Συνέχεια των αποσπασμάτων.
«Είναι αδύνατον πάντως να πούμε πώς στον Θεό, όπως και στην περίπτωση των ανθρωπίνων υπάρξεων, η φύσης προηγείται του προσώπου. Ομοίως και για τους ίδιους λόγους, είναι αδύνατον να πούμε πώς στον Θεό κάποιο από τα τρία πρόσωπα υπάρχει ή μπορεί να υπάρξει ξεχωριστά από τα άλλα πρόσωπα. Τα τρία αποτελούν μια τόσο αδιάσπαστη ενότητα, που ο ατομικισμός είναι απολύτος αδιανόητος στην περίπτωση τους. Το μυστήριο του ΕΝΟΣ Θεού σε τρία πρόσωπα στοχεύει σε έναν τρόπο ζωής ο οποίος απαγορεύει τον ατομικισμό και τον χωρισμό (ή την αυτάρκεια και την αυτύπαρξη) σάν κριτήριο της πολλαπλότητος. Το ένα όχι μόνο δέν προηγείται των πολλών αλλά αντιθέτως απαιτεί τα πολλά απ’την αρχή για να εξασφαλίσει την ύπαρξη του».
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. ΤΟ ΕΝΑ ΓΕΝΝΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ. ΕΝΩ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟ ΕΝΑ ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΚΑΝ. ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ Η ΕΝΟΤΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ.
«Ένα πρόσωπο ορίζεται μέσω ιδιοτήτων οι οποίος είναι απολύτως μοναδικές και με αυτήν την άποψη διαφέρουν βασικώς από την φύση ή την ουσία. Όμως αυτή η ακοινωνησία των υποστατικών ιδιοτήτων δέν σημαίνει πώς τα πρόσωπα στην τριάδα πρέπει να κατανοηθούν σαν αυτόνομα άτομα. Οι Καππαδόκες ονόμασαν τα πρόσωπα με ονόματα που δείχνουν σχέσεις. Κανένα από τα τρία πρόσωπα δέν γίνεται κατανοητό χωρίς αναφορά στα άλλα δύο λογικώς και οντολογικώς. Το πρόβλημα είναι πώς θα κατορθώσουμε να ξανασυνδυάσουμε ακοινωνησία με σχέση. Αυτό πάντως παραμένει μια προσπάθεια να απελευθερώσουμε την Θεία ύπαρξη από την υποδούλωση των προσώπων στην ουσία, μια υποδούλωση η οποία αντιστοιχεί μόνον στην κτιστή ύπαρξη. Λόγω της άκτιστης υπάρξεως των τα τρία πρόσωπα δέν αντικρύζουν μια προϋπάρχουσα ουσία αλλά υπάρχουν ελεύθερα. Η ύπαρξις είναι ταυτόχρονα σχέση, σχεσιακή και υποστατική».
Νομίζουμε πώς είναι ξεκάθαρη πλέον η ανθρωπολογική του κατεύθυνση. Η βασική αδυναμία της Δύσεως, η οποία προσπάθησε να θεολογήσει μόνον βάσει της οικονομικής αποκαλύψεως, υπερβαίνεται, βαθαίνει και ολοκληρώνεται στην ανθρωπολογία, ανοίγοντας ακόμη περισσότερο το χάος που την χωρίζει από την Πατερική Θεολογία.
Ας δούμε όμως σε αυτό το σημείο τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, ξεκινώντας από την σκλαβιά των προσώπων στην ουσία, το μεγάλο σύνθημα του Ζηζιούλα.
Λόγος 29,2: Ημίν δέ μοναρχία το τιμώμενον, μοναρχία δέ ούχ ην έν περιγράφει πρόσωπον, εστι γαρ και το έν στασιάζον προς εαυτό πολλά καθίστασθαι, αλλ’ην φύσεως ομοτιμία συνίστησι, και γνώμης σύμπνοια, και ταυτότης κινήσεως, και προς το έν τον εξ άυτού σύννευσις ώστε κάν αριθμώ διαφέρει, τή γε ουσία μή τέμνεσθαι.
Λόγος 42,15 : Άναρχον και αρχή και μετά της αρχής είς Θεός. Ούτε του ανάρχου το άναρχον φύσις ή το αγέννητον. Ουδεμία γαρ φύσις ότι μή τόδε έστιν, αλλ’ότι τόδε.
Όνομα το μέν ανάρχο Πατήρ, τη δέ αρχή Υιός, το δέ μετά της αρχής Πνεύμα Άγιον. Φύσις δέ τοις τρισι μία, ΘΕΟΣ. ΕΝΩΣΙΣ δε ο Πατήρ, εξ’ού και πρός όν ανάγεται τα εξής : Ούχ ώς συναλειφεσθαι, αλλ’ώς έχεσθαι. (Χωρίς να είναι σε σύγχυση το ένα με το άλλο, αλλά σαν να κρατούνται μαζί).
Λόγος 29,15 : Ότι ούτε ουσία όνομα ο Πατήρ, ούτε ενεργίας. Σχέσεως δέ και του πώς έχει προς τον Υιόν ο Πατήρ ή ο Υιός προς τον Πατέρα. Ώς γάρ παρ’ημίν αι κλήσεις αύται το γνήσιον και οικείον γνωρίζουσιν, ούτω κακεί την του γεγεννημένου προς το γεγεννηκός ομοφυίαν σημαίνουσιν.
Έτσι λοιπόν εάν η Σύναξη είναι σχέσεις και εάν τα πάντα είναι σχέσεις, όπως διατείνεται η νεο-ορθόδοξη θεολογία, κάθε νεο-ορθόδοξος πρέπει να είναι θέσει Πατήρ και οι υπόλοιποι Υιοί τους, για να μπορεί να υπάρξει σχέση. Υιοί οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να πραγματοποιούν το θέλημα του Πατρός των για να υπάρξουν.
ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΚΩΜΩΔΙΑ
Θα συνεχίσουμε με ορισμένες παρατηρήσεις του Ματσούκα
Υπάρχουν λεπτότατες λεπτομέρειες στο θέμα της ουσίας και της σχέσεως στο κείμενο του Αγγελικούδη εναντίον του Ακινάτη στην τελευταία ανάρτηση στο άλλο ιστολόγιό μας.
Αμέθυστος
«Είναι αδύνατον πάντως να πούμε πώς στον Θεό, όπως και στην περίπτωση των ανθρωπίνων υπάρξεων, η φύσης προηγείται του προσώπου. Ομοίως και για τους ίδιους λόγους, είναι αδύνατον να πούμε πώς στον Θεό κάποιο από τα τρία πρόσωπα υπάρχει ή μπορεί να υπάρξει ξεχωριστά από τα άλλα πρόσωπα. Τα τρία αποτελούν μια τόσο αδιάσπαστη ενότητα, που ο ατομικισμός είναι απολύτος αδιανόητος στην περίπτωση τους. Το μυστήριο του ΕΝΟΣ Θεού σε τρία πρόσωπα στοχεύει σε έναν τρόπο ζωής ο οποίος απαγορεύει τον ατομικισμό και τον χωρισμό (ή την αυτάρκεια και την αυτύπαρξη) σάν κριτήριο της πολλαπλότητος. Το ένα όχι μόνο δέν προηγείται των πολλών αλλά αντιθέτως απαιτεί τα πολλά απ’την αρχή για να εξασφαλίσει την ύπαρξη του».
ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ. ΤΟ ΕΝΑ ΓΕΝΝΑ ΤΑ ΠΟΛΛΑ. ΕΝΩ ΣΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟ ΕΝΑ ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΚΑΝ. ΕΠΙΔΙΩΚΕΤΑΙ Η ΕΝΟΤΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ.
«Ένα πρόσωπο ορίζεται μέσω ιδιοτήτων οι οποίος είναι απολύτως μοναδικές και με αυτήν την άποψη διαφέρουν βασικώς από την φύση ή την ουσία. Όμως αυτή η ακοινωνησία των υποστατικών ιδιοτήτων δέν σημαίνει πώς τα πρόσωπα στην τριάδα πρέπει να κατανοηθούν σαν αυτόνομα άτομα. Οι Καππαδόκες ονόμασαν τα πρόσωπα με ονόματα που δείχνουν σχέσεις. Κανένα από τα τρία πρόσωπα δέν γίνεται κατανοητό χωρίς αναφορά στα άλλα δύο λογικώς και οντολογικώς. Το πρόβλημα είναι πώς θα κατορθώσουμε να ξανασυνδυάσουμε ακοινωνησία με σχέση. Αυτό πάντως παραμένει μια προσπάθεια να απελευθερώσουμε την Θεία ύπαρξη από την υποδούλωση των προσώπων στην ουσία, μια υποδούλωση η οποία αντιστοιχεί μόνον στην κτιστή ύπαρξη. Λόγω της άκτιστης υπάρξεως των τα τρία πρόσωπα δέν αντικρύζουν μια προϋπάρχουσα ουσία αλλά υπάρχουν ελεύθερα. Η ύπαρξις είναι ταυτόχρονα σχέση, σχεσιακή και υποστατική».
Νομίζουμε πώς είναι ξεκάθαρη πλέον η ανθρωπολογική του κατεύθυνση. Η βασική αδυναμία της Δύσεως, η οποία προσπάθησε να θεολογήσει μόνον βάσει της οικονομικής αποκαλύψεως, υπερβαίνεται, βαθαίνει και ολοκληρώνεται στην ανθρωπολογία, ανοίγοντας ακόμη περισσότερο το χάος που την χωρίζει από την Πατερική Θεολογία.
Ας δούμε όμως σε αυτό το σημείο τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, ξεκινώντας από την σκλαβιά των προσώπων στην ουσία, το μεγάλο σύνθημα του Ζηζιούλα.
Λόγος 29,2: Ημίν δέ μοναρχία το τιμώμενον, μοναρχία δέ ούχ ην έν περιγράφει πρόσωπον, εστι γαρ και το έν στασιάζον προς εαυτό πολλά καθίστασθαι, αλλ’ην φύσεως ομοτιμία συνίστησι, και γνώμης σύμπνοια, και ταυτότης κινήσεως, και προς το έν τον εξ άυτού σύννευσις ώστε κάν αριθμώ διαφέρει, τή γε ουσία μή τέμνεσθαι.
Λόγος 42,15 : Άναρχον και αρχή και μετά της αρχής είς Θεός. Ούτε του ανάρχου το άναρχον φύσις ή το αγέννητον. Ουδεμία γαρ φύσις ότι μή τόδε έστιν, αλλ’ότι τόδε.
Όνομα το μέν ανάρχο Πατήρ, τη δέ αρχή Υιός, το δέ μετά της αρχής Πνεύμα Άγιον. Φύσις δέ τοις τρισι μία, ΘΕΟΣ. ΕΝΩΣΙΣ δε ο Πατήρ, εξ’ού και πρός όν ανάγεται τα εξής : Ούχ ώς συναλειφεσθαι, αλλ’ώς έχεσθαι. (Χωρίς να είναι σε σύγχυση το ένα με το άλλο, αλλά σαν να κρατούνται μαζί).
Λόγος 29,15 : Ότι ούτε ουσία όνομα ο Πατήρ, ούτε ενεργίας. Σχέσεως δέ και του πώς έχει προς τον Υιόν ο Πατήρ ή ο Υιός προς τον Πατέρα. Ώς γάρ παρ’ημίν αι κλήσεις αύται το γνήσιον και οικείον γνωρίζουσιν, ούτω κακεί την του γεγεννημένου προς το γεγεννηκός ομοφυίαν σημαίνουσιν.
Έτσι λοιπόν εάν η Σύναξη είναι σχέσεις και εάν τα πάντα είναι σχέσεις, όπως διατείνεται η νεο-ορθόδοξη θεολογία, κάθε νεο-ορθόδοξος πρέπει να είναι θέσει Πατήρ και οι υπόλοιποι Υιοί τους, για να μπορεί να υπάρξει σχέση. Υιοί οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να πραγματοποιούν το θέλημα του Πατρός των για να υπάρξουν.
ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΚΩΜΩΔΙΑ
Θα συνεχίσουμε με ορισμένες παρατηρήσεις του Ματσούκα
Υπάρχουν λεπτότατες λεπτομέρειες στο θέμα της ουσίας και της σχέσεως στο κείμενο του Αγγελικούδη εναντίον του Ακινάτη στην τελευταία ανάρτηση στο άλλο ιστολόγιό μας.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου