Δευτέρα 29 Απριλίου 2024

Γραμματείς και Φαρισαίοι στην καρέκλα του Μωυσή Don Curzio Nitoglia

Πρώτο μέρος


«Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι κάθισαν στην καρέκλα του Μωυσή. Να κάνετε και να παρατηρείτε όλα όσα σας λένε, αλλά μην κάνετε ό,τι κάνουν, γιατί λένε αλλά δεν κάνουν» ( Ματθ. , XXIII, εδ. 2-3).

«Το να κάθεσαι στην καρέκλα κάποιου» είναι μια ραβινική έκφραση, που σημαίνει ότι διαδέχομαι κάποιον στη διδασκαλία. Επομένως, οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι είναι οι διάδοχοι του Μωυσή στη διδασκαλία και την ερμηνεία του Νόμου (M. SALES, Commentary on the Gospel by Matthew , cit., σ. 120, σημ. 2), όπως οι Σαδδουκαίοι είναι οι διάδοχοι του Ααρών στην άσκηση της Ιεροσύνης.

Ο άγιος Θωμάς ο Ακινάτης σημειώνει: «Στην καρέκλα του Μωυσή, καθίστε -κακώς- και οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι. Εκεί όμως κάθονται - σωστά - και οι μαθητές του Χριστού. Στην πραγματικότητα, οι Γραμματείς θεωρούν μόνο το γράμμα του Μωσαϊκού Νόμου και όχι το πνεύμα ή το νόημα. Οι Φαρισαίοι φτάνουν ακόμη και να διακρίνουν κάτι από το εσωτερικό του νόημα. Αντίθετα, οι μαθητές του Ιησού γνωρίζουν και το γράμμα και το πνεύμα υπό το φως  του Ευαγγελίου» ( Σχόλιο του Ευαγγελίου κατά Ματθαίο , σημ. 1833).

Πρώτον, ο Ιησούς καταδικάζει την υπερβολική δογματική αυστηρότητα των ηθικών κανόνων που οι Φαρισαίοι επιβάλλουν στους πιστούς. Επομένως, στη διδασκαλία του Φαρισαϊσμού την εποχή του Ιησού υπάρχει και ένα δογματικό λάθος (και όχι μόνο ένα σφάλμα πρακτικής συμπεριφοράς), λόγω της υπερβολικής αυστηρότητας, σε ζητήματα ηθικής, που καταδικάζεται από τον Κύριο. 
Μάλιστα, εξηγεί το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο, «δένουν βαριά και αφόρητα φορτία και τα τοποθετούν στους ώμους των ανθρώπων, αλλά δεν θέλουν να τα κουνήσουν ούτε με το δάχτυλο» (εδ. 4).
Εν ολίγοις, οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι όχι μόνο ζουν άσχημα, αλλά επιβαρύνουν δογματικά τις συνειδήσεις των πιστών με την αυστηρή ψευδή διδασκαλία τους μέσω των ψεύτικων καθαρά ανθρώπινων «παραδόσεων» τους, σχεδόν σαν να ήταν οι πιστοί γαϊδούρια. Ενώ, οι ίδιοι στην πρακτική και ιδιωτική τους ζωή -εδώ είναι το πρακτικό και όχι το δογματικό λάθος των Φαρισαίων- δεν νοιάζονται καθόλου γι 'αυτούς, και "δεν κουνάνε ούτε το δάχτυλο"· δηλαδή δεν κάνουν την παραμικρή προσπάθεια να τα τηρήσουν.

Για το πρόβλημα αυτό, ο Άγιος Θωμάς ο Ακινάτης διευκρινίζει: «Ο νομοθέτης διδάσκει ορισμένα πράγματα να τηρούνται για πάντα, και αυτά πρέπει πάντα να γίνονται. Αντίθετα, άλλες τελετουργικές εντολές του Μωυσή ήταν προτυπικές της πραγματικότητας ως σκιές αυτής, δηλαδή του Χριστού. Για παράδειγμα, οι ηθικές εντολές πρέπει πάντα να τηρούνται πριν και μετά τον Χριστό. ενώ οι νόμιμες ή τελετουργικές μόνο για ορισμένο χρόνο, δηλαδή στην Παλαιά Διαθήκη και μόνο πριν από την Έλευση του Χριστού. Επομένως, όποιος τα τηρεί μετά τον Χριστό θα προσέβαλε τον Χριστό, σαν να μην είχε ήδη έρθει. Για παράδειγμα, αν κάποιος έλεγε: Θα φάω αύριο, θα έλεγε καλό, αλλά, αν μετά το φαγητό έλεγε ακόμα ότι θα φάει αύριο, τότε θα έλεγε κακό αφού έχει ήδη φάει. Έτσι, εφόσον οι τελετουργικές επιταγές είναι σημεία, σκιές ή μορφές του ερχόμενου Χριστού, όποιος τις τηρεί μετά την Παρουσία του Χριστού δεν θα τις τηρούσε σωστά» (Commentary on the Gospel by Matthew, ιθ. 1835).

Επομένως, ο Ιησούς μας καλεί να μην τους μιμούμαστε όσον αφορά τις πράξεις τους, οι οποίες είναι κακές, διδάσκοντάς τους προσοχή και σύνεση.

Τώρα, συνεχίζει ο άγιος Θωμάς:

«Ο Προκαθήμενος είναι η κεφαλή της Εκκλησίας, και επειδή διδάσκει με δόγμα και επειδή ενθαρρύνει με την άσκηση των καλών έργων. Επομένως, πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί του τόσο στη διδασκαλία όσο και στη ζωή. Ωστόσο, οι Φαρισαίοι ήταν σε ασυμφωνία μεταξύ της πρακτικής ζωής και της διδασκαλίας. Για το λόγο αυτό, ο Ιησούς κάλεσε τους πιστούς να ακούσουν αυτά που δίδασκαν, αλλά κυρίως να μην μιμηθούν τον τρόπο ζωής τους. Στην πραγματικότητα, πρέπει να κάνουμε τό καλό, αλλά οι Φαρισαίοι δεν το έκαναν. Επομένως, οι πιστοί δεν έπρεπε να ενεργούν σύμφωνα με τα έργα τους, που ήταν, υποκριτικά, κακά. Τέλος, ο Κύριος δείχνει την κακία τους, αφού λένε αλλά, δεν κάνουν αυτό που λένε. Τώρα αν το έλεγαν και δεν το έκαναν, θα ήταν σοβαρό, αλλά, προχωρούν πολύ παραπέρα αφού προσθέτουν στις Εντολές του Θεού μερικές πολύ βαριές ανθρώπινες εντολές ή παραδόσεις που πρέπει να τηρούνται. Εδώ ο Ιησούς δείχνει την αλαζονεία τους, αφού προσθέτουν τις άλλες εντολές τους στις Εντολές του Θεού, σαν να είναι ίσες με τού Θεού. Δεύτερον, δείχνει επίσης την αδιακρισία ή την απερισκεψία τους, αφού επιβάλλουν αλόγιστα βάρη που δεν είναι βιώσιμα, μη ικανοποιημένοι με τό "επιβάλετε λογικά βάρη", χωρίς να αρκούνται στην επιβολή εύλογων επιβαρύνσεων. Τέλος, είναι τόσο τεμπέληδες που όχι μόνο αρνούνται να κάνουν καλά όλα τα καθήκοντά τους και ακόμη και αυτά που είναι δύσκολα, αλλά δεν έχουν καμία διάθεση να κάνουν τίποτα. Δηλαδή δεν θέλουν να κουνήσουν ούτε ένα άχυρο με το δάχτυλο. Γι' αυτό, όπου διδάσκουν σύμφωνα με το Νόμο του Μωυσή, πρέπει να τους ακούμε και να κάνουμε ό,τι λένε, αλλά δεν πρέπει να τους μιμούνται για τα κακά τους έργα » ( Σχόλιο κατά Ματθαίον Ευαγγελίου , αρ. 1837-1840). .

Ο πατέρας Marco Sales, στο Σχολιασμό του στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, γράφει: «Ως εκπρόσωποι της θρησκευτικής αρχής του Ισραήλ, οι αποφάσεις των Γραμματέων και των Φαρισαίων, όσον αφορά τον Νόμο και τη λατρεία του Θεού, έχουν ισχύ νόμου και πρέπει να τηρούνται, αλλά αν η εξουσία τους ως διαδόχων του Μωυσή πρέπει να οδηγεί στην τήρηση των αποφάσεών τους, η ζωή τους που διαφέρει από το δόγμα τους δεν πρέπει να οδηγεί σε μίμηση» (Σχόλιο του Ευαγγελίου κατά Ματθαίο, ό.π., σελ. 120, σημ. n. 3).

Ο Ιησούς καταδικάζει τη φαρισαϊκή επιδεικτικότητα


Στη συνέχεια, ο Ιησούς καταδικάζει την επιδεικτικότητα με την οποία έκαναν τα πάντα μόνο για να τους επαινούν οι άνθρωποι και όχι για την αγάπη του Θεού: «Κάνουν όλα τα έργα τους για να τους θαυμάζουν οι άνθρωποι. διευρύνουν [υπερβολικά] τις περγαμηνές τους (1 ), μεγεθύνουν [δυσανάλογα] τα κρόσσια τους (2 )».
Επιπλέον, είναι φιλόδοξοι και περήφανοι. Μάλιστα, «αγαπούν τις πρώτες θέσεις στα συμπόσια και στις συναγωγές» (στ. 6), θεωρώντας τον εαυτό τους καλύτερο από όλους.


Ο Αγγελικός δείχνει την αιτία των λαθών τους, τον λόγο της εμμονής και της αδιόρθωτης συμπεριφοράς τους και την περήφανη ματαιοδοξία τους, παρατηρώντας: «Αφού αναζητούν μόνο τη δική τους δόξα, είναι αδιόρθωτοι. Στην πραγματικότητα, κάνουν τα πάντα για να τα δουν οι άνθρωποι. Δεν κάνουν επαχθή πράγματα, αλλά κάνουν ό,τι έχει μια 
 συγκεκριμένη εξωτερική εμφάνιση, φορώντας - για παράδειγμα - θρησκευτικές ρόμπες, που δεν τους κοστίζει κόπο, αλλά θέλουν να το δείξουν προσθέτοντάς τους τεράστιες περγαμηνές και κρόσσια για να φαίνονται ζηλωτές της δόξης του Θεού για να φαίνονται καλύτερα στους ανθρώπους» (ST. THOMAS AQUINES, Commentary on the Gospel by Matthew, nn. 1842-1844).

Επεξηγηματική παρένθεση κατά της ματαιοδοξίας

Εδώ - από τον 8ο στίχο έως τον 12ο στίχο - εν μέσω του καταγγελτικού λόγου προς τους Φαρισαίους, ο Ιησούς σχεδόν ανοίγει ένα είδος ενδεικτικής και προκλητικής παρένθεσης για να απομακρύνει τους πιστούς Ισραηλίτες όλο και περισσότερο από την υπερηφάνεια, λέγοντας: « Αγαπούν να  αποκαλούνται ραβίνοι [ηθική, θρησκευτική ή πνευματική καθοδήγηση] από τους ανθρώπους. Ωστόσο, μην αφήνετε τους ανθρώπους να αποκαλούν τον εαυτό σας ραβίνο ή αφέντη μου, γιατί μόνο ένας είναι ο Δάσκαλός σας και όλοι είστε αδέρφια. Μην αποκαλείτε κανέναν σε αυτή τη γη με το όνομα πατέρα, αφού μόνο ένας είναι ο Πατέρας σας, ο ουράνιος. Μην αφήνετε τον εαυτό σας να σας αποκαλούν, ούτε καν δασκάλους, γιατί ο Δάσκαλός σας [διανοητικός οδηγός] είναι μόνο ένας, ο Χριστός » (εδ. 8).

Εν ολίγοις, ο Σωτήρας προτρέπει τους πιστούς της Παλαιάς και σύντομα της Καινής Διαθήκης να φύγουν από κάθε ματαιότητα, υιοθετώντας έναν τρόπο ζωής εκ διαμέτρου αντίθετο με αυτόν των Φαρισαίων.
Από αυτή την προοπτική πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τη σημασία των λέξεων που είπε τώρα ο Ιησούς. Στην πραγματικότητα, δεν σκοπεύει να απαγορεύσει απολύτως, ως εγγενώς διεστραμμένες, όλες αυτές τις πράξεις (φορώντας φυλαχτά και κρόσσια, να είσαι δάσκαλος, πατέρας, ιερέας, ανώτερος). Επομένως, ειδικά σε αυτούς τους τελευταίους τέσσερις στίχους, πρέπει να δώσουμε περισσότερη προσοχή στην παιδαγωγική πρόθεση του Λυτρωτή να θεραπεύσει την ματαιοδοξία παρά στην κυριολεκτική και ετυμολογική σημασία των επιμέρους εκφράσεων και λέξεων. Ο Ιησούς θέλει να διορθώσει τους πιστούς του από τη ματαιότητα με την οποία κυριαρχούσαν οι Φαρισαίοι και να τους παρακινήσει σε σεμνότητα και ταπεινοφροσύνη της καρδιάς.

Κάθε κοινωνία είναι ιεραρχική και, ως εκ τούτου, χρειάζεται αναγκαστικά δασκάλους/μαθητές, πατέρες/γιους, ιεράρχες/μαθητές, ανώτερους/υφισταμένους. Η οικογένεια, το Κράτος, η Εκκλησία είναι κοινωνίες και χρειάζονται αυτές τις φιγούρες και αυτούς τους ρόλους.
Επιπλέον, ο Ιησούς φορούσε επίσης φυλακτήρια, όπως ορίζεται στο βιβλίο της Εξόδου (XIII, 16), του Δευτερονόμου (XI, 18) και των Αριθμών (XV, 38), είχε κρόσσια στο μανδύα του ( Mt. , IX, 20; , 36 ) ήταν μόνο θέμα μέτρου, μεθόδου, ο Ιησούς μόνο μας κάλεσε να μην υπερβάλλουμε όταν γεμίζουμε με φυλακτήρια και κρόσσια είτε ως προς την ποσότητα είτε ως προς το μέγεθος. Στην πραγματικότητα, είχε πάντα το Νόμο του Θεού στο πνεύμα Του και δεν τον μετέφερε μόνο στο σώμα Του. Επιπλέον, ξεχώριζε από τους ειδωλολάτρες για την άψογη ζωή του και όχι μόνο για τα γαλάζια τόξα στις άκρες του μανδύα του. Το ίδιο ισχύει και για το λειτούργημα του πατέρα, του δασκάλου, του ιεράρχη, του ανώτερου. Εν ολίγοις, ο Σωτήρας θέλει να καταστήσει σαφές ότι μπορεί κανείς να είναι κύριος/πατέρας/ανώτερος/δήμαρχος, αλλά χωρίς να παίρνει τον εαυτό του για τον «Αιώνιο Πατέρα»... Στην πραγματικότητα, ο ίδιος ο Ιησούς ονομάστηκε ραβίνος από τους μαθητές του ( Ματ. , XVI, 25 και 49).

Εν ολίγοις, δεν είναι οι τίτλοι που καταδικάζονται, αλλά η φιλοδοξία και η ματαιοδοξία που μπορούν να υποδαυλίσουν στις καρδιές των αθρώπων που τους απονέμουν, επιθυμώντας τους υπερβολικά να εκτιμώνται περισσότερο από τους ανθρώπους. Επομένως, μπορούν να χρησιμοποιηθούν, αλλά χωρίς να αγνοούμε τον Θεό, ούτε πρέπει να χρησιμοποιούνται με σκοπό την προσπέραση και τη συντριβή άλλων. Ασφαλώς μόνο ο Θεός είναι ο Πατέρας, ο Κύριος, ο Διδάσκαλος, ο Ανώτερος κατ' ουσία ή απολύτως και άπειρα, εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να γίνουμε σάν αυτόν με μίμηση, με συμμετοχή, δηλαδή με περιορισμένο και πεπερασμένο τρόπο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ


1 - Είναι «λωρίδες» περγαμηνής πάνω στις οποίες γράφτηκαν οι στίχοι της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίοι ήταν κλεισμένοι σε μικρά κουτιά, τα οποία στη συνέχεια τα έδεναν στο μέτωπο ή στον αριστερό βραχίονα, για να θυμίζουν και να κάνουν την Πίστη και την Πίστη πάντα παρούσα. στον πιστό Ισραηλίτη τον Νόμο του Μωυσή. Πράγμα που είναι αξιέπαινο από μόνο του, αλλά στο οποίο οι Φαρισαίοι καταχράστηκαν τον τρόπο, περιοριζόμενοι να τα κουβαλούν στο σώμα και να μην τα έχουν στο μυαλό.
2 - Στολίδια των κατώτερων στρωμάτων του μανδύα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Εβραίων, των οποίων η λειτουργία ήταν να θυμούνται τις εντολές του Jaweh, ήταν τόξα με μπλε κορδόνι.

Δεν υπάρχουν σχόλια: