ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ! (33)

Από:Παρασκευή, 9 Μαΐου 2014

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ 
Enrico Berti 
Βιβλία Λ,Μ,Ν -  XII (C.C.6-10),XIII,XIV. 

Ας προχωρήσουμε όμως τώρα λοιπόν στο φιλοσοφικό περιεχόμενο του βιβλίου Λάμδα. Στο πρώτο κεφάλαιο ο Αριστοτέλης λέει: «ερευνούμε τις αρχές της ουσίας» (1069 α 19) αλλά στην συνέχεια προσθέτει: «οι ουσίες είναι τρείς» (1069 α 30)! 

Εδώ «οι ουσίες» σημαίνει τα γένη της ουσίας, οι τύποι της ουσίας, που είναι πρώτα απ’όλα οι κινητές και φθαρτές ουσίες δηλαδή τα γήινα σώματα, τα φυτά και τα ζώα. Στην συνέχεια οι κινητές και αιώνιες ουσίες, δηλαδή οι άφθαρτες, όπως είναι τα ουράνια σώματα: ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα, οι πλανήτες, που κινούνται διότι οι Έλληνες, όπως και όλοι μέχρι το 800, πίστευαν πώς η Γη ήταν ακίνητη και τα άστρα γύριζαν όλα γύρω από την Γή. Τα άστρα κινούνται αλλά είναι αιώνια, δηλαδή άφθαρτα, καθώς κανένας δεν έχει δει να σβήνει ο ήλιος ή το φεγγάρι ή τα άστρα. Τέλος λέει το πρώτο κεφάλαιο του Λάμδα, υπάρχει ένα τρίτο γένος ουσίας: ουσίες  αιώνιες και ακίνητες, αλλά γι’αυτό το γένος χρειάζεται να αποδείξουμε την ύπαρξη του. Γιατί; Γιατί υπάρχει ένα τρίτο γένος; Διότι ο Αριστοτέλης κατασκευάζει εδώ μία ταξινόμηση η οποία υπολογίζει τις γνώμες των φιλοσόφων της εποχής του. Και έτσι όπως το λέει ήδη στο πρώτο κεφάλαιο, το τρίτο γένος ουσιών, δηλαδή οι ακίνητες ουσίες, σύμφωνα με μερικούς είναι οι ιδέες, σύμφωνα με άλλους είναι οι αριθμοί και σύμφωνα με άλλους ακόμη είναι οι ιδέες-αριθμοί(1069 α 34-36). 

Είναι μία διαυγής περιγραφή των θέσεων τίς οποίες στο εσωτερικό της Ακαδημίας αντιπροσώπευαν αντίστοιχα ο Πλάτων ο Σπεύσιππος και ο Ξενοκράτης. Η ύπαρξη ακίνητων ουσιών, στον καιρό του Αριστοτέλη, γινόταν δεκτή από πολλούς, αλλά όχι από τους αρχαίους φιλοσόφους, τους προσωκρατικούς, οι οποίοι δεν είχαν αποδεχθεί τίποτε ακίνητο. Μόνον ο Παρμενίδης έλεγε πώς το Είναι είναι ακίνητο, αλλά εδώ ο Αριστοτέλης δεν αναφέρεται στον Παρμενίδη. Αντιθέτως, οι σύγχρονοι φιλόσοφοι του Αριστοτέλη, δηλαδή οι Ακαδημαϊκοί, αποδεχόντουσαν όλοι τις ακίνητες ουσίες. Μάλιστα γι’αυτούς η αληθινή πραγματικότης, το αληθινό Είναι, η ουσία, η αληθινή ουσία, το είναι με την δυνατή του σημασία, συστήνετο ακριβώς από τις ακίνητες ουσίες, για τον Πλάτωνα δηλαδή από τις ιδέες, για τον Σπεύσιππο από τους αριθμούς, και για τον Ξενοκράτη από τις ιδέες-αριθμούς. Έτσι λοιπόν ο Αριστοτέλης, αναφέροντας αυτά τα τρία γένη ουσίας, προαναγγέλλει ποια θα είναι τα αντικείμενα με τα οποία θα ασχοληθεί στην διάρκεια όλου του βιβλίου για την ουσία. 

Έτσι λοιπόν το βιβλίο Λάμδα είναι ένα βιβλίο για τα τρία γένη ουσιών, ενώ ξεκινώντας από τους πιο αρχαίους σχολιαστές αυτό ονομάστηκε μάλιστα με το όνομα «η θεολογία» του Αριστοτέλη, σαν να είχε για αντικείμενό του το βιβλίο Λάμδα, μόνον το τρίτο γένος και αυτό το τρίτο γένος σαν να ήταν ο Θεός και επομένως σαν να είχαμε την έκθεση της Θεολογίας του Αριστοτέλη. Ο πρώτος σχολιαστής που το ερμηνεύει μ’αυτόν τον τρόπο είναι ο Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς, επομένως βρισκόμαστε ακόμη στην αρχαιότητα, ανάμεσα στον δεύτερο και τον τρίτο αιώνα μ.χ. Στην συνέχεια πάντοτε, σ’αυτή την γραμμή έχουμε τον Θεμίστιο μετά απ’αυτόν, τον Μεσαίωνα έχουμε τον λεγόμενο ψευδο-Αλέξανδρο, ο οποίος είναι πιθανότατα ο Βυζαντινός Μιχαήλ Εφέσου, ο οποίος σχολιάζει την Μεταφυσική γύρω στον ενδέκατο αιώνα. Αλλά μ’αυτόν τον τρόπο το ερμηνεύουν και όλοι οι Άραβες: Alfarabi, Avicenna, Averroe και μ’αυτόν τον τρόπο θα ερμηνεύσουν το βιβλίο Λάμδα και οι Χριστιανοί στοχαστές. 

Οι Άραβες ήθελαν, με κάθε κόστος, να βρουν στον Αριστοτέλη τις βασικές αρχές της ισλαμικής Θεολογίας, δηλαδή την μοναδικότητα του Θεού, κάτι που είναι θεμελιώδες για το Ισλάμ: ο Θεός είναι μόνον Ένας. Οι μουσουλμάνοι κατηγορούν τους Χριστιανούς για πολυθεϊσμό, διότι δέχονται την Τριάδα. Επομένως το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι η μοναδικότης του Θεού. 

Επειδή όμως τα πράγματα δεν στέκουν έτσι ακριβώς στο βιβλίο Λάμδα, διότι δεν υπάρχει ακριβώς η μοναδικότης του κινητού ακίνητου, διότι ναι μέν υπάρχει ένα πρώτο κινητό ακίνητο, όπως θα δούμε, αλλά υπάρχουν στην συνέχεια και άλλα πενήντα τέσσερα, οι Άραβες έπρεπε να βρούν κάποια λύση και να διορθώσουν αυτό το ελάττωμα του Αριστοτέλη και έτσι γράφουν αυτοί ένα βιβλίο, τοποθετώντας μαζί αποσπάσματα από τις Εννεάδες του Πλωτίνου, όπου δηλώνεται πώς υπάρχει ένας μόνον Θεός, το Ένα, και το κυκλοφορούν σαν να πρόκειται για την Θεολογία του Αριστοτέλη. Αποδίδουν δηλαδή στον Αριστοτέλη ένα ψεύτικο βιβλίο με το όνομα Θεολογία του Αριστοτέλη, και το χειρότερο είναι πώς αυτό το κάλπικο βιβλίο μεταφράζεται στην συνέχεια από τα αραβικά στα λατινικά και στην σχολαστική φιλοσοφία θεωρήθηκε έργο του Αριστοτέλη. 

Όπως θεωρήθηκε επίσης έργο του Αριστοτέλη ένα άλλο κίβδηλο βιβλίο, κατασκευασμένο ξανά από τους Άραβες το λεγόμενο Liber de Causis, το βιβλίο των αιτιών, το οποίο έγινε τοποθετώντας μαζί αποσπάσματα του Πρόκλου. Και αυτό επίσης μετεφράσθη στα λατινικά και αυτό πέρασε στην σχολαστική φιλοσοφία επίσης σαν βιβλίο του Αριστοτέλη. Επομένως οι στοχαστές της σχολαστικής, για παράδειγμα ο Θωμάς Ακινάτης, βρέθηκαν να διαθέτουν κείμενα που πίστευαν πώς ήταν του Αριστοτέλη, τα οποία όμως στην πραγματικότητα είναι του Πλωτίνου και του Πρόκλου, τα οποία πλάσσαραν για έργα του Αριστοτέλη οι Άραβες και επομένως υποχρεώθηκαν οι Χριστιανοί στοχαστές να δώσουν στον Αριστοτέλη μία ερμηνεία που συμφωνεί περισσότερο με τον νεοπλατωνισμό. 

Μόνον στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ακινάτης αντιλαμβάνεται πώς το De Causis, είναι του Πρόκλου. Όταν μεταφράστηκαν στο μεταξύ τα «στοιχεία Θεολογίας» του Πρόκλου και κατέστη φανερό πώς δεν ανήκε στον Αριστοτέλη αλλά στον Πρόκλο. Στην ιστορία της φιλοσοφίας υπάρχει και αυτό το δίκτυο των κάλπικων βιβλίων δυστυχώς.

[Οι Λατίνοι πλήρωσαν πνευματικά, αμέσως, την καταστροφή του Βυζαντίου. Διότι στην Κωνσταντινούπολη οι Βυζαντινοί γνώριζαν τον Αριστοτέλη εκ παραδόσεως. Δεν ήταν Άραβες]. 

Συνεχίζεται 

Αμέθυστος.