Ερμηνεία εις την θείαν λειτουργίαν - Νικολάου Καβάσιλα

Ερμηνεία εις την θείαν λειτουργίαν

Του σοφωτάτου Νικολάου Καβάσιλα του και Χαμαετού

Συνέχεια από Τετάρτη, 18 Αυγούστου 2010


Κεφάλαιο 27
Περί του αγιασμού των δώρων και της ευχαριστίας που προηγείται

Αφού δε οι πιστοί αποκτήσουν τέτοιες κάλλιστες και ιερότατες διαθέσεις, τί απομένει παρά να στραφούν στην ευχαριστία του Θεού, του χορηγού όλων των αγαθών; Άλλωστε ο ιερεύς, μιμούμενος τον πρώτο Ιερέα (τον Χριστό) ο οποίος ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα προτού παραδώσει το μυστήριο της κοινωνίας, πριν από την τελεστική ευχή με την οποία ιερουργεί τα άγια, κάνει την έξης ευχαριστία προς τον Θεό και Πατέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού: «Ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω»• και αφού όλοι συγκατατεθούν και αναφωνήσουν «Άξιον και δίκαιον», ο ιερεύς προσφέρει ο ίδιος την ευχαριστία στον Θεό• και αφού τον δοξολογήσει και τον υμνήσει μαζί με τους Αγγέλους και τον ευγνωμονήσει για όλα τα αγαθά που μας έδωσε από την αρχή της δημιουργίας, και αφού τέλος κάνει λόγο και για την άρρητη και υπέρλογη Οικονομία του Σωτήρα για χάρη μας, κατόπιν ιερουργεί τα τίμια δώρα και τελείται όλη η θυσία. Και με ποιόν τρόπο; Διηγείται το φρικτό εκείνο δείπνο, και πως (ο Χριστός) το παρέδωσε πριν από το πάθος στους αγίους Του μαθητές, και πως πήρε στα χέρια Του το ποτήριο και πως έλαβε άρτο και αφού ευχαρίστησε τα αγίασε, και τί είπε για να εκφράσει το μυστήριο. Και αφού πει (ο ιερεύς) τα λόγια αυτά, γονατίζει και εύχεται και ικετεύει, τα θεία εκείνα λόγια του μονογενούς Υιού Του και Σωτήρα μας να τα εφαρμόσει (ο Θεός) και στα προκείμενα δώρα και αυτά δεχόμενα το πανάγιο και παντοδύναμο Πνεύμα Του, να μεταβληθούν, ο μεν άρτος σ' αυτό το ίδιο το τίμιο και άγιο σώμα Του, ο δε οίνος σ' αυτό το άχραντο και άγιο αίμα Του.

Όταν αυτές οι ευχές και τα λόγια ειπωθούν, όλη η θεία ιερουργία «ήνυσται και τετέλεσται», έχει επιτευχθεί και τελειωθεί. Τα δώρα έχουν αγιασθεί, η θυσία έχει ολοκληρωθεί και το μεγάλο θύμα και ιερό σφάγιο που εσφάγη για χάρη του κόσμου βρίσκεται εμπρός στα μάτια μας επάνω στην αγία τράπεζα. Διότι ο άρτος δεν είναι πλέον τύπος του σώματος του Κυρίου, ούτε δώρο που φέρει την εικόνα του αληθινού Δώρου, ούτε αναπαράσταση των σωτηρίων παθών σαν σε πίνακα, άλλα είναι αυτό το ίδιο το αληθινό Δώρο. Είναι το ίδιο το πανάγιο σώμα του Κυρίου, το οποίο δέχθηκε αληθινά όλες εκείνες τις προσβολές, τις ύβρεις και τις πληγές, το οποίο σταυρώθηκε και εσφάγη και έδωσε ενώπιον του Ποντίου Πιλάτου την καλή ομολογία, το οποίο ραπίσθηκε, μαστιγώθηκε, υπέφερε εμπτυσμούς, γεύθηκε χολή. Ομοίως και ο οίνος είναι το ίδιο το αίμα που ξεπήδησε όταν εσφάζετο το σώμα.

Τούτο είναι το σώμα, τούτο είναι το αίμα, που έλαβε τη σύσταση από το Άγιο Πνεύμα και γεννήθηκε από την μακαρία Παρθένο, που ετάφηκε, αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, ανήλθε στους ουρανούς και εκάθησε στα δεξιά του Πατρός.


Κεφάλαιο 28
Από που προέρχεται η βεβαιότητα της πίστης μας στο μυστήριο

1. Σε τί συνίσταται η πίστη μας σ' αυτό το μυστήριο;
2. Ο Κύριος είπε: «Τούτο είναι το σώμα μου», «Τούτο το αίμα μου». Αυτός παρήγγειλε στους Αποστόλους και δι’ αυτών σε όλη την Εκκλησία να πράττουν αυτό. «Τούτο να ποιείτε, είπε, σε ανάμνηση μου» και δεν θα παρήγγελλε ο Κύριος να το πράττουν αυτό, αν δεν είχε σκοπό να δώσει σ' αυτούς τη δύναμιν να μπορούν να το πράττουν. Και ποια είναι αυτή η δύναμις; Το Άγιο Πνεύμα, η δύναμις από τον ουρανό η οποία όπλισε τους Αποστόλους, όπως τους είπε ο Κύριος: «Εσείς καθίστε στην πόλη Ιερουσαλήμ, έως ότου να ενδυθείτε δύναμιν από τον ουρανό». Αυτό είναι το έργο εκείνης της καθόδου του Αγίου Πνεύματος. Διότι Αυτό δεν κατέβηκε μία φορά μόνο τότε και μετά μας εγκατέλειψε, αλλά είναι και θα είναι μαζί μας για πάντα. Γι' αυτό το έστειλε ο Σωτήρας, για να μένει μαζί μας αιωνίως. «Το Πνεύμα της αληθείας, το οποίο ο κόσμος δεν μπορεί να λάβει, διότι δεν το θεωρεί, ούτε το γνωρίζει• εσείς όμως το γνωρίζετε, διότι μένει μαζί σας και θα είναι μαζί σας». Αυτό το Άγιο Πνεύμα με το χέρι και τη γλώσσα των ιερέων τελεσιουργεί (καθαγιάζει) τα μυστήρια.

3. Και όχι μόνο το Άγιο Πνεύμα έστειλε σ' εμάς ο Κύριος για να μένει μαζί μας, αλλά και Αυτός ο ίδιος υποσχέθηκε να μένει μαζί μας έως τη συντέλεια του αιώνος. Άλλα ο μεν Παράκλητος είναι παρών αοράτως, διότι δεν φόρεσε σώμα• ο δε Κύριος και βλέπεται και ανέχεται να αγγίζεται δια των φρικτών και ιερών μυστηρίων, διότι δέχθηκε την ανθρώπινη φύση και την φορεί αιωνίως.

4. Αυτή είναι η δύναμις της ιερωσύνης. Αυτός είναι ο Ιερεύς. Διότι δεν πρόσφερε και δεν θυσίασε μια φορά τον εαυτό Του κι έπειτα έπαυσε την ιερωσύνη, αλλά εξασκεί πάντοτε για χάρη μας αυτή τη λειτουργία, και παρίσταται έτσι παράκλητος (συνήγορος) για μας προς τον Θεό αιωνίως. Γι' αυτό και του έχει ειπωθεί: «Συ ιερεύς εις τον αιώνα».

5. Γι' αυτό δεν υπάρχει στους πιστούς καμιά αμφιβολία για τον αγιασμό των δώρων, ούτε για τις άλλες τελετές, ότι ολοκληρώνονται σύμφωνα με την πρόθεση και τις προσευχές των ιερέων.
Αρκετά είναι αυτά για το θέμα αυτό.

Αμέθυστος