Οι νέοι φτωχοί δεν έχουν τίποτα να αφηγηθούν.

του Marcello Veneziani

Εδώ είναι οι νέοι φτωχοί. Δεν είναι φτωχοί σε μέσα, δέν έχουν ανάγκη από τροφή, ρούχα, σπίτι. δεν είναι οικονομικά φτωχοί, όπως λένε για τους μετανάστες, ούτε αποτελούν μέρος εκείνων των εκατομμυρίων πολιτών, συνταξιούχων, που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Σε μια κοινωνία που αναγνωρίζει την ύπαρξη άυλων περιουσιακών στοιχείων υπάρχουν τα φτωχά άυλα περιουσιακά στοιχεία  Φτωχός στη ζωή, φτωχός σε εμπειρίες θέλει να πει, ίσως φτωχός στο πνεύμα. Είναι κυρίως νέοι άνθρωποι, αλλά η νέα φτώχεια επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία και τις δημόσιες σχέσεις. Δεν ξέρουν τι να πουν ο ένας στον άλλον, μένουν σιωπηλοί, πέφτουν πίσω στα smartphone τους, στις οθόνες, στις ψεύτικες και προκατασκευασμένες ιστορίες που μπορούν να έχουν πρόσβαση.

Η φτώχεια αυτής της νέας τάξης των «άθλιων», που μπορεί να είναι και εύποροι, επηρεάζει αυτό το στοιχειώδες αγαθό που είναι η εμπειρία, και τήν πρώτη μορφή πολιτιστικής επικοινωνίας, τήν ιστορία. Είναι « η κρίση της αφήγησης »:έτσι τήν αποκαλεί ο Byung-Chul Han , ένας πολυγραφότατος γερμανοκορεάτης κοινωνικός φιλόσοφος, στο νέο του δοκίμιο που μεταφράστηκε από τον Einaudi. Κατά τη γνώμη του, η φτώχεια αφορά την πληροφόρηση, την πολιτική και την καθημερινή ζωή. επηρεάζει επομένως και τα μέσα ενημέρωσης. Αλλά οι άνθρωποι, εκτός από το ότι έχουν όλο και λιγότερες εμπειρίες για να μιλήσουν, διαβάζουν όλο και λιγότερο και γνωρίζουν όλο και λιγότερα για τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων που αξίζει να ειπωθούν. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσαμε να επιλύσουμε το ζήτημα λέγοντας ότι είναι αποτέλεσμα της κρίσης της πληροφορίας, της πτώσης της ανάγνωσης. αλλά αυτό θα ήταν μισό ψέμα. Διότι ακόμη και οι αγράμματες κοινωνίες, οι φτωχές κοινωνίες του παρελθόντος που δεν έπαιρναν πληροφορίες παρά μόνο από στόμα σε στόμα, όπως λέγεται, η πλατεία, η αγορά, αντιληπτή ως εμπειρία ζωής πριν από τόπος πώλησης αγαθών, είχαν έναν πλούσιο αφηγηματικό ιστό, επικοινωνούσαν επειδή ήταν κοινοτικοί, κοινωνικοί.είχαν πλούσιο  παρελθόν.

Ωστόσο, ζούμε μέσα σε μια μόνιμη αφηγηματική φούσκα, μια θορυβώδη και μεταδοτική αφήγηση . αλλά ζαλισμένοι από αυτή την αδιάκοπη φλυαρία των ΜΜΕ, ζούμε σε ένα αφηγηματικό κενό. Πράγματι, σύμφωνα με τον φιλόσοφο, ζούμε «σε μια μετα-αφηγηματική κοινωνία». και χωρίς αφήγηση «δεν υπάρχει γιορτή», δεν υπάρχει συναίσθημα γιορτής, «δεν υπάρχει συναισθηματική εντατικοποίηση της ύπαρξης». Ωστόσο, αν ακούτε τις συνεντεύξεις και τις αναφορές για δημόσιες εκδηλώσεις, η βασική, επαναλαμβανόμενη, όντως εμμονική, λέξη είναι «συναίσθημα». Δεν υπήρξε συνέντευξη γύρω από ένα διάχυτο γεγονός όπως το Sanremo που να μην περιστρέφεται γύρω από τη λέξη συναίσθημα. ήταν το μόνο αποτέλεσμα, η μόνη ερώτηση και η μόνη απάντηση για την εμπειρία του τραγουδιού.

Σε αυτό το πλαίσιο, λέει ο Χαν, υπάρχει χώρος για «λαϊκιστικά, εθνικιστικά, ακροδεξιά ή φυλετικά αφηγηματικά μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων μοντέλων αφήγησης συνωμοσίας». Κυριαρχούν γιατί προσφέρουν φτηνό νόημα και ταυτότητα, ακόμα κι αν δεν αναπτύσσουν κοινωνική συνοχή. Γιατί οι χρήστες είναι μοναχικοί καταναλωτές.

Ωστόσο, η αφήγηση ξεχειλίζει από ταινίες, τηλεόραση, ιστορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μεταφέρει την ιδεολογία της εποχής μας. Αλλά δεν είναι μια αντίφαση, πράγματι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ αυτής της μαζικής και επεμβατικής αφήγησης woke και της κρίσης της αφήγησης. Επειδή δεν αντέχουμε άλλο αυτή τη μονόδρομη ηθικολογική αφήγηση, νιώθουμε αιχμάλωτοι αυτών των υποχρεωτικών προτύπων: αν μιλάμε για την ιστορία, το θέμα είναι ο ναζισμός και οι παραπομπές του. Αν μιλάμε για κοινωνική ιστορία, το θέμα είναι ο ρατσισμός και τα παραρτήματά του. αν ειπωθεί μια οικεία ιστορία είναι η ιστορία ομοφυλόφιλων και τα παρόμοια. αν είναι ιστορία φύλου είναι φεμινισμός, ένταξη κ.λπ. Ο καλός στην ιστορία είναι πάντα μαύρος, γυναίκα ή τελετουργικό θύμα της κακής, της συντηρητικής, της εθνικιστικής, της πατριαρχικής και παραδοσιακής κοινωνίας. Και για να βγουν από αυτή την κουκούλα, για να καλύψουν μια ανάγκη για νόημα, ταυτότητα και προσανατολισμό, πολλοί δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εγκαταλείψουν τον εαυτό τους στην αντι-αφήγηση, αυτή που δεν έρχεται από τα πάνω αλλά από τα κάτω, τη λαϊκιστική, ριζοσπαστική, έστω και συνωμοσιολογικά. Ακόμη και το σύγχρονο μυθιστόρημα, για τον Χαν, δεν δημιουργεί κοινότητα, αλλά προωθεί τη μοναξιά, ή ακόμα χειρότερα, την απομόνωση. «Είμαστε μαριονέτες που κρατούνται σε μια χορδή από άγνωστες δυνάμεις», λέει ο Georg Bruckner. Τίποτα δεν παραδίδεται(μεταδίδεται) πλέον, δεν υπάρχει πιά μια κάθετη εμπειρία που μεταδίδεται μεταξύ των γενεών, καθώς υπάρχει έλλειψη ιστορικής μνήμης και ο δεσμός των γενεών μεταξύ νέων και μεγάλων. Στη θέση τους έχουμε το ατελείωτο μενού του διαδικτύου ή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που μας ενημερώνουν σε εξέλιξη για το παρόν, τα trendy νέα, τις τάσεις που επικρατούν. Πράγματι, είναι η επικρατούσα τάση της, επομένως η αφήγηση δίνει τη θέση της στην ιδεολογική μεταφορά, στην προκατασκευασμένη θέση. Ο νέος βάρβαρος, σημειώνει ο Han, «γιορτάζει τη φτώχεια της εμπειρίας ως χειραφέτηση». Έτσι γίναμε φτωχοί. Έχουμε χαρίσει κομμάτι μετά από κομμάτι της ανθρώπινης κληρονομιάς. Ζούμε σε μια γυάλινη κοινωνία: επομένως όλα πρέπει να είναι διαφανή, άδεια, εύθραυστα και αν θρυμματιστούν, αιχμηρά, επικίνδυνα. Μια κοινωνία χωρίς εναλλακτικές, καθώς και χωρίς νοσταλγία. Ο κόσμος εμφανίζεται σάν «υπερβολή» όπως στη Ναυτία του Σαρτρ. Η ανάλυση του Han παίρνει μια συντηρητική τροπή, επικρίνοντας την κυριαρχία της τεχνολογίας, της κατανάλωσης και της τεχνητής νοημοσύνης, νοσταλγώντας τους μύθους και την πραγματική εμπειρία. Όμως ο Χαν, σαν να φοβήθηκε από την αντιδραστική «πλημμύρα», στο τέλος γυρίζει γρήγορα πίσω, υμνώντας την περιεκτική κοινωνία, την κοσμοπολίτικη κοινωνία που είναι η ακριβής άρνηση της κοινοτικής κοινωνίας που είχε προηγουμένως υμνήσει. Και τά βάζει μέ τά συντηρητικά και εθνικιστικά αφηγηματικά μοντέλα για να σώσει την «ένταξη» του στην πνευματική κάστα της εποχής μας. Μια ανάκληση που καταστρέφει την ελεύθερη νοημοσύνη του και καταστρέφει όλα όσα είχε πει μέχρι τότε. Αλλά η εξυπνάδα απαιτεί θάρρος και αγάπη για την αλήθεια...

I nuovi poveri non hanno nulla da raccontare - Marcello Veneziani (www-marcelloveneziani-com.translate.goog)