ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ (12)

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Θεολογική Σχολή - Τμήμα Θεολογίας 

Γεώργιος Η. Μπόρας

Μεταπτυχιακή Εργασία

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Α.Μ.: 1619

Σύμβουλος Καθηγητής: Δ. Τσελεγγίδης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Η καινοφανής αυτή διδασκαλία είναι έμπνευση του Ρώσου πρεσβυτέρου, π. Νικολάου Afanassieff, ο οποίος στις αρχές του 20ου αιώνα εισήγαγε τον όρο «Ευχαριστιακή Εκκλησιολογία». Υποστήριξε ότι όλες οι εκκλησίες που έχουν αποστολική διαδοχή (τυπικά και οι Ρωμαιοκαθολικοί) και τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έχουν την πληρότητα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, και ότι είναι ενωμένες μεταξύ τους με την αγάπη, την αγάπη όλων των Εκκλησιών για την κάθε τοπική και της κάθε τοπικής για όλες τις άλλες. Η Ευχαριστιακή εκκλησιολογία επομένως, οικοδομούσε στο ζήτημα της ενότητας της Εκκλησίας. Ο π. Νικόλαος Afanassieff, θεωρούσε ότι οι Εκκλησίες είναι ενωμένες, μέσα από την Θεία Ευχαριστία, με την κάθε Εκκλησία να κρατάει τα δόγματα για τον εαυτό της. Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας εξέλιξε την θεωρία. Η συμβολή του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα έγκειται στο γεγονός ότι έρχεται αμέσως μετά την αποδοχή της θεωρίας από τη Β΄ Βατικανή Σύνοδο, να ολοκληρώσει αυτό που ξεκίνησε ο π. Afanassieff, προς την κατεύθυνση που επιθυμούσε το Βατικανό. Όπως αναφέρει ο καθηγητής Γεώργιος Μαρτζέλος[1], «ιδιαίτερα μετά τη Β΄ Βατικανή Σύνοδο η Ευχαριστιακή Εκκλησιολογία της αρχαίας Εκκλησίας, κυρίως όπως αναπτύχθηκε και προβλήθηκε από το Σεβασμιότατο, άρχισε να βρίσκει πρόσφορο έδαφος μεταξύ σημαντικών ρωμαιοκαθολικών θεολόγων, όπως ο J. M. Tillard και ο Em. Lanne, που υπήρξαν και μέλη της Μεικτής Θεολογικής Επιτροπής του διαλόγου, ή ακόμη ο H. Legrand, ο J. Rigal κ.ά. Γι’ αυτό ακριβώς και η εκκλησιολογική σκέψη του διατρέχει και τα τέσσερα μέχρι στιγμής κοινά κείμενα του θεολογικού αυτού διαλόγου, από το Κείμενο του Μονάχου (1982) μέχρι και το Κείμενο της Ραβέννας (2007)». Στο κείμενο της Ραβέννας ο Μητροπολίτης Περγάμου θεμελιώνει το παγκόσμιο πρωτείο του Πάπα με τρόπο που να γίνεται αποδεκτό από τους ορθοδόξους, φανερώνοντας το λόγο και τον σκοπό, της Ευχαριστιακής Εκκλησιολογίας[2]. Η συμβολή του Μητροπολίτη Περγάμου είναι η έξαρση του προσώπου του Επισκόπου —κι εδώ ολοκληρώνει τη θεωρία του π. Afanassieff— και μάλιστα ως το κατ’ εξοχήν πρόσωπο της Θείας Λειτουργίας. Εισάγει ιεραρχία στην Αγία Τριάδα, την οποία ιεραρχία έχει αναλογικά και η Εκκλησία, μιας και η Εκκλησία εικονίζει την Αγία Τριάδα, κατά τον Μητροπολίτη Περγάμου. Έτσι ο πρώτος της Θείας Ευχαριστίας στην ουσία έχει ένα αναλογικό πρωτείο με ένα πρωτείο του Πάτερα στην Αγία Τριάδα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο έχουμε τριαδολογική θεμελίωση του παπικού πρωτείου, μιας και ο πρώτος της Θείας Ευχαριστίας είναι ο Επίσκοπος. Εφόσον η ιεραρχία είναι της Εκκλησίας άρα και ο πρώτος των επισκόπων είναι ο άρχων[3]. Διαπιστώσαμε ότι αυτό που εξάρεται στη Θεολογία του Προσώπου, είναι το πρόσωπο του Πατρός[4]. Επίσης είδαμε πως αναλογικά αυτή η παραδοχή μας οδηγεί σε ένα ιδιότυπο πρωτείο του Επισκόπου, έναντι συνόλου του λαού του Θεού. Αν υπάρχει Θεός, υπάρχει διότι υπάρχει ο Πατήρ[5], και η αναλογία μας οδηγεί στο υπάρχει Εκκλησία επειδή υπάρχει Επίσκοπος. Βλέπουμε λοιπόν μια σοβαρή εκτροπή που εισάγεται με την Θεολογία του Προσώπου. Μια εκτροπή που βολεύει τους οικουμενιστές δίνοντάς τους θεολογικά επιχειρήματα στην καθιέρωση, αρχικά, παγκοσμίου πρωτείου υπό τον Πάπα (έτσι το πρωτείο του Πάπα, εδράζεται, όχι πλέον στο αβέβαιο πρωτείο του Πέτρου, αλλά στην ύπαρξη του πρωτείου μέσα στην Αγία Τριάδα) και μετέπειτα πρωτείο ενός προσώπου μιας Νέας Εκκλησίας με παγκόσμια συγρητιστικά[6] χαρακτηριστικά. Το ουσιώδες είναι να εισαχθεί το πρωτείο του ενός ως πρωτείο ενότητας, ως θεσμός άσκησης εξουσίας, κατάργησης στην ουσία του εναπομείναντος αυτεξουσίου[7], και υποταγής εν τέλει του ανθρώπου σε αυτόν που εργάζεται ενάντια στον Κύριο.

Στο οικουμενιστικό παράδειγμα που αναφέραμε στην εισαγωγή της εργασίας μας, και χωρίς να έχουμε εξαντλήσει την εξέλιξη του μέχρι της ημέρες μας, είναι εμφανής αυτή η παράμετρος. Ένας στείρος κληρικαλισμός, με μπροστάρη την επισκοπική μίτρα, μετασχηματίζεται υιοθετώντας τα δόγματα του Οικουμενισμού. Βεβαίως κάνουμε νύξη για τις έντονες επιθυμίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς την κατεύθυνση ενός πρωτείου και εντός της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

(Συνεχίζεται)

Σημειώσεις


[1]Γεωργίου Δ. Μαρτζέλου, Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΕΡΓΑΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΔΙΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ, σ. 4-5. users.auth.gr/martzelo/index.files/docs/118.doc.

[2]«Ίσως δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι η προσέγγιση Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών στον μεταξύ τους θεολογικό διάλογο μέχρι σήμερα οφείλεται κατά βάση στην εκκλησιολογική σκέψη του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα», σ. 7. users.auth.gr/martzelo/index.files/docs/118.doc.

[3]Βλέπε σχόλιο 203.

[4]Βλέπε σ. 82-83 της παρούσης εργασίας.

[5]Βλέπε σ. 83 της παρούσης εργασίας.

[6]Πνευματική μητέρα του συγχρόνου συγκρητισμού είναι η Θεοσοφική Εταιρεία (ιδρύθηκε το 1875 στη Νέα Υόρκη από τη Ρωσσίδα Μπλαβάτσκυ και τον Αμερικανό συνταγματάρχη Όλκοττ). Βασικό δόγμα της είναι ότι καμμία θρησκεία δεν κατέχει ολόκληρη την αλήθεια αλλά τμήματα ή ψήγματά της, Περιοδικό «Διάλογος» του Διορθοδόξου Συνδέσμου Πρωτοβουλιών Γονέων», τ.1, σ. 16

[7]Βλέπε σχόλιο 205.