Το μητρικό σύμπλεγμα
Κεφάλαιο 9ο B
Ο γάιδαρος στην υπηρεσία περισσοτέρων κυρίων
 |
Η γυναίκα του φούρναρη δεν μπορεί ούτε καν να εξυβρίση αρκετά την άλλη γυναίκα, αλλ’ ενθυμούμενη τον δικό της εραστή, επιχειρεί να πείση τον άντρα της να πάνε μαζί στο κρεβάτι. Αυτός όμως επιθυμεί αντίθετα, να φάη πρώτα για βράδυ, κι υποχρεώνεται έτσι εκείνη, να του προσφέρη το φαγητό που προετοίμασε για τον άλλον. Αηδιασμένος ο γάιδαρος απ’ τη συμπεριφορά της, πατάει πάνω στο δάχτυλο του νεαρού άντρα που ξεπροβάλλει κάτω απ’ τη σκάφη και του σχίζει το δέρμα. Εκείνος ξεφωνίζει, ο σύζυγος τον ανακαλύπτει και τον εκδικείται, κλειδώνοντας τη γυναίκα του και κακοποιώντας τον μέσα στο ίδιο του το δωμάτιο. Το άλλο πρωΐ τον δέρνει ακόμα στα γερά και τον πετάει έξω απ’ το σπίτι. Διώχνει και τη γυναίκα του, κι εκείνη δωροδοκεί μια μάγισσα, να τη βοηθήση. Καθώς όμως δεν μπορεί καμμιά απ’ τις μαγικές της ρήσεις να κάνη τον άντρα να συμφιλιωθή, στέλνει μιαν ηλικιωμένη γυναίκα στο σπίτι του. Με την πρόφαση, πως πρέπει συζητήση μαζί του ένα μυστικό, τον τραβάει αυτή μαζί της σ’ ένα διπλανό δωμάτιο. Όταν δεν ξαναεμφανίζεται ο φούρναρης, σπάνε οι υπηρέτες την πόρτα και τον βρίσκουν κρεμασμένο. Εμφανίζεται αργότερα στην κόρη του ως πνεύμα με το σχοινί γύρω απ’ τον λαιμό και της εξιστορεί, τί του έχει συμβή˙ της εξηγεί τις λεπτομερείς συνθήκες του θανάτου του και πώς είχε αποσταλή με μαγεία στο βασίλειο των νεκρών.
Οι φούρνοι, όπως και οι μύλοι, ήταν μερικές φορές στην αρχαιότητα ένα είδος χαμαιτυπίου. Ο ίδιος ο φούρναρης θεωρείται ως ένας υπηρέτης της μητέρας-θεάς των σιτηρών, της Δήμητρας. Καταστρέφεται εδώ απ’ τη «Μεγάλη Μητέρα» με τη μορφή μιας μάγισσας. Στο σημείο αυτό γίνεται ξανά μια απ’ τις ιστορίες μοιχείας για πρώτη φορά λιγότερο τετριμμένη, γιατί υπεισέρχεται πάλι το μαγικό υπερφυσικό στοιχείο με τη μορφή της εμφάνισης ενός πνεύματος, έστω και σε μιαν αρχαϊκή μορφή. Αυτό αποδεικνύει, ότι το πρόβλημα έχει εκπέσει σ’ ένα πολύ χαμηλό επίπεδο, για να μπορή να οδηγήση ακόμα σε πρακτική ολοκλήρωση. Το ηλικιωμένο θηλυκό, που αποπλανά σε αυτοκτονία τον άντρα, αντιπροσωπεύει το εντελώς απονεκρωμένο αίσθημα, εκείνο το μέρος της anima, που βρίσκεται στον κάτω κόσμο των πνευμάτων. Και η Charité είχε άλλωστε αυτοκτονήσει και βρίσκεται τώρα στον κάτω κόσμο. Όταν μεταβάλλεται σε πνεύμα ενός νεκρού η anima ενός άντρα, γίνεται η κατάσταση επικίνδυνη, γιατί δελεάζεται τότε προς αυτοχειρία ο άντρας. Υπάρχει ωστόσο παρ’ όλ’ αυτά και μια θετική όψη σ’ αυτό, επειδή εμφανίζεται τουλάχιστον ξανά το υπερφυσικό. Γι’ αυτό και μπορούμε να πούμε, πως επανέρχεται εδώ η σκοτεινή μητρική δύναμη, έστω και σε μιαν ανησυχητική, φασματική μορφή.
Μεταπωλείται τώρα ο γάιδαρος σ’ έναν φτωχό κηπουρό. Παρέχει αυτός σ’ έναν αξιότιμο άντρα απ’ την κοντινή πόλη νυχτερινό κατάλυμα και τον παίρνουν αργότερα μαζί ως ανταμοιβή στο σπίτι του, όπου σερβίρουν στον κηπουρό ένα θαυμάσιο γεύμα. Ενώ αυτός τρώει, παράγει μια όρνιθα ένα κλωσσόπουλο, αντί να γεννήση ένα αυγό, ανοίγει η γη κάτω απ’ το τραπέζι και ξερνάει αίμα, και αναβράζει άγρια στο κελάρι το κρασί μέσα στα βαρέλια. Βλέπουν μετά μια νυφίτσα, που σέρνει ένα νεκρό φίδι μέσα στο σπίτι, πηδάει ένας ζωντανός βάτραχος απ’ το στόμα ενός τσομπανόσκυλου, κι αμέσως μετά στραγγαλίζει ένα κριάρι τον σκύλο. Ενώ είναι όλοι τρομαγμένοι μ’ αυτά τα συμβάντα, φέρνουν το μήνυμα, πως και οι τρεις γυιοί του εύπορου άντρα είναι νεκροί. Ο καλός άνθρωπος είναι τόσο πολύ εκτός εαυτού μ’ αυτήν την τρομερή είδηση, ώστε κόβει ο ίδιος στα δυό το λαρύγγι του. Ο κηπουρός ξεκινά μαζί με τον γάιδαρο για το σπίτι. Του επιτίθεται τότε στον δρόμο του γυρισμού ένας στρατιώτης, που ζητά να πάρη τον γάιδαρο. Επιχειρεί να τον μεταπείση απ’ αυτό ο κηπουρός, κι όταν ο στρατιώτης δεν θέλει ν’ ακούση, τον ρίχνει κάτω, τον αφήνει να κείτεται φαινομενικά νεκρό και διαφεύγει. Παρακαλεί μετά έναν φίλο στο πλησιέστερο μέρος να τον κρύψη απ’ την αστυνομία, που θα τον κατηγορήση προφανώς για τον φόνο. Τον κρύβει ο φίλος σ’ έναν επάνω όροφο του σπιτιού του, βγάζει όμως απρόσεχτα ο γάιδαρος το κεφάλι του έξω απ’ το παράθυρο, και παρατηρεί ένας απ’ τους αστυνόμους τη σκιά του. Ανακαλύπτονται μ’ αυτόν τον τρόπο κι οι δυό, ο γάιδαρος κι ο κηπουρός, και εγκλείεται ο τελευταίος στη φυλακή.
Το σημαντικό είναι σ’ αυτήν την ιστορία, ότι συνεργεί εδώ ασυνείδητα ο Λούκιος με το κακό και βοηθά, στο να καταστρέψη τον κύριό του, που ήταν ωστόσο ένας καλός άνθρωπος. Και το κάνει αυτό, «δείχνοντας τη σκιά του». Είναι βαρυσήμαντο αυτό, αν θυμηθή κανείς, πως έχει γραφή από έναν νεοπλατωνικό φιλόσοφο το βιβλίο. Πίστευαν στην επικράτηση του καλού οι νεοπλατωνικοί και στο ότι δεν είναι παρά ένα είδος αβεβαιότητας και παρανόησης το κακό. Επιχείρησε, στηριγμένος σ’ αυτήν τη νόθα αισιοδοξία, να αναμειχθή στη Σικελία στην πολιτική ο Πλάτων, και υπέστη όπως είναι γνωστό ένα ναυάγιο˙ είχε πουληθή μάλιστα ως σκλάβος. Έπρεπε να διορθώση γι’ αυτό προς το τέλος της ζωής του τις υπερβολικά αισιόδοξες απόψεις του ο Πλάτων και να επεξεργαστή τις θεωρίες του, καθώς του είχαν δείξει οι πικρές εμπειρίες του, ότι υπήρχε το κακό και δεν συμφωνούσε με την ιδανική του εικόνα η πραγματική ζωή. Περιγράφεται και στο μυθιστόρημά μας αυτό το θέμα και δείχνει, πώς εμφανίζεται σ’ έναν νεοπλατωνικό φιλόσοφο η πραγματικότητα. Έχουν ασχοληθή μέχρις εδώ με το πρόβλημα της σχέσης οι ιστορίες, αναδύεται όμως από ’δώ και πέρα με μια σαφή τάση προς την απαισιοδοξία το πρόβλημα του καλού και του κακού. Επικρατούν οι κακές δυνάμεις, και συνεργεί μάλιστα παρά τη θέλησή του μαζί τους ο γάιδαρος. Υφίσταται και στη δική μας κουλτούρα ακόμα αυτό το πρόβλημα. Έχουν πολλοί μιαν υπερβολικά αισιόδοξη ιδέα του κακού. Όσο περισσότερο μονόπλευρα είμαστε ιδεαλιστές και τρέφουμε την επιθυμία, να πράττουμε καλά και σωστά, τόσο περισσότερο εργαζόμαστε ακούσια στα χέρια τού κακού. Όταν προσπαθή αντίθετα να συμπεριλάβη κανείς και τη σκοτεινότερη πλευρά, μπορεί να αποφύγη, το να επιβληθή ξαφνικά πανίσχυρο το σκοτεινό. Μπορεί να είναι πάντοτε ακόμα το να κάνης το καλό ο σκοπός, γίνεται όμως πιο μετριόφρων κανείς με τη γνώση, πως εγκαθιστάς τη συμψηφιστική καταστρεπτική πλευρά με το να είσαι υπερβολικά καλός. Είναι πιο ρεαλιστικό, να μην κάνης με λανθασμένο τρόπο το καλό και να αυξάνης έτσι με το αριστερό χέρι, χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι, το βάρος του κακού, και να δικαιολογείσαι μετά με τη δήλωση, πως δεν ήξευρες τίποτα γι’ αυτό.
Είναι περισσότερο κρίσιμο για κείνους που θέλουν να γίνουν (ψυχ)αναλυτές αυτό το πρόβλημα. Υπάρχουν πάντοτε αναλυτές που είναι με τις καλύτερες προθέσεις υπερβολικά καλοί με τους αναλυόμενους και επιτυγχάνουν άσχημα αποτελέσματα, χωρίς να τα αντιλαμβάνονται. Δεν συνειδητοποιούν, πως θα μπορούσαν να βλάψουν ενδεχομένως με υπερβολική συμπόνοια έναν αναλυόμενο που τους επικαλείται απελπισμένος. Όταν παρέχη κανείς υπερβολική συμπόνοια ή συνεργασία, καθιστά εξαρτημένον απ’ αυτόν τον αναλυόμενο, που μπορεί να μην είναι στις προθέσεις του αναλυτή. Κι αυτό είναι μόνον ένα παράδειγμα, για το πώς μπορούν να οδηγούν στο λανθασμένο οι καλύτερες προθέσεις, μόλις δεν παραμείνη κανείς αρκετά σκεπτικός απέναντι στον ίδιον του τον εαυτό και δεν συνειδητοποιεί τη σκιά του.
Μπορεί να είναι πολύ αμφίβολες λοιπόν και να γίνονται ακραία επικίνδυνες οι «καλές προθέσεις». Τί να κάνης όμως; Και τί μπορεί να καθοδηγήση κάποιον; Μόνον τα όνειρα μπορούν να μας δηλώσουν, τί συμβαίνει και πώς φαίνεται πραγματικά η αιτιολογία μας. Είναι γι’ αυτό περισσότερο σημαντικά η ισορροπία κι η υγεία του αναλυτή απ’ ό,τι οι αμφίβολες, καλές του προθέσεις. Μετά το πρόβλημα του κακού παρουσιάζεται ακόμα επίσης εκείνο της ψυχικής υγείας. Απ’ το δέκατο κεφάλαιο γίνεται το πρόβλημα στο βιβλίο μας ιατρικό, πρόκειται για ασθένεια και ιατρική.
Η επόμενη ιστορία αναφέρεται δηλαδή σε μια μητρυιά και τον πρόγονό της. (Θά ’πρεπε να θυμηθούμε εδώ, πως ήταν νομικός ο Απουλήιος.) Η ιστορία εξελίσσεται σε γενικές γραμμές ως εξής: Παραλαμβάνεται ο γάιδαρος απ’ τον στρατιώτη, που είχε ρίξει κάτω ο κηπουρός. Φτάνουν οι δυό τους σ’ έναν μικρόν τόπο, όπου μαθαίνει ο γάιδαρος την ιστορία ενός νεαρού άντρα και της μητρυιάς του. Αυτή είναι ερωτευμένη μαζί του και τόσο βασανισμένη απ’ την επιθυμία της, ώστε στέλνει και τον παρακαλεί, να έρθη στο δωμάτιό της. Ο νεαρός άντρας φέρεται συγκρατημένα, καθώς λέει, πως θά ’πρεπε να περιμένουν μιαν κατάλληλη στιγμή, όταν θα απουσιάζη ο πατέρας του. Η γυναίκα πείθει τον άντρα της, να πάη ένα ταξίδι, και γίνεται φορτική μετά στον νεαρόν άντρα, που εκφράζει συνέχεια προφάσεις, μέχρι που της γίνεται σαφές, πως δεν έχει καμμιά σημασία γι’ αυτόν, οπότε μεταστρέφεται η αγάπη της σε μίσος και σχεδιάζει μαζί μ’ έναν σκλάβο, να τον σκοτώση. Αγοράζει ο σκλάβος ένα δηλητήριο, που το πίνει όμως από μιαν αναποδιά ο εξ αίματος γυιός της, κι όχι ο πρόγονός της, και πέφτει κάτω νεκρός. Στέλνει τότε η γυναίκα και πληροφορεί τον σύζυγό της, πως έχει δηλητηριασθή απ’ τον ετεροθαλή του αδελφό ο γυιός της. Αρχίζει να καταλαβαίνη τότε ο πατέρας, πως πρόκειται να χάση και τους δυό του γυιούς. Μόλις περνά η κηδεία, καταγγέλλει τον πρόγονο, πως είχε σκοτώσει τον αδελφό του και είχε ενοχλήσει τη μητρυιά του, έτσι όπως του τα είχε περιγράψει η γυναίκα. Συγκαλούνται οι συγκλητικοί κι οι σύμβουλοι, προσάγονται ο κατήγορος κι ο «εγκληματίας» και διατάζονται οι δικηγόροι τους, να εκθέσουν την υπόθεση. Καλείται επίσης κι ο σκλάβος, και κατηγορεί κι αυτός εσφαλμένα τον πρόγονο. Καταδικάζεται έτσι, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου απέναντι στους αδελφοκτόνους, να θανατωθή, ραμμένος μαζί μ’ έναν σκύλο, έναν κόκορα, ένα φίδι κι έναν πίθηκο μέσα σ’ ένα σακκί, ο νεαρός άντρας.
Εμφανίζεται εκείνη τη στιγμή ένας γιατρός και καταθέτει, πως του είχε προσφέρει εκατό κορόνες για λίγο δηλητήριο ο σκλάβος. Επιδεικνύει τις εκατό κορόνες και εξηγεί ταυτόχρονα, πως είχε γίνει δύσπιστος και δεν του είχε δώσει δηλητήριο, αλλά ένα ποτό από μανδραγόρα, που θα αποκοίμιζε μόνον παροδικά κάποιον. Θα εύρισκαν γι’ αυτό ζωντανόν τον νεαρό. Απομακρύνεται η πέτρα απ’ τον τάφο και βρίσκεται ζωντανός ο γυιός. Απαγγέλλεται σύμφωνα μ’ αυτό κι η απόφαση: εξορίζεται η γυναίκα και καρφώνεται στον σταυρό ο σκλάβος.
Αρχικά ήταν όλοι έτοιμοι να καταδικάσουν τον πρόγονο στο δικαστήριο. Αν δεν είχε εμφανιστή ο ηλικιωμένος γιατρός, θα είχε τελειώσει άσχημα όλη η υπόθεση. Το πρόβλημα του καλού και του κακού έχει γίνει και σήμερα τόσο λεπτό και δύσκολο, ώστε ξεπερνά κατά πολύ τις κατηγορίες του καλού και του κακού τής νομικής ορολογίας. Έχει γίνει εν μέρει ένα ερώτημα ψυχικής υγείας ή ασθένειας. Μαθαίνουμε πάλι και πάλι ξανά, πως ένας άνθρωπος με τις καλύτερες των προθέσεων ακτινοβολεί, όταν είναι νευρωτικός, μιαν αρνητικήν ενέργεια. Γι’ αυτό και είναι στενά συνδεδεμένο το πρόβλημα του καλού και του κακού με την ψυχικήν υγεία.
Υφίσταται εδώ για μας ξανά μια συμφωνία με τον ρωμαϊκό πολιτισμό, καθόσον εκείνον τον καιρό άρχιζαν να πιστεύουν οι άνθρωποι, πως ο πολιτισμός ήταν ένα ζήτημα παραγράφων και του δικαίου (του νόμου). Η ψυχική υγεία του ατόμου έχει στην πραγματικότητα μεγαλύτερη σημασία. Γι’ αυτό και είναι ο γιατρός στον Απουλήιο, που τακτοποιεί την υπόθεση, κι όχι οι νομικοί, που εκδίδουν μια λανθασμένη απόφαση. Υποφέρουμε κι εμείς συχνά απ’ το γεγονός, ότι πολλοί απ’ τους δικούς μας πολιτικούς ηγέτες είναι νευρωτικοί˙ βλέπουμε σ’ αυτό, πόσο καυτό είναι πάντα ακόμα το πρόβλημα. Στην περίπτωση μιας κλοπής καλείται σε πρωτόγονες φυλές όχι ο δικαστής, αλλά ο μάγος, που πρέπει να διευκρινίση την κατάσταση και να είναι κριτής για το καλό και το κακό. Στη δική μας κουλτούρα διίστανται πάρα πολύ αναμεταξύ τους οι απόψεις για το δίκαιο και την υγεία. Πιστεύω, πως μόνον η αποκέντρωση θα μπορούσε να είναι σε ορισμένην έκταση βοηθητική, καθώς σε μιαν πιο μικρήν ομάδα γνωρίζει ο καθένας, αν είναι π.χ. νευρωτικός ο δήμαρχος. Θα μιλήση η γυναίκα του γι’ αυτόν κ.τ.λ. Σε μικρές ομάδες, στις κοινότητες των χωριών π.χ., γνωρίζει ακόμα ο καθένας τον καθέναν κι έχει μιαν αίσθηση για το αν είναι ψυχικά υγιής ή νευρωτικός ο άλλος.
Ο Μέρκελμπαχ έχει ήδη ερμηνεύσει την σ’ αυτήν τη συνάφεια πραγματευόμενη ιστορία, αφού την έθεσε σε αναφορά προς τα μυστήρια του Όσιρι. Στην παρουσίασή του παριστάνουν τα δυό αδέλφια, ο Όσιρις κι ο Σεθ, την αλήθεια και το ψέμμα. Η ανάσταση (αναζωπύρωση) του αθώου προγόνου θυμίζει την ανάσταση του Όσιρι. Ο σοφός γιατρός είναι μια εικόνα που παραπέμπει στον θεό Θοτ-Ερμή. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο είναι ο Θοτ ο κοσμικός λόγος κι ο μεγάλος γιατρός. Μ’ αυτές τις εντελώς καθημερινές εικόνες προετοιμάζεται λοιπόν ήδη η αποκάλυψη των μεγάλων μυητικών μυστηρίων στο τέλος του βιβλίου. Για πρώτη φορά - ή τουλάχιστον σχεδόν για πρώτη φορά – παίρνει εδώ το θετικό στοιχείο, η αλήθεια, τη νίκη πάνω στις δυνάμεις του κακού. Πραγματοποιείται ανεπαίσθητα μια στροφή στην ψυχική λειτουργία, που οδηγεί σε μιαν επιστροφή του θετικού στοιχείου.
Ο Λούκιος πουλιέται τώρα πάλι στην αγορά. Έχει τύχη αυτήν τη φορά, γιατί οι νέοι του κύριοι είναι ένας μάγειρας κι ένας φούρναρης. Υπηρετούν ως σκλάβοι έναν πλούσιον άντρα και φέρνουν κάθε είδους κρέας, γλυκίσματα και ζυμαρικά μαζί στο σπίτι. Ο Λούκιος, ο γάιδαρος, ανακαλύπτει αυτές τις λιχουδιές και κλέβει απ’ αυτές. Οι δυό εκπλήττονται, πώς εξαφανίζονται τα τρόφιμα, υποπτεύονται τελικά και παρατηρούν και τσακώνουν τον γάιδαρο. Φωνάζουν τον κύριό τους, για να δη ο ίδιος αυτό το ασυνήθιστο ζώο, που έχει ως συνέπεια, να καθίσουν τον Λούκιο με μιαν πετσέτα γύρω απ’ τον λαιμό στο τραπέζι. Ως γάιδαρος πρέπει να προσέχη πολύ, να μην προδώση, πως είναι στην πραγματικότητα ένας άνθρωπος, και προσποιείται γι’ αυτό, πως μαθαίνει μόνον αργά να τρώη όπως ένας άνθρωπος. Οι άνθρωποι είναι γοητευμένοι απ’ τη νοημοσύνη του και τον διδάσκουν επίσης, να χορεύη και να απαντά σε ερωτήσεις.
Ο ιδιοκτήτης των δύο σκλάβων φέρει το ενδιαφέρον όνομα «Θίασος», που έχει την ίδια σημασία με τον χαρακτηρισμό των οργιαστικών συναθροίσεων στα μυστήρια του Διόνυσου. Αποκτά έτσι το συμβάν ή η επανανθρώπιση του γαϊδάρου μια σχέση με τα διονυσιακά μυστήρια. Κι αυτό είναι βαρυσήμαντο. Αν εξετάση κανείς τις οργιαστικές λατρείες μόνον επιφανειακά, τότε φαίνεται πως βρίσκεται ο σκοπός τους, στο να μεταθέσουν τον άνθρωπο εκστατικά σε μιαν ζωώδη κατάσταση. Από άλλην όμως άποψη χρησίμευαν ακριβώς περισσότερο, στο να εξανθρωπίσουν το ζώο σε άνθρωπο. Ο Απουλήιος συνδέεται εδώ μ’ αυτήν την πιο μυστική απ’ τις σημασίες τους. Τα μυστήρια δεν είχαν την έννοια, να απελευθερώσουν το ζωϊκό και ενστικτώδες, αλλά να φέρουν πιο πολύ αυτήν την πλευρά του ανθρώπου σε μιαν κατάλληλη μορφή, όπου και θα μπορούσε να ολοκληρωθή (αφομοιωθή). Ο Θίασος ενσαρκώνει γι’ αυτό κάτι το θεϊκό, που βοηθά τον γάιδαρο, να επανέλθη στο ανθρώπινο επίπεδο.
