π. Ν. Λουδοβίκος: για την Παναγία και την Ψυχανάλυση

π. Ν. Λουδοβίκος: για την Παναγία και την Ψυχανάλυση

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Πανοράματος. Ομιλία π. Ν. Λουδοβίκου, 07-04-2025.

1ο μέρος: Για την Παναγία και την ψυχανάλυση. 2ο μέρος 39.50: Αγίου Μάξιμου Ομολογητού: Κεφάλαια περί Αγάπης.

https://www.youtube.com/watch?v=t0s9OqDRNEI&t=3877s

ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΜΕΛΗ

Απομαγνητοφώνηση αποσπασμάτων

…είμαστε στον απόηχο του Ακαθίστου. Λοιπόν, η Παναγία και η ψυχανάλυση του νοήματος της ζωής…

.σήμερα ζούμε μια καθολική αυτοαποστασία, να το πούμε έτσι. Ο άνθρωπος αφίσταται, είναι αποστάτης του εαυτού του. Αποστατεί από τον ίδιο τον εαυτό του, γιατί όλο αυτό (δεν ακούγεται τι) ουσιαστικά οδηγεί τον άνθρωπο σε μια φαντασίωση εαυτού. Στο φαντασιωτικό υποκείμενο, το υποκείμενο της φαντασίωσης του. 

Μας προτρέπουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και ο τρόπος που οργανώνεται η φαντασία της σύγχρονης ζωής, στο να έχουμε ουσιαστικά ένα φανταστικό όραμα του εαυτού, το οποίο ξέρουμε από τι πάσχει, αλλά …δεν είναι δηλαδή δυνατό αυτό το πράγμα να το ερευνήσουμε αυτό, απαγορεύεται. Απαγορεύεται, το όνομα του εαυτού είναι ψεύτικο. Δηλαδή αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι πολύ πέρα, ή και πάνω από τις δυνάμεις, από τα επιτρεπτά όρια των πραγματικών μας δυνατοτήτων…και παρά ταύτα πουλάμε και αγοράζουμε φαντασίωση σήμερα. Οι νεότεροι καταλαβαίνουν καλά τι εννοώ. ..το άλλο θέμα μεγάλης σημασίας, είναι αυτό που διαπιστώνουμε σήμερα, και στην Αμερική, και όχι σήμερα μόνο, αλλά τα τελευταία 40-50 χρόνια, έχει αρχίσει να παίρνει διαστάσεις λοιμού, ποιο; Το ότι σχεδόν οι μισοί ψυχικώς πάσχοντες, χαρακτηρίζουν τη ζωή τους ως ζωή κενή νοήματος. Μιλάνε για έλλειψη νοήματος. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι, η κλασική ψυχοθεραπεία, σήμερα είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ακριβώς γιατί είναι λειψή. Θυμάμαι σε ένα βιβλίο ψυχιατρικής; που διάβαζα τελευταία, πάει κάποιος σημερινός, Αμερικανός διπλωμάτης στον ψυχολόγο του και του λέει, δε βρίσκω κανένα απολύτως νόημα σε αυτό το οποίο κάνω. Είναι διπλωμάτης καριέρας, ε. και γιατί δε βρίσκω νόημα; Είναι επειδή δεν μπορώ να συμφωνήσω με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Τη θεωρώ δόλια, ύπουλη, πατερναλιστική(;)…και όλα τα καλά της γης. Και για το λόγο αυτό έχω μέσα μου ψυχικό; πρόβλημα. Και δεν μπορώ να συνεχίσω το επάγγελμα μου. Ο περίπου φροϋδικός ψυχαναλυτής λέει, έχεις πρόβλημα με τον πατέρα (και γελάει πλατιά, αλλά και το κοινό από κάτω ακούγεται να γελάει). Με το όνομα του πατρός, με τον πατέρα στη ζωή σου. Λοιπόν, ο καημένος, μετά από 5 χρόνια ψυχανάλυσης, πιέζεται να το δεχτεί και αυτό. Τι μαρτύριο…στοίχισε και ένα κάρο λεφτά. Δέχεσαι αυτό που σου λέει ο γιατρός, επειδή το έχεις πληρώσει. Ήξερε τι έλεγε ο Freud στο θεμα αυτό. Σ’ εμάς τους ιερείς, βλέπετε, απαγορεύεται να πληρωθούμε για την πνευματική περίθαλψη (;) ή για την εξομολόγηση. Και γιατί; Επειδή έτσι δεν μπορούν να επέμβουν στην ελευθερία του ανθρώπου….ελεύθεροι και κατ’ έμπνευση. Ο άνθρωπος λοιπόν αυτός αναγκάστηκε μετά από λίγο καιρό να φτάσει στα όρια του, τελικά βρέθηκε μπροστά σε ένα άλλο άνθρωπο, πιο έτσι φιλόσοφο, πιο πνευματικό, και του λέει, κοίταξε να δεις, πράγματι το πρόβλημα σου είναι ότι διαφωνείς με την εξωτερική πολιτική της πατρίδας σου. Και ξέρεις κάτι, και εγώ διαφωνώ. Α λέει, επιτέλους. Μπορώ να ανοίξω φαστφουτάδικο για να ησυχάσω; Μωρέ μπορείς να ανοίξεις φαστφουτάδικο. Δεν είμαι άρρωστος; Όχι, δεν είσαι άρρωστος. Αυτό είναι το φοβερό σήμερα. Υπάρχει μια, όπως το είπε ένας ψυχίατρος, πεπαιδευμένη απουσία νοήματος. Είναι αποτέλεσμα παιδείας να απουσιάζει το νόημα. Το να μην αναζητάς αυτού του είδους το νόημα. Στο πανεπιστήμιο που διδάσκω, στην αίθουσα που διδάσκω, κυρίως,..το έχω πει αυτό δημόσια, στον τοίχο υπάρχει μια πινακίδα, και λέει: το παιδί χρειάζεται, 1) ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, 2) καλή διατροφή, 3) ωραίο περιβάλλον σχέσεων…4) εκπαίδευση. Και λέω στους φοιτητές, το σκυλάκι σας θέλει τίποτα παραπάνω; Μου λένε, το σκυλάκι θέλει ακριβώς αυτά. Ε λοιπόν ο άνθρωπος είναι αυτός που ρωτάει, αρχίζει να ρωτάει μετά από αυτά. Για το νόημα όλων αυτών. ..το νόημα γιατί υπάρχει ο θάνατος, το τι είναι το καλό και τι το κακό. Το γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτα. Ποιος είναι ο σκοπός της ζωής; Ποιο είναι το νόημα, η μεγάλη λέξη, η βασική. Το νόημα της ζωής. Αυτό είναι ο άνθρωπος. Σε ένα κόσμο, όπου όλα αυτά τα πράγματα μπαίνουν σε παρένθεση, εγώ μιλάω για ένα βελούδινο ολοκληρωτισμό. Ξέρουν κάποιοι εδώ ότι έχω βγάλει ένα βιβλίο με αυτό τον τίτλο. Είναι βελούδινος, γιατί; Γιατί σου δίνει τα πάντα. Αλλά ξέρει αυτός ποια θα σου δώσει. Ο ολοκληρωτισμός είναι μια κατάσταση που υποτίθεται, αυτό από στοχαστές που στοχάστηκαν πάνω στον ολοκληρωτισμό, οι ανάγκες σας είναι γνωστές στο καθεστώς. Αλλά είναι αυτές, και όχι άλλες. Και απαγορεύονται και οι ερωτήσεις για οποιεσδήποτε άλλες. Το καθεστώς για όλες τις ερωτήσεις έχει τις απαντάσεις, οι οποίες είναι όλες απορριπτικές. Αν έρθει ένας σοβιετικός, αλλά πολύ περισσότερο σήμερα. Ο σοβιετικός μπορεί να πει δεν έχω να φάω, δεν έχω…η μεγάλη αυτοδιόρθωση του ολοκληρωτισμού. Κατάλαβε ότι με τη στέρηση αντιδρούν τα υποκείμενα. Είτε τους στερήσεις την κοινωνία, είτε τους στερήσεις την ατομικότητα, το συναίσθημα, το οτιδήποτε, αντιδρά. Σε μια νέα έκδοση λοιπόν, σε όλα αυτά απαντά με το ναι. Όμως είσαι αυτό, και τίποτε άλλο. Και έρχεται η …και η τεχνολογία να βοηθήσει αυτό, υπό τον όρο ότι δε θα αποπλεύσεις ποτέ από αυτό, δε θα βγείς ποτέ από τα όρια αυτής της απόλαυσης, της αυτοϊκανοποίησης…έθεσα ένα ερώτημα στο Πανεπίστημιο Πατρών, μου το ζήτησαν, ενώπιον επιστημόνων και στοχαζόμενων ανθρώπων, και τους έθεσα αυτό το ερώτημα, «η τεχνητή νοημοσύνη πως ξέρουμε ότι..(δεν ξεχωρίζουν οι λέξεις). Αν υποθέσουμε ότι συνδέονταν …αυτά τα εκατομμύρια bytes του όγκου των πληροφοριών, θα με διαλύσουν. Γιατί στα παιδιά μαθαίνουμε τα μαθηματικά ξεκινώντας από το 1 και 1 ίσον 2, και δεν τους πετάμε αμέσως τον απειροστικό λογισμό; Διότι ο άνθρωπος κατατάσσει και ερμηνεύει, έτσι δεν είναι; Και έτσι μαθαίνει, μαθαίνει σκαλί σκαλί. Για να μπορέσει να κατανοήσει, και στη συνέχεια να οικοδομήσει πάνω σε αυτό. Αν του τα ρίξεις με τη μια στο κεφάλι θα διαλυθεί. Αν συνδεθεί το παιδί θα διαλυθεί αμέσως, αλλά εμείς οι ίδιοι θα διαλυθούμε μέσα σε λίγα λεπτά. Το μυστήριο του εγκεφάλου …το πως ξεχνάει και το πως διαλέγει τι πρέπει να θυμηθεί και πως πρέπει να κατασκευάσει το νόημα όλων αυτών που ξέρει. Εάν του στερήσεις αυτό το πράγμα, τότε …παθαίνει ψύχωση. Όμως έιπαμε, θέληση για δύναμη. Αυτό είναι το κυρίαρχο στοιχείο, το μελέτησε ο Νίτσε, αλλά ισχύει. Και ο Διαφωτισμός, ο οποίος Διαφωτισμός έχει και άλλα στοιχεία, αλλά το θέμα είναι ότι επειδή απέκλεισε εντελώς τις βαθύτερες πηγές νοήματος, ο άνθρωπος δεν είναι δέν ριζώνει πια, μόνο η επιθυμία, έτσι δεν είναι. Δε ριζώνει, ούτε στη φύση, ούτε στο Θεό, στη Βίβλο, δε ριζώνει. Που ριζώνει; Μόνο στην επιθυμία. Αυτό η είναι η αποτυχία η μεγάλη σήμερα. Στον χώρος της ηθικής, δεν ξέρω αν έχουμε εδώ φιλοσόφους και φιλοσοφούντες, στο χώρο της ηθικής δεν μπορούμε να βγάλουμε άκρη σήμερα. Δεν υπάρχει τρόπος. Θα σωθούν λένε οι ηθικολόγοι, η ηθική είναι ένα γεγονός που ο καθένας διαλέγει ότι θέλει. Η ηθική. Δεν υπάρχουν αξιώματα. Επίσης πως να περνάμε καλύτερα. Περνάμε καλύτερα με ένα ηθικό αξίωμα ή δεν περνάμε; Είναι μια (απόλυτη;) σχετικοποίηση. Δηλαδή η ηθική μου δεν έχει καμιά σχέση με την ηθική σου. Έχω τις αρχές μου. Ποιοες είναι αυτές; Αν το λέγατε αυτό σε ένα ψυχίατρο πριν από 100 χρόνια, θα σας έλεγε (κάνει την κίνηση με το χέρι, είσαι τρελός). Όσο πιο μου, δικές μου, τόσο πιο κοντά στην ψύχωση. Δεν επηρεάζονται από κανένα, εγώ είμαι αυτός, έχω αυτές τις αρχές, προτιμήσεις, το έχω πει ηθική του γούστου, δημόσια. Έχω αυτά τα συναισθήματα, σημερα ποιος αμφισβητεί τα συναισθήματα . οι αρχαίοι (;)βάζουν τα συναισθήματα από κάτω βάζουν τον νου από πάνω, τώρα οι επιθυμίες είναι από πάνω. Το θέλω, είναι επιλογή μου, έτσι δεν λέμε; Και τελείωσε η συζήτηση. Δε θα το έλεγε ποτέ αυτό ο αρχαίος Έλληνας. Θα έλεγε ο κόσμος, το σύμπαν, είναι κάπως έτσι, γι’ αυτό και εγώ θα κάνω κάπως έτσι. Οι Στωικοί, οι Προσωκρατικοί, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, αυτή είναι η γραμμή. Επομένως σήμερα η θέληση καταπνίγει τα πάντα. Θέληση για απόλαυση, για ευτυχία,…αυτά που σας λέω τώρα, θα σας τα έλεγε και ένας κοσμικός φιλόσοφος, που ξέρει από φιλοσοφία…

27:45 Χαίρε εξ ης ρέει μέλι και γάλα. Ξέρετε τι είναι το μέλι; Το μέλι είναι η παρηγοριά απ την Παναγία. Πολλή παρηγοριά. Μπαίνεις τρελαμένος, όπως εμάς που είμαστε τρελαμένοι, και αρχίζει τα χάδια, και μας δίνει το γάλα, το οποίο είναι ποια, είναι η σοφία, η διδασκαλία αυτή. Μας θεραπεύει την κρίση νοήματος. Από την απουσία του σκοπού της ζωής, έτσι. Μην το παίρνεις αυτό το αυτοκίνητο, λέει στον πολύ πλούσιο, γιατί θα χάσεις τον σκοπό της ζωής. Θα πας στον ψυχίατρο, θα πάθεις κατάθλιψη. Μην το πάρεις, γιατί δε θα έχεις μετά τι να περιμένεις. Δεν περιμένει τίποτα ο άνθρωπος. Λοιπόν η Παναγία έχει αυτό το φοβερό πράγμα, να πρώτο να σε παρηγορεί, γιατί έχει τεράστια παραμυθία η ίδια, ..αφού πρεσβεύει για όλο το ανθρώπινο γένος. Αυτή είναι η δουλειά της από μικρό κορίτσι. Και αυτό προκαλεί και την ενσάρκωση του Θεού. Λοιπόν, γι’ αυτό και πολύ παρηγοριά, τεράστια παρηγοριά. Μας βάζει στη μέριμνα της, μας βάζει στην αγκαλιά της, για να μας προσφέρει εκεί, που ξέρει (δείχνει προς τα πάνω, κάπως). Και γάλα, ταυτόχρονα ταϊζει …(δεν ξεχωρίζει) το κάνουμε αυτό, όχι υφιστάμενοι, και αρχίζει και προσφέρει ουράνιες διδασκαλίες. Χαίρε ότι ενουθέτησας τους συληθέντας τον νουν. Όταν μπήκα στην εκκλησία πριν από πάρα πολλά χρόνια, και διάβασα τους Χαιρετισμούς, θυμάμαι με έπιασαν τα κλάματα. Ότι κάποιος μου συλεί, ξέρετε, σύληση, κάποιος μου λέει γιατί το μυαλό, το είχα νιώσει και εγώ λίγο αυτό, προικισμένος, αλλά ανέτοιμος ακόμα (και χαϊδεύει τα μαλλάκια του όταν το λέει). Ότι κάποιος μου λεηλατεί το μυαλό. Χαίρε η τον φθορέα των φρενών καταργούσα. Φοβερή κουβέντα, αν θυμηθούμε πότε γράφτηκε. Η Παναγία καταργεί αυτόν που συλεί τα φρένα…. Αλλά προσθέτουμε και το όνομα αυτού που φθείρει. Αλλά υπάρχει και ένας που γυρίζει την κουτάλα σε αυτή την φοβερή σούπα. Του αρέσει πάρα πολύ να τρελαίνει τον άνθρωπο. Και όταν τρελαίνεται κάποιος συνεργάζεται και αυτός. Και μετά τρελαίνει και εμάς. Αυτό είναι φοβερό. Η τον φθορέα των φρενών καταργούσα, δηλαδή καταργεί αυτόν που φθείρει τα φρένα, πως; Με την παντελή έλλειψη νοήματος. Αυτή είναι η φθορά. Υπαρξιακά αυτό είναι η φθορά. Η αιτία του στρες, η αιτία του του του. Δεν ξέρω αν έχουμε ψυχίατρο ανάμεσα μας. Η συνοδεία ενός ψυχίατρου πολύ σπουδαίου στη Γαλλία, όταν σπούδαζα, εκεί ήταν πάρα πολύ στενά τα πράγματα. Όμως είναι ο πυρήνας όλων των ψυχικών διαταραχών. Σπερματικά όλες οι ψυχικές διαταραχές εκτυλίσσονται μέσα από μια, ένα βίωμα άγχους. Αλλά υπαρξιακά, πριν φτάσει στην κλινική μορφή, το άγχος και η κατάθλιψη είναι κρίση νοήματος. Η κρίση νοήματος μεταδίδεται, από τη μητέρα στο παιδί, από τον πατέρα στο γιο. Αν δείτε στα βιβλία ψυχιατρικής, για να ξεσπάσει ψυχική διαταραχή, πρέπει να υπάρχει στρες. Το στρες ενεργοποιεί τη συγκεκριμένη τάση που έχει ο άνθρωπος. Μπορεί να του κάνει διαβήτη, καρδιαγγειακά, κλπ. Μου είχε κάνει εντύπωση, ίσχυε όταν σπούδαζα, ο σχιζοφρενής δεν έχει ποτέ καρκίνο, και οι καρκινοπαθείς δε γίνονται σχιζοφρενείς. …Λέω λοιπόν, γι’ αυτό χρειάζεται διδασκαλία. Παίρνεις κάποιον αγκαλιά. Κατ’ αρχήν του λες ότι εγώ είμαι εδώ, η Παναγία μας λέει, εγώ είμαι εδώ, και δε φεύγω, δεν το κουνάω, είμαι εδώ για σας. Αυτή είναι η παρηγοριά, το μέλι. Ποια είναι η διδασκαλία; Το πως θα βγεις από την έλλειψη νοήματος. Γι’ αυτό λέει, Χαίρε η τον φθορέα των φρενών καταργούσα, και μετά! Χαίρε η τον σπορέα της αγνείας τεκούσα. Τι σημαίνει αγνεία, ξέρετε. Αγνότητα ξέρετε τι σημαίνει; Να πλημμυρίσει ο άνθρωπος από νόημα. Τι είναι η αγνότητα;! Μια κατάσταση σεξουαλικής καθαρότητας; No. Όχι, δεν είναι αρκετό. Αγνότητα είναι να έχει κανείς υπόψιν του, να ατενίζει, να θεωρεί, να θεάται, να βλέπει, καθαρά, το υπέρτατο αγαθό, το υπέρτατο νόημα, το υπέρτατο ον. Καταλάβατε; Και να είναι αφιερωμένος σ’ αυτό. Μετά και ο γάμος…36:07

Συνεχίζει περί γάμου, ότι έχει σχεδιαστεί για να σώζει την παρθενία. Μετά μιλά για το θέμα όπως είναι στο Κοράνι…

Οι τρεις πειρασμοί του Ιησού στην έρημο είναι: ο πειρασμός της πείνας και της δίψας (βιολογικός πειρασμός), ο πειρασμός της πίστης στην Πρόνοια του Θεού και στη θεία χάρη, και ο πειρασμός της εξουσίας και της ανθρώπινης ελευθερίας.

Τότε ὁ Ἰησοῦς ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαβόλου,
Ματθ. 4,2 καὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε.
 καὶ προσελθὼν αὐτῷ ὁ πειράζων εἶπεν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται.
Ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε· γέγραπται, οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπὶ παντὶ ῥήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ.
 Τότε παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν, καὶ ἵστησιν αὐτὸν ἐπὶ τὸ πτερύγιον τοῦ ἱεροῦ
καὶ λέγει αὐτῷ· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, βάλε σεαυτόν κάτω· γέγραπται γὰρ ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ, καὶ ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου.
 ἔφη αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· πάλιν γέγραπται, οὐκ ἐκπειράσεις Κύριον τὸν Θεόν σου.
Πάλιν παραλαμβάνει αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν λίαν καὶ δείκνυσιν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τοῦ κόσμου καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν
 καὶ λέγει αὐτῷ· ταῦτα πάντα σοι δώσω, ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς μοι.
 τότε λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ· γέγραπται γάρ, Κύριον τὸν Θεόν σου προσκυνήσεις καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις.
 Τότε ἀφίησιν αὐτὸν ὁ διάβολος, καὶ ἰδοὺ ἄγγελοι προσῆλθον καὶ διηκόνουν αὐτῷ.

ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΠΛΗΡΕΣΤΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΖΟΥΜΕ;, ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, ΨΕΥΔΟΠΡΟΦΗΤΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.(ΤΟ ΣΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΝΩ Ο,ΤΙ ΘΕΛΩ. Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΜΟΥ, Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΜΟΥ). ΤΟ ΜΟΝΟ ΑΚΑΤΑΝΟΗΤΟ ΚΑΙ Η ΛΥΤΡΩΣΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΕΙΡΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ. Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ.