Είναι ο Μπεργκόλιο Πάπας;

Ιστορικά, για το άτομο, μπορεί να είναι αμφίβολο. Θεολογικά για την Εκκλησία είναι βέβαιο

από τον Don Curzio Nitoglia


Εισαγωγή

Πρόσφατα, ένας Αρχιεπίσκοπος (Μονσινιόρ Carlo Maria Viganò), τον οποίο σέβομαι και θαυμάζω, εξέφρασε την άποψή του για την ακυρότητα της εκλογής του Bergoglio που δεν θα ήταν Πάπας, χωρίς, ωστόσο, να επαγγέλεται«σεντεβακαντισμό».[ΟΤΙ Η ΑΓΙΑ ΕΔΡΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΧΗΡΕΙΑΣ]

Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι το εκκλησιαστικό περιβάλλον -με την Επανάσταση του Βατικανού Β', που κατέληξε στον «τυφώνα Μπεργκόλιο» - είναι αποπροσανατολισμένο και προσπαθεί να βρει διέξοδο από αυτό το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα.

Επομένως, είναι θεμιτό να εκφράσει κανείς τη γνώμη του, έχοντας υπόψη το αξίωμα του Αγίου Αυγουστίνου: « In certis,unitas; in dubiis, libertas? στο omnibus, caritas ».

Δυστυχώς, πολλοί σκανδαλίστηκαν από τη δήλωση του Monsignor Viganò και του επιτέθηκαν, ξεχνώντας λίγο πολύ γρήγορα πόσο καλό έχει κάνει για τους χαμένους Καθολικούς αυτά τα τελευταία πολύ θλιβερά χρόνια που ξεκίνησαν με το λεγόμενο lockdown .

Μου φαίνεται ότι η λιγότερο λανθασμένη στάση που θα μπορούσε να έχει κανείς σε αυτήν την κατάσταση είναι η εξής: αποφύγετε 1°) υπερβολικό λάθος, κατηγορώντας τον Monsignor Viganò για «σεντεβακαντισμό». 2°) το λάθος από προεπιλογή, αποδεχόμενοι τον κακόβουλο «Βεργογλισμό» μαζί με την εγκυρότητα της εκλογής του Μπεργκόλιο.

Παίρνω την ελευθερία να προσφέρω τους παρακάτω προβληματισμούς στον αναγνώστη, ελπίζοντας ότι η ειρήνη και η ενότητα μπορούν να επιστρέψουν στο μικρό μας περιβάλλον που χρειάζεται τα πάντα εκτός από περαιτέρω διχασμούς.

Πρόλογος

Προς τα τέλη του δέκατου τέταρτου αιώνα έγινε ένα σχίσμα στην Ευρώπη, το οποίο διατάραξε την ειρήνη της Εκκλησίας και υπήρξε, λοιπόν, η συνύπαρξη ενός Πάπα με έναν ή και δύο αντιπάπες.

Μάλιστα, μετά τον Ποντιφίκιο του Γρηγορίου του 1378.

Ιστορική αμφιβολία, κανονική βεβαιότητα

Α - " Ιστορικά "

Ο μεγάλος Γερμανός λόγιος που έζησε προς τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, Franz Xaver Funk έγραψε ότι α) από ιστορική άποψη δεν είναι βέβαιο, και είναι ακόμη συζητήσιμο, εάν ο έγκυρα εκλεγμένος Πάπας ήταν ο Urban VI (της Ρωμαϊκής/Αστικής υπακοής) ή ο Clement VII (της Αβινιόν/Κλημεντινής υπακοής). Σύμφωνα με τον ίδιο και πολλούς άλλους μελετητές (L. Salvatorelli, J. Köheler, KA Fink,) μια απολύτως βέβαιη ιστορική απόφαση δεν θα ήταν δυνατή και μια ελάχιστη αβεβαιότητα θα παρέμενε ακόμη καί σήμερα.