Ερωτεύεται στη συνέχεια μια πλούσια ηλικιωμένη κυρία τον νοήμονα γάιδαρο κι έχει την επιθυμία, να κοιμηθή μαζί του. Κι έρχεται τώρα η αφήγηση τής παράδοξης (γκροτέσκας) ιστορίας, του πώς κοιμάται με τον γάιδαρο. Αν το εννοήση κανείς αυτό συμβολικά, δείχνει, ότι αγωνίζεται η anima να εξανθρωπίση τον Λούκιο, που είχε βυθιστή κάτω απ’ το ανθρώπινο επίπεδο. Μολονότι προσπαθεί όμως να τον θεραπεύση μια μορφή της anima, δεν εξελίσσεται αυτός ο αγώνας μιας απελευθέρωσης εντελώς επιτυχημένα, επειδή λαμβάνει χώρα στο επίπεδο της σεξουαλικής ευχαρίστησης. Εμφανίζονται όμως ενδείξεις, ότι η κατάσταση καλυτερεύει: Οι ιδιοκτήτες του γάιδαρου είναι λιγότερο σκληροί (απάνθρωποι), και τον «αγαπά» μάλιστα μια ανθρώπινη ύπαρξη. Αναπτύσσεται έτσι το συμβάν μιας επανανθρώπισης απ’ όλες τις πλευρές. Η εναντιοδρομία (σ.σ.: Η λέξη αυτή χαρακτηρίζει στον Ηράκλειτο τη αντιστροφή μιας κατάστασης στο αντίθετό της. Ο Γιουνγκ χρησιμοποιεί τη λέξη με το ίδιο νόημα.), η αιφνίδια μεταβολή στο αντίθετο, έχει αρχίσει.
Σε μιαν προσωπικήν ανάλυση είναι αυτό μια επικίνδυνη στιγμή. Όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα μιας θετικής μεταβολής, υφίσταται ο πιο μεγάλος κίνδυνος, να διαπράξη ο ασθενής αυτοκτονία. Είναι σπανιώτερη αυτή η περίπτωση, όταν υποφέρη τις χειρότερες περιόδους του, αλλά στο σημείο της πρώτης ανάδυσης μιας εναντιοδρομίας, πρέπει να υπολογίζη κανείς γενικά με μιαν τελευταία έκρηξη καταστροφικότητας. Τη στιγμή, όπου αρχίζουν να χάνουν ο διάβολος κι οι καταστροφικές δυνάμεις το παιχνίδι, πρέπει να περιμένη κανείς απ’ αυτούς μιαν τελευταίαν επίθεση. Το ίδιο συμβαίνει και στον εξορκισμό: οι δαίμονες κάνουν την τελευταία στιγμή οτιδήποτε το τρομαχτικό. Κάνουν τις λάμπες (λυχνίες) στις εκκλησίες να εκρήγνυνται ή αναχωρούν αφήνοντας πίσω τους μια φοβερή δυσωσμία θειαφιού, γιατί οι δαίμονες δεν φεύγουν ποτέ ήσυχα, αλλά προσφέρουν ένα τελευταίο θέαμα των δυσάρεστων τεχνασμάτων τους. Αυτό είναι ψυχολογική πραγματικότητα. Πρέπει να προσέχη γι’ αυτό κανείς με μεγάλη προσοχή κάθε επικίνδυνη στιγμή, στην οποίαν ξεκινά μια βελτίωση.
Aμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου