«ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΤΤΙΣ» Livio Cadè

 Αυτό το μαλάκωμα του αρσενικού εμφανίζεται περιοδικά στην ιστορία, σε διάφορους χρόνους και τόπους

ΤΟ Σ ΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΤΤΙΣ

The Emasculation of Attis (από μεσαιωνική μικρογραφία)

« Ο κόσμος πράγματι εκφυλίζεται: οι άνδρες χάνουν την αρρενωπότητά τους και μοιάζουν όλο και περισσότερο με τις γυναίκες ». Έτσι έγραψε ένας Ιάπωνας γιατρός τον 17ο αιώνα, παραπονούμενος ότι η ακρόαση του σφυγμού, χρήσιμη για διαγνώσεις, δεν αποκαλύπτει πλέον διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πολλοί άνδρες, λέγεται, δεν έχουν πια το θάρρος να αποκεφαλίσουν καταδικασμένους άνδρες. Όλο και λιγότερο ορμητικοί και φλογεροί, βασίζονται στη γλώσσα και όχι στο σπαθί για να τακτοποιήσουν τα πράγματα. Η αιτία θα ήταν μια ανισορροπία μεταξύ γιν και γιανγκ . Ο γυναικείος πόλος επικρατεί, προκαλώντας οπισθοδρόμηση στη συμπληρωματική πολικότητα του.

Αυτή η μαλάκυνση του αρσενικού εμφανίζεται περιοδικά στην ιστορία, σε διάφορους χρόνους και τόπους. Ακόμη και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, κατά τη διάλυσή της, είδε την παρακμή του vir που την είχε κάνει μεγάλη. Οι ανδρικές αρετές των πολεμιστών και των ηγεμόνων -τις οποίες ο φασισμός μάταια προσπάθησε να αναστήσει- μειώθηκαν κάτω από την πίεση της απαλότητας και του νοσηρού αισθησιασμού, των ανατολίτικων μυστηρίων και της χριστιανικής αγάπης, των σεξουαλικών διαστροφών και των αμοραλιστικών ηδονισμών. Ήταν οι βάρβαροι που έφεραν τους σπόρους της παραδοσιακής αρρενωπότητας πίσω στον μεσαιωνικό πολιτισμό, χύνοντας ισχυρό σκανδιναβικό αίμα σε αυτόν.

Αλλά μια νέα θηλυκοποίηση του δυτικού πολιτισμού είναι σίγουρα σε εξέλιξη εδώ και αρκετό καιρό . Δεν ξέρω αν εγκρίνονται σήμερα οι καρποί ανδρών και γυναικών. Ωστόσο, φαίνεται ότι τα αρσενικά έχουν λιγότερα σπερματοζωάρια από ό,τι στο παρελθόν. Η ομοφυλοφιλία και οι μορφές αβέβαιου, ημιτελούς έρωτα είναι σίγουρα ανεξέλεγκτες. Αυτό το φαινόμενο της αποαρρενωποίησης, σαφώς υπερατομικό, παρουσιάζει κάποια εμβληματικά αποτελέσματα. Εδώ δεν μπορούμε παρά να το αναφέρουμε, να δώσουμε κάποιες πληροφορίες, χωρίς σίγουρα να μπορούμε να εξαντλήσουμε ένα τόσο τεράστιο θέμα.

Είναι σαφές, για παράδειγμα, ότι ο κοινωνικός ρόλος της γυναίκας έχει αποκτήσει ολοένα μεγαλύτερη σημασία στη σύγχρονη εποχή, καταλαμβάνοντας παραδοσιακά ανδρικούς χώρους. Γι' αυτήν ζητούνται περισσότερα δικαιώματα, δίνονται μάχες φεμινισμού, χειραφέτησης και ισότητας . Η ίδια η έννοια της «γυναικοκτονίας», ως κατηγορία εγκλημάτων από μόνη της, φαίνεται να θέλει να ικανοποιήσει έναν μηχανισμό ενοχής και επανόρθωσης της κοινωνίας απέναντι στις γυναίκες. Αντίθετα, κανείς δεν μιλάει για «αντροκτονία».

Στην οικογένεια, η πατρική φιγούρα χάνει την αξία της, ενώ ο ρόλος της μητέρας εμφανίζεται ολοένα και πιο καθοριστικός. Στη θρησκευτική σφαίρα, συμβαίνει μια έκλειψη του Θεού Πατέρα. Οι εμφανίσεις της Παναγίας είναι συχνές. Η Σελήνη συσκοτίζει τον Ήλιο. Ο ήλιος στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύει τη σταθερότητα, την παράδοση, ενώ το φεγγάρι είναι αυτό που αλλάζει. Με τη σεληνιακή αρχή , επιβεβαιώνεται η επισφάλεια, οι αλλαγές, η πρόοδος και η κρίση, η κοινωνική, επιστημονική και πολιτιστική αστάθεια, καθώς και μια ιδέα για την κυκλική φύση της ιστορίας.

Αυτή η ποικίλη φαινομενολογία περιλαμβάνει την επιστροφή αρχετύπων που συνδέονται με τη γυναικεία γονιμότητα της Γης, στο ρόλο της ως τροφού. Ίσως ως αντίδραση σε έναν νεωτερισμό που ρυπαίνει, δηλητηριάζει και αποστειρώνει τον πλανήτη. Αυτό εκφράζεται με την επανεμφάνιση αρχαϊκών συναισθημάτων, συμβίωσης με τη Φύση, αλλά και, πιο κοινότυπα, στη μαγειρική μανία, τις διατροφικές και υγιεινές εμμονές, τις πρακτικές με βότανα κ.ο.κ.

Επικρατούν τα στοιχεία Νερό και Γη, άρα ρευστότητα και σωματικότητα. Το στοιχείο της Φωτιάς του πνευματικού καλύπτεται από το φυσικό και το φυσιολογικό. Η ίδια η πνευματικότητα περιορίζεται στη φροντίδα του σώματος, στη χαλάρωση , στη μητρική φροντίδα της ψυχής. Ο νους δεν πρέπει να είναι διεισδυτικός αλλά μάλλον δεκτικός, να διευρύνεται, να γίνει μήτρα. Η σκέψη γίνεται υλιστική και βιολογική, ενώ τα ιδεαλιστικά και μεταφυσικά οράματα φθείρονται. Τα καθαρά μαθηματικά και η λογική γίνονται δύσκολα για τους περισσότερους ανθρώπους. Οι ψυχολογικές και φυσικές επιστήμες ακμάζουν. Γενικά, ό,τι είναι φυσικό αγαπιέται , προωθούνται οικολογικές και περιβαλλοντικές εκστρατείες. Η τρέλα για ευεξία και ψυχοσωματική αρμονία, υγεία, άρα πρόληψη και συνεχείς κλινικούς ελέγχους εξαπλώνεται.

Η κοινωνία και ο πολιτισμός γίνονται «ανοιχτοί» και «περιεκτικοί», σύμφωνα με τυπικά γυναικεία μοντέλα. Οι «μεταναστευτικές ροές» φαίνεται να παραπέμπουν στους φυσιολογικούς εμμηνορροϊκούς κύκλους ορισμένων περιοχών του κόσμου. Το Κράτος γίνεται πρόνοια, αναπτύσσονται συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, επιδόματα και ασφάλιση. Αγαπάμε τις μορφές προστασίας και τις εγγυήσεις περισσότερο από αυτές της περιπέτειας και του κινδύνου. Η σχεδόν μανιακή εμμονή να «εξασφαλίζει» τα πάντα θυμίζει τις ανησυχίες μιας γριάς γιαγιάς.

Οι διαφορές αντιμετωπίζονται με διαμεσολάβηση και συμβιβασμό, η διπλωματική απαλότητα αντικαθιστά πιο ειλικρινείς και άμεσες αντιπαραθέσεις. Απορριπτόμαστε από συστήματα που βασίζονται στη δύναμη και την εξουσία, γινόμαστε δυσανεκτικοί στην πειθαρχία και την ηθική. Η εκδίκηση, ο πόλεμος και η θανατική ποινή καταδικάζονται. Οι αξίες της φιλοξενίας, της ευαισθησίας και της ανεκτικότητας είναι εξυψωμένες.

Τα δημοκρατικά καθεστώτα, συνδεδεμένα με οριζόντιες μάζες , αντικαθιστούν τις αρχαίες αριστοκρατίες με μια κάθετη δομή . Οι ίδιες μορφές δικτατορίας, που γεννήθηκαν σαν σκουλήκια από το πτώμα της δημοκρατίας, έχουν κληρονομήσει τον γυναικείο χαρακτήρα της. Είναι ολοκληρωτισμοί με μητρικό πρόσωπο, που επιβάλλουν υποχρεώσεις και απαγορεύσεις στους ανθρώπους «για το καλό τους», τους πνίγουν με αγωνιώδη μέτρα υγείας, τους χειραγωγούν μέσα από το αίσθημα της ενοχής.

Τα ΜΜΕ επιτελούν και μητρική λειτουργία, προσπαθούν να νηπίσουν και να ζαλίσουν την κοινωνία λέγοντάς της παραμύθια. Ή προκαλούν μορφές υστερίας, παράλογες ανησυχίες στις μάζες (στην πραγματικότητα, ο φόβος να μολυνθεί κανείς, να διεισδύσει από έναν ιό και να τον επωάσει, είναι τυπικά γυναικείος). Η επικοινωνία τείνει περισσότερο να σαγηνεύει παρά να ενημερώνει. Αντίθετα, ο διάλογος πρέπει να είναι συμβιβαστικός, οι ευφημισμοί αφθονούν. Κηρύσσεται μια συμβιβαστική ελευθερία, αποφεύγεται ό,τι οδηγεί σε αντιπαράθεση και σύγκρουση. Το ίδιο το Διαδίκτυο είναι ένας τεράστιος αμνιακός σάκος που τυλίγει τον εγκέφαλο. Όπου κι αν κοιτάξεις, η ζωή είναι διαποτισμένη από γυναικείες αισθήσεις.

Παραδόξως, αυτή η θηλυκοποίηση της κοινωνίας παράγει ένα αντίθετο φαινόμενο που θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως βιριλισμό , που συνδέεται με μια αντίδραση της αρσενικής αρχής που, νιώθοντας απειλή, γίνεται άκαμπτη και σκληρωτική. Στον κίνδυνο της ωφέλειας που προκαλεί φαντάσματα που καταβροχθίζουν και ευνουχίζουν, ο άνθρωπος αντιτίθεται σε μια υπερβολική και καταναγκαστική ανδρική ενέργεια. Για παράδειγμα, μπορεί να δείξει μια προκατειλημμένη και παράλογη περιφρόνηση για τη ζωότητα, τον περιβαλλοντισμό, τον νατουραλισμό, που φαίνονται ασυμβίβαστα με τη σκληρότητα του αρσενικού. Αλλά και η πορνογραφία, η χυδαιότητα, οι επιθετικοί τρόποι και οι γλώσσες, η επιδεικτικότητα, κρύβουν τον τρόμο τού να υποστείς έναν οικείο ακρωτηριασμό.

Στην πραγματικότητα, με κάθε επιστροφή της Μεγάλης Μητέρας ο άνθρωπος φοβάται τον ευνουχισμό. Παρόμοιο με αυτό που έκαναν οι ιερείς του Άττις και της Κυβέλης σε αρχαϊκές τελετές, γονιμοποιώντας τη γυμνή γη με αίμα. Γι' αυτόν τον λόγο, για να κρύψει την αγωνία, επιδεικνύει μια ανδρική δύναμη, κάνει αποτροπαιϊκές χειρονομίες που, στην εξοργισμένη αναπαράσταση των φαλλικών αρετών, προδίδουν τον φόβο του ευνουχισμού. Μετρά την αρρενωπότητά του με βάση τη σεξουαλική ή μυϊκή απόδοση, σύμβολα μιας καθαρά γεννητικής δύναμης, ναρκισσιστικές υποχωρήσεις με τις οποίες ο άνθρωπος προσπαθεί να καθησυχάσει τον εαυτό του.

Ο αυτοευνουχισμός του Ωριγένη σε μικρογραφία από το Roman de la Rose (15ος αιώνας Γαλλία)

Ή, για να μη στερηθεί τις ιδιότητές του από τους άλλους, τις στερεί από τον εαυτό του. Αυτός ο αυτοαδυνατισμός, ωστόσο, δεν είναι ο σωματικός των Δρυιδών ή του Ωριγένη, που στην πραγματικότητα προϋπέθετε ένα φανατικό και ανδρικό θάρρος. Είναι μια μεταφορική και ασυνείδητη κατάλυση που αφήνει μια ανοιχτή πληγή στην ταυτότητά του. Αυτό εξηγεί γιατί μερικοί, αφού έχουν θυσιάσει τα γεννητικά τους όργανα σε κάποια χθόνια θεότητα, αφαιρούν το φάσμα ενός απαρνημένου εγώ αναζητώντας αντικαταστάτες μορφές αρρενωπότητας στα γεννητικά όργανα άλλων ανδρών. Έρευνα που τους εκθέτει σε εσωτερική απογοήτευση, δεδομένου ότι πρέπει να συμβιβαστούν με παρόμοιους συντρόφους με τους ίδιους.

Επιπλέον, όσο πιο συνηθισμένο γίνεται μεταξύ των ανδρών να δένουν τους ομοφυλόφιλους κόμπους, τόσο πιο σπάνια γίνεται η ζεστασιά των αληθινών ανδρικών φιλιών. Η στοργή ενός άνδρα για έναν άλλον άνδρα, με εξαίρεση τους οικογενειακούς δεσμούς, μπορεί στην πραγματικότητα να τροφοδοτήσει την αγωνία του να μην είναι αρρενωπός σε ήδη ανασφαλή θέματα. Η αληθινή αγάπη γίνεται αποδεκτή μόνο ως σεξουαλική ή μητρική εμπειρία ή ως θρησκευτική αφαίρεση . Έτσι στερείται την πνευματική του διάσταση και περιορίζεται στις μορφές του ερωτισμού ή της τρυφερότητας.

Ο άνδρας, πληγωμένος στην αρρενωπή του εχθρότητα , σπρώχνεται προς τη γυναικεία ψυχή του , είναι και φοβισμένος και δελεασμένος από αυτό, μη μπορώντας να βρει ισορροπία. Αυτές οι αβέβαιες και εύθραυστες ανδρικές ταυτότητες απογοητεύουν τη γυναίκα, την κάνουν να αισθάνεται ανασφάλεια και την οδηγούν στην αρρενωποποίηση. Δημιουργείται, λοιπόν, ένας φαύλος κύκλος στον οποίο ακόμη και το θηλυκό συμβιβάζεται, γιατί τη στιγμή που θέλει να κυριαρχήσει πάνω στο αρσενικό δεν μπορεί να αποφύγει να διαφθείρει τον εαυτό του, παίρνοντας χαρακτηριστικά της αντίθετης αρχής.

Στην πραγματικότητα, το να τοποθετεί κανείς τον εαυτό του πάνω, να επιβάλλει τον εαυτό του, είναι ανδρική στάση. Το θηλυκό μπορεί επομένως να επικρατήσει μόνο ενσαρκώνοντας τις αρσενικές αξίες. Επομένως, παραδόξως, η επιβεβαίωσή του συνεπάγεται την άρνησή του και η νίκη του αντιστοιχεί στην ήττα του. Παράγεται έτσι ένα παρεκκλίνον ανθρωπολογικό βραχυκύκλωμα όπου όσο περισσότερο η γυναίκα γίνεται αρρενωπή, όσο περισσότερο ο άντρας γίνεται θηλυκός, τόσο περισσότερο επιβάλλεται, τόσο περισσότερο δείχνει τον θυμό μιας θανατωμένης αρρενωπότητας. Όσο προχωρά η γυναίκα, τόσο ο άντρας υποχωρεί, δημιουργώντας γυναικείες κοιλότητες στον εαυτό του.

Ή, αντίθετα, σκαρφαλώνει μόνο σε φαινομενικά και απογοητευτικά ύψη αρρενωπότητας. Από εκεί θα προσπαθήσει να ανακτήσει τον ρόλο του ελέγχου και της εξουσίας του φυλακίζοντας τη φύση (τη Μητέρα) στα πλέγματα του υπερτροφικού ορθολογισμού και της αχαλίνωτης τεχνολογίας. Θα αναζητήσει παρηγοριά στη Μηχανή, ένα σύγχρονο ανδρόγυνο που συνδυάζει τη γυναικεία παθητικότητα και την ανδρική έκσταση της απόδοσης. σε ένα κυβερνητικό ον, πειθήνιο και υπάκουο σαν γκέισα και ταυτόχρονα μια μεταφορά της ανδρικής δύναμης.

Ο Άγιος Αλβέρτος ο Μέγας, ο αλχημιστής Πάπας, δείχνει ένα ανδρόγυνο

Ή ίσως θα απλώσει το χέρι του στη γυναίκα, ως εχθρό, που διαπραγματεύεται την ειρήνη, παραιτείται από προνόμια, της δίνει εδάφη ύπαρξης που του ανήκαν προηγουμένως, αποδεχόμενος τη χειραφέτηση που την έκανε πιο «αρρενωπή» από εκείνον. Υπογράφοντας μια συμμαχία μαζί της κατά του «σεξισμού», δηλαδή εκείνων των σεξουαλικών μοντέλων που μέχρι χθες ήταν οι ακρογωνιαίοι λίθοι των βαθύτερων βεβαιοτήτων της.

Στο τέλος, η πτώση της αρρενωπότητας παράγει μια αντίστοιχη πτώση της θηλυκότητας, στερώντας και από τα δύο την αξία. Η καλλιτεχνική και ποιητική δημιουργικότητα, στην οποία η ισορροπία μεταξύ αρσενικού και γυναικείου είναι απαραίτητη, ατροφεί. Κάθε αρμονία μεταξύ yin και yang , μεταξύ anima και animus , τόσο στο ζευγάρι όσο και στην κοινωνία ή στον Εαυτό, αντικαθίσταται από την αναζήτηση επικίνδυνων συμβιβασμών. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει μόνο δυστυχία. Άντρες που δεν βρίσκουν πια τη Γυναίκα και γυναίκες που δεν βρίσκουν πια τον Άντρα, ορφανά μιας υγιούς λίμπιντο.

Η θεμελιώδης κοσμική δυαδικότητα αρσενικού-θηλυκού εξατμίζεται σε καπνιστές σπείρες εναλλακτικών επιθυμιών, μεταμορφώνεται στο κακό άπειρο των ψυχοσεξουαλικών δυνατοτήτων. Η επανένταξη του ανθρώπου στην ψυχοφυσική διενότητα του ζευγαριού δίνει τη θέση της σε μια αποσύνθεση του Έρωτα, μιας παράλογης Βαβέλ διαπροσωπικών γλωσσών που ο ίδιος ο Νόμος θέλει να εγγυηθεί ως φυσικό δικαίωμα

Όμως αυτή η ατυχής διαταραχή, μεταφυσική πριν από κοινωνική ή ψυχολογική, είναι ίσως προάγγελος ενός τέλους απαραίτητου για την αναγέννηση. Τελετουργία μετάβασης από το χάος σε μια φυσική και πνευματική τάξη όπου αρσενικό και θηλυκό μπορούν να επιστρέψουν στη θέση τους.

Livio Cadè

«LA SINDROME DI ATTIS» - Inchiostronero