ΤΑΜΙΩΛΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ - Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ (3)

Συνέχεια από: Πέμπτη 6  Αυγούστου 2020

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1) Η καταπληκτική επικαιρότητα πού παρουσιάζει το θέμα στή σύγχρονη εποχή (συνέχεια)

Είναι γεγονός πως στις μέρες μας υπάρχει διάχυτος ένας οικο-αποκαλυπτισμός32, δηλαδή μια γενικότερη ανησυχία για μια αποκαλυπτικών διαστάσεων φθορά και καταστροφή του οικοσυστήματος που είτε έχει ήδη συντελεσθεί είτε προοιωνίζεται από διάφορα γεγονότα. Αυτός ο οικο-αποκαλυπτισμός δεν περιορίζεται στους θρησκευτικούς κύκλους αλλά απλώνεται σε όλα τα φάσματα της κοινωνίας, από τους κύκλους των επιστημόνων και της διανόησης μέχρι και τα λαϊκά στρώματα. Και εστιάζει την προσοχή του όχι στην κοινωνική αποσάθρωση ή την έκπτωση των ηθών αλλά στην οικολογική καταστροφή.

Εξ άλλου οι διαπιστώσεις αλλά και οι προβλέψεις κάποιων περιβαλλοντολόγων είναι τόσο δυσάρεστες και απαισιόδοξες, και οι αναλύσεις τους τόσο δυσοίωνες, που σε κάποιες περιπτώσεις συναγωνίζονται σε ένταση και τις σχετικές καταστροφολογικές αναφορές τής Αποκάλυψης, χωρίς, ταυτόχρονα να περιέχουν το αισιόδοξο μήνυμα τής τελευταίας33.

Από την εποχή της ανακάλυψης τής πυρηνικής βόμβας η επιστημονική εξέλιξη μετατράπηκε από πανάκεια σε κίνδυνο πρώτου μεγέθους για την ανθρωπότητα. Είναι γνωστή η δήλωση τού Οppenheimer μετά την έκρηξη τής πρώτης πυρηνικής βόμβας ότι « έγινα ο πατέρας του θανάτου και ο καταστροφέας των κόσμων »34. Ήταν η πρώτη φορά που επιστήμονες μιλούσαν τόσο αρνητικά για επιτεύγματά τους και για τους εαυτούς τους με εξαίρεση ίσως την περίπτωση του Άλφρεντ Νόμπελ, που και αυτού, όμως, η εφεύρεση ήταν μεν καταστροφική για τους ανθρώπους αλλά όχι για το περιβάλλον. Η εποχή που οι επιστήμονες θεωρούνταν σε κάθε περίπτωση ευεργέτες τής ανθρωπότητας είχε πλέον περάσει ανεπιστρεπτί. Το όνειρο έγινε εφιάλτης.

Την δεκαετία του 70 η κοινωνία ερχόταν αντιμέτωπη με δηλώσεις διαπρεπών επιστημόνων που κάθε άλλο παρά αισιόδοξες ήταν. Ο Dr George Wald, βραβευμένος με νόμπελ δήλωνε πως πίστευε ότι η ανθρωπότητα μάλλον δεν θα επιβίωνε για πολύ μετά το έτος 2000. Ο Dr Norman Borlaug, νομπελίστας και αυτός, έλεγε : « Είναι πολύ πιο αργά απ’ όσο νομίζει ο περισσότερος κόσμος. Το αν βρισκόμαστε πέντε ή δέκα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα, αυτό είναι συζητήσιμο »35.

Τα πράγματα, από τότε, δεν έχουν αλλάξει ιδιαίτερα. Και σήμερα, χωρίς αμφιβολία, υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι η επιστήμη πρέπει να αποσοβήσει τον κίνδυνο μιας επερχόμενης καταστροφής. Ο κορυφαίος αστροφυσικός Στήβεν Χώκινγκ δήλωσε ότι η ζωή στη Γη κινδυνεύει να εξαφανιστεί ως το τέλος του αιώνα μας και πρότεινε τον αποικισμό μακρινών πλανητών για την επιβίωση της ανθρωπότητας. Ο κοσμολόγος και βασιλικός αστρονόμος της Μεγάλης Βρετανίας, σερ Μάρτιν Ρις εκτίμησε ότι η πιθανότητα να συμβεί μια καταστροφή μεγάλης κλίμακας τον εικοστό πρώτο αιώνα είναι περίπου 50% 36. Οικολογικά μυθιστορήματα καταστροφής όπως « Το σμήνος » του Φρανκ Σέτσινγκ37 σκαρφαλώνουν στις πρώτες θέσεις των best sellers. Ταινίες οικολογικού-μελλοντολογικού περιεχομένου, όπως « Τhe day after tomorrow », « Armageddon » και « Deep impact », γίνονται « block busters ». Ένας πρώην Αμερικανός αντιπρόεδρος και υποψήφιος Πρόεδρος ηγείται τής προσπάθειας για την προστασία του περιβάλλοντος.

Βέβαια, δεν συμμερίζονται όλοι τις απαισιόδοξες προβλέψεις που αναφέραμε σχετικά με το αναστρέψιμο ή μη της κατάστασης του περιβάλλοντος. Υπάρχει ένα ολόκληρο φάσμα απόψεων που κυμαίνεται από την εντελώς απαισιόδοξη θέση τού μή αναστρέψιμου τής μόλυνσης του περιβάλλοντος, ως την απόλυτα αισιόδοξη τής βεβαιότητας για την αποκατάσταση τού πράσινου πλανήτη. Πάντως, οι απαισιόδοξες θέσεις είναι αυτές που κυριαρχούν και, σε κάθε περίπτωση, και μόνο το γεγονός ότι υπάρχει γενικευμένη συζήτηση γύρω από το θέμα δείχνει πολλά.

Ούτε λίγο ούτε πολύ προβλέπεται το τέλος της ύπαρξης τού ανθρώπου στον πλανήτη σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τα χρονικά περιθώρια, λοιπόν, ακόμη και σύμφωνα με τους επιστήμονες περιβαλλοντολόγους στενεύουν. Το τέλος τού ανθρώπου φαίνεται πως πλησιάζει. Αυτό, όμως, ούτως ή άλλως, συνδέεται σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία με τους έσχατους καιρούς και τον Αντίχριστο. Επομένως, πολύ φυσικά και δικαιολογημένα, η συζήτηση γύρω απ’ την υπόθεση τής μόλυνσης τού περιβάλλοντος και της καταστροφής τής γης μετατοπίζεται στο ζήτημα τής Χριστιανικής εσχατολογίας, και, οδηγεί σε συζήτηση για τους έσχατους καιρούς και τον Αντίχριστο.

Η ευρεία διάδοση που γνώρισε το 2003 το γεγονός ότι ο Isaak Newton υπήρξε κορυφαίος αποκαλυπτικός στοχαστής έπαιξε, επίσης, ένα σημαντικό ρόλο στην αύξηση τού ενδιαφέροντος για την χριστιανική εσχατολογία38. Εκτός από το σοκ που προκάλεσε σε όσους με ανοησία επέμεναν στην εδώ και καιρό ξεπερασμένη αντίληψη περί δήθεν αντίθεσης μεταξύ επιστημονικού θετικισμού και θρησκευτικού στοχασμού έφερε την εσχατολογία από το πεδίο της Θεολογικής έρευνας στην περιοχή τής επιστημονικής εξέτασης. Άλλωστε, δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο το ότι ο Newton, που θεωρείται ως ο μεγαλύτερος επιστήμονας και πατέρας τής σύγχρονης επιστήμης πέρασε μια ζωή μελετώντας τριάντα Βίβλους σε διάφορες γλώσσες και εκδόσεις και έγραψε 4500 σελίδες ερμηνεύοντας προφητείες του Δανιήλ και τής Αποκάλυψης και διατυπώνοντας πιθανές ημερομηνίες για το τέλος του κόσμου. Βέβαια, η δημοσίευση τής σχετικής επιστημονικής ανακοίνωσης δεν μετέτρεψε τους πάντες σε αποκαλυπτικούς στοχαστές. Οπωσδήποτε, όμως, τους έκανε πιο δεκτικούς απέναντι σε τέτοια θέματα και, εν πάση περιπτώσει, έφερε το θέμα στο προσκήνιο της επικαιρότητας.

Η τέταρτη αιτία επικαιρότητας του θέματος είναι η διάχυτη ανησυχία και ο φιλοσοφικός προβληματισμός σχετικά με την αδιόρατη, αόριστη και αδιευκρίνιστη απειλή τής απόλυτης τυραννίας, τού τέλειου ολοκληρωτισμού. Οι κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την αλματώδη ανάπτυξη τής τεχνολογίας προκάλεσαν την διατύπωση από ορισμένους διανοητές μιας ανησυχίας για την εμφάνιση ενός τέλεια ολοκληρωτικού καθεστώτος, μιας απόλυτα στυγνής παγκόσμιας τυραννίας, όμοια της οποίας δεν υπήρξε – εκ των πραγμάτων αφού έλειπαν τα μέσα, δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις – ποτέ άλλοτε στην ιστορία39. Οι George Orwell και Arthur Haxley με τα έργα τους « 1984 »40 και « Α Brave new world »41 αντίστοιχα, υπήρξαν οι κύριοι εκφραστές αυτού τού προβληματισμού, ο οποίος στην συνέχεια αναπαράχθηκε και εξακολουθεί να αναπαράγεται μέχρι σήμερα τόσο σε επίπεδο διανόησης όσο και σε πιο λαϊκό επίπεδο με αναγνώσματα φουτουριστικής φαντασίας και ανάλογες κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές παραγωγές. Αυτό το φανταστικό φουτουριστικό μοντέλο της απόλυτης τυραννίας και του κατ’ εξοχήν ολοκληρωτικού καθεστώτος αναπόφευκτα συνδυάστηκε με το πρόσωπο του Αντιχρίστου, ο οποίος ανέκαθεν θεωρούνταν πως θα είναι ο μεγαλύτερος δυνάστης όλων των εποχών και ο στυγνότερος τύραννος στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Η ανησυχία για την έλευση της απόλυτης τυραννίας μεταβλήθηκε σε ανησυχία για την έλευση του απόλυτου τυράννου, δηλαδή του Αντιχρίστου. Δεν είναι τυχαίο ότι στην βιβλιογραφία πολλών βιβλίων σχετικών με το θέμα του Αντιχρίστου παρατίθενται τα βιβλία που προαναφέραμε, ενώ στην περί Αντιχρίστου christian fiction ή σε σχετικές ταινίες είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς έντονο επηρεασμό απ’ τη σχετική ιδεολογία.

Όσον αφορά την επίδραση αυτού του προβληματισμού στην υπόθεση της « Αντιχριστολογίας » θα μπορούσαμε να πούμε πως εκτός απ’ το ότι ενίσχυσε την θέση του θέματος στην επικαιρότητα τού έδωσε και μια πιο σύγχρονη, πιο μοντέρνα εικόνα. Μια εικόνα που βρίσκεται πολύ πιο κοντά στη σύγχρονη πραγματικότητα από αντίστοιχες παλαιότερες που εξέφραζαν παλαιότερα, τεχνολογικά κοινωνικά και πολιτικά μοντέλα και πρότυπα. Ο Αντίχριστος απέκτησε πλέον μια σύγχρονη εικόνα42.

Ως πέμπτη αιτία επικαιρότητας του θέματος θα πρέπει να αναφέρουμε την φανερή και ανοιχτή δράση τών σκοτεινών δυνάμεων στον Δυτικό κόσμο, και την αναμονή και εξαγγελία από μέρους τους, του δήθεν επικείμενου τέλους του Χριστιανισμού και της εμφάνισης ενός νέου Μεσσία-Χριστού.

Είναι γεγονός πως η εποχή μας παρουσιάζει μια θλιβερή πρωτοτυπία σε σχέση με παλαιότερες εποχές. Την έντονη και μάλιστα ελεύθερη δραστηριότητα των σκοτεινών δυνάμεων στον Δυτικό Χριστιανικό κόσμο. Παλαιότερα, δεν υπήρχαν π.χ. Σχολές ή καταστήματα ειδών Μαγείας, Εκκλησία του Σατανά, ή, αν υπήρχαν, δεν λειτουργούσαν ελεύθερα και επίσημα, στο φως της δημοσιότητας και στο προσκήνιο του κοινωνικού βίου. Αντίθετα, κινούνταν με προφυλάξεις, στο περιθώριο της δημόσιας ζωής, στο « σκότος » για να αποφύγουν την κοινωνική κατακραυγή43. Σήμερα, κάποιες, τουλάχιστον, από τις σκοτεινές δυνάμεις όχι μόνο κινούνται στο φως της δημόσιας ζωής, αλλά και προκαλούν εξαγγέλλοντας το δήθεν τέλος του Χριστιανισμού και την αυγή μιας « νέας εποχής », της εποχής του Υδροχόου.

