Να επιτρέψουμε το υπάρχον να είναι στο άνοιγμα του Είναι, είναι να αποφασίζουμε για την αλήθεια του Είναι. Είναι η ελευθερία γι'αυτό που αποτελεί την ουσία της αλήθειας του Είναι!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.