ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ (15) – Marie-Louise von Franz

Συνέχεια από Τρίτη, 28 Δεκεμβρίου 2010

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 (5ο μέρος)
Η βλάστηση: Δέντρο, χλόη, στάχυ και άνθος

Πόσο ζωντανό είναι το λουλούδι σαν σύμβολο του μεταθανάτιου «σώματος» σαν ένας σταθερός τόπος διαμονής της ψυχής, ανακάλυψα με λύπη μου μέσα από την «ενεργό φαντασία» μιας γυναίκας πενήντα τεσσάρων χρονών, πελάτισσας και φίλης μου, που πέθανε απροσδόκητα. Η ενεργός φαντασία είναι μια μορφή διαλογισμού που διδάχθηκε από τον Jung, κατά την οποία κάνει κανείς έναν διάλογο με εσωτερικές φανταστικές μορφές. Στην φαντασία της ο σύντροφος που συζητούσε με αυτήν την γυναίκα ήταν ένα αντρικό πνεύμα – αρκούδα. Ο αναγνώστης μπορεί να τον φανταστεί σαν ένα είδος εσωτερικού γκουρού.

Ένα μήνα πριν από το θάνατό της η γυναίκα έγραψε την ακόλουθη «φαντασίωση»:

Εγώ: Ω, μεγάλη μου αρκούδα! Κρυώνω τόσο πολύ. Πότε θα πάμε στην πατρίδα μας;

Αρκούδα: Θα είσαι εκεί πραγματικά μόνο όταν πεθάνεις.

Εγώ: Δεν μπορούμε να πάμε εκεί τώρα;

Αρκούδα: Όχι. Πρέπει πρώτα να εκπληρώσεις τα καθήκοντά σου.

Εγώ: Δεν μπορώ, επειδή κρυώνω τόσο πολύ.

Αρκούδα: Θα σου δώσω εγώ την ζωική μου ζεστασιά. (Με αγκαλιάζει προσεχτικά, και σιγά-σιγά μου ξαναδίνει ζεστασιά).

Εγώ: Δεν μπορούμε να πάμε τώρα, μόνο για ένα σύντομο ταξίδι σε εκείνη την όμορφη πατρίδα;

Αρκούδα: Είναι επικίνδυνο.

Εγώ: Γιατί;

Αρκούδα: Γιατί δεν ξέρει κανείς σίγουρα αν θα επιστρέψει ή όχι.

Εγώ: Δεν έχουμε σταθεί εδώ, περισσότερο κιόλας από μια φορά στο παρελθόν… μπροστά σε αυτό το θαυμάσιο λουλούδι; (το θαυματουργό λουλούδι εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ένα από τα προηγούμενα όνειρα της αναλυόμενης. γι’ αυτό το λόγο αναφέρεται σε αυτό στην ενεργό φαντασία της).

Αρκούδα: Ναι, αλλά δεν είναι το ίδιο με το να μπεις μέσα σε αυτό.

Εγώ: Αλλά δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτό το κέντρο. Το κέντρο πρέπει πάντα να είναι μαζί μου. Δεν θέλω να είμαι απ’ έξω αλλά πάντα μέσα σε αυτό. Έξω, τα πάντα είναι χωρίς νόημα, αφήνεται κανείς στην τύχη.

Έξι μέρες αργότερα: Βλέπω το λουλούδι, λάμπει και ακτινοβολεί θαυμάσια, μέσα στο σκοτεινό δάσος. Έχει μεγαλώσει, έχει ρίζες και είναι αιώνιο. Το ακτινοβόλο άνθος του έχει οκτώ φύλλα, τέσσερα χρυσά και τέσσερα ασημένια, μοιρασμένα συμμετρικά. Είναι στο κέντρο μιας κυκλικής περιοχής, και περιβάλλεται από ένα χοντρό, ψηλό τοίχο, ο οποίος έχει τέσσερις κλειδωμένες πύλες. Ο σύντροφός μου η αρκούδα έχει τέσσερα χρυσά κλειδιά. Ανοίγει μία από τις πύλες. Μπαίνουμε. Κλειδώνει την πόρτα πίσω μας. Από την στιγμή που μπαίνω μέσα από τον τοίχο, αισθάνομαι πολύ καλά.

Εγώ: Γιατί αισθάνομαι τόσο καλά εδώ;

Αρκούδα: Γιατί δεν υπάρχουν δαίμονες μέσα από τον τοίχο.

Εγώ: Είμαι πολύ ευτυχισμένη στην πατρίδα μας, στο κέντρο. Το λουλούδι ακτινοβολεί ένα θαυμάσιο, θεραπευτικό φως. Δεν είμαι μέσα στο λουλούδι ακόμη, αλλά είμαι κοντά σε αυτό, κάτω από την προστασία, την μαλακή του ζεστασιά. Είναι η εσωτερική τάξη, το κέντρο. Δεν υπάρχει εδώ διάσπαση, διχασμός.

Λίγες μέρες αργότερα: Εδώ, κοντά στο λουλούδι είμαι ασφαλής από την υπερβολική ζέστη ή το κρύο.

Εγώ: Γιατί είναι τόσο χοντρός ο τοίχος;

Αρκούδα: Για να μας προστατεύει από τον θεό.

Εγώ: Ποιος τον έχτισε;

Αρκούδα: Ο θεός.

Εγώ: Ποιος κανόνισε να μεγαλώσει το λουλούδι;

Αρκούδα: Ο θεός για να σε προστατεύσει από τον εαυτό του.

Εγώ: Τρομερός, φοβερός, ευγενικός, ευεργετικός θεός!

Μια εβδομάδα αργότερα: Το μυστήριο του λουλουδιού είναι μέσα μου. Εγώ είμαι αυτό και αυτό είναι εγώ. Μπήκε μέσα μου και μεταμορφώθηκε σε ένα ανθρώπινο ον… Είμαι αυτό το ακτινοβόλο λουλούδι, από το οποίο έχει ξεπηδήσει μια πηγή… Είμαι αυτή; Από τώρα και στο εξής, όταν πηγαίνω στο λουλούδι, ξέρω ότι μπαίνω μέσα στον εαυτό μου.

Δύο εβδομάδες αργότερα: Πηγαίνω προς τον τοίχο. Ο σύντροφός μου, η αρκούδα, μου ανοίγει μια από τις τέσσερις πύλες. Μπαίνουμε… Μόλις βρισκόμαστε μέσα από τον προστατευτικό τοίχο, παίρνει ανθρώπινη μορφή. Φοράει ένα χρυσό πανωφόρι. Κοιτάζω το λουλούδι. Καθώς διαλογίζομαι πάνω σ’ αυτό, εγώ μεταμορφώνομαι σε ένα λουλούδι, καλά ριζωμένο, ακτινοβόλο και αιώνιο. Έτσι παίρνω το σχήμα της αιωνιότητας. Αυτό με κάνει τέλεια ολοκληρωμένη… Σαν λουλούδι, σαν κέντρο, δεν μπορεί κανείς να με βλάψει. Προστατεύομαι με αυτόν τον τρόπο. Τον περισσότερο καιρό θα πρέπει να επιστρέψω στην ανθρώπινη μορφή, αλλά θα μπορώ πάλι και πάλι να γίνομαι λουλούδι. Είμαι ευτυχισμένη γι’ αυτό, γιατί μέχρι πριν από λίγο δεν ήξερα ότι ήταν δυνατό. Ήξερα το λουλούδι μόνο σαν αντικείμενο. Τώρα ξέρω ότι μπορώ επίσης και να είμαι αυτό το λουλούδι.

Το κείμενο τελειώνει εδώ απότομα επειδή λίγο αργότερα η συγγραφέας πέθανε, εντελώς απροσδόκητα, από πνευμονικό οίδημα. Ήταν σαν να ήθελε να μπει οπωσδήποτε μέσα στο λουλούδι που είναι καθαρά ένα σύμβολο του μεταθανάτιου σώματος.

Αυτό δεν σημαίνει πως το αναστημένο σώμα μοιάζει στην πραγματικότητα με το λουλούδι στην μορφή. Πρέπει κανείς φυσικά να εννοήσει το λουλούδι σαν ένα σύμβολο για μια μορφή ύπαρξης, που είναι καθεαυτήν αδύνατον να την φανταστούμε και να την καταλάβουμε λογικά. Κατά την άποψη του Jung που αναφέραμε, η μορφή της μαντάλας που έχει το λουλούδι σημαίνει το Ταυτό, την εσωτερική ψυχική ολότητα. Με αυτήν την έννοια το λουλούδι είναι ένας εσωτερικός πυρήνας που ωριμάζει αργά μια ολότητα, μέσα στην οποία αποτραβιέται η ψυχή μετά τον θάνατο. Σε ένα κομμάτι των σημειώσεων της ενεργού φαντασίας, που δεν αναφέρεται εδώ, η συγγραφέας ονομάζει το λουλούδι «άστρο». Αυτό είναι ένα άλλο συνηθισμένο ιστορικά σύμβολο του αναστημένου σώματος. Στην αρχαία Αίγυπτο, η αθάνατη ψυχή ba, όπως είδαμε, παριστανόταν σαν πουλί ή σαν άστρο. Το άστρο συμβολίζει την αιώνια μοναδικότητα του νεκρού, ο οποίος έχει την δική του ταυτότητα, όπως ένα άστρο ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλα. Το μοτίβο επανέρχεται αργότερα στο κύριο κείμενό μας, την διατριβή του Κομάριου, στην οποία τώρα πρέπει να επιστρέψουμε.

Τέλος 2ου κεφαλαίου

Συνεχίζεται

Αμέθυστος