Η ιστορία ξεκίνησε με τον πνευματισμό τής Έλενας Μπλαβάτσκυ, του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ και άλλων για να καταλήξει στην ίδρυση της Σατανιστικής Εκκλησίας, το « Lucis trust » και μια σειρά άλλη παρόμοιων σατανικών ιδρυμάτων που μάχονται ανοιχτά τον Χριστιανισμό και εξαγγέλουν την έλευση ενός καινούργιου Μεσσία. Το βιβλίο τής Άλις Μπέιλυ « Η επανεμφάνιση του Χριστού » είναι χαρακτηριστικό αυτής της τάσης44. Ολόκληρο το κίνημα του Νew Age περιστρέφεται γύρω από αυτόν τον άξονα, της αναμονής ενός νέου Μεσσία. Δεν αναφερόμαστε σε περιπτώσεις σχιζοφρενών σατανιστών που νόμιζαν ότι είναι ο Αντίχριστος. Γιατί υπήρχαν και υπάρχουν και τέτοιοι. Μιλάμε για συνειδητοποιημένη αναμονή του θηρίου. Γενικότερα, διαπιστώνεται η ύπαρξη μιας προσμονής, μιας προσδοκίας στο χώρο των σκοτεινών δυνάμεων, μιας ελπίδας ότι ήρθε η ώρα τους45.

Αυτήν την θεωρία την είδαμε να εκφράζεται ως διακαής πόθος σε γραπτά επιφανών εκπροσώπων του New age46, ή ως λαχτάρα για την έλευση του θηρίου της Αποκάλυψης σε γραπτά επιφανών μάγων47. Την είδαμε ως απλή αναφορά σε λαϊκά εγχειρίδια αστρολογίας48 ή σε best sellers να ασκεί την επίδρασή της στα λαϊκά στρώματα49. Αλλά και να κυκλοφορεί ως διάχυτη αντίληψη, ως επιθυμία για κάτι νέο καλύτερο και ανώτερο.

Όπως ήταν φυσικό, όλη αυτή η κίνηση, ενεργοποίησε τον « συναγερμό » στα επιτελεία διαφόρων χριστιανικών ομάδων που, όχι αδικαιολόγητα, την θεώρησαν ως σημείο των καιρών.

Η αποκαλυπτική εσχατολογία, γενικά, και το θέμα του Αντιχρίστου που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, ειδικότερα, προκάλεσαν για όλους αυτούς τους λόγους το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ανθρώπων και την ενασχόλησή τους με αυτά. Ωστόσο, αυτή η αυξημένη ενασχόληση με το πρόσωπο του Αντιχρίστου και την εσχατολογία δεν υπήρξε σε κάθε περίπτωση ωφέλιμη. Και αυτό γιατί υπήρξε και παραχάραξη της ορθής σχετικής διδασκαλίας. Και αυτή η παραχάραξη είχε τραγικές συνέπειες.

Είναι γεγονός πως για τον Αντίχριστο και το τέλος τού κόσμου έχουν μιλήσει όλοι. Αυτοχειροτόνητοι ιεροκήρυκες, αυτοσχέδιοι Προφήτες και αυτόκλητοι σωτήρες. Ερασιτέχνες προφητολόγοι αλλά και επαγγελματίες του είδους, περίεργοι Αιγυπτιολόγοι50, σχιζοφρενείς και παρανοϊκοί « ηγέτες » παραθρησκευτικών ομάδων, παράφρονες αιρεσιάρχες και φανατικοί θρησκόληπτοι. Πραγματικά, μεγάλος ο αριθμός των « αντιχριστολόγων ». Πολύ μελάνι έχει χυθεί για το θέμα. Και μεγάλος ο αριθμός των βιβλίων που ασχολούνται μ’ αυτό. Ακόμη μεγαλύτερος όμως είναι ο αριθμός των ανοησιών που έχουν ειπωθεί γι’ αυτό το θέμα. Διότι δεν είναι μόνο που όλοι έχουν μιλήσει γι’ αυτή την υπόθεση. Είναι και ότι τα έχουν πει όλα. Πότε γεννήθηκε, πότε θα εμφανιστεί, ποιός είναι, πότε θα έρθει και πότε θα φύγει, ποιοι είναι οι γονείς του, σε ποια πανεπιστήμια σπούδασε κ.ο.κ.51. Η πρωτοφανής παραχάραξη της ορθής διδασκαλίας για τον Αντίχριστο από τον οποιονδήποτε τείνει να πάρει το χαρακτήρα μυθολογίας.

Η όλη κατάσταση μπορεί να ακούγεται αστεία, ωστόσο, στην πραγματικότητα, είναι μάλλον τραγική ή έστω κωμικοτραγική. Διότι, η υπόθεση έχει και την πρακτική της όψη, το θέμα έχει τις προεκτάσεις του στα γεγονότα του καθημερινού βίου. Μαζικές αυτοκτονίες έχουν συνδεθεί με εσχατολογικές θεωρίες και σενάρια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι περιπτώσεις των Branch Davidians52 και του Aum Shinrikyo53. Όμως, το πιο σημαντικό είναι οι πολιτικές προεκτάσεις του θέματος. Αυτή τη στιγμή η Αμερικανική διπλωματία επηρεάζεται από θρησκευτικού χαρακτήρος εσχατολογικές θεωρίες. Ο λεγόμενος Χριστιανικός Σιωνισμός δεν είναι απλά ένα Θεολογικό ρεύμα. Είναι ένα θεολογικό ρεύμα με πολιτική δράση. Χωρίς υπερβολές, αυτή την στιγμή η πορεία του μεσανατολικού ζητήματος επηρεάζεται, και μάλιστα βαθιά, από εσχατολογικού χαρακτήρα θρησκευτικές θεωρίες54. Και δεν είναι μόνο η εξωτερική πολιτική που επηρεάζεται από τέτοιες θεωρίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ευρύτερης επίδρασης των εσχατολογικών σεναρίων που κυκλοφορούν, είναι και η πολυσυζητημένη δήλωση του Πεντηκοστιανού Υπουργού Εσωτερικών επί Προεδρίας Ρέιγκαν, Τζέιμς Βατ ότι δεν χρειάζεται ν’ ανησυχούμε για περιβαλλοντικά προβλήματα αφού το τέλος του κόσμου επίκειται55.

Απέναντι σε όλον τον όγκο των ανοησιών που έχουν γραφεί για το θέμα του Αντιχρίστου, η Ορθόδοξη Θεολογία έδωσε και αυτή την δική της μαρτυρία. Δεν είναι λίγα τα βιβλία που εκθέτουν σε γενικές γραμμές την ορθόδοξη άποψη για αυτό το θέμα. Ωστόσο, διαπιστώσαμε την απουσία κάποιας εργασίας, όπου εξετάζεται με συστηματικό τρόπο η πατερική διδασκαλία, όχι αποσπασματικά, όπως συμβαίνει συνήθως, αλλά στο σύνολό της σε σημείο ώστε, όσο είναι δυνατόν, να το εξαντλεί.

Είναι, πραγματικά, άδικο, ενώ υπάρχουν τόσα πατερικά κείμενα γύρω απ’ το θέμα, να μην αξιοποιούνται επαρκώς. Όπως λέει και ο σοφός Σειράχ: « Σοφία κεκρυμμένη και θησαυρός ἀφανής, ποῖα ἡ ὠφέλεια ἐν ἀμφοτέροις; »56. Αυτόν λοιπόν τον θησαυρό τής πατερικής σοφίας, αποφασίσαμε να εξετάσουμε στο σύνολό του, κατά τρόπο συστηματικό και σε σημείο τέτοιο, ώστε, όσο είναι δυνατόν, να εξαντλήσουμε το θέμα. Στην έρευνά μας αξιοποιούμε και τη σύγχρονη γνώση, συνδυάζοντας την μελέτη των πατερικών κειμένων με τις πιο πρόσφατες διαπιστώσεις στο χώρο της σύγχρονης Θεολογίας.

Με την έκθεση της πατερικής εσχατολογικής διδασκαλίας εξυπηρετείται και μια άλλη ανάγκη, η ανάγκη της αντιπαράθεσης της χριστιανικής εσχατολογίας - της οποίας το θέμα του Αντιχρίστου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα - στη νέα μοντέρνα εκδοχή του κυκλικού τρόπου θεώρησης του χρόνου.

Είναι γνωστό ότι την αρχαία ελληνική αντίληψη της κυκλικής θεώρησης του χρόνου, σύμφωνα με την οποία τα πάντα επαναλαμβάνονται αιώνια, αντικατέστησε - τουλάχιστον στις περιοχές όπου επικράτησε ο Χριστιανισμός - η χριστιανική ευθύγραμμη θεώρηση του χρόνου, σύμφωνα με την οποία η ανθρωπότητα ξεκίνησε από μια αρχή και θα καταλήξει σε ένα τέλος57. Αυτή η αντίληψη επικράτησε, τελικά, σε όλες τις χριστιανικές κοινωνίες.

Ωστόσο, κατά τους δύο τελευταίους αιώνες η κυκλική θεώρηση του χρόνου και της ιστορίας επανήλθε στο προσκήνιο κυρίως μέσω της θεωρίας της εξελίξεως, της εισβολής ιδεών των Ανατολικών θρησκειών στο Δυτικό κόσμο και της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας58. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο και διαδόθηκε μέσω της κινηματογραφικής και τηλεοπτικής οδού περνώντας στο ευρύ κοινό μέσω της ψυχαγωγίας, ή μάλλον, διασκέδασης. Οι θεωρίες του Έριχ Φον Νταίνικεν, η Σαϊεντολογία αλλά και οι διάφορες ψευδοφιλοσοφίες της Νέας Εποχής ενστερνίζονται αυτό ακριβώς το χρονικό μοντέλο. Σύμφωνα μ’ αυτήν την μοντέρνα εκδοχή της κυκλικής αντίληψης του χρόνου η ιστορία δεν έχει αρχή και δεν θα έχει τέλος. Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε έναν ατέρμονα κύκλο, όπου τα πάντα επαναλαμβάνονται αιώνια.

Η κάθε μία θεώρηση της ιστορίας έχει και ανάλογες μεταφυσικές προεκτάσεις. Η κυκλική θεώρηση του χρόνου προέρχεται, προϋποθέτει αλλά και οδηγεί σε μια μάλλον αθεϊστική ή έστω θεϊστική ή δεϊστική κοσμοθεωρία ενώ η ευθύγραμμη θεώρηση του χρόνου αποτελεί τμήμα της χριστιανικής κοσμοαντίληψης.

Έτσι, σύμφωνα με την κυκλική θεώρηση της Ιστορίας, μετά από εκατομμύρια χρόνια η ανθρωπότητα θα εξακολουθεί να υπάρχει, σε αντίθεση με τον Χριστιανισμό. Στο μέλλον, όπως το οραματίζονται οι άθεοι θεωρητικοί της εξέλιξης ή οι συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας δεν υπάρχει ούτε καν μνεία ή αναφορά του ονόματος του Ιησού Χριστού. Η ανθρωπότητα παίρνει τον δικό της δρόμο χωρίς τον Θεάνθρωπο.

Αντίθετα, σύμφωνα με την ευθύγραμμη θεώρηση του χρόνου η ανθρωπότητα δημιουργήθηκε από τον Θεό, λυτρώθηκε πνευματικά με την Πρώτη Παρουσία του Κυρίου και βαδίζει προς ένα τέρμα, την Β΄ παρουσία του Κυρίου, που θα είναι, ταυτόχρονα και η αρχή μιας ατέρμονης μακαριότητας, της ατελεύτητης Βασιλείας του Θεού.

Πιστεύουμε πως είναι αδήριτη ανάγκη να τονιστεί η χριστιανική εσχατολογία, ως αντίβαρο και αντίρροπος δύναμη σ’ αυτήν την επανεμφάνιση της κυκλικής θεώρησης του χρόνου και της ιστορίας, που μέσω της επιστημονικής φαντασίας και της ψυχαγωγίας των Μ.Μ.Ε., έχει κατορθώσει να παρεισφρήσει στις χριστιανικές κοινωνίες και να επηρεάσει βαθιά ψυχές « ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε »59.

Η ανθρωπότητα δεν θα υπάρχει μετά από χρόνια, και μάλιστα χωρίς καν την ανάμνηση της έλευσης του Χριστού. Απλά, θα υποστεί την λαίλαπα της παρουσίας του Αντιχρίστου και των εσχάτων χρόνων για να δει στη συνέχεια τον Χριστό να έρχεται επί των νεφελών του ουρανού. Και αυτό είναι μια αλήθεια που πρέπει να λέγεται.

Σημειώσεις

32. Για το φαινόμενο του οικο-αποκαλυπτισμού ( eco-Apocalypse ) βλέπε Stephen D. Snobelen, “A time and times and the dividing of time”, Isaac Newton, the Apocalypse and 2060 A.D., History of Science and Technology Programme, University of King’s College, Halifax στο www.isaaknewton.org. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, πολύ ορθά, επεσήμανε την πνευματική διάσταση του οικολογικού προβλήματος, το οποίο εξέτασε και με αποκαλυπτικούς όρους και προχώρησε και σε συγκεκριμένες δράσεις, συνέδρια, εκδόσεις κ.τ.λ.. Χαρακτηριστικό είναι το κείμενο που εκφώνησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος ως χαιρετισμό στο περιβαλλοντολογικό συνέδριο της Πάτμου το 1988. Βλ. Χαιρετισμός της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Δημητρίου, εις το περιβαλλοντολογικό Συνέδριο της Πάτμου το 1988, Εκκλησία, 16 ( 1988 ), σελ. 603-604, « Ἐλλόγιμα μέλη τοῦ Περιβαλλοντολογικού Συνεδρίου, Δεν υπάρχει καταλληλότερος τόπος μελέτης τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος ἀπό τήν κεκτημένην τό Σπήλαιον τῆς Ἀποκαλύψεως ἱεράν νῆσον τῆς Πάτμου. Ἐν τῷ βιβλίῳ τῆς Ἀποκαλύψεως ὁ θεόπνευστος καί θεοκίνητος συγγραφεύς, ἀπόστολος καί εὐαγγελιστής Ἰωάννης, κρούων τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου χιλιετηρίδας ὅλας πρό τῶν οἰκολογικῶν κινημάτων, παρουσιάζει, κατά παραστατικόν καί δραματικόν τρόπον, τήν καταστροφήν τῆς φύσεως ὡς συνέπειαν τῆς πνευματικῆς χθαμαλότητος καί ἀνισορροπίας τοῦ ἀνθρώπου. Κατά τήν περιγραφήν αὐτήν οἱ ἄνθρωποι κατακαίονται ὑπό μεγάλου καύματος ( 13,14 ), συχρόνως με τήν κατάκαυσιν τῶν δένδρων καί τῶν χόρτων ( 8,7 ). Τά ὕδατα μολύνονται καί πολλοί τῶν ἀνθρώπων ἀποθνήσκουν “ ἐκ τῶν ὑδάτων ὅτι ἐπικράνθησαν ” ( 8,10 ). Φεύγουν καί κρύπτονται εἰς τά σπήλαια τῆς γῆς, ἔντρομοι πρό τῆς μεγάλης καταστροφῆς ( 6,12 ). Ὑπάρχει τόση φρίκη καί τόσος πόνος ἐκ τῶν δεινῶν αὐτῶν συμπτωμάτων τῆς καταστροφῆς τοῦ περιβάλλοντος, ὥστε πολλοί εὔχονται να ἀποθάνουν, ἀλλά ὁ θάνατος εἶναι ἀργός καί παρατεταμένος· “ καί ἐν ταῖς ἥμέραις ἐκείναις ζητήσουσιν οἱ ἄνθρωποι τόν θάνατον καί οὐ μή εὑρήσουσιν αὐτόν· καί ἐπιθυμήσουσιν ἀποθανεῖν καί φεύγει ὁ θάνατος ἀπ’ αὐτῶν ”… Ἡ κτίσις ἐκδικεῖται τόν ἄνθρωπον, ἐξεγειραμένη ἐναντίον τοῦ ἀπολέσαντος τήν συνετήν ἐπ’ αὐτῆς κυριαρχίαν καί μεταβληθέντος εἰς ληστήν καί κλέπτην καί κακοποιόν ». Βλ. επίσης και Γαλάνη Ιωάννου, Οικολογική κρίση μέσα από την Αποκάλυψη του Ιωάννου, Πεμπτουσία 8 ( 2002 ), σελ. 37-43.

33. Συχνά, σε όσους μιλούν για την Χριστιανική εσχατολογία προσάπτεται η μομφή του κινδυνολόγου. Ωστόσο η Αποκάλυψη καταλήγει στην ευφροσύνη της Νέας Ιερουσαλήμ, σε μια ατελεύτητη μακαριότητα. Αντίθετα, άθεοι επιστήμονες ή συγγραφείς βλέπουν το μέλλον κάπως ζοφερό, με μια μάλλον απαισιόδοξη ματιά. Έτσι, ο μεν Στήβεν Χόκινγκ – πιστεύει σε μια απρόσωπη θεότητα – προτείνει τον αποικισμό μακρινών πλανητών, ενώ σύμφωνα με τα φουτουριστικά σενάρια των αθεϊστικής κοσμοθεωρίας συγγραφέων επιστημονικής φαντασίας και σεναριογράφων του Χόλιγουντ οι άνθρωποι μετά από δύο αιώνες θα πολεμούν με άθλιους εξωγήινους για να επιβιώσουν. Μια άλλη διαφορά μεταξύ της Χριστιανικής εσχατολογίας και της αντίστοιχης κοσμικής είναι πως για την πρώτη οι διάφορες καταστροφές, που κατά την Ορθόδοξη Διδασκαλία θα πλήξουν την ανθρωπότητα, είναι ηθικά και θεολογικά δικαιολογημένες· για την δεύτερη δεν είναι.

34. Βλ. σχετικά http://en.wikipedia.org/wiki/Trinity_(nuclear_test)

35. Τις δηλώσεις είδαμε στο ντοκυμαντέρ « The great late planet earth ».

36. Βλ. Martin Rees, « Our final hour: a scientist’s warning: how terror, error, and environmental disaster threaten humankind’s future in this century—on earth and beyond »,New York, 2003. Βλέπε και Stephen D. Snobelen, “A time and times and the dividing of time”, Isaac Newton, the Apocalypse and 2060 A.D., History of Science and Technology Programme, University of King’s College, Halifax ο.π. και Βαρβόγλη Χ., « Σενάρια καταστροφής της ανθρωπότητας », Βήμα, Κυριακή 1 Ιουλίου, σελ. 55.

37. Ένα χωρίο της Αποκάλυψης ανοίγει το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου.

Πολλά απ’ τα χειρόγραφα του Νεύτωνα που αφορούν σε θρησκευτικά θέματα βρίσκονται, σήμερα, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιερουσαλήμ. Εκεί βρίσκεται και το γνωστό χειρόγραφο που έγραψε το 1704 και στο οποίο γράφει πως το τέλος του κόσμου θα συμβεί γύρω στο 2060. Βλ. “A time and times and the dividing of time”: Isaac Newton, the Apocalypse and 2060 A.D. Stephen D. Snobelen, History of Science and Technology Programme, University of King’s College, Halifax. Του ιδίου “ Statement on the year 2060 ”. Το έργο του Newton « Observations upon the prophecies of Daniel, and the Apocalypse of St. John » δείχνει πόσο πολύ είχε μελετήσει ο Newton την Αγία Γραφή αλλά και την Εκκλησιαστική Ιστορία και σχετικά πατερικά κείμενα. Ωστόσο, οι ερμηνείες που δίνει ο Newton, συνήθως, δεν ακολουθούν την πατερική παράδοση. Βλ. Newton Isaac, Observations upon the prophecies of Daniel, and the Apocalypse of St. John, Project Gutenberg, 2005.

39 Δεν είναι τυχαίο πως ενώ μέχρι και τον 19ο αιώνα οι ουτοπίες ήταν ευτοπίες, τον εικοστό αιώνα κυριαρχεί η ουτοπία ως δυστοπία. Από ευτοπίες όπως η Ουτοπία του Thomas More και η Χριστιανούπολη του Andreae Johann Valentin ( για τα δύο αυτά έργα βλ. και Mamford Lewis, Η ιστορία των ουτοπιών, Εκδόσεις Νησίδες, Μετάφραση Βασίλης Τομανάς, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 46-73 ) φτάνουμε στις δυστοπίες των Χάξλευ, Όργουελ αλλά και πολλών άλλων. Η « δυστοπία » ως όρος εμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Τον 20ο αιώνα η έννοια της δυστοπίας θα κυριαρχήσει. Οι περισσότερες « ουτοπίες » που γράφονται δεν είναι πια ευτοπίες αλλά δυστοπίες. Η ουτοπία ως δυστοπία πλέον και όχι ως ευτοπία είναι αυτή που από τότε και μέχρι σήμερα τουλάχιστον, επικρατεί.

40. George Orwell, « 1984 », Αθήνα, εκδόσεις Κάκτος. Το έργο αυτό κυκλοφόρησε το 1948 και ήταν ένα σήμα κινδύνου για την απειλή ενός αυταρχισμού προς τους αναγνώστες της εποχής του αλλά και κάθε εποχής. Το έτος 1984, το λογοτεχνικό έργο « 1984 » έγινε και κινηματογραφική ταινία.

41. Άλντους Χάξλεϋ, « Θαυμαστός καινούργιος κόσμος », Αθήνα 1991, Μέδουσα. Το έργο αυτό « A brave new world », εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1932 και μαζί με το 1984 του G. Orwell έγινε κλασικό στο είδος του. Αργότερα, ο συγγραφέας έγραψε και τον πρόλογο του έργου ( 1945 ) και το « Α brave new world rerisited ». Συνέχειες του έργου έγραψαν διάφοροι άλλοι συγγραφείς. Και τα δύο αυτά βιβλία θεωρήθηκαν και θεωρούνται προφητικά. Πάντως, το τέλος και των δύο μυθιστορημάτων είναι απαισιόδοξο. Αντίθετα, στην Αποκάλυψη η τυραννία του Αντιχρίστου αποτελεί μια βραχεία σύντομη θλιβερή παρένθεση, την οποία διαδέχεται η απόλυτη μακαριότητα.

42. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στο « 1984 » μέσα από τηλεοθόνες που βρίσκονται σε κάθε σπίτι ο μεγάλος αδελφός παρακολουθεί τους πάντες. Μετά από δεκαετίες ο μακαριστός Αγιορείτης Κερασιώτης μοναχός Παρθένιος, έχοντας προφανώς υπ’ όψιν του και την τεχνολογία της αμφίδρομης τηλεόρασης και συνδυάζοντάς την με την εικόνα του θηρίου που θα μιλάει ( Απ. 13,15), διετύπωσε την άποψη πως είναι πιθανόν στο μέλλον ο Αντίχριστος να απαιτεί από τους ανθρώπους καθημερινή προσκύνηση μέσα από τις συσκευές της τηλεόρασης. Βλ. Παρθενίου μοναχού Αγιορείτου, Ανησυχητικά σημεία των καιρών, Το χάραγμα της Αποκαλύψεως, Άγιον Όρος 1988, σελ. 25.

43. Πρβλ. και Ιω. 3,20, « πᾶς γάρ ὁ φαύλα πράσσων μισεῖ τό φῶς καί οὐκ ῎ερχεται πρός τό φῶς ἵνα μή ἐλεγχθῇ τά ἔργα αὐτοῦ ». Στην Βρεττανία η Μαγεία νομιμοποιήθηκε επί πρωθυπουργίας Τσώρτσιλ. Για τον θρησκευτικό Σατανισμό που αναγνωρίζει και λατρεύει τον Σατανά ως Θεότητα ή αφηρημένη αρχή βλέπε και στο Θρησκειολογικό Λεξικό, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 2000, Επιμέλεια Μάριος Μπέγζος, σελ. 483 κ.εξ..

44. Βλέπε Alice Baley, Η επανεμφάνιση του Χριστού, Lucis Trust, Κέδρος, α.τ.χ., κυρίως στις σελ. 7-9.

45. Βλ. Lawrence Sutin, Η ζωή και το έργο του Άλιστερ Κρόουλυ, Μετάφραση Σοφίας Λειβαδοπούλου, Εκδόσεις Αρχέτυπο, Αθήνα, 2004 σελ. 13-4 « Ο ανταγωνισμός απέναντι στις Χριστιανικές δυνάμεις ήταν η ουσία του οράματος της ζωής του και της αποστολής του. Ο Κρόουλυ δημοσιοποίησε και απολάμβανε το ρόλο του ως « κτήνους της Αποκάλυψης » που επανήρθε στη ζωή, του ίδιου του 666 που διακήρυττε το βιβλικό κείμενο ως τον αριθμό του ανθρώπου. Το Κτήνος θεωρούσε τον εαυτό του Προφήτη του Νέου Αιώνα, ο οποίος θα έπαιρνε τη θέση της Χριστιανικής Εποχής και θα έφερνε τη βασιλεία του Εστεμμένου και Νικηφόρου Παιδιού, ενσάρκωση της αθώας απελευθερωμένης ανθρωπότητας ».

46. Βλέπε Alice Baley, Η επανεμφάνιση του Χριστού, ο.π., σελ. 16-20.

47. Lou Milo DuQuette, Άγγελοι, δαίμονες και θεοί της Νέας Χιλιετίας, Εκδόσεις Αρχέτυπο, Θεσσαλονίκη 2000, σελ. 130-2 « Οι Θεοί της μιας εποχής γίνονται οι διάβολοι της εποχής που ακολουθεί. Οι ιερείς προσδοκούν την επερχόμενη εποχή και βλέπουν μόνο το τέλος του κόσμου… οι θεοί της νέας εποχής ( του Υδροχόου ) θα είναι διάβολοι… Για μας ο μεγάλος δράκος, η πόρνη Βαβυλώνα, ακόμη και το θηρίο 666 ίσως είναι υγιείς πνευματικές προσωποποιήσεις της διαδικασίας της ανάπτυξης μιας νέας εποχής… ».

48. Παγιατάκη Βίκυ, Αστρολογία, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 2004, σελ. 250 κ.εξ..

49. Brown Dan, Kώδικας Da vinci, Αθήνα 2004, σελ. 364-5.

50. Σύμφωνα με κάποιους περίεργους « πυραμιδολόγους » η Αρχιτεκτονική της Μεγάλης Πυραμίδας προφητεύει τα γεγονότα μέχρι την έλευση του Αντιχρίστου και το τέλος του κόσμου. Το 1936 υπήρχαν στην Αγγλία περίπου 200.000 οπαδοί αυτών των θεωριών. Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1936 περίμεναν να συμβεί κάτι σημαντικό που θα άλλαζε την πορεία της Ιστορίας. Τελικά, δεν συνέβη τίποτε. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς του πυραμιδολόγους και τους οπαδούς τους πίστευαν στη θεωρία των Αγγλο-Ισραηλιτών και χωρίζονταν σε δύο ομάδες. Αυτούς που πίστευαν πως οι Άγγλοι κατάγονται απ’ τις 10 χαμένες φυλές του Ισραήλ και αυτούς που θεωρούσαν πως κατάγονται απ’ τις υπόλοιπες δύο. Ο άθεος Μπέρτραντ Ράσσελ στο έργο του « Μετά τη γνώση », γράφει πως όταν συναντούσε κάποιον που ανήκε σε μια από αυτές τις δυο παρατάξεις, γνωρίζοντας το μίσος που έτρεφαν οι μεν προς τους δε, του έλεγε πως ανήκει στην άλλη για να δει τις αντιδράσεις του! ( Μπέρτραντ Ράσσελ, Μετά τη γνώση, Εκδόσεις Αρσενίδη, Αθήνα, α.χ., σελ. 146 ). Όλοι αυτοί θεωρούσαν πως έπρεπε να βοηθήσουν τους Εβραίους να κυριαρχήσουν στην Παλαιστίνη και εργάζονταν προς αυτή την κατεύθυνση. Η πυραμιδολογία, όπως και η θεωρία περί Αγγλο-Ισραηλιτών και Αμερικανο-Ισραηλιτών είχε επηρεάσει βαθιά και τον Ιδρυτή των Χιλιαστών C. T. Russell που κήρυττε πως η κατασκευή της μεγάλης πυραμίδας έδειχνε ως χρόνο της συντέλειας το 1914. Πάνω απ’ τον τάφο του υψώθηκε απ’ την οργάνωση μια μεγάλη πυραμίδα.

51. Ένα σύντομο βιογραφικό σύμφωνα με λίγα που σταχυολογήσαμε. Σύμφωνα με κάποιο σενάριο γεννήθηκε το 1966 ( ο αριθμός δεν είναι τυχαίος ). Ήταν να εμφανιστεί το 1992-3 αλλά, τελικά, μετατέθηκε χρονικά η εμφάνισή του για το 1996 ( ούτε αυτός ο αριθμός είναι τυχαίος ) οπότε θα έκανε την θριαμβευτική του εμφάνιση στους ολυμπιακούς αγώνες της Ατλάντα. Τελικά, ούτε τότε εμφανίστηκε. Δεν πειράζει. Το 1999 δεν ήταν μακριά. Ακολούθησε το Μιλλένιουμ. Τώρα ακούγεται το 2012 και το 2018 ( ελληνική πρωτοτυπία ). Πολλές φορές προαναγγέλθηκε η έλευσή του, κι όμως, τί παράδοξο, ακόμη έρχεται. Οι απανωτές διαψεύσεις δεν φαίνεται να πτόησαν τους επίδοξους προφήτες.

52. Το 1993 η υπηρεσία ATF του FBI αποφασίζει να ερευνήσει καταγγελίες για παράνομη οπλοκατοχή ενός παραρτήματος των Branch Davidians, αίρεσης που αποσκίστηκε από το κίνημα των Αντβεντιστών. O ηγέτης του παραρτήματος Vernon Howel, που είχε μετονομασθεί σε David Koresh, είχε το αρχηγείο του κοντά στο Wako του Τexas. Εξασκούσε πολυγαμία και είχε έντονες εσχατολογικές εμμονές. Αποθήκευε στο αρχηγείο του τρόφιμα, όπλα και καύσιμα ώστε η οργάνωσή του να είναι εφοδιασμένη για τα κατακλυσμικά γεγονότα των εσχάτων. Η επέμβαση του FBI στις 28 Φεβρουαρίου θεωρήθηκε από τα μέλη της οργάνωσης ως επεισόδιο του εσχατολογικού σεναρίου. Προέβαλαν, λοιπόν ένοπλη αντίσταση σκοτώνοντας 4 και τραυματίζοντας 16 ομοσπονδιακούς πράκτορες, ενώ σκοτώθηκε και τραυματίστηκε και άγνωστος αριθμός μελών της οργάνωσης. Το FBI ξεκινά πολιορκία της οργάνωσης που μετά από 51 ημέρες, στις 19 Απριλίου θα έχει δραματική κατάληξη, όταν θα ξεσπάσει πυρκαγιά. 80 πτώματα ανασύρθηκαν από το συγκρότημα. Οι ειδικοί διαπραγματευτές του F.B.I. που μιλούσαν με τον Vernon Howel είπαν πως αυτός συνέχεια επανελάμβανε βιβλικές ασυναρτησίες ( Bible bubble ). Όταν, αργότερα, ειδικοί Θεολόγοι άκουσαν τις σχετικές κασέτες κατέληξαν σε διαφορετικό συμπέρασμα. Τί ήταν το « Bible bubble »του παρανοϊκού Vernon; Παρερμηνευμένος Δανιήλ. Βλ. Miller, Timothy. "Branch Davidians." Microsoft® Student 2006 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2005 και Calvert, Robert A., and Doughty, Robin W. "Texas." Microsoft® Student 2006 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2005 και Παπαλεξανδροπούλου Στέλιου, « Νέα θρησκευτικότητα και εσχατολογία », Εκκλησία και εσχατολογία, Ι.Μ. Δημητριάδος, Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, Χειμερινό πρόγραμμα 2000-2001, Εποπτεία-Συντονισμός ύλης: Παντελής Καλαϊτζίδης, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2001, σελ. 390-394.

53. Η « Υπέρτατη Αλήθεια » ( Aum shinrikyo ), μια ιαπωνική θρησκευτική οργάνωση που ήταν ένα μίγμα ταντρικού βουδισμού, ταοϊσμού και Αποκαλυπτικού Χριστιανισμού, ευθύνεται για την επίθεση με αέριο σαρίν στο μετρό του Τόκιο το 1995. Βρέθηκαν βιντεοκασέτες όπου ο ίδιος ο ηγέτης της οργάνωσης, ο Chizuo Matsumoto, δήλωνε ότι πίστευε πως μπορεί στο πρόσωπό του να πραγματοποιηθεί η προφητεία της δευτέρας Παρουσίας του Χριστού μετά τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Το πρόβλημα είναι πως δεν περίμενε απλά να έρθει ο πόλεμος αλλά σκόπευε να τον υποκινήσει ο ίδιος. Η επίθεση στο μετρό δεν ήταν τίποτε σε σχέση με τις δυνατότητες της ομάδας του. Στις εγκαταστάσεις της ομάδας βρέθηκαν τόνοι με αέριο σαρίν και ελικόπτερο για την εξάπλωσή του. Μια καλύτερα οργανωμένη επίθεση θα μπορούσε να έχει εκατομμύρια θύματα. Απώτερος σκοπός του ήταν να εξαπολύσει μια οργανωμένη χημική επίθεση στην Ιαπωνία ή αλλού με τέτοιο τρόπο, ώστε να ενοχοποιηθούν κομμουνιστικά κράτη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως οι υποψίες της αστυνομίας για κάποιες άλλες επιθέσεις της οργάνωσης είχαν, αρχικά, στραφεί στο κομμουνιστικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας. Ο Matsumoto ήλπιζε έτσι πως θα έφερνε σε σύγκρουση την Ρωσσία με την Αμερική και θα ξεκινούσε ο Γ΄ παγκόσμιος πόλεμος. Βέβαια, ευτυχώς, τα γεγονότα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Βλέπε Melton, J. Gordon. "Aum Shinrikyo." Microsoft® Student 2006 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2005 Microsoft ® Encarta ® 2006. Χρήστου Αλεφαντή « Φάκελος αιρέσεις », « Ποντίκι », Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 200853 . Πληροφορίες αντλήσαμε και απ’ το επεισόδιο της σειράς ντοκυμαντέρ « Zero Hour » που αναφερόταν στο σχετικό γεγονός. Παρόμοια περίπτωση είναι η ομαδική αυτοκτονία του Jim Jones και 900 περίπου οπαδών του στο μαρξιστικό – θρησκευτικό κοινόβιο του Jonestown, στη ζούγκλα της Guyana, στη Νότια Αμερική. ( Βλ. σχετικά Seraphim Rose, « Η Ορθοδοξία και η Θρησκεία του μέλλοντος », Εκδόσεις Εγρήγορση, Αθήνα 2000, σελ. 106-8 και 244-49 ). Επίσης, η αυτοκτονία 39 μελών της αίρεσης « Πύλη του Ουρανού », περί τα τέλη Μαρτίου του 1997.

54 Bλ. σχετικά και Moret Ross, Potential for Apocalypse, Violence and Eschatology in the Israel-Palestine conflict, Journal of Religion and Society, vol. 10, 2008.

55. Βλ. Stephen Jay Gould, « Ανακρίνοντας την χιλιετία », Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999, σελ. 51.

56. Σοφία Σειράχ 20,30.

57. Βλ. σχετικά και Τσάμη Δημητρίου, Εισαγωγή στη σκέψη των Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 20-56 κ.α., και Μαντζαρίδη Γεωργίου, Χρόνος και άνθρωπος, Εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1992.

58. Ιστορίες όπως « Ο αιώνιος Αδάμ » του Ιουλίου Βερν ή « Η μηχανή του χρόνου » του Τζ. Γουέλς περνάνε αυτήν την κυκλική θεώρηση του χρόνου αβίαστα. Σήμερα, σε διάφορα έργα επιστημονικής φαντασίας προπαγανδίζεται, ανοικτά, ο πνευματισμός ή και ο Σατανισμός. Ωστόσο, το ζήτημα της μεταφυσικής ταυτότητας της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας αλλά και της αντίστοιχης φιλμογραφίας είναι ένα ευρύ θέμα με τεράστιες προεκτάσεις που θα μπορούσε να αποτελέσει μια εργασία από μόνο του. Άλλωστε, υπάρχει και χριστιανική επιστημονική φαντασία. Την μοναδική επίδραση της λογοτεχνίας στο σύνολο του « είναι » και, κυρίως, στην ηθική και θρησκευτική υπόσταση του αναγνώστη είχε, πολύ εύστοχα, υπογραμμίσει δεκαετίες νωρίτερα ο T.S. Eliot στο δοκίμιό του « Θρησκεία και Λογοτεχνία » ( βλέπε T.S. Eliot « Αμλετ, Θρησκεία και λογοτεχνία, δύο δοκίμια », Αθήνα, 1997, Εκδόσεις Έρασμος, σειρά « Θεωρία και κριτική της Λογοτεχνίας », αρ. 13, σελ. 22,23,25). Στο ίδιο έργο του ο νομπελίστας συγγραφεύς τονίζει την ανάγκη της ύπαρξης μιας λογοτεχνικής κριτικής υπό το πρίσμα του Χριστιανισμού αλλά και το καθήκον του κάθε Χριστιανού να κρίνει κάθε τί που διαβάζει με γνώμονα την συμφωνία του ή τη μη συμφωνία του με τις αρχές του Χριστιανισμού ( ο.π. σελ. 15-17,28-31).

59. Ρωμ. 14,15.