Δευτέρα 30 Ιουνίου 2025

Οι Δυτικολάτρες είναι εκείνοι που είναι έτοιμοι να καταστρέψουν τον μισό κόσμο για να διασώσουν το δικαίωμά τους να καταστρέψουν τον δικό τους πολιτισμό.

Gianni Petrosillo


Πηγή: Gianni Petrosillo

Δώστε μας έναν Ιταλό Πούτιν.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Πούτιν έκανε μερικές πολύ ενδιαφέρουσες δηλώσεις. Ενώ το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε αύξηση των «κοινών» αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι, ξεκινώντας από το επόμενο έτος, η Ρωσία θα τις μειώσει. Από την άλλη πλευρά, η ΕΕ ανακοίνωσε επίσης ένα σχέδιο επανεξοπλισμού με στρατοσφαιρικό κόστος, που δικαιολογείται από την καταπολέμηση της ρωσικής επιθετικότητας. Η Ρωσία, ωστόσο, ισχυρίζεται ο Πούτιν, ξοδεύει πάντα πολύ λιγότερα για την άμυνα από τη συλλογική Δύση. Στη Ρωσία, οι δαπάνες για εξοπλισμούς είναι ίσες με το 6% του ΑΕΠ. Ο Πούτιν τονίζει ότι αυτό είναι ήδη πολύ. Ο Ρώσος πρόεδρος υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, οι ΗΠΑ δαπάνησαν το 14% του ΑΕΠ τους. Αυτός ήταν ένας επιθετικός πόλεμος μακριά από τα σύνορά τους, όχι μια ειδική επιχείρηση για να αποτραπεί η επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ, οι Αμερικανοί δαπάνησαν το 10% του ΑΕΠ τους σε όπλα και τα συναφή.
Στη συνέχεια, ο Πούτιν αμβλύνει τα άνομα ψέματα της δυτικής προπαγάνδας για την κρίση στη Ρωσία: λέει ότι συνεχίζουν να τα παραδίδουν για να χάσουν, αλλά η οικονομική τους ανάπτυξη είναι 4,3%. Πέρυσι και το προηγούμενο κοντά στον ίδιο ρυθμό, φέτος θα είναι χαμηλότερος, αλλά για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Ενώ στην ευρωζώνη η ανάπτυξη είναι με τηλεφωνικό πρόθεμα, δεν φτάνει το ένα τοις εκατό. Η Γαλλία και η Γερμανία βρίσκονται στα πρόθυρα της ύφεσης.
Αυτή η Ευρώπη επαναλαμβάνει, μέσω του δουλοπρεπούς Τύπου της, ότι η Ρωσία δεν έχει πλέον όπλα, χρησιμοποιεί φτυάρια, ξιφολόγχες και εξαρτήματα πλυντηρίων ρούχων για τα εργαλεία της. Λοιπόν, αν τα πράγματα είναι έτσι, γιατί η Ευρώπη εξοπλίζεται εναντίον της Ρωσίας; Η προπαγάνδα γίνεται μια σφαίρα στο πόδι, και οι ηγέτες μας είναι είτε εντελώς ηλίθιοι είτε βασίζονται στη λήθη της κοινής γνώμης.
Αν αυτές είναι οι πραγματικές ανισότητες στον τομέα μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, γιατί οι ηλίθιοι του πολέμου μας, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και διανοούμενοι, μας λένε ότι η Ρωσία πρόκειται να μας επιτεθεί; Πώς; Με γυμνά χέρια; Ένα από τα δύο πράγματα: είτε οι Ρώσοι έχουν χαρτόκουτα είτε είναι πραγματικά επικίνδυνοι. Αν όλα στη Ρωσία καταρρέουν, εξακολουθεί να ισχυρίζεται ο Πούτιν, πώς θα μπορούσε η Ρωσία να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ; Δεν μας διαβεβαίωσε ο μεγάλος οικονομικός επιστήμονας Μάριο Ντράγκι, που επαινείται από βρώμικους ανίκανους, ότι οι κυρώσεις θα γονατίσουν τη Ρωσία; Η Ευρώπη θέλει να βάλει στο μάτι τους πολίτες της, να δικαιολογήσει τις περικοπές στον κοινωνικό τομέα με έναν ανύπαρκτο κίνδυνο.
Ποιος θυμάται το ποίημα του Καβάφη «Περιμένοντας τους Βαρβάρους»; Πρέπει να το παραθέσω ολόκληρο γιατί είναι απαραίτητο:

—Τί περιμένουμε στην αγορά συναθροισμένοι;
Είναι οι βάρβαροι να φθάσουν σήμερα.

—Γιατί μέσα στην Σύγκλητο μια τέτοια απραξία;
Τί κάθοντ’ οι Συγκλητικοί και δεν νομοθετούνε;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα.
Τί νόμους πια θα κάμουν οι Συγκλητικοί;
Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν.

—Γιατί ο αυτοκράτωρ μας τόσο πρωί σηκώθη,
και κάθεται στης πόλεως την πιο μεγάλη πύλη
στον θρόνο επάνω, επίσημος, φορώντας την κορόνα;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα
.
Κι ο αυτοκράτωρ περιμένει να δεχθεί τον αρχηγό τους.
 Μάλιστα ετοίμασε
για να τον δώσει μια περγαμηνή. 
Εκεί τον έγραψε τίτλους πολλούς κι ονόματα.

—Γιατί οι δυο μας ύπατοι κι οι πραίτορες εβγήκαν
σήμερα με τες κόκκινες, τες κεντημένες τόγες·
γιατί βραχιόλια φόρεσαν με τόσους αμεθύστους,
και δαχτυλίδια με λαμπρά, γυαλιστερά σμαράγδια·
γιατί να πιάσουν σήμερα πολύτιμα μπαστούνια
μ’ ασήμια και μαλάματα έκτακτα σκαλιγμένα;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
και τέτοια πράγματα θαμπώνουν τους βαρβάρους.

—Γιατί κι οι άξιοι ρήτορες δεν έρχονται σαν πάντα
να βγάλουνε τους λόγους τους, να πούνε τα δικά τους;

Γιατί οι βάρβαροι θα φθάσουν σήμερα·
κι αυτοί βαριούντ’ ευφράδειες και δημηγορίες.

—Γιατί ν’ αρχίσει μονομιάς αυτή η ανησυχία
κι η σύγχυσις. (Τα πρόσωπα τί σοβαρά που εγίναν).
Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κι οι πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

Γιατί ενύχτωσε κι οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

Και τώρα τί θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.

Ναι, φωνάζουν «Βάρβαροι» για να τρομάξουν τον κόσμο. Τότε ο Πούτιν εξαπολύει ένα πραγματικό χτύπημα στην Ευρώπη, υπηρέτρια των ΗΠΑ. Οι Ρώσοι ξοδεύουν χρήματα για τους Ρώσους, ακόμα και όταν πρόκειται για εξοπλισμούς. Η Ευρώπη θα ξοδεύει το 5% του ΑΕΠ της για να αγοράζει από τις ΗΠΑ, για να υποστηρίζει το αμερικανικό στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα. Τέλος, ο Πούτιν ταπεινώνει ολόκληρη την ευρωπαϊκή άρχουσα τάξη ανακοινώνοντας μείωση των στρατιωτικών δαπανών από το επόμενο έτος και για τα επόμενα τρία χρόνια. Αληθινό ή όχι, αυτό σημαίνει ότι οι Ρώσοι εξακολουθούν να είναι σε θέση να προηγούνται οποιουδήποτε προγράμματος άλλων χωρών, επειδή χρησιμοποιούν τους πόρους τους πιο ορθολογικά και με λιγότερες σπατάλες. Σε κάθε περίπτωση, είναι τόσο μπροστά μας που βλέπουν τις ευρωπαϊκές προσπάθειες με ελάχιστη ανησυχία. Σήμερα, ο Μαρτσέλο Βενετσιάνι, ένας δεξιός διανοούμενος που έχει διατηρήσει το φως της λογικής, ή τουλάχιστον μια αχτίδα νοημοσύνης σε αυτή την έρημο γεμάτη ηλίθιους, γράφει:
 
«Οι κυρίαρχοι είναι αυτοί που υποκλίνονται στους κυρίαρχους της στιγμής.
 Οι προοδευτικοί είναι αυτοί που βαδίζουν σε πομπή για να ξεφύγουν από την πραγματικότητα.
 Οι φιλελεύθεροι είναι αυτοί που υπερασπίζονται την ελεύθερη αγορά με όπλα, ξεκινώντας από την αγορά όπλων.
 Οι δυτικιστές είναι αυτοί που είναι έτοιμοι να καταστρέψουν τον μισό κόσμο για να σώσουν το δικαίωμά τους να καταστρέψουν τον δικό τους πολιτισμό. 
Ενημερώστε τα λεξικά σας. Συγκεκριμένη εφαρμογή στο θέμα της ημέρας:
 Οι δυτικιστές φιλελεύθεροι θέλουν επανεξοπλισμό,
Οι κυρίαρχοι το υπομένουν, οι προοδευτικοί διαδηλώνουν για την ομοφυλοφιλική υπερηφάνεια.»

Ακριβώς, αυτό έχει γίνει η Δύση. Και η δεξιά και η αριστερά, σε αντιθετική-πολική αλληλεγγύη, είναι αηδιαστικές σε όλους τους τομείς, αντιπροσωπεύουν τη συμμαχία μεταξύ καρκίνου και παρηγορητικής φροντίδας. Λοιπόν, κύριοι, θα κάνουμε μια κακή φιγούρα.

Η σφαγή των ελαιόδεντρων στο όνομα του πράσινου

Μαρτσέλο Βενετσιάνι


Η ξυλέλλα, η θανατηφόρα ασθένεια των φυτών, δεν ήταν αρκετή για να καταστρέψει τα ελαιόδεντρα στην Απουλία, συν το πλήθος των εικασιών που ακολούθησαν. Η φρενήρης οικοδόμηση των τελευταίων δεκαετιών δεν ήταν αρκετή, η μετατροπή της γεωργικής γης σε οικοδομήσιμη γη ή για εμπορικούς και βιομηχανικούς οικισμούς. Οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ έχουν φτάσει για να αποφασίσουν τη σφαγή των ελαιόδεντρων με το γκροτέσκ πρόσχημα της πράσινης επανάστασης. Ναι, στο όνομα του πράσινου, χιλιάδες ελαιόδεντρα ξεριζώνονται και καταστρέφονται. Σαν να λέμε οικολογία ενάντια στη φύση: ή μάλλον ένα είδος περιβαλλοντικής ιδεολογίας, που καλύπτει σαν πράσινη φλούδα μια αδίστακτη λογική του κέρδους, ενάντια στα φυτά, τα δέντρα, την πραγματική ζωή της φύσης. Για τι πράγμα μιλάμε; Ας ξεκινήσουμε από την πρωτεύουσα της ελιάς, το Μπιτόντο. Δύο χιλιάδες ελαιόδεντρα ξεριζώθηκαν βίαια από το έδαφός τους, πολύ υγιή φυτά και αιωνόβιa ελαιόδεντρα, για να ανοίξει ο δρόμος για ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό εργοστάσιο σε μια αγροτική περιοχή, το Pozzo delle Grue. Δεκαπέντε εκτάρια αγοράστηκαν από μια γαλλική πολυεθνική και χιλιάδες φυτά ξεριζώθηκαν για να δημιουργήσουν εναλλακτική ενέργεια. Το ίδιο συνέβη και στο Σαλέντο για τη δημιουργία ενός μεγάλου αιολικού πάρκου μεταξύ Βερνόλε και Καστρί. Το πρώτο μέρος που επλήγη από αυτή την πράσινη και καταστροφική μανία ήταν η ύπαιθρος του Σαννικάντρο ντι Μπάρι, μιας μικρής αγροτικής πόλης νότια της πρωτεύουσας της Απουλίας, διάσημης για την ποιότητα του εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου της. Υγιείς ελιές, πολύ πράσινες και καρποφόρες, ξεριζώθηκαν για να δημιουργηθεί χώρος για ένα μαύρο χωράφι με ηλιακούς συλλέκτες. Με την πρόσθετη προσβολή ότι η επιχείρηση έγινε δεκτή από τον τοπικό δήμο με τη δικαιολογία της βελτίωσης της ποιότητας του περιβάλλοντος και του αέρα: καταστρέφεις τις ελιές και βελτιώνεις το περιβάλλον, βελτιώνεις τον αέρα... Βρισκόμαστε στον ανάποδο κόσμο του Όργουελ σε μορφή ελιάς...

Για αυτά τα δέντρα, λέει ο Vincenzo Beato, ένας από τους αγρότες που αντιτίθενται στην πράσινη οργή, «το αίμα των πατέρων μας που μας άφησαν μια τεράστια κληρονομιά πετάχτηκε». Και όχι μόνο από παραγωγική και ποιοτική άποψη, αλλά και από αισθητική άποψη: αυτά τα χωράφια ήταν όμορφα. Το «ρίχνω αίμα» είναι μια τυπική νότια έκφραση που υποδηλώνει πραγματική σκληρή δουλειά.

Όταν οι τοπικές αρχές διαμαρτυρήθηκαν, υπό την πίεση των επιτροπών ελαιοπαραγωγών και των πολιτών της λεκάνης του Μπάρι, η κυβέρνηση έδωσε το πράσινο φως επειδή η εγκατάσταση ανεμογεννητριών ή ηλιακών συλλεκτών εξακολουθεί να θεωρείται «έργο κοινής ωφέλειας». Η εικόνα που ακολουθεί τη σφαγή των ελαιόδεντρων είναι η έρημος, ένα τοπίο που σήμερα είναι έρημο και αύριο ντυμένο στα μαύρα, με έναν στρατό ηλιακών συλλεκτών. Ή να γίνει ένας άγνωστος πλανήτης που κατοικείται από γιγάντιες ανεμογεννήτριες, οι οποίες παραμορφώνουν το τοπίο της Απουλίας και του νότου. Τι ωθεί τους αγρότες να πουλήσουν τους ελαιώνες τους; Φυσικά, η προσφορά, ίση με τρεις φορές την αξία της γεωργικής γης. Καλύτερα να παράγουν πολλά αμέσως, παρά να συνεχίσουν μια δύσκολη δραστηριότητα, στο έλεος του παράξενου κλίματος και πάρα πολλών παραγόντων, καθώς και στο έλεος της δημόσιας υποστήριξης, αυτό που κάποτε ονομαζόταν «ενσωμάτωση πετρελαίου». Κατακλυζόμαστε από αιτήματα για βολταϊκά συστήματα, λένε οι αγρότες, η επιχείρηση είναι διεθνής. Κάποιος ρωτάει αφελώς: αλλά δεν ήταν δυνατόν να κατασκευαστούν αυτές οι μονάδες σε ακαλλιέργητες περιοχές, υπήρχε πραγματικά ανάγκη να θυσιαστεί το λάδι και η ομορφιά των ελαιόδεντρων;

Το παρηγορητικό έπαθλο ή το ηρεμιστικό για να κρατήσουν τους ντόπιους ευχαριστημένους ήταν η υπόσχεση να μεταφυτευτούν έστω και εν μέρει οι ξεριζωμένες ελιές σε άλλο έδαφος. Μια υπόσχεση που δεν τηρήθηκε επειδή, όπως εξηγούν οι ίδιοι οι αγρότες και οι ειδικοί, η μεταφύτευση πρέπει να γίνει αμέσως μετά το ξερίζωμα. Εγκαταλείποντάς τα έτσι, βάναυσα ξεριζωμένα, για εβδομάδες, αυτά τα δέντρα ξεραίνονται και πεθαίνουν. Διαλύονται ακριβώς όταν είναι καρποφόρα και σε καλή υγεία. Σκοτώνονται, ούτε καν με ευθανασία.

Για τον Νότο, το λάδι ήταν υγρός χρυσός εδώ και αιώνες, όπως ακριβώς το σιτάρι ήταν ο χρυσός του αλευριού. Το λάδι ήταν η απαραίτητη προμήθεια για τις οικογένειες, το σύμβολο της τροφής και του διατροφικού πλούτου, αλλά και ο κύριος θησαυρός της γεωργικής δραστηριότητας, των ελαιοτριβείων και η πηγή τροφής για πολλούς εργάτες. Είναι το κατ' εξοχήν μεσογειακό δέντρο, το σύμβολο κάθε νότιας Ευρώπης και Βόρειας Αφρικής, το οποίο τώρα συχνά μας αντικαθιστά στην παραγωγή και το εμπόριο. Η ελιά υπήρξε θρησκευτικό και ευαγγελικό σύμβολο ανά τους αιώνες, και πιο πρόσφατα και πολιτικό σύμβολο.

Ήταν ήδη ένας απέραντος πόνος να επισκεφτώ το Σαλέντο μετά την πανώλη της ξυλέλλας, να βλέπω αυτά τα δέντρα - που ήταν τεράστια γλυπτά της φύσης, αιωνόβια δέντρα που αψήφησαν το γίγνεσθαι με την ύπαρξή τους - να ξεραίνονται, να μαυρίζουν και να πεθαίνουν. Είναι τρομερό να επιστρέφεις στη χαρούμενη λαμπρότητα ενός τοπίου φωτός, κόκκινης γης και καρποφόρων δέντρων, και να μην βλέπεις πια εκείνες τις αιωνόβιες ελιές, με σχεδόν ανθρώπινα και ομιλούντα σχήματα. Αριστουργήματα τέχνης, έργου και φύσης, λειασμένα από υπερφυσικά χέρια, αγροτικές θεότητες. Η φύση, ο μεγάλος γλύπτης. Τώρα έχεις την εντύπωση ότι ο θάνατος πέρασε με το ανελέητο δρεπάνι του και το φασματικό του βλέμμα, κάνοντας αυτό το τοπίο σαν την Κόλαση του Δάντη στον κύκλο του Pier delle Vigne. Σε ένα ασπρόμαυρο τοπίο, βλέπεις εκτάσεις από νεκρές ελιές που μοιάζουν να απλώνουν τα ξερά κλαδιά τους αναζητώντας μάταια βοήθεια από αυτόν τον ανελέητο καρκίνο. Κάποτε υπήρχαν στρατόπεδα εξόντωσης, τώρα υπάρχει η εξόντωση των στρατοπέδων, σημειωμένη με τα μάτια ενός ποιητή Andrea Zanzotto. Εδώ το παρελθόν είναι καμένη γη, ακόμα κι αν κάτι τώρα ζει ξανά. Αλλά τώρα έρχεται το πράσινο πραξικόπημα...

Κάτω από την πρωκτική αυτοκρατορία

Roberto PECCHIOLI

Η πραγματικότητα υπερβαίνει πάντα τη φαντασία. Πιστεύουμε ότι ζούμε με τ' αστεία τά στημένα τής Candid Camera και αντ 'αυτού είναι όλα αλήθεια. Η αυτοαποκαλούμενη προοδευτική συμμαχία μεταξύ του παγκοσμιοποιημένου ελευθεριακού φιλελευθερισμού και του μετα-μαρξισμού έχει τρεις προτεραιότητες: το σύμπαν των ΛΟΑΤ κ.λπ., τη μετανάστευση και τα πολιτικά δικαιώματα του νεκροτομείου. Αυτά είναι τα σημεία των καιρών ενός κόσμου σε παρακμή, του οποίου είμαστε ανατριχιαστικοί μάρτυρες. Με την ελπίδα να μην είμαστε οι μόνοι που θα εξοργιστούν και οι τελευταίοι που θα θέλουν
να ισιώσουν τον ανεστραμμένο κόσμο.
Το άρθρο που αναπαράγουμε δεν είναι αστείο. Γραμμένο από τον διάσημο Ισπανό δημοσιογράφο Jesùs Làinz και δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα www.gaceta.es, αναφέρει αληθινά γεγονότα και θεσμικές εκστρατείες ενός μεγάλου αδελφού έθνους. Ο τίτλος είναι ο αρχικός. ορισμένες σημειώσεις θα διευκολύνουν τον Ιταλό αναγνώστη να καταλάβει.
«Σε αυτές τις εγκληματικές σελίδες, έχουμε μιλήσει μερικές φορές για τις μεταβαλλόμενες στρατηγικές του βασκικού εθνικισμού στην προσαρμογή του στο περιβάλλον. Με  τήν αντιπολίτευση πού εξαλείφθηκε αποτελεσματικά μέσω εννιακόσιων δολοφονιών και χιλιάδων εξόριστων  και μιά κοινωνία πού φιμώθηκε για γενιές χωρίς να χρειαστεί να ρίξει ούτε έναν πυροβολισμό, οι αυτονομιστές απολαμβάνουν την χρυσή τους εποχή
 « Κυβερνώντας τα πάντα, πιέζοντας άλλους Ισπανούς, διαχειριζόμενοι προϋπολογισμούς πολλών εκατομμυρίων δολαρίων που γελοιοποιούν τον παλιό «επαναστατικό φόρο» και υπαγορεύοντας ακόμη και στην ισπανική κυβέρνηση, μαζί με τους Καταλανούς συνεργούς τους, την πολιτική της εθνικής διάλυσης.
Αλλά για να συνεχίσουν να διαδίδουν ιδεολογικούς σπόρους που συνεχίζουν να κερδίζουν τις ψήφους των νέων γενεών, και οι δύο κλάδοι του αυτονομισμού – δεξιοί και αριστεροί, κληρικοί και μαρξιστές, κοινοβουλευτικοί και τρομοκράτες – έχουν αγκαλιάσει με χαρά τα δόγματα του μεταμοντερνισμού: μεταξύ άλλων, τη χριστιανοφοβία, τη δημογραφική αντικατάσταση, τον φεμινισμό, την κλιματική αλλαγή και την Η ιδεολογία του φύλου σε όλες τις πολύχρωμες εκδηλώσεις της.
Για παράδειγμα, σε ένα πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσε το Bildu , ένας από τους ομιλητές συζήτησε " Αναλογίες της Χώρας των Βάσκων». Στην περίπτωση αυτή, Ενδιαφέρουσα πτυχή του όρου " Αναλογία" είναι η διπλή σημασία του. Εδώ είναι η παρουσίασή του. " Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου Αναλογίες της Χώρας των Βάσκων, θα συζητήσουμε την πρωκτική πειθαρχία στο βασκικό πλαίσιο. Για να γίνει αυτό, θα αναλύσουμε τη βιοπολιτική που ασκείται από το βασκικό ετεροφυλόφιλο πολιτικό καθεστώς και θα προσπαθήσουμε να φανταστούμε πρωκτικές ουτοπίες. Στην πορεία, θα συζητήσουμε την ιδιωτικοποίηση του « Η βασκική σύγκρουση και η κυριαρχία του καπιταλισμού πάνω στο σώμα και τις επιθυμίες μας. Θα προσπαθήσουμε να χαλαρώσουμε τους σφιγκτήρες των συμμετεχόντων και να χτίσουμε μιά' ανθολογία του ani, πάντα με ορίζοντα τη Βασκική Πρωκτική Δημοκρατία». Όλη αυτή η συζήτηση για τη βασκική θεοκρατία του Sabin και τον ανδρικό ένοπλο αγώνα πίσω από τα παρασκήνια, μόνο και μόνο για να καταλήξει να διεκδικεί μια δημοκρατία των γαϊδουριών; Τέλος, κάθε εποχή έχει τους αγώνες της.
Χωρίς να παρεκκλίνουμε από αυτά τα πρόσχαρα επιχειρήματα και από τη Μεγάλη Βασκική Κοινότητα, πριν από μερικά χρόνια τοποθετήθηκε μια πινακίδα στο σταθμό λεωφορείων της Παμπλόνα με το ακόλουθο αφιέρωμα: " Στη μνήμη των ανθρώπων που, για τη δική τους ευχαρίστηση και λόγω μιας τρανσφοβικής και ομοφοβικής κοινωνίας, έζησαν μέρος της σεξουαλικής και συναισθηματικής τους ζωής στις τουαλέτες αυτού του πρώην σταθμού λεωφορείων. Κάθε εποχή έχει τους ήρωές της.

Αλλά μην νομίζετε ότι όλα αυτά είναι εξαιρετικά. Κάθε  Άλλο: είναι τα ανώτερα κλιμάκια που υπαγορεύουν τους κανόνες τής προοδευτικής ορθοδοξίας. Η κομψή εκστρατεία του Υπουργείου Υγείας για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας» LGBTQ+ υπερηφάνεια από uest» το έτος 2025 το αποδεικνύει: " Με προφυλακτικά, με PrEP 5, με PEP 6, με διαγνωστικά τεστ, εμβόλια και πολλές άλλες μορφές πρόληψης... Προστατέψτε τον εαυτό σας και απολαύστε το. ΣΉΜΕΡΑ ΜΕ ΑΣΦΆΛΕΙΑ! Κάθε εποχή έχει τους στόχους της, τους μύθους της, τις επιθυμίες της, τα όνειρά της...

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1: Η βασκική αυτονομιστική τρομοκρατία της άκρας αριστεράς προκάλεσε εννιακόσιους θανάτους και ανάγκασε περίπου διακόσιες χιλιάδες
πολίτες να εγκαταλείψουν την περιοχή για πολιτικούς λόγους και βίαιο εκβιασμό.
2 Ο «επαναστατικός φόρος» ήταν (και εν μέρει εξακολουθεί να είναι) ένα πραγματικό χρήμα προστασίας της μαφίας που απαιτούσε η ETA από εταιρείες, ενώσεις και πολίτες για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων.
3. Το Bildu (Reunite) είναι το πολιτικό κόμμα κληρονόμος της τρομοκρατικής συμμορίας ETA. Σήμερα υποστηρίζει την ισπανική σοσιαλιστική κυβέρνηση από το εξωτερικό και διοικεί πολλές πόλεις στη Χώρα των Βάσκων και τη Ναβάρα.
4. Sabinian, δηλαδή, αναφερόμενος στον Sabino Arana, τον πρώτο θεωρητικό του βασκικού εθνικισμού, ανοιχτά ρατσιστικό με τη βιολογική έννοια, που συνδέεται με την παλιά καθολική παράδοση. Σήμερα θα κατατάσσουμε τον Αράνα στην άκρα δεξιά.
5. Pr EP, ακρωνύμιο για την προφύλαξη πριν από την έκθεση· συνίσταται στη λήψη ναρκωτικών πριν από τη συμμετοχή σε σεξουαλικές πρακτικές που διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό HIV.
6. ΜΑΠ (προφύλαξη μετά την έκθεση)· συνίσταται στη λήψη ορισμένων φαρμάκων μετά από επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές για τη μείωση της πιθανότητας μόλυνσης από τον ιό HIV.

Η εμμονή του Bernad Henri Lévy με τον πόλεμο

Fabrizio Poggi

Η εμμονή του Bernad Henri Lévy με τον πόλεμο

Πηγή: L'Antidiplomatico

«Η Ρωσία του Πούτιν είναι, όπως το Ιράν των Αγιατολάχ, μια υπαρξιακή απειλή για τη Δύση». Σε ένα παραληρηματικό άρθρο στην La Stampa, ο ατλαντικός φονταμενταλιστής Λεβί στέλνει αυτό το μήνυμα στον Τραμπ.

Φαίνεται ότι υπάρχει πράγματι πολύ «λανθάνον χάος» στα κεφάλια ορισμένων εξωτερικών «φιλοσόφων», που φιλοδοξούν να διεκδικήσουν τον τίτλο των φορέων μιας «αστάθειας» που, αντί να κρύβεται, οι ίδιοι είναι πρόθυμοι να επιδείξουν. Και συμβαίνει, πού και πού, κάποιος, ίσως υποκινούμενος από χριστιανική φιλανθρωπία, να τους προσφέρει την ευκαιρία, διαθέτοντάς τους λίγο χώρο, από άποψη σύνταξης. Από την άλλη πλευρά, ειδικά τις καλοκαιρινές Κυριακές, αν δεν υπάρχουν στρατηγικοί ή πυρηνικοί βομβαρδισμοί προς αναφορά, αλλά μόνο μερικές αψιμαχίες σε μια περιφερειακή περιοχή του ημισφαιρίου, άγνωστες στους περισσότερους, οι χώροι πρέπει να γεμίσουν με κάτι.
Υπό αυτή την έννοια, έχουμε ένα παράδειγμα με τον (δυστυχώς) επαναλαμβανόμενο εποχιακό «φιλόσοφο» Μπερνάρ-Ανρί Λεβί. Εποχιακός, επίσης με την έννοια ότι έχει συνηθίσει να εμφανίζεται κάθε φορά που υπάρχει ανάγκη να πυροβολήσει – με την πολεμοχαρή έννοια του όρου – Γιουγκοσλάβους, Σύρους, Λίβυους, Αφγανούς: εν ολίγοις, όταν μιλάμε για μια «εμμονή», η οποία κάποτε αντιμετωπίζονταν σε ειδικούς ασηπτικούς χώρους, αλλά σήμερα παρουσιάζεται φιλανθρωπικά ως «ουσιαστική πνευματική συμβολή» σε αυτό ή εκείνο το θέμα.
Έτσι, ίσως ενοχλημένος επειδή η δυνατότητα να μοιραστεί τις ναζιστικές-σιωνιστικές του συγγνώμες με τους αναγνώστες της La Stampa του είχε δοθεί πρόωρα στις 20 Ιουνίου του περασμένου έτους, την παραμονή του βομβαρδισμού των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων από τους Γιάνκηδες, στερώντας του έτσι την ευκαιρία να εκφράσει άμεσα την έκστασή του για τις επιπτώσεις της επίθεσης, στις 29 Ιουνίου ο κύριος Henri-inespresso-Lévy ζήτησε για άλλη μια φορά μια ακρόαση με την εφημερίδα του Τορίνο, για να αποκαλύψει μια αναμφισβήτητη τέλεια ασυνέχεια με την κανονική νευρωνική πορεία.
Το έχει πει, το έχει επαναλάβει και το έχει ξανα επαναλάβει – άλλωστε, αυτό είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα – ότι οι ιερές δημοκρατίες της Δύσης υφίστανται «μια ισχυρή επίθεση από ένα ετερογενές, αλλά ολοένα και πιο συνεκτικό μέτωπο», που αποτελείται από την Κίνα, τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν και το ριζοσπαστικό Ισλάμ, έτσι ώστε να έχουμε ήδη εισέλθει στην «αρχική φάση ενός νέου παγκόσμιου πολέμου, του οποίου τα κύρια μέτωπα περνούν από την Ουκρανία και το Ισραήλ». Αλλά, θα θέλαμε να ρωτήσουμε τον σκοτεινό στοχαστή: και η «επικίνδυνα πυρηνική» Βόρεια Κορέα, την οποία, ωστόσο, άλλοι υψηλού προφίλ δάσκαλοι των «Δυτικών αξιών» συμπεριλαμβάνουν σε αυτό το «ετερογενές μέτωπο»; Μπα: ίσως το BHL υποτιμά το «επιβλαβές» δυναμικό του όσον αφορά την «ψυχολογική τρομοκρατία που εφαρμόζεται στη φιλοσοφική νευρωνική διαλειμματικότητα». Ποιος ξέρει.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή τη φορά, η βραδινή μάστιγα των Ουκροσιωνιστών, εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να λειτουργήσει ως σύμβουλος του ίδιου του προέδρου των ΗΠΑ, προειδοποιώντας τον ότι η επίθεση της 22ας Ιουνίου στο ιρανικό Φορντό κινδυνεύει να παραμείνει ατελής, εάν δεν ακολουθηθεί από μια ισότιμη παρέμβαση κατά της παράλληλης αντιδυτικής απειλής που προέρχεται από τη Ρωσία. Για να το θέσω ωμά: μια άλλη 22α Ιουνίου είναι απαραίτητη γρήγορα, εν ολίγοις, ίσως όχι ακριβώς όπως αυτή του 1941, «ακριβώς στις τέσσερις το πρωί», αλλά για να καταλήξει στο μοντέλο του 2025, γύρω στα μεσάνυχτα.
Εν ολίγοις, ο κύριος Λεβί θεωρεί καθήκον του να ενημερώσει τον Τραμπ για ζητήματα που, Θεέ μου, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες μπορεί να μην του έχουν μεταφέρει, θεωρώντας τη Ρωσία ως «στρατηγικό εταίρο» της Τεχεράνης σε ολόκληρη την ιρανική πυρηνική αλυσίδα, αλλά και για το ζήτημα των συμμαχικών μπλοκ, BRICS και SCO, στα οποία συμμετέχουν και οι δύο απεσταλμένοι του Σατανά στη γη, ή το ύπουλο χέρι της Μόσχας στον εξοπλισμό της Χαμάς ενόψει της «7ης Οκτωβρίου».
Εν ολίγοις, μετά την ώρα να «μαζέψουμε πέτρες» για να τιμήσουμε τον Ντόναλντ, ήρθε η ώρα να «πετάξουμε πέτρες», να τον προειδοποιήσουμε ότι ένας «πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν μπορεί να χτυπήσει το Ιράν τη μία μέρα και την παραμονή ή την επόμενη, αναγνωρίζοντας στον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον κύριο υποστηρικτή του καθεστώτος που δέχεται επίθεση, έναν «σημαντικό» ηγέτη, «προικισμένο με μεγάλη γοητεία», άξιο «τριπλού Α» και με τον οποίο θα μπορούσε να «τα πάει πολύ καλά»»: και τι στο καλό, κύριε Πρόεδρε των Ηνωμένων Πολιτειών θα έπρεπε να το συνειδητοποιήσει αυτό.
Γνωρίζει ο Αμερικανός Πρόεδρος ότι η Τεχεράνη και η Μόσχα είναι εξίσου πεπεισμένες ότι «η Ουκρανία και το Ισραήλ δεν έχουν πραγματικά το δικαίωμα ύπαρξης και, ει δυνατόν, θα έπρεπε να σβηστούν από τον χάρτη»; Γνωρίζει, κύριε Πρόεδρε, την ιερότητα των «δύο χωρών που δέχονται επίθεση», η οποία εκφράζεται, «στη σημερινή ουκρανική κοινωνία όπως και στην ισραηλινή κοινωνία», σε μια αγγελική «ίδια φιλοδυτική, φιλοαμερικανική και, πάνω απ' όλα, αντιολοκληρωτική και δημοκρατική κουλτούρα που τις καθιστά φυσικούς μας συμμάχους»; Τα γνωρίζει όλα αυτά ο αξιότιμος Πρόεδρος; Έχει δει, κύριε Πρόεδρε, με ποιο «αντι-ολοκληρωτικό» ζήλο, με ποια «δημοκρατική» «φιλοδυτική» αποφασιστικότητα οι «φυσικοί μας σύμμαχοι» είναι σε θέση να κινηθούν, μερικοί στη Γάζα, ενώ οι άλλοι, με ποια «φιλοδυτική κουλτούρα» μπόρεσαν να οργανώσουν την υπόθεση στην Μπούτσα;
Λοιπόν, αν αφήσετε κάποιον που, τυλιγμένος μέρα νύχτα στους «αυταρχικούς» εφιάλτες που προσφέρει η κακή «αυταρχική διεθνής» που κυριαρχεί «σε ολόκληρες περιοχές του κόσμου», να το υπονοήσει, είναι απόλυτα έμπειρος στα μυστήρια του χάους: «Οι ίδιοι λόγοι που μας ωθούν να σπεύσουμε να βοηθήσουμε τους Ισραηλινούς που δέχονται επίθεση σε επτά μέτωπα, πρέπει να μας ωθούν να σπεύσουμε να βοηθήσουμε τους Ουκρανούς των οποίων η γη - από βορρά μέχρι νότο, από το Ντονμπάς μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα - βασανίζεται μέρα με τη μέρα από τις ομάδες θανάτου του Πούτιν», σε σύγκριση με τους οποίους οι επτά πρίγκιπες της κόλασης δεν είναι τίποτα άλλο παρά αθώα αγγελικά πνεύματα.
Βλέπετε, κύριε Πρόεδρε (ο «φιλόσοφος» δεν το είπε αυτό ρητά, αλλά δεν αμφιβάλλουμε ότι το είχε κατά νου) πώς επαναλαμβάνεται το λανθάνον «αριθμητικό χάος»: εκεί οι «Ισραηλινοί επιτέθηκαν σε επτά μέτωπα» και εδώ οι επτά κολασμένοι δαίμονες, ο Εωσφόρος, ο Λεβιάθαν, ο Αζαζήλ, ο Ασμοδαίος, ο Βελφεγώρ, ο Μαμμών, ο Βεελζεβούλ, οι οποίοι, στην επιθετικότητα τόσο κατά του Ισραήλ όσο και κατά του Εβραίου Ζελένσκι, είναι σύμμαχοι του Ασταρώθ, του Βάαλ, του Δαγών, του Μολόχ. Έτσι, επαναλαμβάνω, Αξιότιμε Τραμπ: «Δεν μπορείς να είσαι φίλος του Ισραήλ και να μην είσαι, με την ίδια αποφασιστικότητα και αν πραγματικά θέλεις η Αμερική να επιστρέψει στο να είναι λίγο «μεγάλη», και φίλος της παθούσας και ανθεκτικής Ουκρανίας».
Αγαπητέ Πρόεδρε, ενάντια στις «ομάδες θανάτου του Πούτιν» (και αυτό παρέμεινε στις ανέκφραστες συστάσεις του BHL και κάνουμε τον κόπο να το προτείνουμε στον Τραμπ, εκ μέρους του), πρέπει να υποστηρίξετε τα ουράνια Χερουβείμ του «Αζόφ», τα ευγενικά Σεραφείμ του «Ατζντάρ», τους ενάρετους Αρχαγγέλους του «C14», που έχουν δώσει τέτοια απόδειξη χριστιανικής φροντίδας, με όλμους, βόμβες διασποράς, στα νηπιαγωγεία της Βολνόβαχα, με βλήματα 155 χιλιοστών που στοχεύουν με αγάπη τα πάρκα όπου περπατούσαν οι πολίτες της Γκόρλοβκα, τα παιδιά του Σταχάνοφ, οι ηλικιωμένοι του Ντόνετσκ.
Αλλά πάνω απ' όλα, συνιστώ «και αυτό είναι το τρίτο πράγμα που πρέπει να υπενθυμιστεί το συντομότερο δυνατό στον Πρόεδρο Τραμπ - ότι, σε αυτή την περίοδο κατά την οποία η προσοχή όλου του κόσμου είναι στραμμένη στη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας εισέρχεται σε μια ιδιαίτερα τρομερή φάση». Αποτρόπαιο και τόσο τρομακτικά εξωπραγματικό που αυτοί οι βάρβαροι Ρώσοι, απλώς σκεφτείτε, κύριε Πρόεδρε, αφού έσκαψαν χαρακώματα με τα νύχια τους, αφού δεν είχαν ούτε αξίνα, αφού προσπάθησαν να αντισταθούν στους γενναίους Ουκρανούς με τακτικά φτυάρια, αφού δεν είχαν πλέον ούτε το κλασικό «τουφέκι για κάθε τρεις στρατιώτες», όπως συνέβη το 1941 και σήμερα μας το λένε με τόσο «ρεαλισμό», απλώς σκεφτείτε, «ο ρωσικός στρατός έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό βαρβαρότητας που στο κατεχόμενο Ντονμπάς υπάρχουν αναφορές για κρούσματα κανιβαλισμού»: οι Ρώσοι στρατιώτες, που τώρα λιμοκτονούν, πυροβολούν τους ίδιους τους συντρόφους τους - δηλαδή, αυτός με το τουφέκι πυροβολεί τους άλλους δύο χωρίς το τουφέκι - και μετά τους τρώει. Σκεφτείτε, κύριε Ντόναλντ, σε ποιο βαθμό μεσαιωνικής βαρβαρότητας μπορούν να φτάσουν οι Ευρασιατικοί «αυταρχικοί» στον πόλεμο ενάντια στον καλοπροαίρετο «δυτικό πολιτισμό».
Θυμηθείτε, κύριε Πρόεδρε: οι Ρώσοι έχουν υποκύψει στην πείνα και τον κανιβαλισμό· αλλά, ακριβώς για αυτόν τον λόγο, «η Ρωσία του Πούτιν είναι, όπως το Ιράν των αγιατολάχ, μια υπαρξιακή απειλή για τη Δύση». Κίνηση, κύριε Τραμπ: «για να αποτρέψουμε αυτήν την απειλή, είναι απαραίτητο να βοηθήσουμε την Ουκρανία με όλη μας την καρδιά και να την οπλίσουμε».
Θεωρώ επίσης, ήθελε να προσθέσει στο τέλος ο «φιλόσοφος» της dehors, ότι όπως ακριβώς η La Stampa είχε συμπόνια για την «χαοτική μου λανθάνουσα κατάσταση», έτσι και άλλα φιλανθρωπικά ιδρύματα, είτε λειτουργούν από τη Via Solferino είτε από τη Via Colombo, δίνουν τον κατάλληλο χώρο στις εκκλήσεις μου, που στοχεύουν να προειδοποιήσουν την Αγία Δύση να μην ανησυχεί υπερβολικά για εκείνους που δεν αξίζουν τίποτα περισσότερο από το να οπλίσουν σωστά τους γενναίους αντιπάλους τους: αξιότιμε Ντόναλντ, εφοδιάστε το Κίεβο το συντομότερο δυνατό (ω, συγγνώμη: Κίεβο, ο Θεός να μας φυλάξει) με πυραύλους, drones, βόμβες, αεροπλάνα· και μην ξεχνάτε τις τακτικές μερίδες κονσερβοποιημένου κρέατος.

ΠΗΓΗ:
https://www.lastampa.it/esteri/2025/06/29/news/putin_come_l_iran_minaccia_l_occidente_e_ora_che_trump_smetta_di_incensarlo-15211153/?ref=LSHA-BH-P5-S1-T1


 (Frenchnouveaux philosophes) is the generation of French philosophers who are united by their respective breaks from Marxism in the early 1970s. They also criticized the highly influential thinker Jean-Paul Sartre and the concept of post-structuralism, as well as the philosophy of Friedrich Nietzsche and Martin Heidegger.

They include Alain Finkielkraut,[1] André GlucksmannPascal BrucknerBernard-Henri Lévy, Jean-Marie Benoist, Christian JambetGuy Lardreau, Claude Gandelman, Jean-Paul Dollé and Gilles Susong.

Giovanni Reale - ΠΛΑΤΩΝ (38)

 Συνέχεια από:  Σάββατο 24 Μαΐου 2025

Giovanni Reale 

ΠΛΑΤΩΝ

VΙI

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ «ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΛΟΥ» ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΤΟΥ ΝΟΗΤΟΥ ΜΕΤΑΑΙΣΘΗΤΟΥ ΟΝΤΟΣ

Η θεωρία των «Ιδεών» και η διδασκαλία των «Πρώτων και Υπέρτατων Αρχών»

Η εμβληματική μεταφορά της «του δεύτερου πλου» που παρουσιάζεται στο καίριο σημείο του Φαίδωνα και η σημασία της


ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΙΠΑΜΕ για το μεγαλείο του Πλάτωνα ως ποιητή, έρχεται αμέσως στον νου η αρχή που διατύπωσε παραστατικά ο Βίκο με εύγλωττο τρόπο: «Ότι η ποιητική λογική καθορίζει ότι είναι αδύνατο κάποιος να είναι ταυτόχρονα ποιητής και μεταφυσικός εξίσου υποβλητικός, επειδή η μεταφυσική αποσπά τον νου από τις αισθήσεις, ενώ η ποιητική ικανότητα πρέπει να εμβαπτίζει ολόκληρο τον νου στις αισθήσεις· η μεταφυσική υψώνεται πάνω από τα καθόλου (από τα καθολικά), ενώ η ποιητική ικανότητα πρέπει να εμβαθύνει στα ιδιαίτερα, στα μερικά» (Vico, Αρχές της νέας επιστήμης, XI [821]).

Και, εντούτοις, στον Πλάτωνα συνέβη ακριβώς αυτό: η «ποιητική λογική» και η «μεταφυσική λογική» έφτασαν σ’ αυτόν σε ένα «εξίσου υψηλό» επίπεδο. Οι σελίδες στις οποίες αποτυπώνεται το εμβληματικό στοιχείο της μεταφυσικής του σκέψης είναι οι κεντρικές του Φαίδωνος, ενός από τα μεγαλύτερα αριστουργήματά του, τόσο από καλλιτεχνική όσο και από φιλοσοφική άποψη, όπου αναζητά την «αληθινή αιτία» των πραγμάτων και παρουσιάζει αυτή την αναζήτηση ως το δεύτερο πλου του: «Θέλεις να σου εκθέσω, Κέβη, τον δεύτερο πλου που ανέλαβα για να αναζητήσω αυτή την αιτία;»(Φαίδων, 99 C-D).

Έχω ήδη επανειλημμένα επισημάνει και αποδείξει ότι αυτές οι σελίδες αποτελούν τη Magna Charta (Μεγάλη Χάρτα) της δυτικής μεταφυσικής, καθώς σε αυτές παρουσιάζεται η πρώτη απόδειξη της ύπαρξης ενός μετεμπειρικού, υπεραισθητού και υπερβατικού όντος(ΕΙΝΑΙ). Ήδη στους Προσωκρατικούς, όπως είδαμε, υπάρχει το μεταφυσικό θέμα, ιδιαίτερα στον Παρμενίδη. Όμως, ο τρόπος με τον οποίο ο Πλάτωνας διατυπώνει και επιλύει το πρόβλημα αποδείχθηκε καθοριστικός για την εξέλιξη και ανάπτυξη της δυτικής σκέψης. Ο ίδιος ο Αριστοτέλης θα αποδεχτεί αυτή την προσέγγιση του ζητήματος, σε τέτοιο βαθμό που ο πυρήνας της προβληματικής του για το «ον καθ’ αυτό» (τὸ ὂν ᾗ ὂν, δλδ το ον ως ον) συνίσταται ακριβώς στο ερώτημα αν το ον εξαντλείται σε εκείνο που είναι αισθητό ή αν πρέπει να παραδεχτούμε μια άλλη μορφή ύπαρξης πάνω από το αισθητό. Και ακόμη και αργότερα, ως μεταφυσικό πρόβλημα, με την ισχυρή έννοια, αυτό ακριβώς νοούνταν.

Ο «δεύτερος πλους» αντιπροσωπεύει το βασικό σημείο της ιδανικής διαδρομής που πρέπει να ακολουθήσει, να διανύσει ο ανθρώπινος νους στην αναζήτηση της αλήθειας, την οποία ο Πλάτωνας απεικονίζει μέσω της αφήγησης ενός μακρινού ταξιδιού που πραγματοποίησε και ολοκλήρωσε ο Σωκράτης, και το οποίο ο ίδιος αφηγείται την ημέρα του θανάτου του. Δεν πρόκειται, ασφαλώς, για μια ιστορική αφήγηση, καθώς ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί τη δραματουργική μάσκα του Σωκράτη για να παρουσιάσει το ταξίδι που πρέπει να διανύσει ο φιλόσοφος ως τέτοιος.

Θυμηθείτε ότι ο «δεύτερος πλους», όπως αναφέρουν οι αρχικές αρχαίες πηγές, είναι «αυτός που κάποιος αναλαμβάνει όταν, έχοντας μείνει χωρίς ανέμους, πλέει με τά κουπιά». Ας θυμηθούμε ότι η νηνεμία, για τους αρχαίους, αποτελούσε κίνδυνο όχι μικρότερο από την καταιγίδα, καθώς άφηνε τους ναυτικούς στη μέση της θάλασσας χωρίς δυνατότητα να εφοδιαστούν με νερό και τρόφιμα, με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπαγόταν. Έτσι, ο «πρώτος πλους» είναι αυτός που γίνεται με τα πανιά ανοιχτά στον άνεμο·  ο «δεύτερος πλους» είναι εκείνος που γίνεται βάζοντας χέρι στά κουπιά και υποφέροντας όλους τους κόπους και τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται.

Ας δούμε πώς αναπτύσσει ο Πλάτωνας τη μεταφορά.

Τα βασικά προβλήματα της φιλοσοφίας, που τέθηκαν από τη γέννησή της, είναι τα εξής: γιατί τα πράγματα «γεννιούνται», γιατί «φθείρονται», γιατί «είναι» (γιατί «υπάρχουν»).

Οι λύσεις που πρότειναν για αυτά τα προβλήματα οι φιλόσοφοι που ανέπτυξαν την «έρευνα της φύσης», δηλαδή οι φυσικοί φιλόσοφοι, ήταν όλες τους «φυσικού» χαρακτήρα, δηλαδή όλες διατυπώθηκαν με βάση φυσικά στοιχεία και δυνάμεις (νερό, αέρας, φωτιά, ζέστη, κρύο και άλλα παρόμοια).

Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους είναι και οι κοινές απόψεις των ανθρώπων, δηλαδή είναι φυσιοκρατικές και φυσικές, και οι πρώτοι φιλόσοφοι τις ανέδειξαν σε θεωρητικό και μεθοδολογικό επίπεδο. Αλλά, κάνοντας αυτό, κατέστησαν εμφανή, και μάλιστα μακροσκοπικά, την ασυνέπεια και, συνεπώς, τις αντιφάσεις αυτού του τρόπου σκέψης, και, ως εκ τούτου, την αδυναμία του να εξηγήσει τα πράγματα με ικανοποιητικό τρόπο.

Ας αναφερθούμε σε δύο σημαντικά παραδείγματα του Πλάτωνα.

Οι έρευνες των Φυσικών δεν μπορούν να εξηγήσουν τι σημαίνουν το «δύο» και το «ένα». Πράγματι, λένε ότι, προσθέτοντας μια μονάδα σε μια άλλη μονάδα, δηλαδή συνδυάζοντας ή προσθέτοντας τη μία στην άλλη, παράγεται το «δύο»· αλλά λένε επίσης, αντίθετα, ότι το δύο προκύπτει διαιρώντας μια μονάδα. Και πώς μπορούν δύο αντίθετες διαδικασίες, όπως η πρόσθεση και η διαίρεση, να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα; Ομοίως, δεν μπορούν να εξηγήσουν πώς παράγεται η ίδια η μονάδα, δηλαδή πώς ένα πράγμα είναι ή γίνεται «ένα». Και αν δεν εξηγηθεί αυτό, δεν εξηγείται ούτε η αιτία της «γέννησης», της «φθοράς» και της «ύπαρξης» των πραγμάτων.

Μια χαραμάδα για τη λύση του προβλήματος θα μπορούσε να προσφέρει ο Αναξαγόρας, με τη θεωρία του που υποδεικνύει τoν Νου ως αιτία των πάντων: αλλά η οπτική με την οποία αντιμετώπιζε το πρόβλημα, που ήταν η ίδια με εκείνη των Φυσιολατρών, καθιστούσε μάταιη την διαίσθησή του, καθώς συνέχιζε να αναφέρεται στα στοιχεία και στις φυσικές δυνάμεις, αφήνοντας, σε τελική ανάλυση, τον Νου ανενεργό. Στην πραγματικότητα, ο Αναξαγόρας θα έπρεπε να εξηγήσει πώς ο Νους ταξινομεί όλα τα πράγματα, κάνοντάς τα να είναι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, δηλαδή σε συνάρτηση με το Αγαθό. Με άλλα λόγια: ο Αναξαγόρας θα έπρεπε να εξηγήσει το κριτήριο σύμφωνα με το οποίο λειτουργεί ο Νους, που είναι το κριτήριο του καλύτερου, του βέλτιστου· και επομένως θα έπρεπε να εξηγήσει πώς τα διάφορα φαινόμενα, για να υπάρχουν, πρέπει πάντα να είναι δομημένα σε συνάρτηση με το καλύτερο. Ο Νους δεν μπορεί να λειτουργήσει κατάλληλα παρά μόνο σε συνάρτηση με μια ακριβή γνώση του καλύτερου και του χειρότερου, δηλαδή του Καλού και του Κακού.

Η σύγχυση στην οποία έπεσε ο Αναξαγόρας αντιστοιχεί σε εκείνη στην οποία θα έπεφτε όποιος υποστήριζε τη θέση ότι ο Σωκράτης κάνει όλα όσα κάνει με τον νου, αλλά στη συνέχεια, στην πραγματικότητα, πίστευε ότι μπορούσε να εξηγήσει την αιτία για την οποία μπήκε στη φυλακή και παρέμεινε εκεί, θεωρώντας ως καθοριστικά μόνο τα όργανα κίνησης του, όπως τα πόδια, με τα οστά, τους μυς και τα νεύρα, και όχι αυτό που είναι στην πραγματικότητα η «αληθινή αιτία», δηλαδή η επιλογή του δικαίου και του καλύτερου που έκανε ακριβώς ο νους του. Προφανώς, χωρίς τα πόδια του ο Σωκράτης δεν θα μπορούσε να πάει στη φυλακή, αλλά αυτά δεν είναι παρά τα μέσα που χρησιμοποίησε για να υλοποιήσει την πραγματική αιτία, δηλαδή την επιλογή του καλύτερου.

Επομένως, αυτό που συνδέει τα πράγματα μεταξύ τους δεν είναι σίγουρα τα φυσικά στοιχεία, αλλά κάτι άλλο: είναι το Αγαθό, σε συνάρτηση με το οποίο δρα ο Νους.

Ας διαβάσουμε το όμορφο απόσπασμα που προαναγγέλλει εκείνον τον «δεύτερο πλου» που οδήγησε τον Πλάτωνα στην ανακάλυψη του νοητού κόσμου με την Ιδέα του Αγαθού στην κορυφή:

Αυτό [σ.σ. το να συνδέει κανείς τον Νου με τα φυσικά στοιχεία και όχι με το καλύτερο, δηλαδή με το Αγαθό] σημαίνει ότι δεν είναι σε θέση να διακρίνει ότι η αληθινή αιτία είναι άλλη και ότι είναι άλλο αυτό χωρίς το οποίο η αληθινή αιτία δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι αιτία. Και μου φαίνεται ότι οι περισσότεροι, ψάχνοντας στα τυφλά, ψηλαφώντας μέσα στα σκοτάδια, χρησιμοποιώντας ένα όνομα που δεν του ταιριάζει, ονομάζουν έτσι το μέσο σαν να ήταν η ίδια η αιτία. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιοι, τοποθετώντας γύρω από τη γη μιά δίνη, υποθέτουν ότι η γη παραμένει ακίνητη λόγω της κίνησης του ουρανού, ενώ άλλοι τοποθετούν κάτω από αυτήν τον αέρα ως στήριγμα, σαν η γη να ήταν μια επίπεδη άτρακτος. Αλλά αυτή τη δύναμη, χάρη στην οποία η γη, ο αέρας και ο ουρανός έχουν τώρα την καλύτερη θέση που θα μπορούσαν να έχουν, δεν την αναζητούν, ούτε πιστεύουν ότι έχει θεϊκή δύναμη, ούτε την θεωρούν θεϊκής καταγωγής· αλλά πιστεύουν ότι έχουν βρει έναν πιο ισχυρό, πιο αθάνατο και πιο ικανό Άτλαντα να κρατήσει το Σύμπαν, και δεν πιστεύουν καθόλου ότι το αγαθό και το σωστό είναι αυτό που πραγματικά συγκρατεί και ενοποιεί τα πάντα. Θα γινόμουν με μεγάλη χαρά μαθητής οποιουδήποτε, για να μάθω ποια είναι αυτή η αιτία· αλλά, αφού έμεινα χωρίς αυτήν και δεν μπόρεσα να την ανακαλύψω μόνος μου ούτε να την μάθω από άλλους, θέλεις να σου περιγράψω, Κέβη, τον δεύτερο πλου που έκανα για να αναζητήσω αυτή την αιτία; (Φαίδων, 99 B-D.)

Ας δούμε, λοιπόν, ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτού του «δεύτερου πλου».

Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς - ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΙΕΡΩΣ ΗΣΥΧΑΖΟΝΤΩΝ (3)

    Συνέχεια από  Σάββατο 7 Ιουνίου 2025


8. Έτσι λοιπόν και ο μέγας Βασίλειος, αφού ανέφερε πρώτα τους λόγους του Φαραώ προς τον Ισραήλ, «δεν εργάζεσθε, είστε αργόσχολοι, λέτε, ας προσευχηθούμε στον Κύριο τον Θεό μας», προσθέτει· «αυτή πραγματικά είναι η αγαθή και ωφέλιμη ασχολία στον εργαζόμενο· ενασχόληση πονηρή ήταν η ασχολία των Αθηναίων, οι οποίοι με τίποτε άλλο δεν ασχολούνταν, παρά με το να λένε ή να ακούνε κάτι το καινούργιο, την οποία και τώρα μιμούνται μερικοί με την ασχολία του βίου τους, η οποία είναι αγαπητή στα πονηρά πνεύματα». Και για να μη πει κάποιος, ότι ο μέγας αυτός πατέρας τα λέγει αυτά αναφερόμενος μόνο στις ρητορικές ενασχολήσεις, θα προσθέσουμε εκείνο το οποίο λέγει πάλι αυτός, διευκρινίζοντας το σολομώντειο εκείνο παράγγελμα, «γνώρισε σοφία και παιδεία, και κατανόησε λόγους φρονήσεως». «Γιατί τώρα μερικοί», λέγει, «ασχολούμενοι με την γεωμετρία, την οποία εφεύραν οι Αιγύπτιοι, ή με την αστρολογία που τιμάται από τους Χαλδαίους, ή γενικά καταγινόμενοι με τα σχήματα και τις σκιές και τη μετεωρολογία, περιφρόνησαν την παιδαγωγία μέσω των θείων λογίων. Επειδή λοιπόν πολλοί, φροντίζοντας γι’ αυτά, καταγέρασαν καταγινόμενοι με την έρευνα των μάταιων πραγμάτων, γι’ αυτό είναι αναγκαία η επίγνωση της παιδείας, τόσο για την εκλογή της ωφέλιμης παιδείας, όσο και για την αποφυγή της ανωφελούς και βλαβερής». Βλέπεις πώς ονομάζει μάταια, βλαβερή, ανωφελή, την έξω παιδεία, και αυτήν ακόμα των μαθημάτων, και την από αυτά προερχόμενη γνώση, την οποία, όπως λέγεις εσύ, μερικοί ανακηρύσσουν ως τέλος της θεωρίας και σωτήριο; Εκείνος όμως (ο μέγας Βασίλειος), γράφοντας προς τον Ευστάθιο Σεβαστείας, θρηνεί και τη δική του ζωή, όση διήνυσε αφιερώνοντας τη σκέψη του στην μελέτη των μαθημάτων αυτών. Γιατί λέγει· «εγώ, αφού δαπάνησα πολύ χρόνο στη ματαιότητα και αφάνισα όλη σχεδόν τη νεότητά μου στη ματαιοπονία, την οποία παρουσίαζα επιδιδόμενος στην παρακολούθηση των μαθημάτων της σοφίας που μωράνθηκε από τον Θεό, μόλις κάποτε, σαν να ξύπνησα από βαθύ ύπνο, αντιλήφθηκα το άχρηστο της σοφίας των αρχόντων των καταργουμένων του αιώνα αυτού, έκλαψα πολύ για την ελεεινή μου ζωή και προσευχόμουν να μου δοθεί κάποια χειραγωγία (καθοδήγηση, βοήθεια. Άκουσες ποιοι είναι οι χαρακτηρισμοί της παιδείας και της γνώσεως, την οποία σπεύδουν να εξάρουν μερικοί τώρα; Κατονομάζεται ματαιότητα, ματαιοπονία, σοφία που μωράνθηκε, σοφία που καταργείται, σοφία του αιώνα τούτου και των αρχόντων αυτού, σοφία αφανιστική της σύμφωνης προς τον Θεό ζωής και πολιτείας. Γι’ αυτό ο εραστής της αληθινής σοφίας έδειξε μεγάλη μεταμέλεια επειδή ασχολήθηκε μ’ αυτήν και δεν βρήκε καμμιά χειραγωγία προς την αληθινή σοφία.

9. Τώρα όμως υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι, όπως ισχυρίζεσαι εσύ, λένε, δεν γνωρίζω πόσο αδιάντροπα, ότι δεν αποτελεί κανένα εμπόδιο προς την τελειότητα τού βίου, το να αφοσιώνεται κανείς ισόβια στην ελληνική παιδεία, χωρίς ν’ ακούνε ούτε τους λόγους του Κυρίου, οι οποίοι απευθύνονται προς αυτούς ακριβώς· «υποκριτές, τα σημεία του ουρανού γνωρίζετε να τα διακρίνετε, τον καιρό της βασιλείας των ουρανών πώς δεν τον διακρίνετε;». Πώς δηλαδή, αφού έφτασε ο καιρός της βασιλείας και ήρθε στον κόσμο ο Θεός που δίνει αυτήν, αν αληθινά επιθυμούν την ανακαίνιση του νού, δεν προσέρχονται σ’ αυτόν δι’ ευχής για να λάβουν το αρχαίο αξίωμα της ελευθερίαςαλλά τρέχουν προς εκείνους που δεν μπόρεσαν ούτε τον εαυτό τους να ελευθερώσουν, και όλα αυτά τη στιγμή που ο αδελφόθεος διακηρύττει περίλαμπρα, «αν κάποιος στερείται σοφία, ας τη ζητήσει από τον Θεό που τη δίνει, και θα τη λάβει»; Πώς όμως και η από την έξω σοφία συναγομένη γνώση εξορίζει κάθε κακία της ψυχής που γεννάται δήθεν από την άγνοια, ενώ δεν μπορεί να επιτύχει αυτό μόνη της ούτε η γνώση που προέρχεται από την ευαγγελική διδασκαλία;
Γιατί, λέγει ο Παύλος, δεν θα σωθούν οι ακροατές του νόμου, αλλά εκείνοι πού εφαρμόζουν αυτόν, και εκείνος που γνωρίζει το θέλημα του Θεού και δεν το εκτελεί, θα δεχθεί, λέγει ο Κύριος, μεγάλη τιμωρία, και μάλιστα μεγαλύτερη από εκείνον που δεν το γνωρίζει. Βλέπεις ότι η γνώση μόνη της δεν ωφελεί κανένα; Και γιατί λέγω για τη γνώση τη σχετική με τα πρακτέα ή τον ορατό κόσμο ή τον αόρατο; Ούτε η γνώση του ίδιου του Θεού, ο οποίος τα έκτισε αυτά, θα μπορέσει μόνη της να ωφελήσει κάποιον. Γιατί λέγει ο Χρυσόστομος θεολόγος Ιωάννης· «ποιο το όφελος από τα δόγματα, όταν απουσιάζει ο θεοφιλής βίος», τον οποίο ήρθε να φυτέψει πάνω στη γη ο Κύριος; Και μάλλον, όχι μόνον δεν υπάρχει όφελος από αυτήν, αλλά και πολύ μεγάλη βλάβη, την οποία υπέστησαν και αυτοί, από τους οποίους άκουσες τους λόγους που μου ανήγγειλες. Γιατί τί γράφει προς τους Κορινθίους εκείνος, ο οποίος δεν παρουσιάσθηκε με υπερβολική ευφράδεια, για να μη μειωθεί το μυστήριο του σταυρού, ο οποίος «δεν μιλούσε με πειστικούς λόγους ανθρώπινης σοφίας», και ο οποίος δεν γνώριζε τίποτε άλλο, παρά μόνο τον Κύριο Ιησού, και αυτόν σταυρωμένο; Γράφει· «η γνώση γεμίζει τον άνθρωπο από έπαρση». Είδες το αποκορύφωμα της κακίας, τη χαρακτηριστική αιτία κατακρίσεως τού διαβόλου, την αλαζονεία, ότι γεννιέται από τη γνώση; Πώς λοιπόν κάθε πάθος φυτρώνει από άγνοια; Και πώς η γνώση καθαρίζει την ψυχή; «Η γνώση λοιπόν προκαλεί έπαρση», λέγει, «ενώ η αγάπη οικοδομεί». Είδες τί είναι γνώση χωρίς αγάπη, ότι όχι μόνο δεν καθαρίζει την ψυχή, αλλά την απομακρύνει από την αγάπη, η οποία είναι κορυφή και ρίζα και μεσότητα κάθε αρετής; Πώς λοιπόν η γνώση, η οποία δεν οικοδομεί κανένα αγαθό - αυτό είναι έργο της αγάπης -, θα προσφέρει το κατ’ εικόνα του αγαθού; Αν και βέβαια το είδος αυτό της γνώσεως, το όποιο σύμφωνα με τον λόγο τού αποστόλου προκαλεί έπαρση, δεν προέρχεται από τη φύση, αλλά από την πίστη. Και αν αυτή η γνώση προκαλεί έπαρση, πολύ περισσότερο εκείνη, για την οποία γίνεται λόγος τώρα· γιατί αυτή είναι φυσική και ταιριάζει στον παλαιό άνθρωπο. Αυτή τη φυσική γνώση τη βοηθεί η έξω παιδεία, πνευματική όμως δεν μπορεί να γίνει ποτέ, έκτος εάν μαζί με την πίστη συνδεθεί και με την αγάπη του Θεού, ή καλύτερα εάν αναγεννηθεί με τη βοήθεια της αγάπης και της χάριτος που πηγάζει από αυτήν, και γίνει άλλη, διαφορετική από την προηγούμενη, καινή και θεοειδής, αγνή, ειρηνική, επιεικής, ευπειθής, γεμάτη λόγους, οι οποίοι οικοδομούν εκείνους που τους ακούνε, και αγαθούς καρπούς, η οποία μάλιστα ονομάζεται και ουράνια σοφία και Θεού σοφία, και σαν πνευματική κατά κάποιο τρόπο, αφού είναι υποταγμένη στη σοφία τού πνεύματος, γνωρίζει και αποδέχεται τα χαρίσματα του πνεύματος». Ενώ η γνώση που δεν είναι τέτοια είναι γήινη, ψυχική, διαμονιώδης, όπως λέγει ο αδελφόθεος απόστολος, γι’ αυτό και δεν δέχεται τα του Πνεύματος σύμφωνα με το γραμμένο, «ψυχικός άνθρωπος δεν δέχεται τα του Πνεύματος», αλλά τα θεωρεί μωρία και πλάνη και ψευδοδοξία, και τα περισσότερα από αυτά προσπαθεί να τα ανατρέψει τελείως και αγωνίζεται φανερά και με όλη τη δύναμή της να τα διαστρέφει και τα διδάσκει παραποιημένα, μερικά όμως τα δέχεται με πανουργία και τα χρησιμοποιεί μαζί με τα δικά της, όπως οι φαρμακοποιοί τα γλυκά φαγώσιμα.


(Συνεχίζεται)

ΤΑ ΠΡΩΤΑΚΟΥΣΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΜΑΘΕΙΑΣ ΠΟΥ ΑΙΧΜΑΛΩΤΙΖΕΙ ΤΑ ΜΥΑΛΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ.

Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΜΟΝΤΕΡΝΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ, ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ. Το Μοντέρνο Πνεύμα της Ασίας

Συνέχεια από Πέμπτη, 10 Απριλίου 2014

Η απομυθοποίηση της ενώσεως των θρησκειών καί τής θρησκειολογίας
Η πνευματικότητα στην μοντέρνα κοινωνία
Κεφάλαιο 3 ζ
Δημιουργώντας την Θρησκεία της Ανατολής
Ο σύγχρονος οριενταλισμός
Η αποικιακή γνώση και η νέα συγκριτική επιστήμη της θρησκείας

Λαϊκός οριενταλισμός: το παγκόσμιο συμβούλιο των θρησκειών του 1893

Ταυτόχρονα και σε συμφωνία με την ακαδημαϊκή παραγωγή περί ινδικών και κινέζικων παραδόσεων, βρίσκουμε και ένα αυξανόμενο κοινό που ενδιαφέρεται για την γενική πνευματικότητα, όπως είδαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Ένα βασικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, είναι το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Θρησκειών, το οποίο έλαβε χώρα επ’ ευκαιρία της έκθεσης του 1893 στο Σικάγο. Το γεγονός αυτό είχε σκοπό τον εορτασμό των εξής: της ανοικοδόμησης του Σικάγου, μετά την καταστροφική πυρκαγιά του 1871, των 400 χρόνων της «ανακάλυψης» του δυτικού ημισφαιρίου από τον Κολόμβο, και της υπεροχής της ιουδαιο-χριστιανικής παράδοσης (ένα νέο κράμα Προτεσταντισμού, Καθολικισμού και Ιουδαϊσμού, το οποίο μπόρεσε να προκύψει μόνο μέσω της σύγκρισης με τις παραδόσεις της νότιας και ανατολικής Ασίας)27. Οι αντιπρόσωποι των δέκα μεγάλων παραδόσεων (Κονφουκιανισμός, Ταοϊσμός, Σιντοϊσμός, Ινδουισμός, Βουδισμός, Τζαϊνισμός, Ζωροαστρισμός, Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ) συναντήθηκαν για 17 μέρες, για να συζητήσουν περί των θρησκειών τους, ενώπιον ενός κοινού, με έντονη την παρουσία του τύπου. Παρά το ενοποιητικό και φιλελεύθερο χριστιανικό πρόγραμμα, του παγκόσμιου συμβουλίου, τα μέσα έδωσαν προσοχή στην σχετικά μικρή αντιπροσωπία από την Ασία (20 αντιπρόσωποι των 7 παραδόσεων). Ιδιαίτερα οι αντιπρόσωποι από την νότια Ασία, όπως ο Swami Vivekananda και ο Anagarika Dhammapala έγιναν διάσημοι σε μια νύχτα. Χάριν στην ρητορική τους δεινότητα χρησιμοποίησαν το παγκόσμιο συμβούλιο ως εξέδρα, για να διαδώσουν το αντί-ιμπεριαλιστικό, πνευματικό τους μήνυμα, το οποίο εξήρε την πνευματικότητα των ασιατικών παραδόσεων, κατηγορώντας των Χριστιανισμό για προσηλυτιστική βία. Η επιτυχία τους στα αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης είχε τόση απήχηση, ώστε διαδόθηκε στο κοινό που ήταν στην πατρίδα τους, και τους ετοίμασε τον δρόμο για τα μεταρρυθμιστικά και εθνικιστικά τους προγράμματα.

Ο τόνος αυτής της εθνικιστικής πνευματικότητας διαγράφεται σαφώς στην εναρκτήρια ομιλία του Swami Vivekananda, του κύριου αντιπροσώπου του Ινδουισμού και σημαντικού στοχαστή, που συναντήσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο:
«Αδελφές και αδελφοί της Αμερικής,
Γεμίζει την καρδία μου με άρρητη χαρά το να ανταποκριθώ στο θερμό και καρδιακό καλωσόρισμα που μας προσφέρατε. Σας ευχαριστώ εν ονόματι της αρχαιότερης μοναχικής τάξης στον κόσμο. Σας ευχαριστώ εν ονόματι της μητέρας των θρησκειών. Σας ευχαριστώ εν ονόματι των εκατομμυρίων και εκατομμυρίων Ινδουιστών όλων των τάξεων και αιρέσεων.

Ευχαριστώ επίσης μερικούς από τους ομιλητές, που αναφερόμενοι στους εκπροσώπους από την Ανατολή, σας είπαν πως αυτοί οι άνδρες από τα μακρινά έθνη δικαιολογημένα τιμώνται ως φέροντες την ιδέα της ανοχής σε διάφορες χώρες. Είμαι περήφανος που ανήκω σε μια θρησκεία που δίδαξε στον κόσμο τόσο την ανοχή όσο και την γενική (παγκόσμια) αποδοχή. Δεν πιστεύουμε μόνο στην παγκόσμια αποδοχή, αλλά αποδεχόμαστε όλες τις θρησκείες ως αληθείς. Είμαι περήφανος που ανήκω σε έθνος που έδωσε προστασία στους κατατρεγμένους και τους πρόσφυγες από όλες τις θρησκείες και έθνη της γης. Είμαι περήφανος που σας λέω, πως συγκεντρώσαμε στους κόλπους μας το καθαρότερο υπόλοιπο των Ισραηλιτών, που ήρθαν στην νότια Ινδία, και βρήκαν καταφύγιο σε μας, την χρονιά που ο ιερός ναός τους καταστράφηκε από την ρωμαϊκή τυραννία. Είμαι περήφανος που ανήκω στην θρησκεία που προστάτεψε και ακόμα θρέφει τα απομεινάρια του μεγάλου έθνους των ζωροαστριστών. Θα σας παραθέσω μερικές γραμμές από ένα ύμνο, που θυμάμαι πως επαναλαμβάνω εξ απαλών ονύχων, και που επαναλαμβάνεται καθημερινά από εκατομμύρια ανθρώπινα όντα: «καθώς τα διάφορα ρεύματα, που έχουν την πηγή τους σε διαφορετικά μέρη, όλα φέρνουν τον νερό τους στην θάλασσα, πηγές με διαφορετικές τάσεις, όσο διαφορετικές και να φαίνονται, στραβές ή ίσιες, όλες οδηγούν σε Σένα.»

Η παρούσα συνάντηση, μια από τις πιο μεγαλόπρεπες που έλαβε ποτέ χώρα, είναι από μόνη της μια δήλωση προς τον κόσμο, της θαυμάσιας διδασκαλίας που κηρύσσει η Γκίτα: «όποιος έρθει σε μένα, μέσω οποιασδήποτε μορφής, τον φτάνω. Όλοι οι άνδρες που αγωνίζονται σε δρόμους που τέλος οδηγούν σε μένα.» Αποσχιστικότητα, στενοκεφαλιά, και ο τρομακτικός της απόγονος, ο φανατισμός, για καιρό κατέχουν αυτήν την όμορφη γη. Γέμισαν την γη με βία, την πότισαν με αίμα, συχνά ανθρώπινο αίμα, κατέστρεψαν πολιτισμούς, και οδήγησαν έθνη σε απόγνωση. Αν δεν υπήρχαν αυτοί οι φοβεροί δαίμονες, η ανθρώπινη κοινωνία θα ήταν πολύ ανώτερη από ότι είναι τώρα. Όμως ήρθε η ώρα τους. Ελπίζω πως η καμπάνα που ήχησε σήμερα το πρωί, προς τιμήν της συνάντησης, να είναι η καμπάνα που σημαίνει τον θάνατο του φανατισμού, όλων τω διώξεων με το σπαθί ή την πένα, και όλων των μη ευγενών αισθημάτων μεταξύ των προσώπων που έχουν τον ίδιο σκοπό28.»
Το πιο κτυπητό στην ομιλία αυτή είναι η δήλωση πως ο Ινδουισμός είναι μια θρησκεία που διδάσκει την παγκόσμια ανοχή. Προφανώς δεν αναφέρεται στον αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των Ινδουιστών και Μουσουλμάνων, κάτω από την αποικιοκρατία. Αναφέρεται αντίθετα σε μικρές μειονότητες των Ιουδαίων και Πάρσι, ως παραδείγματα ινδουιστικής ανοχής. Ο Vivekananda ήταν η μεγάλη επιτυχία του παγκόσμιου συμβουλίου, όπως και η περιοδεία διαλέξεων του στις ΗΠΑ μετά την συνάντηση. Μπορούμε να πούμε πως συσκεύασε την ινδική γιόγκα ως «πνευματικότητα» για το ακροατήριο στην Δύση. Αυτή την συσκευασία την πήρε στην Ινδία, και άλλαξε ριζικά τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί «πνευματικής άσκησης».[ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΜΕΡΙΚΟΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΟΤΙ ΘΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΙΧΙΣΗ; ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΤΙΩΤΗ;]

Ο άλλος από την νότιο Ασία που χρησιμοποίησε το παγκόσμιο συμβούλιο για να ξεκινήσει την αποστολή του , αυτή την φορά όμως από τον κόσμο του Βουδισμού, ήταν ο Anagarika Dhammapala, από την Σρι Λάνκα. Ο Anagarika Dhammapala είχε γεννηθεί σε μια βουδιστική οικογένεια, ως Don David Hewavitharana. Όταν ο Colonel Olcott και η Madame Blavatsky πήγαν στη Σρι Λάνκα, αυτός λειτούργησε ως βοηθός τους. Μέσω της θεοσοφίας άρχισε να ενδιαφέρεται για τις βουδιστικές παραδόσεις της γενέτειρας του, και είχε σοκαριστεί από αυτό που θεώρησε ως παραμορφωμένη κατάσταση του Βουδισμού της εποχής του. Υπό την επίδραση της θεοσοφίας αποφάσισε να μεταρρυθμίσει τον Βουδισμό, δίνοντας έμφαση στην πνευματικότητα του και στο παγκόσμιο μήνυμα. Η ειρωνεία της ιστορίας και των δύο, Swami Vivekananda και Anagarika Dhammapala, είναι πως σε πολλές διαλέξεις τους και στα γραπτά τους προσπαθούν να προωθήσουν την παγκόσμια πνευματικότητα, αλλά στην μνήμη έμειναν ως εμπνευστές του ινδουιστικού εθνικισμού και του Sinhala-Βουδιστικού εθνικισμού αντίστοιχα. Ο Dhammapala ενδιαφερόταν κυρίως για την ανάπτυξη του παγκόσμιου Βουδισμού. Για τον σκοπό αυτό ήθελε να ανοίξει τους κυριότερους τόπους του πρώιμου Βουδισμού στην Ινδία, όπως το Bodh Gaya (όπου ο Βούδας απέκτησε την φώτιση) και το Sarnath (όπου άρχισε την διδασκαλία του). Αν και δεν κατάφερε να αποσπάσει την κυριαρχία του Bodh Gaya από τους Shaivite ασκητές, οι οποίοι το έλεγχαν για αιώνες, ξεκίνησε μια διαδικασία (με την κατασκευή αυτοκινητόδρομου από το αεροδρόμιο Patna, από Ιάπωνες επενδυτές) η οποία κατέστησε το Bodh Gaya σημαντικό προσκύνημα για Βουδιστές από όλο τον κόσμο. Ο Dhammapala ταξίδεψε στην Ευρώπη και άνοιξε βουδιστικά μοναστήρια στο Λονδίνο29. Η γνώση των αγγλικών(όπως και στην περίπτωση του Vivekananda) του έδωσε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στο να συνδέσει τις παραδόσεις της Ασίας με την παγκόσμια πνευματικότητα. Είχε αληθινά γίνει anagarika, που σημαίνει άστεγος, αφού ταξίδευε διαρκώς, και δεν έμενε σχεδόν καθόλου στην πατρίδα του.

Τον Κονφουκιανισμό αντιπροσώπευσε στο παγκόσμιο συμβούλιο ο Peng Guangyu, ο πρώτος γραμματέας της κινέζικης αποστολής στην Washington, DC. Είχε παρουσιάσει την ορθόδοξη άποψη των επισήμων της δυναστείας Qing, πως ο Κονφουκιανισμός δεν είναι θρησκεία (zongjiao), που ήταν ένας μοντέρνος όρος που είχαν υιοθετήσει από την Ιαπωνία στο τέλος του 19ου αιώνα, αλλά πως είναι ο νόμος και η διδασκαλία (jiao) περί των ορθών ανθρώπινων σχέσεων που αφορά τον άρχοντα και τους επισήμους του. Στην Κίνα υπήρχε για αιώνες η άποψη πως υπάρχουν τρεις διδασκαλίες (sanjiao)- Βουδισμός, Ταοϊσμός και Κονφουκιανισμός-που θεωρεί πως οι τρεις έχουν μια κάποια ισότητα. Η άποψη αυτή δεν ήταν αποδεκτή στους κύκλους των ορθοδόξων, από τους επίσημους λόγιους. Ο Peng Guangyu ισχυρίστηκε, πως ο όρος «θρησκεία» μεταφράζεται καλύτερα όχι με τον όρο διδασκαλία (jiao) αλλά με τον όρο «σαμανισμός» (wu). Ο Χριστιανισμός επομένως μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή σαμανισμού. Ο σαμανισμός πρέπει να ελέγχεται από το κράτος, γιατί υπάρχουν δεισιδαιμονίες, που δημιουργούν οι κληρικοί, και που μπορούν να οδηγήσουν σε χιλιαστικές (millenarian) επαναστάσεις.

Τα επιχειρήματα του δείχνουν μια εκπληκτική σύνδεση μεταξύ μοντέρνας εκκοσμίκευσης και κονφουκιστικής σκέψης. Σύμφωνα με την άποψη του, η θρησκεία είναι κάτι επικίνδυνο και πρωτόγονο, που πρέπει, αν όχι να ξεπεραστεί, τουλάχιστο να ελέγχεται από μια σωστή κυβέρνηση.
Υπάρχει βέβαια μια ολισθηρότητα στην ορολογία, γιατί ο όρος jiao(διδασκαλία), που χρησιμοποιούσαν για να αναφερθούν στην διδασκαλία του Κονφούκιου, οι Ιησουίτες τον είχαν μεταφράσει με τον όρο «θρησκεία» ήδη από τον 16ο αιώνα. Το ίδιο ολίσθημα βρίσκουμε και στους δυτικούς όρους «λαϊκή θρησκεία» ή «πολιτική θρησκεία», και επομένως ο Κονφουκιανισμός αποκλήθηκε μερικές φορές κοσμική θρησκεία. Σε μια διεισδυτική ανάλυση των θέσεων του Peng Guangyu, ο Hsi-yuan Chen αναφέρει πως ο αυτοκρατορικός νόμος, βασιζόμενος στις αρχές του Κονφουκιανισμού της δυναστείας Qing, όριζε ποιους κανόνες πρέπει να τηρούν οι πιστοί του Βουδισμού, του Ταοϊσμού ή και του Χριστιανισμού. Όλες αυτές οι θρησκείες περιέχουν θεμελιώδη σφάλματα, αλλά εφόσον δεν διαταράσσουν την πολιτική τάξη, γίνονται ανεκτές30.
Όταν στο διάσημο «Chinese Rites Controversy» του 18ου αιώνα, το Βατικανό αποφάσισε να απαγορεύσει στους Κινέζους προσήλυτους την λατρεία των προγόνων, αυτό απείλησε την πολιτική τάξη, με αποτέλεσμα να απαγορευθεί ο Χριστιανισμός, και να χαρακτηριστεί διδασκαλία ακατάλληλη για την Κίνα. Μετά τους πολέμους του οπίου, η δυναστεία Qing είχε αναγκαστεί να δεχθεί τους Χριστιανούς ιεραποστόλους. Στις τρεις διδασκαλίες- Βουδισμός, Ταοϊσμός και Κονφουκιανισμός- προστέθηκαν το Ισλάμ και ο Χριστιανισμός. Όπως σημειώνει ο Hsi-yuan Chen, αντί ο Κονφουκιανισμός να δίνει ένα πλαίσιο στις διδασκαλίες, ο Χριστιανισμός έδινε ένα πλαίσιο στις θρησκείες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, όποιος ήταν αντί-Δυτικός, να θεωρείται αντί-Χριστιανός και αντί-θρησκευτικός.

Ενώ ο Ινδουισμός του Vivekananda είχε ένα παγκόσμιο μήνυμα ανοχής της ανθρωπότητας, ο Κονφουκιανισμός στην παρουσίαση του Peng Guangyu είχε σκοπό να δείξει την κινέζικη πρόκληση στην χριστιανική εννοιολόγηση της θρησκείας. Οι μεταφράσεις αυτές και οι μετατροπές, προφανώς δεν έλαβαν χώρα μόνο στις ακαδημαϊκές αίθουσες, και στα ουνιταριστικά προσκήνια των παγκόσμιων θρησκειών. Και πάνω απ’ όλα, ήταν το αντίθετο του ανεκτικού. Οι πολιτικοί μεταρρυθμιστές στην Ινδία και την Κίνα, προσπάθησαν να δημιουργήσουν θρησκείες με δομή Εκκλησίας, οι οποίες θα ήταν σεβαστές στα μοντέρνα μάτια, και που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν στην παγκόσμια σκηνή. Ταυτόχρονα, προσπάθησαν να καταστρέψουν κάθε τι το μη αξιοσέβαστο, μη μοντέρνες μορφές θρησκευτικής ζωής, ιδιαίτερα τις τοπικές λατρείες. Οι μεταρρυθμιστές στην Κίνα είχαν εμπνευστεί από τους μεταρρυθμιστές Meiji στην Ιαπωνία, που δημιούργησαν μια κρατική Shinto θρησκεία. Η βρετανική αποικιακή κυβέρνηση στην Ινδία δεν μπορούσε να είναι τόπος αυτής της μεταρρύθμισης, η οποία επεδίωκε ένα αντί-ιμπεριαλιστικό πρωτόγονο εθνικισμό.

Η παρουσίαση του Peng Guangyu στο παγκόσμιο συμβούλιο των θρησκειών, δεν μπορεί να χωριστεί από τήν διανοητική ζύμωση, μέσα στην οποία ο Κονφουκιανισμός έγινε από την μια, παγκόσμια θρησκεία μέσω των μεταφράσεων του Legge, και από την άλλη λαϊκή θρησκεία, αποσπασμένη από το αυτοκρατορικό τελετουργικό, συνδεδεμένη όμως στον ηθικό εθνικισμό. Το διεθνές πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να παρουσιάσει τις θέσεις του, ήταν προκαθορισμένο από την μετάφραση του όρου «θρησκεία» με την λέξη zongjiao, και από τους κανόνες της ηθικής όπου η συγκριτική θρησκεία είχε αντικαταστήσει την «θρησκεία». Το διεθνές ακροατήριο, όπως αυτό στο παγκόσμιο συμβούλιο των θρησκειών, ήταν πολύ σημαντικό για την βεβαίωση της κατάστασης μιας κοινωνίας και της θρησκείας της, στα μάτια του κόσμου. Όπως επεσήμανε ο Prasenjit Duara, ένα σημαντικό στοιχείο σε αυτά τα διεθνή ακροατήρια ήταν οι κινέζικες κοινότητες εκτός Κίνας, που ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για μια αξιοσέβαστη θρησκεία, που θα μπορούσε να ενώσει και να συμβολίσει τις κοινότητες τους στους πολυπολιτισμικούς διαλόγους. Ο Κονφουκιανισμός είχε γίνει πιο σημαντικός σε αυτές τις κοινότητες παρά στην κυρίως χώρα31. Είναι ειρωνικό, πως το 1990, όταν η Ινδονησία συνέδεσε την υπηκοότητα με την θρησκεία, η κυβέρνηση ρώτησε την κομμουνιστική Κίνα εάν θα έπρεπε να θεωρήσει τον Κονφουκιανισμό ως θρησκεία. Έλαβε αρνητική απάντηση, με αποτέλεσμα να πιέσει τους πολίτες κινέζικης καταγωγής να επιλέξουν μεταξύ Χριστιανισμού και Βουδισμού32.

Για τον Vivekananda, το παγκόσμιο συμβούλιο θρησκειών ήταν κρίσιμο ως παγκόσμια σκηνή για να παρουσιάσει τον Ινδουισμό ως παγκόσμια πνευματικότητα. Για τους Ινδουιστές στοχαστές δεν υπήρξε ποτέ αμφιβολία για το εάν ο Ινδουισμός είναι θρησκεία. Ο Ινδουισμός ήταν μια μορφή πνευματικότητας πολύ ανώτερη από τις επαρχιώτικες διδασκαλίες του Χριστιανισμού, ο οποίος σχετιζόταν στενά με την αποικιοκρατία και τον κοσμικό υλισμό. Ο Ινδουισμός έγινε με τον τρόπο αυτό, ταυτόχρονα, εθνική θρησκεία, βάση του θρησκευτικού εθνικισμού και παγκόσμια πνευματικότητα. Αυτό απαιτούσε τεράστιες μεταμορφώσεις της προοπτικής των ελίτ του Ινδουισμού, όπου συναντούμε ένα ενθουσιασμό για την επιστήμη και αποστροφή για το δεισιδαιμονικό, όπως και στην Κίνα. Οι Ινδοί κατασκεύασαν ένα θρησκευτικό εθνικισμό, για τον οποίο ήταν θεμελιώδη τα κείμενα που ανασκεύασε ο Müller και οι συνάδελφοι του. Τα διεθνή ακροατήρια, και κοινότητες Ινδών εκτός Ινδίας, έπαιζαν τον ίδιο ρόλο όπως και για την Κίνα. Η ινδική και η κινέζικη θρησκεία εκμοντερνίστηκαν και κατέστησαν εθνικές, ακριβώς μέσα στην διεθνή αρένα της συγκριτικής θρησκείας, της παγκόσμιας πνευματικότητας και της πολιτικής τής ισότητας

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΞΕΚΙΝΟΥΣΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΣΕ ΓΙΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΠΟΛΛΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΛΩΡΟΦΣΚΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΑΡΑ. ΣΟΒΑΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ.
Η ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Χριστιανική Αλήθεια και Περεννιαλισμός δ

Συνέχεια από: Tετάρτη 18 Ιουνίου 2025 


Χριστιανική Αλήθεια και Περεννιαλισμός δ
του Luigi Copertino

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

ΑΔΑΜ ΚΑΙ ΕΥΑ – ΑΝΔΡΑΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΑ


Η γνωστική ερμηνεία της βιβλικής δημιουργίας της Γυναίκας προϋποθέτει τη σύγχυση ανάμεσα στον Αδάμ Κάδμον/Θείο Λόγο και τον Αδάμ-κτίσμα. Επαναπροτείνοντας το ίδιο θέμα του πλατωνικού μύθου του ανδρόγυνου[ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ ΣΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ] και άλλων παρόμοιων αντιλήψεων, ο πρωτάνθρωπος παρουσιάζεται ως ασεξουαλικός ή, καλύτερα, ως πέρα από τον σεξουαλικό δυϊσμό. Ο τελευταίος ανταποκρίνεται στην εσωτερική αναγκαιότητα της δημιουργίας που διέπεται, ακριβώς, από τη δυαδική κυκλικότητα της χωροχρονικής συμμετρίας ρυθμισμένης στην εναλλαγή ημέρας και νύχτας, των εποχών και των σημείων του ορίζοντα. Συνεπώς, ο Αδάμ Κάδμον βρίσκεται αναγκαστικά πέρα από αυτόν τον δυϊσμό.

Η διάκριση των φύλων, λοιπόν, νοείται ως συνέπεια της οντολογικής πτώσης στον χώρο και τον χρόνο του Συμπαντικού Αδάμ, ο οποίος αρχικά ήταν υπεράνω αυτής της πολικότητας και τώρα, αντιθέτως, την υφίσταται στην εμμένεια. Και γι’ αυτό η διάκριση των φύλων θεωρείται με αρνητικό τρόπο, καθώς πρέπει να εργαστεί κανείς ώστε το ανθρώπινο ον να την καταργήσει μέσα του και στην κοινωνία.

Στον ασεξουαλικό πρωτάνθρωπο Αδάμ ακολουθεί, μέσω έκπτωσης και υποβάθμισης, η πολικότητα Αδάμ/Άρρεν–Εύα/Θήλυ, στην οποία η Θηλυκή μορφή αντιπροσωπεύει τον αντίθετο και δυαδικά συμπληρωματικό πόλο ως προς τον Άρρενα, κατά τον ίδιο τρόπο που ισχύει για το ζεύγος «Πουρούσα–Πρακρίτι» στον Ινδουισμό. Η σεξουαλική έλξη οφείλεται, σε αυτή την προοπτική, στην ώθηση προς την επανένωση της πολικότητας Άρρεν–Θήλυ στην Ενότητα χωρίς διακρίσεις του αρχικού ασεξουαλικού Αδάμ.

Αυτή η ερμηνεία διαστρέφει το αυθεντικό νόημα, συγχρόνως συμβολικό και ιστορικό, της βιβλικής διήγησης. Στη βιβλική αφήγηση της εμφάνισης, δίπλα στον Αδάμ, στο ανθρώπινο κτίσμα, της Εύας, του γυναικείου κτίσματος, δεν αρνείται κανείς τον νόμο του δυϊσμού που διαπερνά τη δημιουργία την ορατή και υλική, αλλά δεν συγχέονται ο Αδάμ Κάδμον/Θείος Λόγος και ο Αδάμ-κτίσμα, και δηλώνεται ότι η διάκριση του σεξουαλικού φύλου, στην περίπτωση του ανθρώπινου όντος, δεν είναι υποταγή στον νόμο του κοσμικού δυϊσμού, αλλά ακολουθεί τη λογική που είναι εσωτερική στην ουσία, στη φύση, του ανθρώπου ως Εικόνα του Θεού (Icona Dei).

Ο Λόγος του Θεού, ο Αδάμ Κάδμον, δεν είναι βεβαίως ον υποκείμενο σε σεξουαλικό καθορισμό – η Θεία Φύση, των Τριών Προσώπων της Τριάδας, βρίσκεται ασφαλώς πέρα από τις πολώσεις από τις οποίες είναι υφασμένο το δημιουργημένο σύμπαν – ωστόσο Αυτός, μεταδίδοντας στον Αδάμ-κτίσμα την εικόνα Του, αρχικά τον δημιουργεί, με σεβασμό προς τον εμμενή δυϊσμό αλλά ανεξάρτητα από αυτόν, Άνδρα, δηλαδή με σεξουαλικό φύλο αρσενικό, στον οποίο, εντούτοις, είναι ήδη υπαινισσόμενο και τό θηλυκό.

Με άλλα λόγια, ο Αδάμ-κτίσμα, εξαρχής σεξουαλικά άρρεν, εκφράζει στο εμμενές επίπεδο την ανθρώπινη φύση τόσο στην αρρενωπότητα όσο και στη θηλυκότητα: «Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα Του, κατ’ εικόνα του Θεού τον δημιούργησε, άρρεν και θήλυ τους δημιούργησε» (Γεν. 1,27)[ΤΟ ΑΡΡΕΝ ΚΑΙ ΘΗΛΥ ΔΕΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΙ ΣΤΟ ΚΑΤ'ΕΙΚΟΝΑ. ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΙ ΣΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΗ ΔΕΔΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΠΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΩΣΦΟΡΟΥ ΛΟΓΩ ΦΘΟΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. ΓΙ' ΑΥΤΟ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Ο ΟΡΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΔΙΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΜΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΚΑΤ΄ ΕΙΚΟΝΑ] Αλλά – να το κομβικό σημείο του ζητήματος – το ανθρώπινο ον δεν αντλεί τη διάκριση του φύλου ως αναγκαστικό αποτέλεσμα του δυαδικού παιχνιδιού των πολικοτήτων της δημιουργίας, αλλά από την ίδια την ανθρώπινη φύση του, πλασμένη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, του Αδάμ Κάδμον/Λόγου.[ΠΩΣ ΑΥΤΟ; Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΔΕΝ ΒΟΗΘΑ Σ'ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ]

Η Γυναίκα, η Εύα ή Μητέρα των ζώντων, δηλαδή μητέρα των ανθρώπων που θα γεννιούνταν από την γόνιμη αγάπη του πρωταρχικού ζεύγους, γεννιέται όχι ως παθητικά υποσταλμένο αποτέλεσμα του νόμου του εμμενούς δυϊσμού, αλλά, κατά το θέλημα του Θεού, απευθείας από τον Άνδρα, από τον Αδάμ, ο οποίος επομένως, σύμφωνα με τη βιβλική διήγηση, μπορεί να την αναγνωρίσει ως «σάρκα από τη σάρκα του».

Συμβολικά, η γέννηση της Εύας από μια πλευρά του Αδάμ σημαίνει όχι μόνο την ισότητα αξιοπρέπειας ενώπιον του Θεού – η Γυναίκα, πράγματι, προέρχεται όχι από κατώτερη περιοχή του σώματος του Άνδρα, ούτε από ανώτερη, αλλά από μια κεντρική περιοχή, σχεδόν από την καρδιά, για να δηλώσει την ίδια αξιοπρέπεια της φύσεως – αλλά, με πιο μεταφυσική έννοια, δηλώνει το ότι αυτή είναι έκφραση της ίδιας ανθρώπινης φύσης του Αδάμ. Η ανθρώπινη φύση έχει στον άνδρα την πρώτη έκφραση, χρονικά πρότερη, η οποία όμως χρειάζεται σχεδόν αμέσως τη Γυναίκα, ένα alter ego εσωτερικό προς αυτόν, καθώς και ιδιαίτερο και προνομιούχο δημιούργημα, και όχι απλώς θήλυ βιολογικά για καθαρά ζωικούς αναπαραγωγικούς σκοπούς.[Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΦΕΜΜΙΝΙΣΜΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ Η ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕΝΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ]

Η γέννηση παιδιών – «να είστε γόνιμοι και να πληθύνεστε» (Γεν. 1,28) – για τους Πρωτοπλάστους είναι κάτι περισσότερο από απλή αναπαραγωγή: είναι μετάδοση της Ζωής με πνευματική έννοια, καθώς και βιολογική.

Ο Άνδρας και η Γυναίκα δεν καλούνται σε μια απλή ενστικτώδη αναπαραγωγή του είδους, όπως τα ζώα, αλλά σε μια πνευματική αγάπη σωματικώς γόνιμη και ζωογόνο, χορηγό ζωής, ως εικόνα της Δημιουργικής Αγάπης του Θεού (λόγος, ειρήσθω εν παρόδω, για τον οποίο η ομοφυλοφιλία, που από τη φύση της είναι πάντοτε άκαρπη, δεν περιλαμβάνεται στην αρχική αρχιτεκτονική της δημιουργίας).

Η ευαισθησία της γυναίκας, τείνουσα δεκτικά στο να υποδέχεται την αγάπη του Άνδρα και να προσφέρει τη δική της προστατευτική αγάπη στα παιδιά, αναδεικνύει στον ίδιο τον Αδάμ, ο οποίος κατά την πράξη της δημιουργίας είναι σεξουαλικά άρρεν, εκείνο που είναι εκ φύσεως εγγενές μέσα του, με τρόπο ανεκδήλωτο, αλλά προορισμένο να «εκχυθεί» από αυτόν χωρίς ο ίδιος να χάσει τη δική του αρσενική σεξουαλική ταυτότητα, δηλαδή χωρίς «διάσπαση» στον δυϊσμό άρρεν-θήλυ ενός υποτιθέμενου αρχικού ασεξουαλικού ανδρόγυνου. Με άλλα λόγια, η ανθρώπινη φύση του Αδάμ, σεξουαλικά άρρενος, περιείχε εντός της, στην εικονολογική θεϊκή μορφή, ανεκδήλωτη, αλλά όχι πολωμένη, τη δική του θηλυκή συνιστώσα, τη δική του θηλυκή εκδοχή, όχι όμως απλώς ζωώδη.[ΤΗΝ ΑΝΙΜΑ ΟΠΩΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΣ ΤΟΝ ΑΝΙΜΟΥΣ Η ΓΥΝΑΙΚΑ. ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΘΟΤΙ Ο ΙΝΔΟΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΛΟΓΟΣ ΔΕΝ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΝΟΥ , ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΩΥΧΗΣ, ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, Ο ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΤΗΣ ΠΝΟΗΣ ΖΩΣΗΣ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗ ΟΠΟΙΑ ΧΑΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΗ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΥ.ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΥΤΟΚΥΡΙΑΡΧΙΣ , ΤΟ ΟΥ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΝΤΟΛΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕ ΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥ, Η ΨΥΧΗ ΕΝΑΙ ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΘΟΝΟ ΤΟΥ ΚΑΙΝ.]

Αν ο Αδάμ, αφού μάταια αναζήτησε «έναν βοηθό που να του ταιριάζει» στα άλλα ζωικά πλάσματα, μπορεί να πει για την Εύα: «Αυτή τη φορά είναι σάρκα από τη σάρκα μου και οστό από τα οστά μου. Αυτή θα ονομαστεί γυναίκα γιατί από τον άνδρα πάρθηκε» (Γεν. 2,23), αυτό είναι εξαιτίας του γεγονότος ότι η Εύα δεν προέρχεται από μια ζωική γέννηση, άρα από τον αναγκαστικό νόμο της δυαδικής πόλωσης στην οποία υπόκειται η δημιουργία, αλλά, με ενέργεια του Θεού, προέρχεται από την ίδια την ανθρώπινη φύση του και φέρει εντός της τη θεϊκή εικόνα.

Πιθανόν ο αρχαίος, απόκρυφος, μύθος της Λίλιθ, που θα ήταν η πρώτη σύζυγος του Αδάμ, θέλει να υπογραμμίσει ακριβώς αυτή τη μη ζωική γέννηση της Γυναίκας, αφού η Λίλιθ, σύμφωνα με τον μύθο, είχε φύση κατώτερη, ζωική. Η Εύα, αντιθέτως, είναι η Γυναίκα όπως ο Αδάμ είναι ο Άνδρας. Όμως μετά την υποχώρηση στις οφικές δοξασίες – στη γοητευτική αλλά απατηλή έλξη της νατουραλιστικής κυκλικότητας του ουροβόρου, εκφρασμένη στις λατρείες και στους μύθους της ζωώδους και γήινης γονιμότητας – η Εύα μένει υποκείμενη στο ζωικό ένστικτο προς το αρσενικό καθώς και στον πόνο του τοκετού (δεδομένου ότι ο τοκετός της Εύας αρχικά δεν θα είχε εμπεριέχει πόνο) και ο Αδάμ μένει υποκείμενος στη σαρκική έλξη της θηλυκότητας και στον κόπο του καθημερινού ιδρώτα (δεδομένου ότι η ανθρώπινη εργασία θα ήταν αρχικά χαρά δημιουργική καλλιτεχνική και μυστική θεωρία, όχι κόπος) (Γεν. 3,16–19).

Αυτό εξηγεί γιατί στη μέλλουσα Γυναίκα, δηλαδή στη Μαρία, υποσχεθείσα εν όψει της Ενανθρώπησης του Λόγου, ανατίθεται τώρα, μετά το προπατορικό αμάρτημα, και το καθήκον να συντρίψει τον Εωσφόρο, μέσω του απογόνου της, δηλαδή μέσω του Χριστού (Γεν. 3,15). Αυτό επιτρέπει να κατανοηθεί, στο μεταφυσικό του νόημα, η πραγματικότητα του Χριστού ως Νέου Αδάμ και της Μαρίας ως Νέας Εύας. Ο Κύριός μας και η Κυρία μας είναι ο Νέος Αδάμ και η Νέα Εύα όχι μόνο διότι ο Χριστός αποκαθιστά τον αρχέγονο Αδάμ και η Μαρία την αρχέγονη Εύα, αλλά διότι ο Κύριος και η Άχραντη Μητέρα Του εκπληρώνουν τον σκοπό σύμφωνα με τον οποίο ο Αδάμ είχε βρει τον εαυτό του μόνο στην Εύα, όχι δια ζωικής γεννήσεως. Κατά κάποιον τρόπο μπορεί να ειπωθεί ότι η Μαρία προήλθε από την Καρδιά του Χριστού, ώστε ο Χριστός να γεννηθεί στον κόσμο μέσω της Καρδιάς της Μαρίας.

Ο Λόγος του Θεού θα είχε ενσαρκωθεί, ακόμη και αν δεν είχε υπάρξει το προπατορικό αμάρτημα, προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση κατά το αρσενικό της γένος, που είναι βιβλικά το αρχικό γένος με το οποίο η ανθρωπότητα εμφανίζεται επί σκηνής του κόσμου, αλλά προσλαμβάνοντας αυτή τη φύση από τη Μαρία, Αληθινή Γυναίκα, στην οποία η μη ζωώδης θηλυκότητα, που ενυπήρχε στην ανθρώπινη φύση και που ήταν αρχικά εκείνη της Εύας, επιστρέφει να εκφραστεί στο άπειρο. Γι’ αυτό, σύμφωνα με την Παράδοση, η Μαρία είναι, όπως υπενθυμίζει ο Σιλβάνο Πανούντσιο, «complementum Trinitatis» (το συμπλήρωμα της Τριάδας), ώστε ο Δάντης μπόρεσε να την υμνήσει ως «πιο από κτίσμα».

Η Μαρία υπήρξε πάντοτε, ab aeterno (από αιωνιότητος), εν Τη Νοήσει του Θεού, σχεδόν ως ιδεατό αρχέτυπο της Πληρότητας του Είναι. Η Μαρία είναι, κατά Χάρη, η Άχραντη, δηλαδή στερείται κάθε κηλίδας. Το να στερείται κανείς οποιασδήποτε σκιάς κηλίδας είναι αποκλειστικό γνώρισμα του Θεού, Άπειρου και καθαρότατου Φωτός. Γι’ αυτό η Μαρία είναι η Κεχαριτωμένη, με την πιο υψηλή μεταφυσική έννοια. Είναι Αληθινή Γυναίκα και Έδρα της Σοφίας.

«Κρυμμένη ήταν η ζωή μου, σχεδόν άγνωστη στον κόσμο· αλλά αγαπήθηκα από τον Θεό από την αρχή των αιώνων· ως μελλοντική μητέρα του Λόγου που έγινε άνθρωπος, βρέθηκα βυθισμένη μέσα στην μακαριότατη Τριάδα. (…) Και όλα αυτά μου τα έδειξε ο Ύψιστος με αγαλλίαση, ώστε να κατανοήσω τα μεγαλειώδη σχέδια που από την αρχή των καιρών είχε καταστρώσει για μένα. Τότε είδα ένα μεγάλο μυστήριο, που το ατένισα εκστατικά: το Πνεύμα του Θεού εφαπτόταν στα ύδατα και – όπως μου επετράπη να δω – η μακαριότατη Τριάδα διαμόρφωνε με πρόνοια την ψυχή μου, και κατάλαβα, γιατί μου δόθηκε να το εννοήσω, ότι Εκείνος δεν σκέφτηκε τον κόσμο χωρίς πρώτα να σκεφτεί εμένα. (…)

Ναι… ήμουν ήδη γεννημένη πολύ πριν τα ύδατα διαχωριστούν από τη γη, πριν σχηματιστεί ο ουράνιος θόλος και το αστρικό σύμπαν, πριν σχηματιστούν οι ωκεανοί και γεμίσουν οι θάλασσες με ψάρια και οστρακόδερμα, πριν κατοικηθεί η γη από ζώα κάθε είδους. Στο νου του Δημιουργού ήδη υπήρχε η ψυχή μου και ο Ύψιστος με κρατούσε στον κόρφο Του όπως ο εραστής την αγαπημένη του, γεμίζοντάς με χαρίσματα και δώρα. Έτσι διαμορφώθηκε η ψυχή μου, που εξήλθε καθαρή και άσπιλη, χωρίς σκιά αμαρτίας, από το χέρι του Θεού, ανάμεσα στον θαυμασμό των ουράνιων αγγέλων που ύμνησαν χορωδιακά τον θεϊκό Δημιουργό για το τελειότατο έργο των χεριών Του. (…) και έλεγαν έκθαμβοι μεταξύ τους:

“Ποια είναι αυτή που ανεβαίνει από την έρημο, σαν στήλη καπνού αρωματισμένου με σμύρνα και λιβάνι και με κάθε χάρη και άρωμα, στολισμένη με τόση ομορφιά ώστε να γίνεται η τέρψη του Θεού της; Ποια είναι αυτή που τον αποκαλεί αγαπημένο, νυμφίο, φίλο και κύριο; Ποια είναι αυτή που αναζητεί τον Θεό για να τον φέρει στην επίγεια κατοικία; Ποια είναι αυτή που ανατέλλει όπως η αυγή, πιο όμορφη από τη σελήνη και πιο λαμπρή από τον ήλιο; Πώς μπορεί να είναι τόσο συνετή και γενναία, τόσο ταπεινή και εσωστρεφής, ενώ είναι ένα τόσο εύθραυστο ανθρώπινο πλάσμα; Πώς γίνεται, ενώ οι ουρανοί είναι κλειστοί για τους ανθρώπους, αυτή η Γυναίκα να περνά το κατώφλι τους, αφήνοντάς το μισάνοιχτο για να περάσουν μέσα όλοι οι απόγονοί της; Ποιο είναι αυτό το πλάσμα, τόσο όμορφο, εξαίσιο και υψηλό, ώστε να κάνει τον Θεό να την ερωτευτεί;”.


Και ακούστηκε μια φωνή που έλεγε: “Αυτή η Γυναίκα είναι η αγαπημένη του αιώνιου Πατέρα, η πλέον αγαπητή Του θυγατέρα, η μητέρα του Θεού Υιού και η νύμφη του Θεού Αγίου Πνεύματος”» (7).

ATTILIO MORDINI


Έχουμε ήδη σημειώσει ορισμένες «παραλείψεις» στο έργο ενός προσεκτικού και βαθυστόχαστου ερμηνευτή όπως ο Σιλβάνο Πανούντσιο, ο οποίος υπήρξε επιπλέον μαθητής του Ευγένιου Ζόλλι.

Πρέπει τώρα να παρατηρήσουμε, αναφορικά με τη βιβλική αφήγηση της δημιουργίας του Ανθρώπου και της Γυναίκας, κάτι σχετικά με την απόπειρα να πραγματοποιηθεί μια συγκριτική ανάγνωσή της με την βεδαντική-ουπανισαδική παράδοση, που έγινε από έναν άλλον σημαντικό χριστιανό ερμηνευτή, τον Αττίλιο Μορντίνι, προκειμένου να διαπιστωθεί μέχρι ποιου σημείου είναι δυνατή η υποστήριξη μιας τέτοιας σύγκρισης και πόσο από το Βεδάντα, και από το «φιλοσοφικό» του σχόλιο στις Ουπανισάδες, είναι πράγματι αναγώγιμο στη Philosophia perennis στην αρχική της ακεραιότητα όπως μεταδόθηκε από τη βιβλική Αποκάλυψη.

Ο Αττίλιο Μορντίνι υπήρξε για τον συγγραφέα αυτού του κειμένου ένας πολυαγαπημένος «διδάσκαλος» που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δική του πορεία πνευματικής ζωής, έχοντας ευνοήσει τη συνάντησή του με τον Χριστό. Δεν είναι ωστόσο δυνατόν, πέρα από το χρέος και την ευγνωμοσύνη, να μην υπογραμμιστούν ορισμένες προβληματικές που διακρίνονται στο έργο του.

Στο «Ο πρωταρχικός μύθος του Χριστιανισμού ως αέναη πηγή μεταφυσικής» – ένα μικρό βιβλίο απολύτως θεμελιώδες για μια μεταφυσική κατανόηση του Χριστιανισμού – ο Μορντίνι σκοντάφτει σε μια θέση πλατωνικής προέλευσης, όχι επαρκώς εξαγνισμένη, σε διάσταση με την πρωταρχική, βιβλική Αλήθεια της οντολογικής αγαθότητας του Έργου του Θεού. Σύμφωνα με αυτή τη θέση, την οποία ο Μορντίνι επιπόλαια εγκρίνει, η υλική δημιουργία θα είχε προκληθεί έμμεσα από τον Εωσφόρο μέσω της αντίθεσής του προς το θείο σχέδιο. Το οποίο σχέδιο, εν Τη Νοήσει του Θεού, θα είχε αρχικά αποβλέψει μόνο στη σκέτη «πνευματική δημιουργικότητα», δηλαδή «αγγελική», και δεν θα είχε, κατά συνέπεια, προβλέψει επίσης τη δημιουργία του υλικού κόσμου (8).

Υιοθετώντας επιπόλαια αυτή τη θέση σε ορισμένα σημεία τού, αν και πολύτιμου, μικρού βιβλίου του, ο Αττίλιο Μορντίνι δεν συνειδητοποίησε ότι ισχυριζόταν, σε αντίθεση με την Αποκάλυψη, πως ο κόσμος θα ήταν μια απαξία, αφού ο Θεός θα τον είχε δημιουργήσει μόνο για να αποκαταστήσει την απόπειρα του Εωσφόρου να διαταράξει το σχέδιό Του για μια αρχική δημιουργία αποκλειστικά πνευματική ή «λεπτή».

Για να διαφυλαχθεί το καλύτερο από τον Μορντίνι, είναι, επομένως, αναγκαίο να αναγνωριστεί με εντιμότητα η προβληματικότητα αυτών και άλλων σημείων του έργου του. Υποβάλλοντάς τα ασφαλώς σε κριτική, η οποία όμως δεν αποσκοπεί στο να «αφορίσει» τον μεγάλο Φλωρεντινό, αλλά στο να διατηρήσει το αξιόλογο έργο του ως μάρτυρα της Χριστιανικής Παράδοσης, καθαρίζοντάς το ωστόσο από τέτοιες «παραλείψεις». Θα ήταν, πράγματι, σοβαρό σφάλμα να χαριστεί ο Αττίλιο Μορντίνι στους γνωστικούς, όπως κάνουν οι «καθολικο-ταλιμπάν», οι οποίοι – λησμονώντας, επιπλέον, ότι ο Μορντίνι υπήρξε πεπεισμένος και προσεκτικός θωμιστής καθώς και μέλος του Τρίτου Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου – κοιτούν περισσότερο προς το αριστοτελικό συλλογισμό, που μεθοδολογικά υιοθετήθηκε από τον άγιο Θωμά, παρά προς την Αλήθεια που αναζητούσε ο ίδιος ο Ακινάτης.

Λοιπόν, όπως λέγαμε, οφείλουμε στον Αττίλιο Μορντίνι, φιλόλογο, γερμανιστή και θεολόγο αφιερωμένο στις σπουδές συγκριτικής πνευματικότητας, σε εκείνο που ίσως είναι το σημαντικότερο έργο του, δηλαδή την «Αλήθεια της γλώσσας», μια ανάγνωση των κειμένων του Βεδάντα υπό το φως της Γενέσεως (9).

Ο Μορντίνι αναγνωρίζει στη ρίζα KR του σανσκριτικού όρου «Prakriti» τη βαθύτερη ουσία του νοήματος αυτής της λέξης, που είναι το πράττειν, το παράγειν, το εκτελείν, της γενεσιουργού δύναμης και αιτίας παραγωγής. Υπογραμμίζει σωστά ότι το σημασιολογικό νόημα αυτής της λέξης είναι διαφορετικό από το δικό μας «δημιουργώ». Η Prakriti, πράγματι, στο βεδαντικό-ουπανισαδικό σύστημα, υποδηλώνει την «θηλυκή αρχή», πλαστική και ρευστή, η οποία συσχετίζεται με τον «Purusha» που είναι η αρσενική αρχή, αληθινά ενεργητική και ακίνητη, ενώ αντιθέτως η Prakriti είναι κυκλική, κοσμική κίνηση. Σύμφωνα με το Βεδάντα, ο Purusha και η Prakriti εμπεριέχονται αρχικά δυνητικά σε μια ανώτερη ενότητα, από την οποία εκπίπτουν δίνοντας αφετηρία στην πρώτη διάκριση άρρεν-θήλυ εντός του κοσμικού δυϊσμού.

Ο Purusha παριστάνεται συμβολικά από ένα σημείο που έχει έδρα την καρδιά, κέντρο της καθαρής ενόρασης – αυτή η μεταφυσική κεντρικότητα της καρδιάς είναι πράγματι στοιχείο της αυθεντικής πρωταρχικής γνώσεως, που διατηρείται εμφανώς στο σύστημα του Βεδάντα – ενώ η Prakriti υποδηλώνει την ψυχή ως παθητικότητα και δεκτικότητα, δηλαδή θηλυκότητα.

Ο Purusha, που σημαίνει Άνθρωπος, στο κοσμικό επίπεδο ταυτίζεται με τον «ātman»:
«…ο οποίος βρίσκεται στην καρδιά, είναι επίσης μεγαλύτερος από τη γη, μεγαλύτερος από την ατμόσφαιρα, μεγαλύτερος από τον ουρανό, μεγαλύτερος από όλους αυτούς τους κόσμους μαζί…»
(Chhāndogya Upanishad, ΙΙΙ Prapāthaka, 14° Khanda, shruti 3).

Επομένως ο Purusha, ως ātman, είναι το Είναι, ο Ακίνητος Κινητήρας, γύρω από τον οποίο κινείται, κυκλικά, η Prakriti, που συμβολίζεται από το νερό, δηλαδή το πιο ρευστό από τα στοιχεία, αν και η ίδια η κίνηση της Prakriti δεν είναι τίποτε άλλο παρά έκφραση της ακινησίας του Purusha. Η Prakriti παράγει την κίνηση και είναι η ρίζα της ορατής εκδήλωσης, αλλά είναι ο Purusha που τη γονιμοποιεί.

Η ζωώδης σεξουαλικότητα, περιλαμβανομένης της ανθρώπινης, εξηγείται, κατά το Vedānta, ως νόμος του εμμενούς δυϊσμού που γεννιέται, με διάσπαση και πτώση, από τον αρχέγονο κοσμικό μονισμό. Από αυτή την άποψη, η παραλληλία με τον πλατωνικό μύθο του Ανδρόγυνου είναι άμεση.

Η Āraṇyaka Upaniṣad, I, 4, Brāhmaṇa, 1–9, την οποία παραθέτει ο Μορντίνι (10), περιγράφει τη δημιουργία με τους εξής όρους:

«Ο ātma, να τι ήταν αυτό στην αρχή, με μορφή Purusha. Αυτός, έχοντας στρέψει τα βλέμματά του προς κάθε κατεύθυνση, δεν είδε τίποτε άλλο εκτός από το δικό του είναι… τώρα, στο σύνολό του, ήταν όπως ένας άνδρας και μια γυναίκα που αγκαλιάζονται. Αυτός έσχισε στα δύο αυτόν τον δικό του ātma. Από αυτό γεννήθηκαν ο σύζυγος και η σύζυγος. Γι’ αυτό ο Yājñavalkya είπε το εξής: “Εμείς οι δύο είμαστε, καθένας, σαν ένα μισό”. Ιδού γιατί αυτό το κενό γεμίζεται από τη γυναίκα. Αυτός την κατείχε, και από αυτό γεννήθηκαν οι άνθρωποι.

Αυτός, που ήταν επίσης αυτή, συλλογίστηκε: “Πώς με κατέχει αφού με έχει γεννήσει από τον δικό του ātma; Α, πρέπει να μεταμορφωθώ”. Αυτή έγινε αγελάδα, ο άλλος ταύρος. Αυτός την κατείχε. Από αυτό γεννήθηκαν οι αγελάδες. Η μία έγινε φοράδα και ο άλλος επιβήτορας· η μία γαϊδούρα και ο άλλος γάιδαρος. Αυτός την κατείχε. Από αυτό γεννήθηκαν τα μονόπλακα ζώα (άλογα,…). Η μία έγινε κατσίκα, ο άλλος τράγος· η μία πρόβατο, ο άλλος κριός. Αυτός την κατείχε. Από αυτό γεννήθηκαν κατσίκια και κριάρια. Έτσι ακριβώς, όλα όσα αναπαράγονται κατά ζεύγη, μέχρι τα μυρμήγκια, αυτός τα εξέπεμψε όλα».

Το έργο του συγκριτικού ερμηνευτή, δηλαδή εκείνου που προσπαθεί να ξεχωρίσει στις εξω-αβρααμικές κουλτούρες τον σίτο από το ζιζάνιο, είναι πολύ δύσκολο, διότι σε αυτές, όπως έχει ήδη ειπωθεί, αναμειγνύονται στοιχεία της Πρωταρχικής Αλήθειας με στοιχεία ουροβορείου αποπλάνησης.

Ο Θεός, Εκείνος που είναι Αυτό που είναι, δεν έχει κυριολεκτικά έξω από Αυτόν τίποτε, και πράγματι η θεολογική έκφραση «ad extra» δεν πρέπει να εννοηθεί ως «εξωτερικότητα» προς τον Θεό. Ο Ύψιστος, στην πραγματικότητα, δεν έχει τίποτε εξωτερικό ως προς Αυτόν και τα περιλαμβάνει όλα μέσα Του. Αλλά – να το σημείο της Πρωταρχικής Αλήθειας που αποκαθίσταται από την αβρααμική Αποκάλυψη – Αυτός είναι οντολογικά «άλλος» από τα δημιουργήματά Του, τα οποία είναι μέσα σε Αυτόν χωρίς να είναι Αυτός, μολονότι, ωστόσο, μετέχουν από Αυτόν.

Τα δημιουργήματα, χωρίς αυτή την οντολογική συμμετοχή, δεν θα ήταν – ας θυμηθούμε τι αποκάλυψε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός στην Κατερίνα της Σιένα: «Εσύ είσαι αυτή που δεν είναι· Εγώ, αντιθέτως, Εκείνος που είναι» – αλλά, από τη στιγμή που τοποθετούνται μέσα Του, απολαμβάνουν, ως δώρο Του, μια σχετική αυτόνομη σύσταση. Επομένως, η δημιουργία δεν συνίσταται σε ένα «σχίσιμο στα δύο της αρχικής ενότητας» μέσω μιας δυιστικής διάσπασης, από «αντίθετο διπλό», εσωτερικής προς τη Θεία Ουσία.

Αν υιοθετηθεί αυτή η προοπτική, πρέπει επίσης να γίνει δεκτή η ιδέα του πανθεϊστικού συγγενούς δεσμού μεταξύ της Θείας Ουσίας και των «εκπορεύσεών» της, οι οποίες, συνεπώς, θα στερούνταν εντελώς κάθε και οποιασδήποτε οντολογικής σύστασης.

Ο Αττίλιο Μορντίνι, προσεγγίζοντας τη βεδαντική-ουπανισαδική μυθολογία με τη βιβλική Αποκάλυψη, επιχειρεί να αναδείξει ορισμένες γραμμές κοινότητας και συνέχειας, με αποτελέσματα όχι πάντοτε συνεπή. Ωστόσο αυτός, πέρα από κάθε σύγκριση, τελικά συλλαμβάνει την αβρααμική ιδιαιτερότητα μέσα στο γενικό θρησκευτικό τοπίο της ανθρωπότητας.

Προτείνοντας την παραλληλία ανάμεσα στην Prakriti ως προβολή του Purusha και την Εύα ως προβολή του Αδάμ, ο ātma υπό τη μορφή του Purusha αντιστοιχεί, για τον Μορντίνι, στον Αδάμ που φέρει ακόμη εντός του τη Γυναίκα, η οποία θα εξαχθεί στη συνέχεια από την πλευρά του. Ο Μορντίνι, όμως, είναι απολύτως συνειδητός του ότι υπάρχει μια κεφαλαιώδης διαφορά ανάμεσα στον ινδουιστικό μύθο και την αβρααμική Αποκάλυψη. Αυτή η διαφορά έγκειται στη βιβλική διακήρυξη της «συμμετοχικής οντολογικής απόστασης» ανάμεσα στον Θεό και το δημιούργημά Του.

Επάνω σε αυτή την απόσταση θεμελιώνονται, αφενός, η συμβολικότητα και ιστορικότητα της εβραιο-χριστιανικής Παράδοσης (και γενικά της αβρααμικής, λαμβανομένου υπόψη και του Ισλάμ), και, αφετέρου, η ιδέα της «Εμμενούς Υπερβατικότητας», της Υπερβατικότητας που εσωτερικεύει, δίνει μορφή στο εμμενές, εννοούμενης όχι ως δυιστικής διάσπασης της αρχέγονης ενότητας αλλά, ακριβώς, ως Πράξης Αγάπης του Θεού, ο Οποίος αναδύει εντός Του τα δημιουργήματα, χωρίς – εδώ βρίσκεται και η διαφορά μεταξύ της νοθευμένης και της αυθεντικής ανάγνωσης της καμπαλιστικής διδασκαλίας του zimzum – να αποσύρεται στο ακριβές σημείο στο οποίο αυτά εμφανίζονται μέσω οντολογικής συμμετοχής.

«Όλα τα ζωντανά όντα – γράφει ο Αττίλιο Μορντίνι – γεννώνται, σύμφωνα με τον σοφό Āraṇyaka, από τις διαδοχικές μεταμορφώσεις της Prakriti και για να διαφοροποιηθούν από τον Purusha, χωρίς ωστόσο να το καταφέρνουν, δεδομένου ότι κάθε δυνατή εκδήλωση είναι ήδη παρούσα σε αυτόν· όχι μόνο αυτό, αλλά οι μεταμορφώσεις της Prakriti έχουν δημιουργικά αποτελέσματα μόνο στον βαθμό που γονιμοποιούνται από τον ίδιο τον Purusha. Μπορούμε τώρα να προσεγγίσουμε το παρατεθέν κείμενο με τη Γένεση και θα δούμε πώς η Εύα εξάγεται από τον Αδάμ ως δυνατότητα ήδη εμπεριεχόμενη σε αυτόν, και αυτό αντιστοιχεί επίσης στην αδυναμία της Prakriti να διαφοροποιηθεί πραγματικά από τον Purusha· η θηλυκή δυναμική αρχή δεν μπορεί να ξεφύγει από την αρσενική και σταθερή αρχή, όπως ούτε η σάρκα του ανθρώπου μπορεί να αποσπαστεί από το σώμα του· “και θα είναι οι δύο εις σάρκα μίαν” (Γένεση 2, 24). (…) η (ένοχη) πράξη της Εύας δεν θα πληγεί από τον Θεό έως ότου ο Αδάμ γευτεί από τον απαγορευμένο καρπό (που είναι η ψευδής γνώση της νόθας γνῶσις, συμβολιζόμενη από το φίδι ουροβόρο των εξω-αβρααμικών λατρειών, σημ. του συγγρ.)· τότε, και μόνο τότε, οι Πρωτόπλαστοι αντιλαμβάνονται ότι είναι γυμνοί (δηλαδή αντιλαμβάνονται ότι έχουν μείνει χωρίς, έχουν απογυμνωθεί από, τη Χάρη του Θεού, η οποία προηγουμένως ήταν αενάως παρούσα στην καρδιά τους, σημ. του συγγρ.). Η Εύα, αφού δελεάστηκε, δελεάζει με τη σειρά της, αλλά είναι ο Αδάμ που στην πραγματικότητα αμαρτάνει· και στον Αδάμ αμαρτάνει επίσης η Εύα, όπως στον νέο Αδάμ, στον Χριστό, η Εύα θα σωθεί· και ακόμη, εν τω Χριστώ, η Μαρία είναι άσπιλη. Αυτή συλλαμβάνεται απαλλαγμένη από την αμαρτία «ab aeterno» (απ’ αιώνος), αλλά συλλαμβάνεται πάντοτε μέσα στον Λόγο που είναι πλησίον του Πατρός· η αγνότητά της και η αθωότητά της είναι αγνότητα και αθωότητα του Υιού. Η Αγία Γραφή μάς δείχνει τον Αδάμ να δημιουργείται τελευταίος, ενώ η Āraṇyaka Upaniṣad τοποθετεί τον άνθρωπο στην πρώτη θέση στη διαδοχή των δημιουργημάτων· αλλά η διαφορά έγκειται στο ότι το ινδουιστικό κείμενο θέλει να ανακηρύξει τον άνθρωπο, ως μικρόκοσμο, σύνοψη όλης της δημιουργίας, που περιέχεται δυνητικά μέσα του· η Αγία Γραφή, αντιθέτως, θέλει να καθορίσει τη σειρά, τρόπον τινά, ιστορική της δημιουργίας, επειδή… η εβραιο-χριστιανική Παράδοση είναι η μόνη που θεμελιώνεται σε ένα κείμενο το οποίο είναι ταυτοχρόνως συμβολικό και ιστορικό· πράγματι η Τορά, ο Νόμος, είναι επίσης και πρωτίστως ζωή.

Άλλωστε, στη Γένεση: «Και είπε Κύριος ο Θεός: “Δεν είναι καλό ο άνθρωπος να είναι μόνος· θα του κάνω ένα βοήθημα όμοιο προς αυτόν”. Και έπλασε Κύριος ο Θεός από τη γη όλα τα ζώα της πεδιάδας και όλα τα πετεινά του ουρανού, και τα έφερε στον Αδάμ για να δει πώς θα τα ονομάσει, και κάθε όνομα που έδινε ο Αδάμ σε κάθε ζώο, αυτό ήταν το όνομά του. Και ονόμασε ο Αδάμ κάθε κατοικίδιο ζώο, και τα πετεινά του ουρανού και κάθε θηρίο της πεδιάδας· αλλά δεν βρέθηκε για τον Αδάμ βοήθημα όμοιο προς αυτόν» (Γένεση 2, 19–20).

Ο Αδάμ αναζητεί το βοήθημα, την «πρακτική» αρχή, και το αναζητεί σε όλα τα ζώα, υποβάλλοντάς τα σχεδόν σε μια δεύτερη δημιουργία, αυτή της γλώσσας. Είχαν όλα δημιουργηθεί για τον Λόγο του Θεού, και ο άνθρωπος, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, έχει το χάρισμα του λόγου. Ο Θεός είχε ήδη προφέρει, κατά την πράξη της δημιουργίας, για κάθε ζώο το αληθινό του όνομα (διότι το να αποδίδει κανείς το «όνομα» σημαίνει, μεταφυσικά μιλώντας, να αποδίδει την ουσία και επομένως να δημιουργεί, σημ. του συγγρ.)· ο Αδάμ, αντικρίζοντας το δημιουργημένο ζώο, αισθάνεται αυτό το όνομα μέσα στην ίδια του την ψυχή και το προφέρει με ανθρώπινη φωνή για πρώτη φορά. Και μπορεί να το κάνει, διότι όλη η δημιουργία τον αισθάνεται παρόντα μέσα της, αφενός ως εικόνα του Θεού και αφετέρου ως εικόνα του κόσμου (11).

Αλλά δεν μπορεί να βρει το βοήθημά του, την πρακτική του αρχή, έξω από τον εαυτό του, όπως τα άλλα ζώα που δημιουργήθηκαν σε ζεύγη· η πρακτική αρχή του Αδάμ πρέπει να είναι καθολική πρακτική αρχή, ήδη εμπεριεχόμενη δηλαδή μέσα στη δική του πνευματική πληρότητα. Μόνο μια προβολή του εαυτού του μπορεί να του είναι κατάλληλο βοήθημα, ως έκφραση της ενότητάς του που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στο πολλαπλό· και έτσι η Εύα εξάγεται από την πλευρά του, ενώ παραμένει πάντοτε μαζί του, και του προσφέρει πάντοτε παρούσα όλη τη πολλαπλότητα των δημιουργημάτων» (12).

Όπως έχουμε ήδη παρατηρήσει, η σεξουαλική διάκριση του φύλου στο ανθρώπινο ον δεν είναι αποτέλεσμα του εμμενούς δυϊσμού, όπως συμβαίνει με τα άλλα δημιουργήματα, αλλά του προέρχεται, «εκ των έσω», από την ουσία της δικής του ανθρώπινης φύσης, πλασμένη κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Θεού, κατ’ εικόνα του Αδάμ Κάδμον/Λόγου. Η Γυναίκα δεν εμφανίζεται ως αποτέλεσμα του εμμενούς δυϊσμού, παθητικά υποσταλμένου όπως στα ζώα, αλλά εξάγεται, κατά το θέλημα του Θεού, απευθείας από τον Άνδρα, από τον Αδάμ, ο οποίος επομένως μπορεί να την αναγνωρίσει ως ίδια του τη σάρκα, δηλαδή της ίδιας φύσεως με αυτόν και, συνεπώς, και η ίδια Εικόνα Θεού.

Αυτό σημαίνει ότι η Γυναίκα, της οποίας η Μαρία είναι εν Τη Νοήσει του Θεού ab aeterno το Αρχετυπικό Πρότυπο sine macula (άμωμος, χωρίς κηλίδα), δεν είναι το παράγωγο της διάσπασης ενός προϋπάρχοντος σεξουαλικά ακαθόριστου όντος. Αυτή δεν τοποθετείται δυναμικά στην αντίθετη πολικότητα προς τον Άνδρα – ως διάσπαση του Ανδρόγυνου σε Θήλυ και Άρρεν –, αλλά είναι το «ευγενικό» Πρόσωπο του Αδάμ· εκφράζει εκείνο που είναι ενυπάρχον στον ίδιο τον Αδάμ και το οποίο ο Αδάμ αναγνωρίζει και αγαπά ως ον πολύτιμο και χαριτωμένο στο οποίο καθρεφτίζεται.

Η Εύα είναι σωματικά μικρότερη από τον Αδάμ, ασθενέστερη από αυτόν, ψυχολογικά πιο συναισθηματική από αυτόν και έχει ανάγκη της προστατευτικής του δύναμης, τόσο σωματικής όσο και ψυχολογικής. Αυτό επειδή είναι «alter ego» του Αδάμ, προερχόμενη από αυτόν καθώς είναι ενυπάρχουσα σε αυτόν. Αλλά, ταυτόχρονα, ο Αδάμ, σωματικά ισχυρότερος και ψυχολογικά σταθερότερος, βρίσκει την πραγμάτωση της αρρενωπότητάς του – «Vir», Άνδρας, με έννοια κατακόρυφης αξονικής κατεύθυνσης, από όπου και το «Virgo», η Παρθένος Γυναίκα, δηλαδή η Μαρία – στο να αγαπά, να προστατεύει και να φροντίζει αυτό το πολύτιμο πλάσμα που ο Θεός εξήγαγε απευθείας από αυτόν και, επομένως, δεν είναι ξένο προς αυτόν αλλά περιέχεται μέσα του.

Με αυτή την έννοια είναι θεμιτό να τεθεί μια συμβολική σχέση ανάμεσα στη Γυναίκα και τη Δημιουργία, ως «νύμφη» ή «αγαπημένη» του Θεού. Με τον ίδιο τρόπο μια τέτοια συμβολική σχέση έχει παραδοσιακά διακηρυχθεί ανάμεσα στη Γυναίκα και την Εκκλησία, νύμφη του Χριστού. Αλλά με μεγάλη προσοχή ώστε να μη διολισθήσουμε στον αντίστροφο συμβολισμό του ουροβόρου, φαινομενικά όμοιο, που συνδέεται με τους μύθους της κοσμικής και χθόνιας γονιμότητας, και ο οποίος υποδηλώνει στη Γυναίκα τη Φύση/Θήλυ ή τη Φύση/Θεότητα ή ακόμη τη Φύση/Μητέρα/Μητριά.

Το σύμβολο του τροχού ή του κύκλου υποδηλώνει τη δημιουργία ως μακρόκοσμο και είναι συμβολισμός συχνά συνδεδεμένος, ακόμη και στον χριστιανικό χώρο, με τη Γυναίκα, ξεκινώντας από το Στεφάνι των άστρων που περιβάλλει το κεφάλι της Μαρίας ή από το ρόδακα των καθεδρικών ναών. Αλλά, εδώ, η αναφορά είναι στη δημιουργία ως αγαθό έργο – Opus Magnum – δώρο της Αγάπης του Θεού, που στη Γυναίκα – στην Εύα και στη Νέα Εύα, δηλαδή στη Μαρία – βρίσκει το «παρθενικό» αποκορύφωμα, δηλαδή εκφραστικό στοιχείο της ευγενούς και μητρικής διάστασης της αδαμικότητας.

Δεν πρόκειται, επομένως, για έναν «μονο-δυαλιστικό» συμβολισμό που δηλώνει τη διασπαστική πολικότητα ανάμεσα στη «Μητέρα-Γη» και τον «Πατέρα-Ουρανό», όπως στους παγανιστικούς μύθους.

Με αυτή την έννοια – με την έννοια της Γυναίκας ως συμβόλου της Δημιουργίας, του Opus Magnum της Αγάπης του Θεού – «ο μακρόκοσμος και ο μικρόκοσμος – γράφει ακόμη ο Αττίλιο Μορντίνι –, η δημιουργία και ο άνθρωπος, μπορούν αμφότεροι να παραβληθούν με τον τροχό. Στην χριστιανική παράδοση η παραβολή ανήκει στον Βοήθιο, αλλά είναι παρούσα σε κάθε πνευματική παράδοση (…). Είναι το ρόδακας που ανοίγεται στην πρόσοψη των εκκλησιών μας … ο τροχός του Ήλιου και του χρόνου που από την αρχαία ρωμαϊκότητα πέρασε στα ηλιακά ρολόγια των μοναστηριών μας. Αν διατρέξουμε καθ’ όλο του το μήκος, ξεκινώντας από την περιφέρεια προς το κέντρο, την ακτίνα ενός τροχού σε λειτουργία, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η ταχύτητα των περιστροφών μειώνεται συνεχώς σε αναλογία προς την προσέγγισή μας στο ίδιο το κέντρο, παρότι η ταχύτητα της περιστροφικής κίνησης ολόκληρου του τροχού παραμένει αμετάβλητη. Και τούτο διότι είναι μικρότερη η περιφέρεια που διανύει ένα σημείο της ακτίνας σε συνάρτηση με τη μικρότερη απόσταση που το χωρίζει από το κέντρο· και το κέντρο είναι ένα και μοναδικό σημείο, σταθερό, που περιστρέφεται μόνο γύρω από τον εαυτό του· από αυτό το σημείο, διασχίζοντας τον άξονα, ο άνθρωπος υπερβαίνει τον εαυτό του. Το κέντρο είναι, άλλωστε, το σημείο που καθορίζει τις περιστροφές ολόκληρου του τροχού (…). Αν μεταφέρουμε τον συμβολισμό του τροχού από τον άνθρωπο σε ολόκληρη τη δημιουργία, εκείνο το σταθερό σημείο είναι η αιωνιότητα από την οποία ξετυλίγονται οι αιώνες, ανοίγονται οι εποχές, χύνονται οι ημέρες με αφθονία στην επιφάνεια της Γης. Η περιφέρεια του τροχού … είναι ο ρευστός κόσμος … που ο Πασκάλ θα ονόμαζε κόσμος της διασκέδασης, από το «de-vèrtere», δηλαδή της απομάκρυνσης από το κεντρικό σημείο. Για τον Αυγουστίνο και τον Βοήθιο, η είσοδος στον «εσωτερικό άνθρωπο» σημαίνει υπέρβαση των αισθήσεων προς το συναίσθημα, κατόπιν προς τη λογική και τέλος προς τη διαίσθηση, στην καρδιά του πνεύματος, στην αληθινή αγάπη που στο ποίημα του Δάντη «… κινεί τον Ήλιο και τ’ άλλα άστρα» (Παράδεισος, XXXIII, 145). Και πράγματι, εκείνο το σημείο είναι … η οδός του άξονα, η οδός του ουρανού, η «ιερά οδός» του Ησαΐα … που ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό. (…). Η πράξη είναι η μετάβαση από τη δυνατότητα στην ενέργεια. Για τον Άγιο Θωμά ο Θεός είναι καθαρή ενέργεια· και στον άνθρωπο, εικόνα του Θεού, η καθαρή ενέργεια είναι η θεωρία, επομένως πράξη του Θεού και του ανθρώπου ταυτοχρόνως, ή καλύτερα, παρουσία του Θεού στον άνθρωπο, αφού ο άνθρωπος ως κτίσμα δεν θα μπορούσε μόνος του να είναι ικανός για καθαρή ενέργεια. (…). Για να μεταβεί αποτελεσματικά κανείς από τη δυνατότητα στην ενέργεια … είναι απαραίτητο να εμπνέεται από την ήδη πραγματοποιημένη πράξη ως πρότυπο προγενέστερο κάθε δράσης και ως τελική αιτία κάθε γίγνεσθαι· και αυτή η πράξη είναι ακριβώς η παρουσία του Θεού στον άνθρωπο, η οποία καθίσταται ενεργή εμπειρία ακριβώς μέσα στη θεωρία. Ο εξωτερικός άνθρωπος γίνεται πάντοτε, και με το γίγνεσθαι σχεδόν ταυτίζεται, αλλά η εσωτερική πράξη με την παρουσία της καθιστά κάθε ενέργεια ακριβή μέσα στην ταυτότητα του Είναι. Το ψυχικό και αισθητηριακό εγώ είναι συνεχής μεταβολή, αδιάκοπη εναλλαγή χαράς και λύπης, κλάματος και γέλιου, ηδονής και οδύνης· το πνευματικό και εσωτερικό Είναι είναι πράξη της παρουσίας, είναι συνέχεια αυτού που γίνεται ή φαίνεται να γίνεται, διότι δεν θα μπορούσε να γίνεται, ούτε να διαπιστώνει καμία μεταβολή, αν δεν ήταν πάντοτε το ίδιο (…).

Και σε αυτήν την παρουσία προς τον εαυτό του και προς τον Θεό βρίσκεται η μνήμη, ο νους και η βούληση του ανθρώπου, που κατά τον άγιο Μποναβεντούρα είναι η εικόνα της Τριάδος στην ανθρώπινη ψυχή· εκεί βρίσκεται η ευθύνη του ανάμεσα στο καλό και το κακό· η ευθύνη της επιλογής … (και μέσα στην) αγκαλιά με τον Θεό, βρίσκεται η πλήρης πραγμάτωση της προσωπικότητας, η επίτευξη του αιώνιου σκοπού· του σκοπού που είναι αρχή, διότι είναι πράγματι Εκείνος ο Σκοπός που δημιουργεί τον άνθρωπο επικαλούμενός τον από το μηδέν. (…) μια πράξη που δεν ξεκινά από τη θεωρία, είναι παράλογη, διότι δεν υπάρχει ενέργεια που να μην έχει την αρχή και τον σκοπό της στην πράξη, έστω κι αν ξεκινά από τη δυνατότητα, μέσα στον Λόγο που είναι ο λόγος του Θεού και δίνει ζωή και φωνή στον άνθρωπο. Μια πρακτική που δεν είναι αληθινή ενέργεια δεν δημιουργεί, διότι στερείται πράξης, δηλαδή του λόγου που δημιούργησε το σύμπαν. Ο Αδάμ μπορεί να δώσει όνομα στα ζώα επειδή θεωρεί τον Θεό, και ο Θεός τού τα δείχνει ένα προς ένα μπροστά στα ακόμη αγνά και αθώα του μάτια. (…). (Όταν προσκολλάται στη ψευδή ουροβορική γνώση) Ο άνθρωπος επαναστατεί … στον πρώτο του Δημιουργό και ταυτόχρονα στην ακρίβεια της ύπαρξής του που είναι εικόνα του Θεού, στη ρίζα της προσωπικότητάς του που είναι το όνομα του ανθρώπου, προφερόμενο από τον Δημιουργό στο βάθος κάθε ψυχής. (…). Πρέπει να δώσουμε λόγο για κάθε αργό λόγο, δηλαδή για κάθε λόγο που δεν είναι ελεύθερη και συνειδητή προσκόλληση στον λόγο του Θεού· και αργά λόγια είναι όλες οι πράξεις που δεν ξεκινούν από την εσωτερική πράξη της Χάριτος για πραγματικά ελεύθερη εκλογή, δηλαδή για εκλογή στο καλό. Αν οι λόγοι δεν προέρχονται από τον θείο λόγο, είναι αργολογία, οι πράξεις που δεν προέρχονται από την εσωτερική πράξη της θεωρίας είναι διάχυση…» (13).

Σημειώσεις

7. Είναι, αυτά που παρατίθενται, τα ίδια τα λόγια της Μαρίας στην αποκάλυψή της στη βλέπουσα Κονσουέλο στο βιβλίο «Η Μαρία, Πύλη του Ουρανού», Εκδόσεις Ancora, Μιλάνο, 1991, σελ. 28-37, που εκδόθηκε με εκκλησιαστικό imprimatur.

8. Βλ. Attilio Mordini, «Ο πρωταρχικός μύθος του Χριστιανισμού ως αιώνια πηγή μεταφυσικής», Vanni Scheiwiller, Μιλάνο, 1976. Ειδικότερα, για το ζήτημα, βλ. τα κεφάλαια IV έως VII, σελ. 26-53. Στα εν λόγω κεφάλαια η αντίθεση του Μιχαήλ προς τον Σατανά γίνεται, απερίσκεπτα, κατά το πρότυπο του μανιχαϊκού διπλού αντιθέτου, ένα δυαδικό σχήμα Καλού–Κακού σχεδόν έμφυτο στον ίδιο τον Θεό. Σε μια σειρά αποσπασμάτων όπως τα ακόλουθα που παρατίθενται, είναι εμφανής η αγαθή πρόθεση του Μορντίνι να εξηγήσει μεταφυσικά το Δημιουργικό Σχέδιο του Θεού αλλά και η συνέπεια της μη βιβλικής ιδέας κατά την οποία το υλικό σύμπαν θα ήταν αποτέλεσμα ενός ρυθμού «εκπορευτικού» και μιας «αναγκαστικής θεραπείας» ως απάντηση στο non serviam (δεν υπηρετώ) του Εωσφόρος, χωρίς το οποίο, επομένως, δεν θα υπήρχε καμία υλική δημιουργία:

«Η χειρονομία του Εωσφόρος – γράφει ο Μορντίνι – ταράζει τη δημιουργία. Αφού είχαν ήδη δημιουργηθεί οι αγγελικές ιεραρχίες, ήταν η σειρά της δημιουργίας του σύμπαντος· αλλά το σύμπαν δεν θα είχε δημιουργηθεί ex nihilo και θα ήταν απαλλαγμένο από κάθε φυσικό περιορισμό και από κάθε αρνητικότητα. Όχι αρμονία αντιθέσεων, όπως το παρόν σύμπαν, αλλά αρμονία εκ της αρμονίας· όμως η ανταρσία του Εωσφόρου δίνει τόπο στο chaos ως απόπειρα πραγμάτωσης του μηδενός, το οποίο αντιμάχεται ο Μιχαήλ. (…). Επάνω σε αυτό το chaos ο Κύριος προφέρει το “fiat Lux” (Γενηθήτω φῶς), και η nihilitas (μηδενικότητα, ανυπαρξία) του Εωσφόρου μεταμορφώνεται, από τη γέννησή της κιόλας, σε limitatio (περιορισμός) για τη δημιουργία της φυσικής ύλης. (…). Η δημιουργία της ύλης, λοιπόν, και του αισθητού σύμπαντος δεν είναι τίποτα άλλο από τη φανέρωση του Απείρου στο πεπερασμένο, του ενιαίου στο πολλαπλό, για την τάξη και την ισορροπία ανάμεσα στον Σατανά και τον Μιχαήλ. (…) Θα έπρεπε να αναρωτηθεί κανείς, στο σημείο αυτό, αν ο Θεός, δημιουργώντας το σύμπαν, καθορίστηκε από τον Εωσφόρος εις βάρος της Παντοδυναμίας Του». Στην πραγματικότητα δεν θα ήταν η δημιουργία η ίδια που καθορίστηκε, αλλά ο “τρόπος” της φυσικής δημιουργίας, εφόσον το non serviam («δεν θα υπηρετήσω» ή «δεν θα υποταχθώ») του Εωσφόρος θα είχε προκαλέσει μία ταραχή. (…) Ο Θεός δημιούργησε το καλύτερο δυνατό σύμπαν, σεβόμενος την ύπαρξη του Σατανά και των επαναστατημένων αγγέλων· και χρησιμοποιεί ακριβώς το αρνητικό τους έργο για να πραγματοποιήσει εκείνη την εξέλιξη ενός τελειοποιήσιμου σύμπαντος, το οποίο, με θαυμαστές μορφές, φανερώνει όλο και περισσότερο τη δόξα Του ως Δημιουργού. Βρισκόμαστε, δηλαδή, ενώπιον τριών προσώπων ενός δράματος: το πρόσωπο νούμερο ένα είναι ο Θεός, τάξη και υπέρτατος εντολέας, για τον οποίον η ίδια η τάξη δεν είναι ισορροπία αντιθέτων αλλά αληθινή και ύψιστη αρμονία. Το δεύτερο είναι ο Εωσφόρος, αυτός που διαιρεί εκείνο που είναι ενωμένο, στην προσπάθεια να πραγματοποιήσει το μη-είναι· και το τρίτο είναι ο Μιχαήλ, το καλό ως αντανάκλαση· είναι και αυτός, κατά κάποιον τρόπο, το εν, αλλά νοούμενο σε διαλεκτική θέση έναντι του δύο και όχι στην πληρότητά του. Και είναι ακριβώς από τη διαλεκτική ισορροπία μεταξύ Μιχαήλ και Σατανά που ο Θεός δημιουργεί την ισορροπία της τάξης και της αρμονίας, εξελισσόμενες πάντα σε πιο σύνθετες μορφές έως την τελική επικράτηση του Αρχαγγέλου. (…). Ο Εωσφόρος, επομένως, δεν είναι απαραίτητος στον Θεό για να δημιουργήσει, αλλά είναι απαραίτητος σε εμάς για να εξηγήσουμε αυτό το φυσικό σύμπαν». Η συνέπεια αυτής της “παραδρομής”, κατά την οποία φαίνεται να υπονοείται απερίσκεπτα ότι ο Σατανάς όπως και ο Μιχαήλ, το Κακό και το Καλό, είναι “μέρη” του Θεού, είναι ότι ο Μορντίνι, στα επόμενα αποσπάσματα, αναγκάζεται να μιλήσει, σε σχέση με τη δοκιμασία στην οποία σύμφωνα με τη Αποκάλυψη υποβλήθηκαν οι άγγελοι οδοιπόροι (angeli viatori), για μία αρχική πρόθεση μόνον (creaturalizzazione) “δημιουργοποίησης” του Λόγου, με την έννοια ότι ο Λόγος, αφού δεν είχε καθόλου προβλεφθεί ούτε και κριθεί αναγκαία, ως συνέπεια της αγγελικής ανταρσίας, η δημιουργία του φυσικού κόσμου και άρα και του ανθρώπου, θα είχε υποστατικά ενωθεί μόνο με τη φύση των αγγέλων, εφόσον η μοναδική δημιουργία στο αρχικό θείο σχέδιο θα έπρεπε να είναι μόνο εκείνη του πνευματικού, αγγελικού επιπέδου του σύμπαντος. Είναι φανερό ότι μία τέτοια θέση, που δεν υποστηρίζεται από την Αποκάλυψη, υποκρύπτει τον γνωστικό τρόμο για τη σάρκα, για τη δημιουργία της ύλης. Και αυτό είναι, στον Μορντίνι, ένα δυσάρεστο ατύχημα πορείας, του οποίου ο εξηγητής από τη Φλωρεντία δεν φαίνεται να έχει αντιληφθεί. Ο τρόμος για τη σάρκα, πράγματι, είναι ακριβώς εκείνο που, μπροστά στην προοπτική της Ενσάρκωσης του Λόγου, ώθησε τον Εωσφόρος, ο οποίος είναι ο πρώτος από τους νοθευμένους γνωστικούς, να προφέρει το δικό του non serviam. Η απερίσκεπτη θέση του Μορντίνι, όπως ειπώθηκε, προϋποθέτει σιωπηρά ότι ο άνθρωπος, με τον φυσικό κόσμο, θα ήταν “αμαρτία”, αρνητικότητα, καθώς θα είχε δημιουργηθεί μόνο ως συνέπεια της ανταρσίας του Εωσφόρος. Οπότε, όπως υποστηρίζει και η γνωστικο-θεοσοφική σχολή της Μπλαβάτσκι, θα έπρεπε σχεδόν να ευχαριστούμε τον Σατανά για την εμφάνισή μας στη σκηνή της δημιουργίας, αφού ο Θεός δεν θα είχε σκεφτεί τον άνθρωπο. Γνωρίζουμε όμως, σύμφωνα με την βιβλική Αποκάλυψη, ότι ο άνθρωπος είναι η αγαπημένη Του Εικών στο εμμενές “από αυγής των αιώνων”, δηλαδή από την Αιωνιότητα.

9.Βλ. Attilio Mordini, Verità del linguaggio, Volpe, Ρώμη, 1974, με Εισαγωγή του πατέρα Raimondo Spiazzi. Ιδίως το πρώτο κεφάλαιο, σσ. 11-21.

10.Βλ. A. Mordini, Verità …, όπ. π., σ. 13.

11.Θέλουμε να τονίσουμε ότι, επομένως, για τον Μορντίνι, σύμφωνα με την Αποκάλυψη, δεν είναι ο Αδάμ ως δημιούργημα που δημιουργεί· αυτός που δημιουργεί είναι ο Αδάμ Καδμόν/Λόγος, ενώ ο Αδάμ ως δημιούργημα απλώς “επαναλαμβάνει” το όνομα που ήδη έχει προφέρει ο Θεός. Ο Αδάμ είναι βασιλιάς της δημιουργίας ως Εικών του Θεού, είναι βασιλιάς εν τω Αληθινώ Βασιλεί, ο οποίος είναι μόνον ο Θεός· ο Αδάμ είναι πιο κατάλληλα ο “Αντιβασιλέας”, επομένως μόνον ο φύλακας του Παραδείσου.

12.Βλ. A. Mordini, Verità …, όπ. π., σσ. 13-15.

13.Βλ. A. Mordini, Verità …, όπ. π., σσ. 16-19.

Συνεχίζεται με τό  
ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ

Η ΕΞΗΓΗΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΕΣΕΩΣ

ΕΠΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΥ ΟΤΙ ΑΝ ΔΕΝ ΗΜΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΜΑΙ ΘΑ ΗΜΟΥΝ ΕΝΑΣ ΣΟΒΑΡΟΣ ΒΟΥΔΙΣΤΗΣ, ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΚΑΛΟΠΡΟΑΙΡΕΤΑ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΘΑ ΘΥΜΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΕΝΝΙΑΛΙΣΤΗΣ, ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΒΡΗΚΕ ΚΑΙ ΑΠΕΚΤΗΣΕ. ΛΟΓΟΣ ΔΙΚΟΣ ΤΟΥ. ΣΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΘΑ ΔΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΣΟΒΑΡΟΣ ΒΟΥΔΙΣΤΗΣ.