Συνέχεια από: Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022
ΛΟΓΟΣ Γ'
(Άσμα Ασμάτων 1,9-14)
Ο ΝΥΜΦΙΟΣ:
9. Με τους ίππους μου (που νίκησαν) τ’ άρματα του Φαραώ σε παρομοίασα, συ η πλησίον μου (η εκλεκτή μου).
10. Πόσο ομόρφυναν οι σιαγόνες σου σαν της τρυγόνας, και ο λαιμός σου όπως οι ορμίσκοι (και ο λαιμός σου με τα περιδέραια);
ΟΙ ΦΙΛΟΙ:
11. Θα σου φτιάξουμε κοσμήματα (ομοιώματα) από χρυσάφι με στίγματα ασημένια.
Η ΝΥΦΗ:
12. Όσο ήταν ο βασιλιάς μου ξαπλωμένος (στο ανάκλιντρό του), ανάδινε την ευωδιά του η νάρδος μου.
13. Θήκη της στακτής (Θήκη με μύρο σμύρνας) είναι ο αγαπημένος μου, θα ξενυχτήσει ανάμεσα στα στήθη μου.
14. Τσαμπί ανθισμένο της κύπρου είναι ο αγαπημένος μου μέσα στα αμπέλια του Εν Γαδί.
Όσα εκθέσαμε προ της παρούσης αναγνώσεως στο προοίμιο του Άσματος των Ασμάτων, μοιάζουν με το αχνό φως που φαίνεται την αυγή περί τον όρθρο μετά τη νύχτα. Ούτε κι αυτή είναι καθαρό φως, άλλα προοίμιο φωτός. Έτσι και όσα είπαμε μας προμηνούν την ανατολή του αληθινού φωτός, δεν έχουν όμως να προβάλλει μέσα τους φωτίζοντας ως πέρα με διαύγεια τον ίδιο το δίσκο του ήλιου. Σ’ εκείνα μιλάει η νύφη και οι φίλοι και οι κοπέλες· ενώ τώρα ανατέλλει η φωνή του ίδιου του νυμφίου σαν δίσκος ηλιακός αποκρύπτοντας (ξεθωριάζοντας) με τη λάμψη των ακτινών του όλη τη φεγγοβολή των άστρων που έλαμπαν πρωτύτερα και το αχνό φέγγος της αυγής. Και εκείνα όλα βέβαια έχουν τη δύναμη κάποιων καθαρμών και ραντισμάτων με τα οποία αφού εξαγνιστούν οι ψυχές, ετοιμάζονται για να υποδεχτούν τα θεία. Ο τωρινός λόγος είναι μετουσία της ίδιας της θεότητας κατά την οποία ο ίδιος ο Θεός Λόγος μεταδίδει σ’ αυτόν που ακούει με την ίδια του φωνή την κοινωνία της αιώνιας δύναμης. Και όπως επάνω στο όρος Σινά, αφού πρώτα ετοιμάστηκε ο ισραηλιτικός λαός με καθαρμούς επί δύο ήμερες, την τρίτη μόνο κατά την αυγή αξιώνεται τη φανέρωση του Θεού, οπότε δεν ήταν πια απασχολημένος με το πλύσιμο των ρούχων, αλλά δεχόταν εμφανώς τον ίδιο το Θεό, που για χάρη του είχε αποπλύνει την ακαθαρσία της ψυχής με τους καθαρμούς που είπαμε, έτσι και τώρα η ανάλυση των προοιμίων του Άσματος των Ασμάτων που έγινε στους προηγούμενους λόγους στις δύο ημέρες που πέρασαν ωφέλησε τόσο, ώστε να πλύνει και να καθαρίσει το νόημα των λόγων από τον σαρκικό ρύπο.
Ο ίδιος ο θεός Λόγος σήμερα, τρίτη ήμερα μετά την πρώτη και τη δεύτερη, θα μας φανερωθεί αφού καθαρθήκαμε, δεν θα φανερώσει την παρουσία του μέσα στο γνόφο και τη θύελλα και με τον ήχο της σάλπιγγας και με φωτιά φοβερή που από τους πρόποδες ως την κορυφή του κατακαίει όλη την έκταση του βίου, αλλά θα γίνει γλυκύς κι ευπρόσιτος και από την φοβερή εκείνη όψη θα προσαρμοστεί στη χαρά του γάμου. Η νύφη παρακάλεσε να μάθει τους τόπους της ανάπαυσης, όπου ο αγαθός ποιμήν έχει τη διαμονή του, ώστε να μην πάθει από άγνοια κάτι ανεπιθύμητο, κι επειδή έπειτα οι φίλοι του νυμφίου της υπόδειξαν το ασφαλές κριτήριο της αλήθειας, να προσέχει δηλαδή την ψυχή της και να μαθαίνει τον εαυτό της (γιατί την άγνοια του εαυτού της την καθόρισε ως αρχή και ως συνέπεια του να μην γνωρίζει τίποτε άλλο από όσα πρέπει. Πραγματικά πώς μπορεί να μάθει κανείς κάτι άλλο όταν δεν ξέρει τον εαυτό του;), έπειτα από αυτά, επειδή το ηγεμονικό της ψυχής ήταν πια καθαρμένο ικανοποιητικά ανατέλλει ξανά ο Λόγος σ’ αυτήν που τον ποθεί, προτρέποντάς την προς το τελειότερο με την επιδοκιμασία των παρόντων. Γιατί ο έπαινος για ένα κατόρθωμα δημιουργεί στην ψυχή εκείνου που το πραγματοποίησε εντονότερη προθυμία προς το καλύτερο.
Ποιόν λόγο λοιπόν είπε στην κόρη ο αληθινός Λόγος; «Σε παρομοίασα», λέει, «συ η πλησίον μου, με τους ίππους μου (που νίκησαν) τ’ άρματα του Φαραώ». Επειδή όμως δε γίνεται έτσι στα πρόχειρα ν’ αναλύσουμε το νόημα των λόγων αυτών, πρέπει να τους εξετάσουμε με κάθε δυνατή ακρίβεια. Από την ιερά ιστορία μάθαμε μιαν άλλη δύναμη που αντιτάχτηκε στο ιππικό του Φαραώ, τη νεφέλη, τη ράβδο, τον βίαιο άνεμο, το πέλαγος που σχίζεται στα δύο, το βυθό της θάλασσας να έχει σκόνη, τα τείχη που σχημάτισαν, τα κύματα, τη στεγνή άβυσσο που έγινε χέρσος ανάμεσα στα υδάτινα τείχη, και που με όλα αυτά πετύχαιναν οι Ισραηλίτες τη σωτηρία τους, ενώ τα κύματα σκέπαζαν πανστρατιά το Φαραώ, με άλογα και άρματα. Αφού λοιπόν δεν αντιτάχτηκε στον αιγυπτιακό στρατό καμιά ιππική δύναμη, προκαλεί απορία με ποιό ιππικό, που εμφανίστηκε κατά των αιγυπτιακών αρμάτων, παρομοιάζεται τώρα η νύφη από το Λόγο. «Με τους ίππους μου», λέει, «που πέτυχαν να νικήσουν τ’ άρματα τού Φαραώ σε παρομοίασα, εσένα που σ’ έχω δίπλα μου». Ή είναι φανερό ότι, όπως δεν είναι δυνατό να νικηθούν κάποιοι σε ναυμαχία αν μια άλλη ναυτική δύναμη δεν καταβυθίσει τη ναυτική δύναμη των αντιπάλων, το ίδιο ούτε και στην ιππομαχία δε θα ηττηθεί κάποιος, αν δεν αντιπαρατάξουν οι εχθροί μια άλλη ιππική δύναμη;
Επειδή λοιπόν το ισχυρότερο τμήμα της αιγυπτιακής στρατιάς ήταν το ιππικό, την αόρατη δύναμη, που το χτύπησε και προκάλεσε τη νίκη κατά των Αιγυπτίων, ο Λόγος το ονόμασε ιππικό. Ένιωθαν κι εκείνοι αυτόν που τους πολεμούσε και φώναξαν ο ένας στον άλλο «ο Κύριος πολεμά τους Αιγυπτίους» και «ας φύγουμε από το πρόσωπο του Κυρίου». Είναι φανερό όμως ότι ανάλογα με την προπαρασκευή των εχθρών όπλιζε και τη δική του δύναμη ο αληθινός αρχιστράτηγος. Υπήρχε λοιπόν μια αόρατη δύναμη που με τις θαυμαστές εκδηλώσεις της στη θάλασσα προξενούσε τον αφανισμό των Αιγυπτίων και Ο Λόγος την ονόμασε ιππικό. Υποθέτουμε ότι αυτή είναι η αγγελική στρατιά, για την οποία λέει ο προφήτης «θα καβαλικέψεις τους ίππους σου κι αυτό θα είναι η σωτηρία σου». Ο Δαβίδ αναφέρει και άρματα του Θεού λέγοντας· «τ’ άρματα του Θεού είναι μύριες φορές περισσότερα, που τα σέρνουν οι χιλιάδες των καλότυχων». Ακόμα και τη δύναμη που σηκώνει μετέωρο από τη γη στην έκταση τ’ ουρανού τον προφήτη Ηλία την ονομάζει η Γραφή με το όνομα των ίππων και τον ίδιο τον προφήτη τον λέει η ιερή ιστορία άρμα του Ισραήλ και ιππέα. Κι αυτούς, που περιέρχονται όλη την οικουμένη και μ’ αυτούς η γη κατοικείται καί ησυχάζει, ο Ζαχαρίας ο προφήτης τους ονόμασε ίππους, που συνομιλούν με τον άνδρα που στέκεται ανάμεσα στα δύο βουνά.
Έχει λοιπόν κάποιους ίππους αυτός που εξουσιάζει το παν· άλλον που ανυψώνει τον προφήτη, άλλον που κατοικεί στη γη, άλλον που σέρνει το άρμα, άλλον που παίρνει ως αναβάτη του το Θεό για τη σωτηρία των ανθρώπων και άλλον που καταποντίζει την αιγυπτιακή δύναμη. Αφού λοιπόν υπάρχει ανάμεσα στους θείους ίππους μεγάλη διαφορά που εκδηλώνεται με τις ενέργειες τους, παρομοιάζεται με το ιππικό που συνέτριψε την αιγυπτιακή δύναμη εκείνη που πλησίασε το Θεό από το δρόμο της αρετής. Γιατί αυτό λέει προς αυτήν ο Λόγος· «σε παρομοίασα με τους ίππους μου που νίκησαν τ’ άρματα του Φαραώ, εσένα που σ’ έχω δίπλα μου». Η φράση αυτή περιέχει πολλούς και μεγάλους επαίνους και η παρομοίωση αυτή με τον ίππο είναι ολόκληρος κατάλογος κατορθωμάτων. Όσα αναφέρονται για τον Ισραήλ κατά την παροικία του στην Αίγυπτο, η δουλεία, οι καλαμιές, ο πηλός, η πλινθοποιΐα, όλη η δουλειά τους στη γή, οι σκληροί επιστάτες στις δουλειές τους, που απαιτούσαν τον καθημερινό φόρο του κόπου τους στο κόψιμο των πλιθιών, που εξαιτίας τους το νερό γίνεται αίμα και σκοτεινιάζει το φως και τα βατράχια πηδούνε στα σπίτια και η σκόνη από το καμίνι που κάνει το σώμα να πετάει φουσκάλες κι όλα τα δεινά ένα-ένα, η ακρίδα, ο σκνίπες, ο βρούχος (ο θόρυβος), το χαλάζι, τα πάθη με τα πρωτότοκα, όλα αυτά και όσα πολύ καλύτερα διηγείται η ιστορία, με τα οποία πετυχαίνουν οι Ισραηλίτες τη σωτηρία τους, είναι αιτίες επαίνων για την ψυχή που ενώνεται με το Θεό. Δεν θα παρομοιαζόταν βέβαια με τη δύναμη εκείνη που διέλυσε τα αιγυπτιακά δεινά κι ελευθέρωσε τον Ισραήλ από τη σκληρή τυραννία, αν δεν κατορθώνονταν όλα αυτά μ’ επιτυχία κι όσα αφάνισαν την Αίγυπτο κι όσα προπαρασκευάζουν την πορεία προς το Θεό όσων από την αιγυπτιακή λάσπη μεταφέρονται στη γη της επαγγελίας.
Επειδή λοιπόν, όπως λέει ο θείος Απόστολος, όλα έχουν γραφεί για να μας σωφρονίζουν, με όσα περιέχει η θεόπνευστη Γραφή, δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά με όσα λέει στη νύφη ο Λόγος μάς συμβουλεύει, ότι πρέπει κι εμείς να δεχτούμε ως αναβάτη το Λόγο και αφού συντρίψουμε το αιγυπτιακό ιππικό, άρματα κι αναβάτες, κι αφού καταποντίσουμε στη θάλασσα όλη την άδικη δυναστεία τους, έτσι να ομοιωθούμε με τη δύναμη εκείνη, αφήνοντας μέσα στο νερό σαν έναν ρύπο την αντίπαλη στρατιά. Αλλά για να το κατανοήσουμε καλύτερα αυτό που λέμε, ας το δούμε ως εξής. Δεν είναι δυνατό να παρομοιωθεί κάποιος με το ιππικό, που εξαιτίας του καταποντίστηκαν στο βυθό τα άρματα των Αιγυπτίων, αν δεν απελευθερωθεί δια του μυστικού ύδατος από τη δουλεία του εχθρού και, αφήνοντας κάθε αιγυπτιακή ιδέα κι αλλόφυλη αμαρτία και κακία μέσα στο νερό, ν’ αναδυθεί καθαρός χωρίς να κουβαλάει μαζί του στην κατοπινή του ζωή τίποτε από την αιγυπτιακή συνείδηση. Όποιος έχει απόλυτη καθαρότητα από τις αιγυπτιακές πληγές, αίμα και βατράχια και φουσκάλες και σκότος κι ακρίδες και σκνίπες και χαλάζι και τη βροχή της φωτιάς και τα άλλα πού αναφέρει η ιερή Ιστορία, αυτός είναι άξιος να παρομοιαστεί μ’ εκείνη τη δύναμη, που αναβάτης της είναι ο Λόγος. Ωστόσο δεν αγνοούμε τί σημαίνουν οι πληγές, πώς γίνεται για τους Αιγύπτιους πληγή το αίμα, και η οσμή των βατραχιών και η μεταβολή του φωτός σε σκοτάδι κι όλα τα υπόλοιπα.
Πράγματι ποιος δεν γνωρίζει, με τί λογής βίο γίνεται κάποιος αίμα, ενώ πρώτα ήταν πόσιμο νερό κι έπαθε αυτή τη φθαρτική αλλοίωση, και τί κάνοντας δημιουργεί μέσα στον οίκο του τη δυσωδία των βατραχιών, και πως μεταβάλλει τη φωτεινή ζωή σ’ έργα που αγαπάει η νύχτα γεμάτα ζόφο, που μ’ αυτά το καμίνι της γέεννας κάνει να σπάσουν οι οδυνηρές φουσκάλες της κατάκρισης; Έτσι και καθένα από τα αιγυπτιακά δεινά είναι εύκολο να το δεχτεί κανένας ως μέσο παιδείας και σωφρονισμού εκείνου που ακούει. Αλλά είναι περιττό να μακραίνουμε το λόγο μας για πράγματα στα όποια συμφωνούμε. Αν αυτά και τα παρόμοια τα κατανικήσουμε και πλησιάσουμε το θεό, θ’ ακούσουμε κι εμείς οπωσδήποτε το «σε παρομοίασα με τους ίππους μου που νίκησαν τ’ άρματα του Φαραώ, συ η πλησίον μου».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου