Συνεχίζεται από Πέμπτη, 15 Μαΐου 2014
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ
Δημοσιεύθηκε με την συνδρομή του Πανεπιστημιακού Ιδρύματος του Βελγίου. Ρώμη, Biblical Institute Press, 1977
Ολοκληρώνοντας αυτή την μακροσκελή ανάλυση θα χρειαστεί να ξαναθυμηθούμε την πολύπλοκη δομή τού τελευταίου αποσπάσματος που περιγράψαμε στην αρχή και αναφέρεται στον Παράκλητο: ολόκληρη η περεταίρω ανάπτυξη του Ευαγγελιστή -από το χωρίο 13b έως το τέλος του 15- έχει αποκλειστικό σκοπό να ερμηνεύσει την ουσιαστική λειτουργία του Πνεύματος: οδηγήσει υμάς ε ι ς τ ην α λ ή θ ε ι α ν π ά σ α ν. Η έκταση αυτής της υποσχέσεως και οι διαφορετικές επεξηγήσεις του συγγραφέα της, αποδεικνύουν την σημασία που της αποδίδει. Αυτό είναι χωρίς αμφιβολία το τελειότερο θεολογικό κείμενο, από όλα τα γραπτά του Ιωάννη πάνω στην αλήθεια.
IGNACE DE LA POTTERIE, S. J.
Συμπέρασμα
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΙΩΑΝΝΗ
Δημοσιεύθηκε με την συνδρομή του Πανεπιστημιακού Ιδρύματος του Βελγίου. Ρώμη, Biblical Institute Press, 1977
4. Συμπέρασμα: «η πάσα αλήθεια»
Ολοκληρώνοντας αυτή την μακροσκελή ανάλυση θα χρειαστεί να ξαναθυμηθούμε την πολύπλοκη δομή τού τελευταίου αποσπάσματος που περιγράψαμε στην αρχή και αναφέρεται στον Παράκλητο: ολόκληρη η περεταίρω ανάπτυξη του Ευαγγελιστή -από το χωρίο 13b έως το τέλος του 15- έχει αποκλειστικό σκοπό να ερμηνεύσει την ουσιαστική λειτουργία του Πνεύματος: οδηγήσει υμάς ε ι ς τ ην α λ ή θ ε ι α ν π ά σ α ν. Η έκταση αυτής της υποσχέσεως και οι διαφορετικές επεξηγήσεις του συγγραφέα της, αποδεικνύουν την σημασία που της αποδίδει. Αυτό είναι χωρίς αμφιβολία το τελειότερο θεολογικό κείμενο, από όλα τα γραπτά του Ιωάννη πάνω στην αλήθεια.
α) Η πάσα αλήθεια προς την οποία μάς οδηγεί το Πνεύμα της αλήθειας δεν είναι διαφορετική από την αλήθεια του Χριστού· δεν πρόκειται για νέα αποκάλυψη. Διότι το Πνεύμα θα μεταδώσει μόνο την αλήθεια που άκουσε από τον Χριστό. Η χρήση του ρήματος λαλείν, τόσο από τον Πνεύμα όσο και από τον Χριστό, υπογραμμίζει την απόλυτη συνέχεια ανάμεσα στα δύο στάδια της αποκαλύψεως: η ενέργεια του Πνεύματος αναφέρεται πάντοτε στον «λόγο» του Ιησού ( 14, 26).
β) Θα διδάξει όμως αυτόν τον λόγο, αυτή την αλήθεια με μια νέα πληρότητα (πάσαν): ο καθαυτό ρόλος του Πνεύματος θα είναι να μας μεταδώσει την αληθινή κατανόηση (αναγγελεί)· να μας βοηθήσει να εισχωρήσουμε (εις) στην καρδιά αυτής της αλήθειας· να την κατανοήσουμε εσωτερικά· στην Επιστολή του ο Ιωάννης θα γράψει ότι ο λόγος της αλήθειας πρέπει να βρίσκεται «εν υμίν» (1η Επ. Ιωάν. 2, 27)· να αποτελέσει για μας «έλαιον χρίσματος» (1η Επ. Ιωάν. 2, 20.27). Μπορούμε επομένως να συμπεράνουμε ότι αποστολή του Πνεύματος, κατά τον Ιωάννη, είναι να μην αφήσει την αποκάλυψη του Ιησού να καταλήξει γράμμα νεκρό, αλλά να την καταστήσει μια νέα αποκάλυψη για τον πιστό, εσωτερική και καθαυτό προσωπική. [Ούτε γράμμα, ούτε νέα αποκάλυψη είναι, καθώς ξεχνούν τόν τελευταίο λόγο τού Ευαγγελίου:Εστι δέ καί άλλα πολλά όσα εποίησεν ο Ιησούς, άτινα άν γράφηται καθ' έν ουδέ αυτόν οίμαι τόν κόσμον χωρήσαι τά γραφόμενα βιβλία.]
γ) Αυτή η αλήθεια του Ιησού, φωτισμένη από το Πνεύμα, πρέπει [εντελώς αυθαίρετα] να γίνει το φως και η δύναμη των μελλοντικών χρόνων, των έσχατων καιρών: η αλήθεια του Ιησού, που θα διατηρηθεί ζωντανή και παρούσα από το Πνεύμα, θα μείνει για πάντα ο κυρίαρχος κανόνας της Εκκλησίας. [Αυτή είναι η νέα κακόδοξη δισασκαλία περί τής οικονομίας τού Αγίου Πνεύματος. Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ-ΟΧΙ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ- ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΥ. Είναι κάτι πού αγνοούν διότι έχασαν τήν Χάρη τού Κυρίου καί επινοούν υποκατάστατα.]
δ) Ποια είναι λοιπόν αυτή η «πάσα αλήθεια» στην οποία μας οδηγεί το Πνεύμα; Οι πολλαπλές αναφορές στο πρόσωπο του Χριστού σ’ αυτά τα χωρία (16, 13-14-15) αποδεικνύουν ότι δεν μπορεί παρά να είναι η αλήθεια του Ιησού. Αυτή η αλήθεια όμως δεν είναι απλώς ένα θείο μήνυμα που μεταφέρει ο Ιησούς και ως προς το οποίο παραμένει ο ίδιος ξένος: αυτή η αλήθεια «ανήκει σ’ αυτόν» (το εμόν). Την έννοια αυτή θα πρέπει να την εκλάβουμε με την ευρύτερη δυνατή σημασία της: το εμόν είναι ταυτόχρονα το έργο του Ιησού και η ύπαρξή του (το πρόσωπό του)· είναι η αποστολή της αποκάλυψης και ολόκληρο το μήνυμά του· είναι το έργο του της σωτηρίας που οδεύει προς την κορύφωση όταν έλθει η Ώρα· είναι τέλος ο ίδιος ο Ιησούς, μέσα στο μυστήριο των σχέσεών του προς τον Πατέρα, ο Ιησούς ως Υιός του Θεού. Όλα αυτά που η πίστη μάς μαθαίνει για τον Ιησού· όλα αυτά -που αποκαλύπτονται και εσωτερικεύονται μέσω του Πνεύματος- αποτελούν «την πάσα αλήθεια».
Αυτή η τελευταία υπόσχεση του Παρακλήτου μάς αποκαλύπτει κάτι από το ίδιο το μυστήριο του Ιησού και από την τριαδική ζωή των θείων Προσώπων. Και έτσι επιστρέφουμε στα συμπεράσματα της ανάλυσης του αποσπάσματος 14, 6 στο οποίο ο Ιησούς δηλώνει ότι είναι η Αλήθεια. Τα δύο αυτά κείμενα φωτίζονται και επιβεβαιώνονται αμοιβαία: στο 14, 6, όπως είπαμε, ο Ιησούς μπορούσε να ταυτισθεί με την Αλήθεια, διότι έφερε στο πρόσωπό του την οριστική αποκάλυψη των έσχατων καιρών· αποκάλυψε δηλαδή το προσωπικό του μυστήριο και εμφανίσθηκε ως ο Λόγος του Πατρός και ο μονογενής Υιός. Στο 16, 13-15 η προοπτική διευρύνεται για να συμπεριλάβει ταυτόχρονα το έργο του Ιησού και την αποκάλυψη του προσώπου του. Και όπως ο λόγος του Ιησού για τον εαυτό του στο 14, 6, έτσι και η τελευταία του υπόσχεση για τον Παράκλητο, μας αναβιβάζει μέχρι τον Πατέρα.
Επομένως, σ’ αυτό το απόσπασμα ιδιαιτέρως, η λέξη αλήθεια σημαίνει κυριολεκτικά την «αποκάλυψη». Ο σκοπός και το περιεχόμενο αυτής της αποκάλυψης καταδεικνύεται ξεκάθαρα. Αποστολή του Πνεύματος θα είναι στο εξής να εισάγει τους μαθητές σε αυτήν την πάσα αλήθεια· όχι συμπληρώνοντας την αλήθεια που έφερε ο Ιησούς, αλλά καθοδηγώντας τούς πιστούς στην ίδια την καρδιά αυτής της αλήθειας, θα τους προσφέρει μια βαθύτερη κατανόηση του μυστηρίου του Ιησού και του έργου του τής σωτηρίας, καθώς και μια δυνατότερη πίστη στην αλήθεια αυτή.
ε) Ας εξετάσουμε τέλος την διεύρυνση που προσφέρουν εδώ στην έννοια της αλήθειας η προσθήκη του προσδιορισμού «ολόκληρη» (πάσα,) και της αναφορικής αντωνυμίας, στην δευτερεύουσα πρόταση που ακολουθεί:
- ε ι ς την αλήθειαν π ά σ α ν
- ό σ α ακούσει λαλήσει
Αυτή η διπλή μορφή διευρυμένης αναφορικότητας (πάσα – όσα) προσφέρει μιαν απροσδιόριστη προοπτική στην ανακάλυψη της αλήθειας. Συναντάμε εδώ έναν απόηχο και μια νέα διευκρίνιση της πρώτης υποσχέσεως: το Πνεύμα της αλήθειας θα μείνει μεθ’ υμών «εις τον αιώνα» (14, 16). Η καθοδήγηση της Εκκλησίας προς την πληρότητα της αλήθειας είναι ένα έργο που θα ολοκληρώνεται καθ’ όλη την διάρκεια των χρόνων της σωτηρίας. [ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ]. Το χωρίο αυτό εκφράζει ακριβώς τον νόμο βάσει του οποίου αυξάνει ο περιπλανώμενος λαός του Θεού. Δικαίως, ορισμένοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Τερτυλλιανός, αποδίδουν σ’ αυτό το χωρίο καθοριστική σημασία στην μελέτη τού ρόλου της αλήθειας στην Εκκλησία. Όπως έγραψε και ο Loisy (Alfred F. Loisy, 1857 – 1940, καθολικός κληρικός, καθηγητής και θεολόγος που εκπροσωπεί τον Βιβλικό Μοντερνισμό. Τα βιβλία του καταγγέλθηκαν από το Βατικανό και ο ίδιος αφορίστηκε το 1908) σχολιάζοντας αυτό το χωρίο: « Κατ’ αυτόν τον τρόπο εδραιώνεται η αρχή της κινήσεως, της αναπτύξεως, της προόδου στην ζωή και το δόγμα της Εκκλησίας». Αυτός ο νόμος της ανάπτυξης, αυτή η ζωή της Εκκλησίας καθ’ οδόν προς τα έσχατα και την πληρότητα της αλήθειας, περιγράφεται με εξαιρετικό τρόπο στην 2η Σύνοδο του Βατικανού, σε μια θαυμαστή δήλωση, εμπνευσμένη από τον Άγιο Ιωάννη: “Ecclesia…, volventibus saeculis, ad plenitudinem divinae veritatis iugiter tendit, donec in ipsa consummentur verba Dei” («Η Εκκλησία… τείνει, συντελουμένων των αιώνων, προς την πληρότητα της θείας αλήθειας, εφ’ όσον ανακεφαλαιώνει στον εαυτό της τον λόγο του Θεού» …) (Const. Dei Verbum, n. 8). [Διοτι χαθηκε ο αγιος, ο οποιος φέρει τήν αλήθεια, τόν Κύριο, σάν Χριστοφόρος, καί τήν παρουσιάζει στήν εκκλησία, σέ κάθε εποχή, καθώς δύναται.]
Συνεχίζεται
Αμέθυστος
Συνεχίζεται
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου