Συνέχεια απο : Παρασκευή 18 Νοεμβρίου 2022
Η ΣΟΦΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ SERGEI N. BULGAKOV
Η ΚΕΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ.
Η δεύτερη μετα-πατερική σύνθεση, μετά τού Φλωρόφσκυ.
ΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΔΙΕΚΔΙΚΕΙ Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ.
Το χαρακτηριστικό αυτού του όντος, που υπάρχει στο μέσον ανάμεσα στον Θεό και τον κόσμο είναι η θηλυκότης, εικόνα μίας αρχής δεκτικότητος που υπάρχει και στον Θεό, και στον άνθρωπο. Πολύ συχνά δε παίρνει συγκεκριμένη μορφή. Δεν είναι ακριβώς ένα μεταφυσικό όν η Σοφία (άυλο δηλαδή), αλλά υποστατικό όν. Μία θηλυκή προσωπικότης πραγματική που κλείνει ραντεβού, γράφει γράμματα και βαδίζει με τους μαθητές της.
Ο Μπουλγκάκοφ λοιπόν ισχυρίζεται πώς το σοφιολογικό σύστημα τού Σολόβιεφ είναι απολύτως απαραίτητο για οποιαδήποτε επεξεργασία τού νοήματος της θεϊκής σοφίας [Υπάρχουν οι αναρτήσεις «περί Θεότητος» του Pannikar, ο οποίος αναδεικνύει και την Ινδουϊστική πηγή αυτής της Θεολογίας, η οποία εισέβαλλε στην Ορθοδοξία μέσω του Σέλλινγκ και λόγω του Μπαίμε]. Αλλά παίρνει τις αποστάσεις του από τα συγκρητιστικά χαρακτηριστικά που έχει αυτή η σοφία στον Σολόβιεφ. «Δίπλα στην αρχαία ορθόδοξη παράδοση υπάρχουν στοιχεία των γνωστικών συστημάτων, όπως συμβαίνει στην Δυτική σοφιολογία του Μπαίμε, που μπερδεύουν τα πράγματα. Στα ποιήματα του ο Σολόβιεφ απομακρύνεται πολύ από την μορφή της Σοφίας που βρίσκεται στην Ορθοδοξία».
Αυτό που λείπει όμως από τον Σολόβιεφ υπάρχει στον Φλωρένσκι, ο οποίος τοποθετεί την σοφιολογία σε μία προοπτική ολοκληρωτικώς εκκλησιαστική και Ορθόδοξη. Και ο Φλωρένσκι επηρεάζει καθοριστικά τον Μπουλγκάκοφ. Τον θεωρούσε τον πνευματικό του Πατέρα, παρότι ήταν νεότερός του. Ο Φλωρένσκι θα αφιερώση στην Σοφία, το δέκατο κεφάλαιο του μνημειώδους, όπως χαρακτηρίζεται βιβλίου του, η Κολώνα και το θεμέλιο της Αλήθειας.
Η πρώτη του προσπάθεια, υπήρξε η διάκριση, διατηρώντας τες όμως αντινομιακά συνενωμένες, δύο μορφών Σοφίας: Μία διατριαδική, αυτή που ο Μπουλγκάκοφ ονόμασε «Θεία Σοφία» και μία κοσμολογική και δημιουργημένη, κτιστή, που στον Μπουλγκάκοφ πάλι αντιστοιχεί στην «κτιστή σοφία». Έτσι αποφεύγεται ο πανθεϊσμός και διατηρείται η ενότης Θεού και κόσμου. Η σοφία τοποθετείται στο σύνορο ανάμεσα στους δύο κόσμους [που βρέθηκαν; Ο Θεός δεν είναι κόσμος! Επαναλαμβάνεται η σχολαστική ταύτιση του Θεού με τον νοητό κόσμο. Και η σοφία είναι η ιδέα των ιδεών του Πλάτωνος, το αγαθό, το επέκεινα της ουσίας και οι ιδέες, τα αρχέτυπα των φαινομένων, Θεολογία μιλάμε]! Τον ορατό και τον αόρατο κόσμο και σαν μία θύρα χωρίζει μέν τις δύο πραγματικότητες αλλά είναι ταυτοχρόνως και ο τόπος της εσωτερικής τους επαφής![Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΕΙΑ Ο ΑΓΓΕΚΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΤΙΣΤΟΣ] Αυτή η διείσδυση της Τριαδικής αγάπης στην Σοφία, είναι στενά συνδεδεμένη με το Θείο Τρισυπόστατο, παρότι λογικώς δεν συμπίπτει. Στο γράμμα που έχει σαν τίτλο «Η αμφιβολία» γίνεται δεκτή η πιθανότης να υπάρχουν περισσότερες από τρείς υποστάσεις στο εσωτερικό τής Θείας ζωής, παρότι συμπληρώνει αμέσως μετά πώς αυτές οι νέες υποστάσεις [οι νεοπλατωνικοί, όπως ο Πρόκλος, πολλαπλασίαζαν τις τρείς υποστάσεις του Πλωτίνου, που αφορούν το κατ’εικόνα, κατά βούλησιν] δεν είναι πλέον «μέλη πάνω στα οποία αναπαύεται το Υποκείμενο της αλήθειας, όπως επίσης δεν είναι αναγκαίες εσωτερικά στο Απόλυτο» [τι δουλειά έχει ο Τριαδικός Θεός με το απόλυτο;] Πρόκειται, λέει ο Φλωρένσκι, για υποθετικές υποστάσεις που μπορεί να υπάρχουν αλλά μπορεί και να μην υπάρχουν στο εσωτερικό του Υποκειμένου της αλήθειας». [Θεολογική φαντασία έχουμε μπροστά μας μάλλον, παρά τα Μυστικά της σωτηρίας μας].
Έτσι η Σοφία συνδέεται άμεσα με την ενυπάρχουσα Θεότητα [ΤΙΣ ΑΚΤΙΣΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΑΦΩΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΟΥΣΙΩΝΟΥΝ ΤΟ ΚΤΙΣΤΟ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΤΗΝ ΚΤΙΣΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ.] και συλλαμβάνεται σαν ένα εσωτερικό στοιχείο στην ζωή της Αγίας Τριάδος [τα τρία πρόσωπα είναι η εξωτερική, επιφανειακή ζωή, ο Φλωρένσκι πήγε πιο βαθειά από τις υποστάσεις. Δεν φτάνει πλέον η Θέα του Θεού, πρέπει να βουτήξουμε μέσα, για σφουγγάρια], μετέχουσα της Τρισυπόστατης ζωής σαν μία τέταρτη, σαν ένα τέταρτο πρόσωπο, αλλά σαν κτιστή μορφή, χωρίς να είναι ομοούσιος με τα τρία Θεία πρόσωπα. Σε σχέση μέ τήν Μονάδα εν Τριάδι Θεότητα είναι μοναδική καθ’αυτή, αλλά στην σχέση της με τις ξεχωριστές υποστάσεις, αποκτά διαφορετική απόχρωση: Στην σχέση της με τον Πατέρα γίνεται η ιδανική ουσία, το θεμέλιο της κτίσεως, η δύναμις του Είναι. Στην σχέση της με τον Υιό είναι η εσωτερική νόηση των κτισμάτων, η αλήθεια του Λόγου που αντικατοπτρίζεται στην κτίση, και στην σχέση της με το Άγιο Πνεύμα είναι η πνευματικότης της κτίσεως, το κάλλος της και η αγνότητα της. [Έχουμε το πρώτο πολυ-υποστασιακό μοντέλο, ταιριαστό με την εποχή μας].
Εκτός της μετοχής της στην Θεία ενύπαρξη, η Σοφία έχει λογαριασμούς καί με τον κτιστό κόσμο και ιδιαιτέρως με το ανθρώπινο όν: Είναι για κάθε δημιούργημα η φλόγα της αιωνίου δόξης που επιτρέπει στον άνθρωπο να παραμείνει χωρίς τέλος στο εσωτερικό τής ακτίνας δράσεως του Θεού. «Η Σοφία, είναι η μεγάλη Ρίζα ολοκλήρου της κτίσεως (Ρωμ 8,22 : πάσα ή κτίσις), χάρη στην οποία η κτίσις εισβάλλει στην διατριαδική ζωή και μέσω της οποίας το κτιστό αποκτά την Αιώνιο ζωή τής Μοναδικής Πηγής της ζωής. [Προς τι η ενσάρκωσις τότε ευλογημένε; Ο Κύριος είναι άχρηστος, τόσο ταπεινός, μπρός σε τόσο καταφερτζού σοφία!]. Η σοφία είναι η πρωταρχική ουσία του κτιστού, η Δημιουργική Αγάπη του Θεού που «χύθηκε μές στις καρδιές μας μέσω του Αγίου Πνεύματος. (Ρωμ 5,5). Γι’αυτό ακριβώς και η Θεία Αγάπη είναι το αληθινό ΕΓΩ, η καρδιά της θεοποιημένης φύσεως, έτσι όπως η διατριαδική Αγάπη είναι η ουσία του Θείου!».
Γενικώς ειπείν ο Φλωρένσκι προσέχει περισσότερο από τον Σολόβιεφ να εντάξει το σύστημα του στην Ορθόδοξη παράδοση, και έτσι ορισμένες αποχρώσεις τής σοφιολογίας, όπως εκείνες γύρω από την θηλυκή Αρχή, συγκεντρώνονται στην Μαριολογία και στην Εκκλησιολογία, πιο καθαρά από ότι υπάρχουν στον Σολόβιεφ.
[Αυτή είναι η Εκκλησιολογία του Ζηζιούλα. Η ΘΗΛΥΚΗ ΑΡΧΗ. Από εδώ ξεκινά για να συνθέσει τα πάντα. Επί το «αυτό». Αυτό το «αυτό» είναι άγνωστο θεώρημα και ελπίζουμε να μην αποκτήσουμε ποτέ μας την κατανόησή του. Η Συνέχεια είναι πιο φανταστική.]
Συνεχίζεται
Αμέθυστος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου