Χάιντεγκερ και Βουδισμός γ

Συνέχεια από: Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018

Heidegger and Buddhism

Takeshi Umehara

Philosophy East and West Vol. 20:3

July 1970

p.271-281

Ο Βουδισμός συλλαμβάνει το είναι επίσης με όρους θανάτου ή περατότητας. Ας δούμε για παράδειγμα την διδασκαλία για τις τέσσερις ευγενείς αλήθειες. Αυτές είναι οι εξής:

1.      Η αλήθεια πως υπάρχει πόνος

2.      Η αλήθεια πως ο πόνος έχει αιτία

3.      Η αλήθεια πως η αιτία μπορεί να παραμεριστεί

4.      Η αλήθεια πως υπάρχουν οκτώ πρακτικές μέσω των οποίων μπορεί να παραμεριστεί η αιτία του πόνου

Ας δούμε την πρώτη αλήθεια. Η ανθρώπινη ύπαρξη συλλαμβάνεται με όρους «πόνου». Αυτό σημαίνει πως ο άνθρωπος υποβάλλεται σε τέσσερις πόνους, δηλαδή: γέννηση, γήρανση, αρρώστια, θάνατος. Ο θάνατος είναι η πιο σοβαρή μορφή από τις τέσσερις. Ο Βούδας τόνισε αυτό το γεγονός. Ο άνθρωπος είναι θνητός και επομένως, η ύπαρξη είναι πόνος. Μπορούμε να επισημάνουμε στο σημείο αυτό, πως η ανθρώπινη ύπαρξη συλλαμβάνεται με όρους θανάτου ή περατότητας.

Η αιτία του πόνου είναι σύμφωνα με τον Βούδα η προσκόλληση στην ύπαρξη η επιθυμία τής ύπαρξης. Ο πόνος προκαλείται από την προσκόλληση του ανθρώπου σε κάτι το οποίο επιθυμεί.

Ο άνθρωπος πρέπει να ελευθερωθεί από ένα τέτοιο πόνο. Η τρίτη αλήθεια μας διδάσκει να απαλείψουμε την αιτία του πόνου. Υπάρχουν οκτώ πρακτικές προς την επίτευξη του σκοπού αυτού.

Ο Βούδας Σακυαμούνι (δηλαδή ο σοφός από την επαρχία Σάκυα) συλλαμβάνει την ανθρώπινη ύπαρξη με όρους θανάτου. Ο Βούδας δεν βλέπει την λύση, του πόνου που προκαλεί ο θάνατος, στην αθανασία της ψυχής ή στην αιώνια ζωή με την σωκρατική ή χριστιανική έννοια. Ο Βούδας θεωρεί τέτοιες διδασκαλίες ως δογματικές. Γι’ αυτόν σημαίνουν απλώς την δραπέτευση από την περατότητα της ανθρώπινης ύπαρξης....

...ο Βουδισμός ισχυρίζεται πως το αληθινά απόλυτο και αληθινά ελεύθερο είναι το τίποτα...

...ο άνθρωπος είναι θνητός, επομένως η ουσία της ύπαρξης του είναι το τίποτα ή το μη είναι... 

Συμπερασματικά, μου φαίνεται πως ο Heidegger προτείνει σε όλο τον κόσμο ένα νέο φιλοσοφικό πρόβλημα, με δυο τρόπους. Με μια έννοια, είναι η εξερεύνηση τής θεμελίωσης μιας νέας πνευματικής κατάστασης, όπου ο μηδενισμός βρίσκεται σε λανθάνουσα μορφή εντός τού επιστημονικού πολιτισμού τής Ευρώπης, ενός πολιτισμού που πέτυχε να ενώσει ολόκληρο τον κόσμο. Η πνευματική θεμελίωση λείπει από αυτόν τον πολιτισμό. Εκθέτοντας τον επιστημονικό πολιτισμό της Ευρώπης σε ολική κριτική, ο Heidegger είναι ίσως ο πρώτος στοχαστής της Δύσεως ο οποίος προσφέρει τόπο στον διάλογο, στην σύγκρουση μεταξύ της ευρωπαϊκής με την μη ευρωπαϊκή αρχή.

Ο Heidegger προτείνει ένα νέο φιλοσοφικό πρόβλημα και με ένα διαφορετικό τρόπο, μέσω της κριτικής που ασκεί στην έννοια τής περατότητας ή του θανάτου στην παραδοσιακή οντολογία τής Δύσεως. Στο σημείο αυτό αποκαλύπτει τον εαυτό του ως προφήτη, που βλέπει τον θάνατο ως μοίρα των όντων.[Εντελώς πρωτότυπος. Ηπειρώτικα μοιρολόγια δέν άκουσε ποτέ του;] Όντας προφήτης τής μοίρας του θανάτου, καθίσταται σοβαρός κριτικός τού μοντέρνου πολιτισμού της Δύσεως. Εφόσον η μοντέρνα φιλοσοφία του Descartes δεν ασχολήθηκε με το πρόβλημα του θανάτου, που ήταν θέμα της φιλοσοφίας του Πλάτωνος και του Χριστιανισμού.

Η ιστορία στην Δύση χαρακτηρίζεται από την πρόοδο και την ανάπτυξη. Για του Ιάπωνες όμως, η ιστορία δεν σημαίνει οπωσδήποτε πρόοδο και ανάπτυξη, αλλά μάλλον «αποδόμηση». Ο Κομφούκιος για παράδειγμα, θεωρεί την ιστορία ως συνεχή διαδικασία αποδόμησης , που ξεκίνησε από την εποχή της κυριαρχίας του αρχαίου ιερού αυτοκράτορα. Ο Βουδισμός επίσης θεωρεί πως η ιστορία αποδομείται, ξεκινώντας από το «ορθό Dharma» για να καταλήξει στο «κλείσιμο του Dharma».

Τα ερωτήματα που πρέπει να τεθούν από τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο είναι: πως πρέπει ο άνθρωπος να σκέφτεται περί τού θανάτου από εδώ και στο εξής και ποια είναι η μοίρα τού «ανθρώπου προς θάνατον» σε ένα άθεο κόσμο; Αυτά τα ερωτήματα πρέπει να γίνουν αντικείμενο ενός διαρκούς διαλόγου μεταξύ στοχαστών της Ανατολής και της Δύσεως. Ίσως μέσω τού διαλόγου αυτού να βρεθούν απαντήσεις. Ο Martin Heidegger είναι ένας μεγάλος φιλόσοφος, καθώς άνοιξε μια νέα εποχή ενός τέτοιου διαλόγου.

                             ΤΕΛΟΣ

ΑΥΤΟΣ Ο ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΟΠΙΑΣ ΥΠΗΡΞΕ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΝΕΟ-ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑ-ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ.

 ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΙΧΕ ΚΗΡΥΞΕΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΦΟΣΟΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΛΑΘΟΣ. 

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΦΟΣΟΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ.

Αμέθυστος