Μέγας Βασίλειος: Καταστάσεις που αποθρασύνουν τον άνθρωπο!

Μέγας Βασίλειος.

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Μεγάλου Βασιλείου «Ομιλία περί ταπεινοφροσύνης»

(απόσπασμα)

1. Θα έπρεπεν ο άνθρωπος να είχε μείνει κοντά εις την θείαν δόξαν και θα είχεν έτσι όχι πλαστόν αλλ’ αληθινόν μεγαλείον.

Διότι θα εμεγαλύνετο με την δύναμιν του Θεού, θα ελαμπρύνετο με την θείαν σοφίαν και θα ηυφραίνετο με την αιώνιον ζωήν και τα αγαθά της.

Επειδή όμως μετέθεσεν από την θείαν δόξαν την επιθυμίαν και με το να ελπίση ανώτερα πράγματα και με το να σπεύση να λάβη αυτό που δεν ημπορούσεν, έχασε και αυτό που ημπορούσε να έχη, δι’ αυτό είναι μεγίστη σωτηρία και συνάμα θεραπεία της αρρώστιας και επιστροφή εις την αρχικήν κατάστασιν η ταπεινοφροσύνη και το να μη φαντάζεται ότι από μόνος του θα περιβληθή κάποιαν δόξαν, αλλά να την ζητή από τον Θεόν.

Διότι έτσι θα διορθώση το σφάλμα, έτσι θα θεραπεύση την αρρώστιαν, έτσι θα ανατρέξη πίσω εις την ιεράν εντολήν, την οποίαν εγκατέλειψεν.

Αλλ’ ο διάβολος, ο οποίος ενίκησε τον άνθρωπον με την ελπίδα της απατηλής δόξης, δεν θα παύση να τον προκαλή με τα ίδια ερεθίσματα και να εξευρίσκη προς τούτο απείρους εφευρέσεις, με το να του επιδεικνύη τον πλούτον των χρημάτων ως μεγάλο πράγμα, διά να καυχάται δι’ αυτόν και ν’ ασχολήται μ’ αυτόν.

Πράγμα που είναι μηδαμινόν διά δόξαν, αλλά μέγα εις κίνδυνον.

Διότι ο πορισμός των χρημάτων είναι υπόθεσις πλεονεξίας και η απόκτησίς των είναι μηδαμινή διά την καλήν φήμην.

Εις τα χαμένα όμως αποτυφλώνει, ασκόπως προκαλεί αλαζονείαν και δημιουργεί εις την ψυχήν πάθος παρόμοιον προς φλόγωσιν. Διότι το βάρος των σωμάτων, που πάσχουν από φλόγωσιν δεν είναι υγιεινόν, ούτε ωφέλιμον, αλλά νοσηρόν και επιβλαβές. Είναι αρχή κινδύνου και αιτία καταστροφής.

Κάτι παρόμοιον είναι και η υπερηφάνεια διά την ψυχήν.

Πράγματι η αλαζονεία δεν γίνεται μόνον διά τα χρήματα.

Ούτε οι άνθρωποι υπερηφανεύονται μόνον διά τας κομπαστικάς διαίτας και ενδυμασίας, με το να παραθέτουν δηλαδή πολυτελή και έξω από τας ανάγκας απολαυστικά τραπέζια, να φορούν ενδύματα που δεν είναι αναγκαία, να κατασκευάζουν σπίτια μεγάλα και να τα καλλωπίζουν με κεντήματα, να εξαρτώνται από πλήθη ακολούθων υπηρετών και από συγκροτήματα κολάκων, αλλά και υπερβολικά καμαρώνουν και διά τα αιρετά αξιώματα.

Εάν ο λαός τους δώση κάποιο αξίωμα, εάν θα τους θεωρήση αξίους διά κάποιαν προεδρίαν και με την ψήφον τους παραχωρήση ανώτατον αξίωμα, και μάλιστα εδώ, ωσάν να ξεπερνούν την ανθρωπίνην φύσιν, μόνον που δεν νομίζουν ότι έχουν εγκατασταθή επάνω εις τα σύννεφα και διά τούτο θεωρούν πάτημα τους ανθρώπους, που είναι κάτω από την εξουσίαν των και υπερηφανεύονται εμπρός εις εκείνους που τους έδωσαν την αξίαν και αλαζονεύονται εμπρός εις αυτούς με την ψήφον των οποίων φαίνονται ότι κάτι είναι.

Και υφίστανται μίαν κατάστασιν γεμάτην τρέλλαν με το να έχουν δόξαν που είναι πιο σαθρά και από όνειρον και με το να περιβάλλωνται λαμπρότητα που είναι πιο ματαία και από τα νυκτερινά φαντάσματα.

Τέτοιος υπήρξεν εκείνος ο τρελός, ο υιός τον Σολομώντος, ο νεαρός εις την ηλικίαν και πολύ πιο νέος εις τα μυαλά.

Ο οποίος ηπείλησε βαρυτέραν βασιλείαν εις τον λαόν που εζητούσεν ηπιωτέραν και ο οποίος καθηρέθη με την αυτήν δύναμιν με την οποίαν είχεν ελπίσει να φανή βασιλικώτερος.

Και η δύναμις των χεριών και η γρηγοράδα των ποδιών και η σωματική ομορφιά, αυτά δηλαδή που τα καταστρέφουν αι αρρώστιαι και τα φθείρει ο χρόνος, ακόμη και αυτά αποθρασύνουν τον άνθρωπον.

Δεν έχει συναίσθησιν ότι «κάθε άνθρωπος είναι χόρτος και κάθε ανθρωπίνη δόξα ομοιάζει με το άνθος του χόρτου.

Ο χόρτος ξηραίνεται και το άνθος του χόρτου πέφτει».

Τέτοιαι ήσαν αι καυχήσεις των γιγάντων διά την δύναμίν των.

Τέτοιο ήταν το θεομάχον φρόνημα του ανοήτου Γολιάθ και τέτοιος υπήρξεν ο Αδωνίας που είχε μεγάλην ιδέαν διά την ομορφιάν του και ο Αβεσσαλώμ που εκαυχάτο διά τα μεγάλα μαλλιά του.

Απόσπασμα από την «Ομιλίαν περί ταπεινοφροσύνης» του Μεγάλου Βασιλείου, όπως δημοσιεύεται σε απόδοση στην νεοελληνική, στον τόμο «Μ. Βασιλείου έργα 6», της σειράς Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, των Εκδόσεων Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς». Εισαγωγή, κείμενο, μετάφραση, σχόλια Βασίλειος Ψευτογκάς.

Μέγας Βασίλειος: Καταστάσεις που αποθρασύνουν τον άνθρωπο! | Πεμπτουσία (pemptousia.gr)