Marie Louise von Franz --- Puer aeternus (22)

ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΑΠΌ : ΤΡΊΤΗ, 4 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ 2011

Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός - Genius Ewiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)

3. Ο αποχαιρετισμός (1)

Αφού η αλεπού είχε διδάξει στον μικρό πρίγκηπα πως το αίσθημα είναι αυτό που κάνει μοναδική μια σχέση, και πως για τον λόγο αυτό είναι υπεύθυνος για την τριανταφυλλιά του, ο μικρός πρίγκηπας αποφασίζει κατευθείαν, να επιστρέψει στον πλανήτη του. Δεν διανοείται όμως, ούτε για μια στιγμή, πως τώρα έχει και ένα δεσμό με την αλεπού. Αργότερα θα πει στον Saint-Exupery:

“Τώρα πρέπει να δουλέψεις. Πρέπει να επιστρέψεις στην μηχανή σου. Θα σε περιμένω εδώ. Έλα πάλι αύριο βράδυ...”

Ήμουν όμως ανήσυχος. Θυμήθηκα την αλεπού. Κινδυνεύει κανείς να κλάψει για λίγο, αν επιτρέψει να τον εξημερώσουν...

Εδώ βλέπουμε, πως αφήνοντας την αλεπού αισθάνεται μόνο μια μικρή ανησυχία. Όπως είπα , δεν συνειδητοποιεί πως θα μπορούσε να μπει σε μια σύγκρουση, την οποία θα έπρεπε να πάρει στα σοβαρά, θέτοντας στον εαυτό του ερώτημα: με ποιον είναι συνδεδεμένος. Η απόφαση είναι μονόπλευρη, και είναι υπέρ της επιστροφής, στην τριανταφυλλιά και στο επέκεινα.

Τότε ακολουθεί ένα από τα πιο ποιητικά κομμάτια του βιβλίου. Ο Saint-Exupery αρχίζει να υποφέρει από δίψα, και περπατά στην έρημο. Ο μικρός πρίγκηπας πάει μαζί του. Ο Saint-Exupery βρίσκει μια φανταστική πηγή, το νερό της οποίας τον δροσίζει και τον γεμίζει χαρά-μια fata morgana. Πάνε και πάνε, και ο μικρός πρίγκηπας όλο επαναλαμβάνει, πως κάπου είναι μια πηγή. Επιτέλους βλέπουν μια. Ο Saint-Exupery αμφιβάλλει αν είναι πραγματική, γιατί ξέρει, πως διπλά σε μια πηγή στην έρημο, βρίσκεται πάντα και ένα χωριό. Στην πηγή αυτή δεν υπάρχει κανένα χωριό. Ο μικρός πρίγκηπας όμως τρέχει προς την πηγή, και προσπαθεί να θέσει σε λειτουργία την αντλία της, και οι δυο τους πίνουν από αυτό το φανταστικό πηγάδι. Στο έργο του Terre es Hommes, λέει ο Saint-Exupery για το νερό:

Ω ύδωρ, δεν έχεις χρώμα και γεύση. Δεν μπορεί να σε προσδιορίσει κανείς. Σε γεύονται χωρίς να σε γνωρίζουν. Μας διαποτίζεις με μια χαρά που δεν εξηγείται με τις αισθήσεις. Όλες οι ξεραμένες πηγές της καρδιάς μας αρχίζουν με την ευλογία σου, και πάλι να ρέουν. Είσαι ο πιο μεγάλος θησαυρός πάνω στην γη. Δεν είναι ανάγκη να υποφέρεις μίξη ή να ανεχθείς αλλαγή. Είσαι μια σκοτεινή θεότητα, αλλά δίνεις μια άπειρα απλή χαρά.

Το επεισόδιο αυτό αναφέρεται σε ένα παρελθόν γεγονός, όταν είχε χαθεί στην έρημο με τον μηχανικό του, τον Prevost. Πήγαιναν και πήγαιναν, σε κάποια στιγμή είχε την εμπειρία της fata morgana. Την τελευταία στιγμή συνάντησαν ένα βεδουίνο, που που τους έδωσε να πιουν, και έτσι τους έσωσε. Εκεί είχε προφανώς την εμπειρία, στην οποία αναφέρεται στο έργο του Terre es Hommes, και που εδώ για ακόμα μια φορά περιγράφει. Ήταν μια από τις πιο βαθιές εμπειρίες του, και για τον λόγο αυτό εμφανίζεται επανειλημμένως στα βιβλία του.

Επειδή το θεϊκό παιδί, το οποίο ο μικρός πρίγκηπας ενσαρκώνει, είναι σύμβολο του εαυτού, είναι επίσης πηγή της ζωής. Όπως πολλοί μυθικοί σωτήρες η παιδιά-θεοί, κατέχει την πηγή. Εδώ τίθεται το ερώτημα, γιατί το μοτίβο της πηγής της ζωής, του ύδατος της ζωής, συνδυάζεται τόσο συχνά με το μοτίβο του θεϊκού παιδιού, και ποια είναι στην πράξη τα μέλη τα οποία συνδέονται. Το θεϊκό παιδί έχει τις δυνάμεις της ανανέωσης, είναι το σύμβολο του εαυτού, και η παιδική πλευρά μάλιστα, ενσαρκώνει την ροή της ζωής και την δυνατότητα ανανέωσης, γιατί το παιδί έχει μια αφελή θεώρηση της ζωής. Αν επαναφέρετε στην μνήμη την δική σας παιδική ηλικία, θα θυμηθείτε πόσο έντονα ζούσατε. Το παιδί εφόσον δεν είναι νευρωτικό, έχει πάντα το ενδιαφέρον του στραμμένο προς κάτι καινούργιο. Ότι και να βασανίζει το παιδί, η απόσταση από την ζωή πάντως δεν είναι ο λόγος. Εκτός και εάν έχει δηλητηριαστεί από την νεύρωση των γονιών του. Αλλιώς είναι γεμάτο ζωή. Για τον λόγο αυτό, νοσταλγούν οι άνθρωποι αυτή την αφελή ζωτικότητα, την οποία ενηλικιούμενοι έχασαν, και θέλοντας να την αποκτήσουν πάλι, θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια. Το παιδί είναι μια εσωτερική δυνατότητα ανανέωσης. Το ερώτημα είναι πως μπαίνει στην πραγματική ζωή των ενηλίκων. Όταν ένας ενήλικας ονειρεύεται ένα κορίτσι ή ένα αγόρι, αυτό πρακτικά σημαίνει πως ξεκινά μια καινούργια περιπέτεια ή μια νέα σχέση. Κατ' ακρίβειαν, μια περιπέτεια στο επίπεδο των λειτουργιών που παρέμειναν παιδικές(αφελείς). Αυτό έχει να κάνει με την υποβαθμισμένη λειτουργία, που έχει παραμείνει παιδική και εντελώς αφελής, και που εμφανίζεται μέσω της ανανέωσης. Για τον λόγο αυτό προσφέρει μια νέα ματιά και μια νέα εμπειρία της ζωής, όταν η ξεφτισμένη πια κύρια λειτουργία φτάσει στο τέλος της. Μας προσφέρει επίσης και όλες εκείνες τις αφελείς, παιδιάτικες χαρές, τις οποίες χάσαμε. Για τον λόγο αυτό πρέπει να μάθουμε εκ νέου να παίζουμε, ακολουθώντας όμως την γραμμή της τέταρτης, υποβαθμισμένης λειτουργίας. Δεν έχει καμιά αξία και χρησιμότητα, αν ένας διανοούμενος αρχίσει να κάνει διανοητικά παιχνίδια. Αν ένας διανοούμενος αναφερθεί στο κομμάτι της Βίβλου που λέει, ότι πρέπει να γίνουμε σαν τα παιδιά, αν θέλουμε να πάμε στην Βασιλεία των Ουρανών, και μετά πάει να παίξει σκάκι, η αναφορά αυτή δε θα τον βοηθήσει καθόλου, γιατί εξασκείται με την κύρια λειτουργία. Ο πειρασμός είναι μεγάλος, να αποδεχθεί κανείς την ιδέα του παιχνιδιού, να αφιερωθεί σε κάτι άλλο, όπου δεν δεσμεύεται, αλλά και αυτό να το κάνει στα πλαίσια της κύριας λειτουργίας. Είδα πολλούς αισθητικούς τύπους των οποίων η λειτουργίας αισθήσεως είχε φθίνει λόγω κατάχρησης. Τους λέω τότε πως πρέπει να κάνουν κάτι που δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο σκοπό, κάτι παιχνιδιάρικο, και προτείνουν να πάνε να δουλέψουν σε παιδικό σταθμό ή κάτι παρόμοιο. Αλλά αυτό είναι ανόητο. Γιατί πάλι θα λειτουργούσε το αίσθημα. Θα ήταν μια χλιαρή αποδοχή της πρότασης, και μια φυγή ταυτόχρονα. Το πραγματικά δύσκολο είναι να αφιερωθεί κανείς κατευθείαν στην υποβαθμισμένη λειτουργία, και να παίξει μαζί της. Για να γίνει αυτό, το εγώ πρέπει να παραδώσει την κυριαρχία του, γιατί όταν έρχεστε σε επαφή με την υποβαθμισμένη λειτουργία, αυτή αποφασίζει το είδος του παιχνιδιού, και όχι εσείς. Η υποβαθμισμένη λειτουργία θα επιμείνει, σαν ένα ατίθασο παιδί, να παίξει αυτό ή εκείνο, ακόμα και αν εσείς λέτε πως δεν ταιριάζει και δεν θα λειτουργήσει. Σε ένα διαισθητικό, η υποβαθμισμένη λειτουργία θέλει πιθανόν να παίξει με πηλό, αλλά αυτός μένει στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου, και θα προτιμούσε κάτι πιο καθαρό, γιατί ο πηλός στο δωμάτιο του ξενοδοχείου θα λέρωνε. Αλλά δεν μπορείτε να κατευθύνετε την υποβαθμισμένη σας λειτουργία. Αν είστε διαισθητικός και η υποβαθμισμένη σας λειτουργία θέλει να παίξει με πέτρες ή με πηλό, πρέπει να κάνετε τον κόπο και να αναζητήσετε ένα τόπο όπου αυτό είναι δυνατόν. Αυτή ακριβώς είναι η δυσκολία. Για τον λόγο αυτό το εγώ προβάλλει χίλιες αντιρρήσεις ως προς την κατώτερη πλευρά.

Συνεχίζεται.

Aμέθυστος