Σκεφτείτε ότι ακόμη και ο μεγάλος εκκλησιολόγος San Vincenzo Ferreri (1350 – 1419) τάχθηκε στο πλευρό του Κλήμη Ζ΄ και, το 1380, έγραψε επίσης μια θεολογική/κανονική πραγματεία ( De modern schismate ), αξιοσημείωτου δογματικού βάθους, για να καταδείξει την εγκυρότητα της εκλογής του Κλήμη Ζ΄. .

Ενώ, η Αγία Αικατερίνη της Σιένα (1347 – 1380) τάχθηκε στο πλευρό του Ουρβανού ΣΤ΄, του οποίου η δράση υπέρ της ρωμαϊκής υπακοής είναι γνωστή σε όλους, τουλάχιστον στην Ιταλία.

Β - " Κανονικά "

Ωστόσο, εάν ιστορικά είναι επιτρεπτό - για τον μεμονωμένο Χριστιανό - να μελετήσει περαιτέρω το ζήτημα για να αποκτήσει μεγαλύτερη σαφήνεια και να συμβουλευτεί νέα έγγραφα, θεωρώντας ότι είναι ακόμη ανοιχτό και αμφισβητούμενο.
β) Θεολογικά, νομικά ή κανονικά, είναι βέβαιο -για την Εκκλησία- ότι εγκύρως εκλεγμένος Πάπας είναι ο Ουρβανός ΣΤ' και όχι ο Κλήμης Ζ'.

Τώρα, ο Urban VI εξελέγη, υπό την απειλή του εξαγριωμένου ρωμαϊκού λαού, από τους τρομαγμένους Καρδινάλιους που συγκεντρώθηκαν στο Conclave του Βατικανού.

Ωστόσο, η εκλογή του Ουρβανού ΣΤ' θεωρείται από την Εκκλησία ως νόμιμη (« Papa indubitatus ») και η ρωμαϊκή διαδοχή των Παπών που τον διαδέχτηκαν επίσης αναγνωρίστηκε ως νόμιμη. Εν τω μεταξύ, η διαδοχή της Αβινιόν δεν αναγνωρίζεται ως έγκυρη από τους επίσημους χρονοταξίες, ακόμα κι αν ορισμένοι μεμονωμένοι ιστορικοί εξακολουθούν να μελετούν το ερώτημα σαν να ήταν ανοιχτό και αμφισβητούμενο.

Ο Κλήμης Ζ' εγκατέστησε την κατοικία του στην Αβινιόν και άνοιξε μια νέα Κουρία αποτελούμενη από 13 Γάλλους καρδινάλιους. Έτσι, ο Χριστιανισμός (όχι η Εκκλησία) χωρίστηκε σε δύο μέρη: το ρωμαϊκό ή το αστικό, κατά της Αβινιόν ή την Κλημεντίνη.

Ο Πάπας Ουρβανός ΣΤ' απάντησε αφορίζοντας τον αντίπαπα Κλήμη Ζ', έτσι ώστε « ονομαστικά όλος ο Χριστιανικός κόσμος βρέθηκε αφορισμένος! » (K. BIHLMEYER - H. TUECHLE, History of the Church , vol. 3, The era of reforms , Brescia, Morcelliana, VII ed., 1983, σελ. 62).
«Nihil sub sole novi», ακόμη και σήμερα οι ποινές αναπηρίας, οι αφορισμοί και οι καταθέσεις ξεχύνονται και από τις δύο πλευρές.

Έτσι γεννήθηκε το Μεγάλο Δυτικό Σχίσμα που θα διαρκέσει σχεδόν 40 χρόνια (1378-1417).

Τα «Δογματικά Γεγονότα» και τα «Αποκαλυφθέντα Δόγματα»

Η Καθολική Θεολογία διδάσκει ότι υπάρχουν ορισμένα γεγονότα (για παράδειγμα, η νομιμότητα και η εγκυρότητα ενός Ποντίφικα) που αν και δεν αποτελούν αντικείμενο άμεσης θείας Αποκάλυψης , δηλαδή ένα θεϊκά Αποκαλυφθέν Δόγμα - όπως, για παράδειγμα, η Γέννηση του Ιησού στη Βηθλεέμ - ωστόσο , συνδέονται στενά με το αποκαλυπτόμενο Δόγμα. Τα δογματικά γεγονότα μπορούν να οριστούν ως: «Ιστορικά γεγονότα, τα οποία δεν αποκαλύπτονται άμεσα , αλλά συνδέονται στενά με τη θεία Αποκάλυψη . για παράδειγμα, η νομιμότητα ενός Πάπα. […]. Τώρα, αν η Εκκλησία μπορούσε να κάνει λάθος στην κρίση της για αυτά τα γεγονότα ή τις αλήθειες, που συνδέονται έμμεσα με την Αποκάλυψη θά προέκυπταν συνέπειες που θα ήταν ασυμβίβαστες με τον θεϊκό της θεσμό και την Αγιότητά της» 

Συγκεκριμένα ιστορικά παραδείγματα

Για παράδειγμα: δεν είναι γεγονός που αποκαλύφθηκε απευθείας από τον Θεό ότι, μετά την παραίτηση του Πάπα Αγίου Κελεστίνου Ε' (Δεκέμβριος 1294) (1 ), ο Βονιφάτιος VIII (1294 - 1303) ήταν ο νόμιμος Ανώτατος Ποντίφικας. Ωστόσο, η ύπαρξή του ως Πάπας είναι γεγονός στενά συνδεδεμένο με το αποκαλυφθέν Δόγμα και, επομένως, για την Εκκλησία είναι αλάνθαστα βέβαιο ότι ο Βονιφάτιος ήταν Πάπας, αφού αυτό το γεγονός (η κανονική εκλογή του στον Ανώτατο Ποντίφικα ασκήθηκε έγκυρα) απαιτείται θεολογικά για τη διατύπωση, τήν υπεράσπιση και τήν εφαρμογή ενός αποκαλυφθέντος και καθορισμένου Δόγματος: η Εκκλησία ιδρύθηκε από τον Ιησού πάνω στον Πέτρο και τους διαδόχους του (τους Πάπες), οι οποίοι είναι το θεμέλιο και οι Ποιμένες ή οι καθολικές Κεφαλές της. Άρα από αυτήν την άμεσα αποκαλυπτόμενη δογματική αρχή (της θείας/καθολικής πίστης) προκύπτει το δογματικό γεγονός (της εκκλησιαστικής πίστης) , που συνδέεται έμμεσα με την άμεση και τυπική θεία Αποκάλυψη , σύμφωνα με την οποία ο βασιλεύων και αποδεκτός Πάπας,μέ τρόπο ηθικά ομόφωνο (2 ), από την Εκκλησία (ιεραρχικός και λόγιος) είναι αληθινά Πάπας, στην πραγματικότητα, αν δεν ήταν θα υπήρχαν τεράστιες θεολογικές και δογματικές συνέπειες, που θα ακύρωναν πρακτικά και έμμεσα τα δόγματα α) τής θείας ιδρύσεως (θεσμού) της Εκκλησίας πάνω στον Πέτρο. , β) του Πρωτείου του Πέτρου και, τέλος, γ) της Αποστολικότητας της Εκκλησίας: γι' αυτό από μια δογματική αρχή (η Εκκλησία ιδρύθηκε από τον Ιησού πάνω στον Πέτρο και τους διαδόχους του, τους Πάπες) προκύπτει αμετάβλητα ένα δογματικό γεγονός ( ο Πάπας που βασιλεύει και γίνεται αποδεκτός από την Εκκλησία είναι πραγματικά Πάπας), κάτι που είναι απαραίτητο για να απεικονίσει την αρχή , να την εφαρμόσει, να την κάνει να ζήσει για τους Χριστιανούς, κάνοντας δυνατή την εκκλησιαστική ζωή.

Αν δεν ήταν « αληθινοί » Πάπες ( δογματικό γεγονός και ιστορική κρίση), που δεν σημαίνει « καλοί » Πάπες (αξιακή κρίση), τι θα είχε συμβεί με το Δόγμα της Αποστολικότητας της Εκκλησίας; δηλαδή η αδιάλειπτη διαδοχή του ενός Πάπα από τον άλλον, από τον Άγιο Πέτρο ως το τέλος του κόσμου; Επιπλέον, στην πράξη, όλες οι πράξεις τους (έναρξη Συνόδου, Αγιοποιήσεις, διορισμοί Καρδιναλίων, εξομολογήσεις και γάμοι που εξαρτώνται από τη δικαιοδοσία που παρέχει ο Πάπας στην οικουμενική Εκκλησία...) θα ήταν άκυρες, άρα πώς θα μπορούσε μιά τέτοια ζημιά διορθωθεί; Θα φαινόταν ανθρωπίνως αδύνατο...

Τώρα, α) αν - από τη μια - το αποκαλυφθέν και καθορισμένο Δόγμα: «Ο Χριστός ίδρυσε την Εκκλησία Του στον Πέτρο και τούς διαδόχους του Πάπες» είναι σαφές και ακριβές. β) από την άλλη πλευρά, είναι επίσης απαραίτητο να γνωρίζουμε - με συγκεκριμένους όρους και σε ιστορικά ενδεχόμενα - εάν το γεγονός της εκλογής του "Titius""Caius" ή «Σεμπρόνιος» (Ιωάννης ΧΧΙΙΙ ή Φραγκίσκος) σέ Ανώτατο Ποντίφικα ίσχυε και αν ήταν αληθινά Πάπες ή όχι.

Όλα αυτά δεν αποκαλύφθηκαν απευθείας από τον Θεό, αλλά είναι ένα δογματικό γεγονός που συνδέεται με τη θεία Αποκάλυψη σχετικά με τις δογματικές αρχές α) της θείας θεμελίωσης της Εκκλησίας στόν Πέτρο, β) του Πρωτείου του Πέτρου και των Παπών, ως διαδόχων του Αγίου Πέτρου. και, τέλος, γ) της Αποστολικότητας της Εκκλησίας του Χριστού. Στην πραγματικότητα, η εξήγηση, η υπεράσπιση και η εφαρμογή του αποκαλυφθέντος Δόγματος συνδέεται στενά, έστω και έμμεσα και εξωτερικά, με το δογματικό γεγονός ότι ο Βονιφάτιος VIII (Urban VI / Alexander VI / John XXIII / Francis...) ήταν πραγματικά Πάπες. Διαφορετικά, στην άσκηση της εκκλησιαστικής ζωής, όχι μόνο θα ήταν άκυρες όλες οι πράξεις τους, αλλά, στη δογματική θεωρία , η αποστολική διαδοχή (ή η Αποστολικότητα της Εκκλησίας, που είναι ένα αποκαλυμμένο και καθορισμένο Δόγμα της Πίστεως: «Πιστεύω την Εκκλησία. μία, άγια Καθολική και Αποστολική»), θα είχε διακοπεί και θα είχε πάψει να υπάρχει και, ως εκ τούτου, οι «πύλες της κόλασης» θα είχαν επικρατήσει έναντι της Εκκλησίας και η υπόσχεση του Ιησού («portae inferi non praevalebunt adversus eam”, Mt., XVI, 18) θα ήταν μάταιη… Αλλά αυτό - σύμφωνα με την Αποκάλυψη και την Καθολική Πίστη για την οποία ο Ιησούς είναι Θεός και, επομένως, δεν μπορεί ούτε να μας πλανήσει ούτε να μας εξαπατήσει - είναι αδύνατο.

“ Papa dubius, Papa nullus ”;

Οι θεολόγοι αναρωτιούνται εάν υπήρχε αμφιβολία για την εκλογή ενός Πάπα (για παράδειγμα η εκλογή του καρδινάλιου Μπεργκόλιο μετά την παραίτηση του Βενέδικτου ΙΣΤ') ή για το γεγονός ότι είναι πραγματικά Πάπας επειδή δεν είναι Ορθόδοξος (όπως οι νεομοντερνιστές: Ιωάννης XXIII, Παύλος VI, Ιωάννης Παύλος Β΄, Βενέδικτος XVI και Φραγκίσκος), πώς πρέπει να λυθεί αυτό το ερώτημα;
Λοιπόν, η λύση που συνήθως δίνεται από την ορθή θεολογία είναι ότι « η ειρηνική αποδοχή ενός Πάπα, από ολόκληρη την ηθικά ομόφωνη Εκκλησία (όχι μόνο δάσκαλους, αλλά και μαθητές), είναι το σημάδι και το αλάνθαστο αποτέλεσμα μιας εκλογής και ενός έγκυρου Ποντιφίκιου»4 ). Επομένως, στην περίπτωσή μας, η αποδοχή του Φραγκίσκου -από την πλειοψηφία της Επισκοπής, των Καρδιναλίων, των Ιερέων και των πιστών- καθιστάτην εκλογή του πρακτικά και θεολογικά βέβαιη από την πλευρά της Εκκλησίας . αν και ο μεμονωμένος χριστιανός μπορεί να μελετήσει το πρόβλημα από καθαρά ιστορική σκοπιά σαν να ήταν ακόμα αμφίβολο .

Ο καρδινάλιος Louis Billot (1846 – 1931), ένας από τους μεγαλύτερους θεολόγους και εκκλησιολόγους του εικοστού αιώνα, διδάσκει: «Στην περίπτωση της υπόθεσης της πιθανότητας ένας Πάπας να θεωρείται αιρετικός (5 ), η ηθικά ομόφωνη προσκόλληση της οικουμενικής Εκκλησίας θα είναι πάντα, από μόνη της, το αλάνθαστο σημάδι της νομιμότητας αυτού ή εκείνου του Ποντίφικα» . Επομένως, το ζήτημα λύνεται από την Εκκλησία, κανονικά και δογματικά, με το «θεραπεία στη ρίζα » ενός πιθανού αμφίβολου Παπισμού .

Στην πραγματικότητα, εάν η Εκκλησία, στην ηθική της ολότητα (όχι μαθηματική ή απόλυτη), προσκολλούσε σε έναν ψευδή Ανώτατο Ποντίφικα, «οι πύλες της κόλασης» θα είχαν επικρατήσει εναντίον της, αφού η εσφαλμένη προσκόλληση σε έναν ψευδή Ποντίφικα θα ήταν το ίδιο πράγμα με μια εσφαλμένη προσήλωση σε έναν ψευδή κανόνα της Πίστης. Στην πραγματικότητα, ο Πάπας και το ζωντανό Magisterium στον βασιλεύοντα Πάπα είναι ο εγγύς κανόνας ("Πιστεύω, τα πάντα... και ότι η Αγία Εκκλησία μου προτείνει να πιστέψω ") της πράξης της Πίστης. ενώ η Αρχή του Θεού που αποκαλύπτει («Πιστεύω όλα όσα έχει αποκαλύψει ο Θεός…») είναι ο απομακρυσμένος κανόνας του σύμφωνα με τον οποίο, εάν κάποιος ήταν να προσκολληθεί σε έναν ψεύτικο Πάπα, θα υπάκουε σιωπηρά σε μια ψεύτικη Πίστη.

Ο Θεός μπορεί να επιτρέψει μια ιστορική αμφιβολία εκ μέρους μεμονωμένων πιστών, Ιερέων ή Προκαθημένων για την εκλογή ενός συγκεκριμένου Ποντίφικα, αλλά δεν μπορούσε να επιτρέψει σε ολόκληρη την Εκκλησία (Επισκοπή, Κολλέγιο Καρδιναλίων, Ιερείς και πιστούς) να δεχτεί ως αληθινό Πάπα  αυτόν που δεν  είναι πραγματικά. Επομένως, σήμερα ο μεμονωμένος Χριστιανός (είτε πιστός, ιερέας, Επίσκοπος ή Καρδινάλιος) μπορεί να αμφιβάλλει αν ο Μπεργκόλιο είναι Πάπας, αλλά η Εκκλησία στο σύνολό της , ηθικά ομόφωνη, δεν μπορεί να προσχωρήσει σε έναν ψεύτικο Πάπα .

Τώρα, σήμερα, το πρόβλημα που συζητείται, με πολύ πιο έντονο και πικάντικο τρόπο, είναι ακριβώς αν ο Μπεργκόλιο είναι πραγματικά Πάπας ή όχι.

Ως εκ τούτου, όσον αφορά αυτό το θέμα, πρέπει να ειπωθεί ότι, όχι τόσο η παραίτηση του Βενέδικτου XVI (28 Φεβρουαρίου 2013), αλλά η επινόησή του της μορφής (ανύπαρκτη μέχρι το 2013 στη θεολογία και την πράξη της Εκκλησίας) του Οι «επίτιμοι Πάπες», έχουν δημιουργήσει μια ορισμένη σύγχυση στο εκκλησιαστικό περιβάλλον, που καθιστά κατανοητή, εκ μέρους του μεμονωμένου Χριστιανού, την ιστορικά θετική και καθαρά υποθετική και κερδοσκοπική αμφιβολία σχετικά με την απομακρυσμένη πιθανότητα ότι ο βασιλεύων Πάπας είναι ακόμη ο Βενέδικτος ΙΣΤ'. ; Ωστόσο, αυτή η ιστορικά και κερδοσκοπικά δικαιολογημένη αμφιβολία επιλύεται σε εκκλησιαστικό επίπεδο, από το Κανονικό Δίκαιο και τη Θεολογία που μας δίνει τη βεβαιότητα (της εκκλησιαστικής πίστης) της έγκυρης εκλογής του Καρδινάλιου Μπεργκόλιο στον Ανώτατο Ποντίφικα, χωρίς να ξεχνάμε ότι ο Άννας και ο Καϊάφας θεωρούνταν από τον Ιησού και τους Αποστόλους «Αρχιερείς», όπως ο αγνός Ιούδας Ισκαριώτης είχε κληθεί από τον Ιησού ως Απόστολός Του, παρά το γεγονός ότι ήταν «διάβολος» όσον αφορά τον τρόπο δράσης του ( Ιωάννης , VI, 71).

Από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι σαφές ότι αυτό το γεγονός («Είναι ο Φραγκίσκος Πάπας;») δεν είναι μόνο ένα καθαρά ανθρώπινο ή ιστορικό γεγονός , δεν είναι καν ένα άμεσα αποκαλυπτόμενο Δόγμα ή θεϊκής πίστης , αλλά είναι, ωστόσο,ένα δογματικά και εκκλησιαστικά εκκλησιολογικά αλάθητο δηλαδή στενά συνδεδεμένο με το Δόγμα του Πρωτείου του Πάπα, της Αποστολικότητας της Ρωμαϊκής Εκκλησίας και της υποταγής της Επισκοπής στον Ρωμαίο Ποντίφικα.

Στην πραγματικότητα, είναι ένα « εκκλησιαστικό γεγονός » (ή εκκλησιολογικά και νομικά σχετικό ) αν υπάρχει Πάπας που κυβερνά την Εκκλησία (είτε «καλός είτε κακός», δεν είναι αυτό το πρόβλημα εδώ, αν μπορεί να υπάρξει χωρίς υφιστάμενος Πάπας αλλά μόνο δυνητικά ή ουσιαστικά . ή αν δεν έχει απομείνει απολύτως τίποτα από την εκκλησιαστική ιεραρχία (Πάπας, Καρδινάλιοι και Επίσκοποι με δικαιοδοσία): δηλαδή αν η Εκκλησία παραμένει σήμερα χωρίς θεμέλιο πάνω στο οποίο θα στηριχθεί (ολικά ή μόνο τυπικά).

Όλες οι πραγματείες για την Εκκλησιολογία ή τη Δογματική Θεολογία που ασχολούνται με το θέμα της Εκκλησίας που ίδρυσε ο Χριστός (6 ), παραδέχονται ότι το δογματικό γεγονός είναι μέρος του δευτερεύοντος αντικειμένου του Αλάθητου της Εκκλησίας, το οποίο - στο Δογματικό Γεγονός - είναι έμμεσα απαλλαγμένο από λάθη και μας δίνει (έμμεσα) μια αλάνθαστη πραγματική βεβαιότητα ( της εκκλησιαστικής πίστης ) (το γεγονός ή γεγονός ότι ο Φραγκίσκος είναι αληθινά και όχι απλώς φαινομενικά Πάπας), αλλά, δεν αποφαίνεται για τη δογματική καλοσύνη και ορθότητα ή όχι αυτών. Απλώς δηλώνει ένα γεγονός και «εναντίον του γεγονότος, το επιχείρημα δεν ισχύει».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1 - Από ιστορική και νομική/κανονική άποψη, ορισμένοι μεμονωμένοι ειδικοί εξακολουθούν να μελετούν ( θεωρητικά ) σήμερα εάν η παραίτηση του Πάπα Σελεστίνου Ε' την εποχή εκείνη (13 Δεκεμβρίου 1294) ήταν νόμιμη και αυθόρμητη ή αναγκαστική και παράνομη. ή αν η εκλογή του Urban VI (1378) έγινε έγκυρα.
2 - Η ομοφωνία είναι μαθηματική ή συνολική όταν απολύτως όλοι , χωρίς εξαίρεση , συμφωνούν. ενώ είναι ηθικό ότανσυμφωνεί μόνο η πλειοψηφία .
3 - Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, κάτω από ηχογράφηση, στον δημοσιογράφο του Βατικανού Benny Lai, το 1987, με την προϋπόθεση ότι θα δημοσιευθεί μόνο μετά το θάνατό του (Γένοβα, 2 Μαΐου 1989).
4 - FX WERNZ – P. VIDAL, Jus canonicum , Rome, Gregoriana, 3 vols. 1923-1938, τόμος Β', σελ. 437, σημ. 170; βλέπω F. SUAREZ, De Fide , επωφεληθείτε. X. Section, V, n. 8, σελ. 315.
5 - Ακόμα κι αν η Εκκλησιολογία θεωρεί αυτή τη γνώμη ως μια καθαρά πιθανή υπόθεση , δηλαδή όχι αποκρουστική, απίθανη και όχι βέβαιη.
6 - Βλ. A. PIOLANTI, Enciclopedia Cattolica, Vatican City, 1953, τομ. Χ, συντ. 6-19, λήμμα « Πρωταρχείο του Αγίου Πέτρου και του Ρωμαίου Ποντίφικα »· επίσης δείτε SAINT THOMAS AQUINES, S. Th ., III, q. 8; ID., Στο Symbolum Apostolorum expositio , αα. 7-8.

Bergoglio è Papa ? - Articolo di Don Curzio Nitoglia (www-unavox-it.translate.goog)

ΑΣ ΠΑΡΟΥΜΕ ΜΙΑ ΔΟΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΠΑΝΟΡΘΩΤΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΤΗΣ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΕΝΩΘΟΥΜΕ ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΚΕΠΗ ΤΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΟΠΟΙΑ ΒΕΒΙΑΣΜΕΝΑ ΒΑΠΤΙΣΤΗΚΕ ΑΔΕΛΦΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.