Συνέχεια από Σάββατο, 5 Σεπτεμβρίου 2020
10) Η άνοδος τού Αντιχρίστου στήν εξουσία
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ.
Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟΥ
Οι Άγιοι Ιππόλυτος και Ιωάννης ο Δαμασκηνός μιλούν για κάποια επανάσταση τού Αντιχρίστου που θα τον βοηθήσει να ανέβει στην εξουσία. Δεν παρέχουν, όμως, αρκετές πληροφορίες σχετικά μ’ αυτό το θέμα. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει για τον Αντίχριστο πως « επανίσταται, ανταίρει και βασιλεύει »879, ο Ιππόλυτος γράφει « οἱ συναιρόμενοι αὐτῷ ». Αυτές οι εκφράσεις δείχνουν πως η χρήση βίας δεν αποκλείεται ακόμη και στα πρώτα βήματα τού Αντιχρίστου προς την εξουσία.
Οι Άγιοι Ιππόλυτος και Εφραίμ εκφράζουν την άποψη πως αυτοί που θα επαναστατήσουν μαζί με τον Αντίχριστο και θα τον ανακηρύξουν πολιτικό τους ηγέτη θα είναι οι Εδωμίτες, οι Μωαβίτες και οι Αμμωνίτες. Αυτοί θα ενεργήσουν έτσι για λόγους συγγενείας προς τον Αντίχριστο. Αξιοσημείωτη είναι και η πληροφορία του Ιππολύτου ότι στις ημέρες του σώζονταν ακόμη απόγονοι των Εδώμ, Μωάβ και Αμμών. Σύμφωνα μ’ αυτή τη θέση ο Αντίχριστος θα αναδειχθεί βασιλιάς από αυτά τα φύλλα και θα επικρατήσει στη συνέχεια με τη βοήθειά τους σε μάχη κατά των τριών βασιλέων880.
Ο Ιππόλυτος, μάλιστα, τοποθετεί στις πόλεις Τύρο και Σιδώνα το στρατιωτικό ορμητήριο και τη βάση εξόρμησης τού Αντιχρίστου. Για τον Ιππόλυτο η Τύρος και η Σιδώνα θα είναι οι πρώτες πόλεις τις οποίες θα εκπορθήσει ο Αντίχριστος σπείροντας το φόβο στις υπόλοιπες. Απ’ αυτές θα εξορμήσει για την κατάκτηση της γύρω περιοχής και έχοντας αυτές ως βάση θα συντρίψει εν συνεχεία τους στρατούς των τριών βασιλέων. Η αγιογραφική βάση πάνω στην οποία στηρίζει ο Ιππόλυτος αυτή του τη θέση είναι τα χωρία Δαν. 11,41 και Ησ. 11,14 και 23,4-5(881). Σύμφωνα με τους Θεοδώρητο Κύρου και Άγιο Ιερώνυμο ο Αντίχριστος, απλά, θα αφήσει ανενόχλητες τις περιοχές της Ιδουμαίας, Μωάβ και Αμμών. Μάλιστα, κατά τον Άγιο Ιερώνυμο, οι Χριστιανοί γι’ αυτόν τον λόγο θα καταφύγουν στις ερήμους αυτών των περιοχών882.
Είναι πιθανόν αυτή η ερμηνευτική προσέγγιση να οφείλεται στην απουσία Ιουδαϊκού πληθυσμού απ’ τους Αγίους τόπους εκείνη την εποχή και την αντίστοιχη παρουσία Μωαβιτών, Εδωμιτών και Αμμωνιτών, που είναι συγγενή φύλα προς τους εξόριστους εκείνη την εποχή απ’ την περιοχή του Ισραήλ Ιουδαίους. Πάντως, όπως αλλού έχουμε σημειώσει, στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία οι Ανδρέας και Αρέθας αναφέρουν πως ο Αντίχριστος πιθανόν να εκστρατεύσει απ’ τα Ανατολικά μέρη τής Περσίας, όπου σώζονταν απόγονοι τής φυλής του Δαν, με συμμάχους του τοπικούς βασιλείς883.
Ένα θέμα, για το οποίο έχουμε ισχυρή πατερική συμφωνία είναι ο πόλεμος των τριών βασιλέων ενάντια στον Αντίχριστο. Ο πόλεμος αυτός είναι και το πρώτο σημείο τής σταδιακής κατάληψης τής εξουσίας απ’ τον Αντίχριστο, όπως αυτή περιγράφεται, πολύ παραστατικά, στην όραση τού εβδόμου κεφαλαίου τού Δανιήλ και, ειδικά, στους στίχους 8 και 24(884). Το μικρό κέρας885 που ξεφύτρωσε απ’ το πουθενά ανάμεσα σε άλλα δέκα κανονικού μεγέθους κέρατα, που προϋπήρχαν, μεγαλύνεται ξεριζώνοντας τρία απ’ αυτά. Αυτό το σημείο της όρασης ερμηνεύεται απ’ το σύνολο των Πατέρων ως πολεμική σύρραξη μεταξύ του Αντιχρίστου και τριών άλλων βασιλέων που θα έχει ως αποτέλεσμα την επικράτηση του πρώτου και τη συντριβή τών αντιπάλων του.
Η εθνικότητα τών τριών βασιλέων προσδιορίζεται απ’ τους Αγίους Ιππόλυτο και Ιερώνυμο, και τον Θεοδώρητο Κύρου, που βασιζόμενοι στο Δαν. 11,43(886) πιστεύουν ότι πρόκειται για τους βασιλείς των Λιβύων, των Αιγυπτίων και των Αιθιόπων887. Ο Άγιος Ιερώνυμος γράφει πως ο Αντίχριστος, αρχικά, θα εκστρατεύσει κατά της Αιγύπτου και στη συνέχεια θα υποτάξει την Αιθιοπία και την Λιβύη, την οποία οι περισσότεροι εξηγητές ερμηνεύουν ως την Βόρεια Αφρική888. Ο Άγιος Κύριλλος γράφει πως αυτοί οι τρεις βασιλείς θα είναι « βασιλείς Ρωμαίων », εννοώντας, προφανώς, πως θα βασιλεύουν σε εδάφη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας889.
Αν θέλαμε να τοποθετήσουμε, χρονικά, αυτόν τον πόλεμο στο χρονοδιάγραμμα της πορείας του Αντιχρίστου, θα τον κατατάσσαμε μάλλον στη μεταβατική περίοδο μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης περιόδου της παρουσίας του Αντιχρίστου. Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε, ο Αντίχριστος κατά την πρώτη περίοδο της δράσης του θα υποκρίνεται τον αγαθό και ειρηνοποιό. Ειδικά, ο Άγιος Εφραίμ συνδέει αυτόν τον πόλεμο με την αποκάλυψη του πραγματικού χαρακτήρα του Αντιχρίστου890.
Στην όραση του Δανιήλ μετά την εκρίζωση τών τριών κεράτων ακολουθεί η προσκύνηση τού μικρού κέρατος, δηλαδή τού Αντιχρίστου, απ’ τα υπόλοιπα επτά κέρατα. Αυτή η εικόνα δείχνει πως μετά τον πόλεμο κατά τών τριών βασιλέων ακολουθεί η εκούσια υποταγή τών υπολοίπων βασιλέων στον Αντίχριστο. Σύμφωνα μ’ αυτήν την όραση και την πατερική της ερμηνεία, ο Αντίχριστος, αρχικά, θα έχει περιορισμένη εξουσία. Γι’ αυτό και, αρχικά, παρουσιάζεται, απλά, ως ένα « μικρόν κέρας » ανάμεσα σε δέκα άλλα κανονικού μεγέθους κέρατα. Στη συνέχεια, όμως, θα εξαπλώσει την κυριαρχία του, αρχικά, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και, κατόπιν, σ’ ολόκληρη την οικουμένη891.
Στην όραση του Δανιήλ η υποταγή τών εθνών στον Αντίχριστο έρχεται ως συνέπεια και αποτέλεσμα της νίκης τού Αντιχρίστου επί των τριών βασιλέων. Απ’ την άλλη ο Άγιος Εφραίμ αναφέρει, βέβαια, και αυτός τον πόλεμο, αλλά παρουσιάζει την αποδοχή από την κοινότητα των εθνών της ηγεμονίας του Αντιχρίστου, κυρίως, ως αποτέλεσμα του θαυμασμού προς το πρόσωπό του, θαυμασμού που έχει ως αιτία την υποκριτική αγιότητά του892. Και θεωρεί πως ο πόλεμος των τριών βασιλέων θα γίνει μετά την ανάβαση του Αντιχρίστου στην ανώτατη κοσμική εξουσία893.
Κατά τη γνώμη μας, η μία άποψη δεν αναιρεί την άλλη. Στην αποδοχή τού Αντιχρίστου μπορεί να οδηγήσει ένας συνδυασμός αιτίων. Απ’ τη μια το δέος για τις στρατιωτικές νίκες τού Αντιχρίστου και απ’ την άλλη ο θαυμασμός για την ψεύτικη σοφία και αρετή του. Πάντως, σχετικά με το ζήτημα τής χρονικής ακολουθίας των γεγονότων των εσχάτων θα πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί.
Οι Θεοδώρητος Κύρου και Άγιος Ιερώνυμος αναφέρουν και άλλους πολέμους του Αντιχρίστου. Ερμηνεύοντας τα χωρία Δαν. 11,44-45 γράφουν πως ο Αντίχριστος μετά τον πόλεμο κατά των τριών βασιλέων θα πληροφορηθεί πως έχει εγερθεί πόλεμος εναντίον του στις επαρχίες του Βορρά και του Νότου. Με τεράστιο στράτευμα θα εκστρατεύσει για να καταστρέψει και να φονεύσει πολλούς. Θα στήσει την σκηνή του ανάμεσα σε δύοθάλασσες στην περιοχή « Απαναδώ », όχι μακριά απ’ τα Ιεροσόλυμα. Κατά τον Άγιο Ιερώνυμο αυτή η τοποθεσία είναι ανάμεσα στη Νεκρά Θάλασσα και την Μεσόγειο, κοντά στη Νικόπολη, γνωστή και με την ονομασία « Εμμαούς », στην αρχή της ορεινής περιοχής της Ιουδαίας. Από εκεί θα μεταβεί στην κορυφή του όρους εκείνης της περιοχής ή στην κορυφή του όρους των Ελαιών, όπου θα καταργηθεί απ’ τον Κύριο και κανείς δεν θα είναι σε θέση να τον βοηθήσει894.
Σημειώσεις
879. Ιωάννου Δαμασκηνού, Περί Αντιχρίστου, σελ. 442, « καί ἀνατρέφεται λεληθότως καί αἰφνίδιον ἐπανίσταται καί ἀνταίρει καί βασιλεύει ».
880. Βλ. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LI, σελ. 215, « Οὗτοι γάρ εἰσίν οἱ καί αὐτοί συναιρόμενοι αὐτῷ διά τήν συγγένειαν, καί βασιλέα αὐτόν ἐπιδεικνύντες. Ὁ μέν Ἐδώμ εἰσιν οἱ υἱοί τοῦ Ἠσαῦ, ὁ δέ Ἀμμών καί Μωάβ οἱ ἐκ τῶν δύο αὐτοῦ θυγατέρων γεγεννημένοι, ἐξ ὧν τό γένος ἕως τοῦ νῦν διαμένει…» και, Εις τον Δανιήλ Δ΄, LIV, σελ. 107 « “ Και οὗτοι σωθήσονται ἐκ χειρός αὐτοῦ Ἐδώμ καί Μωάβ καί ἀρχή υἱῶν Ἀμμών”. Οὗτοι γάρ εἰσίν οἱ συνερχόμενοι αὐτῷ διά τήν συγγένειαν καί βασιλέα αὐτόν πρῶτοι ἀναγορεύοντες. Οἱ μέν Ἐδώμ εἰσιν οἱ υἱοί τοῦ Ἠσαῦ, οἰ κατοικοῦντες τό ὄρος Σηείρ. Μωάβ δέ καί Ἀμμών οἱ υἱοί τοῦ Λώτ, οἱ ἐκ τῶν δύο αὐτοῦ θυγατέρων γεγεννημένοι. ὡς καί Ἡσαΐας λέγει … », Εφραίμ, Εις την Παρουσίαν του Κυρίου ( ΙΙ ), σελ. 188, « Ἐδώμ πάλιν καί Μωάβ, ἔτι δέ καί οἱ υἱοί Ἀμών, ὡς γνησίῳ βασιλεῖ προσκυνήσουσιν ἐν χαρᾷ, καί αὐτοί ὑπέρμαχοι ἐν πρώτοις γενήσονται. Ἀνορθοῦται δέ εὐθύς ἐκείνου ἡ βασιλεία, καί πατάξει ἐν θυμῷ τρεῖς βασιλεῖς μεγάλους ».
881. Βλ. Ιππολλύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LI-LII, σελ. 215.
882. Βλ. Θεοδωρήτου Κύρου, Εις τον Δανιήλ, ΜΑ΄, P.G. 81,1529-1531 και Ιερωνύμου, Εις τον Δανιήλ, 721, P.G. 25, 572.
883. Αυτή η εκδοχή φαίνεται να έρχεται σ’ αντίθεση με τη θέση ότι ο Αντίχριστος θα ξεκινήσει τη δράση του απ’ την περιοχή του Ισραήλ αν και θα μπορούσε η δράση του Αντιχρίστου σ’ αυτήν την περιοχή να διαδεχτεί την δράση του Αντιχρίστου σε άλλα μέρη ή το αντίστροφο. Κατά τη γνώμη μας, η ποικιλία εκδοχών σχετικά με τις πρώτες κινήσεις του Αντιχρίστου θα πρέπει να μας κάνει πολύ προσεκτικούς, ώστε να αφήσουμε το χρόνο να δείξει πώς, ακριβώς, θα εξελιχθούν τα πράγματα. Η πατερική διδασκαλία μας δίνει σε γενικές γραμμές την ορθή εσχατολογική διδασκαλία. Δεν θα πρέπει να εμμένουμε σε λεπτομέρειες, ειδικά, για θέματα, στα οποία δεν υπάρχει ισχυρή Πατερική συμφωνία. 884. Βλ. Δανιήλ 7,8, « Προσενόουν τοῖς κέρασιν αὐτοῦ, καί ἰδού κέρας ἕτερον μικρόν ἀνέβη ἐν μέσω αὐτῶν, καί τρία κέρατα τῶν ἔμπροσθεν αὐτοῦ ἐξερριζώθη ἀπό προσώπου αὐτοῦ, καί ἰδού … », Δανιήλ 7,24, « καί τά δέκα κέρατα αὐτοῦ, δέκα βασιλεῖς ἀναστήσονται, καί ὀπίσω αὐτῶν ἀναστήσεται ἕτερος, ὅς ὑπεροίσει κακοῖς πάντας τούς ἔμπροσθεν, καί τρεῖς βασιλεῖς ταπεινώσει ». Πρβλ. και Ιωάννου Χρυσοστόμου, Εις τον Δανιήλ Ζ΄, Ε.Π.Ε. 8, σελ. 634, « Τίνες οἱ δέκα βασιλεῖς; Τί τό μικρόν κέρας; Ἐγώ τόν Ἀντίχριστον φημι μεταξύ τινων φαίνεσθαι βασιλέων »… Διά τί δέ μικρόν, καί οὐκ ἐξ ἀρχῆς μέγα φαίνεται; Ἀλλ’ ὑστερον αὐξηθήσεται, καί κρατήσει τινῶν βασιλέων ». Βλ. και Επιφανίου Σαλαμίνος, Αμφιβαλλόμενα, Μαρτυρίαι, 97, ΒΕΠΕΣ 77, σελ. 267.
885. Πρέπει να σημειώσουμε ότι ως μικρόν κέρας δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ούτε ο Αντίοχος ο Επιφανής ούτε κάποιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας.
886. Δαν. 11,43 « καί κυριεύσει ἐν τοῖς ἀποκρύφοις τοῦ χρυσοῦ καί τοῦ ἀργύρου καί ἐν πᾶσιν ἐπιθυμητοῖς Αἰγύπτου καί Λιβύων καί Αἰθιόπων ἐν τοῖς ὀχυρώμασιν αὐτῶν ».
887. Βλ. Ιππολύτου, Περί Χριστού και Αντιχρίστου, LII, σελ. 215, « Οὗτος οὖν τοῖς τότε καιροῖς ὑπ’ αὐτῶν ἀναδειχθείς καί κρατήσας ἐν παρατάξει πολέμου τῶν τριῶν κεράτων τῶν ἐκ τῶν δέκα κεράτων καί ἐκριζώσας αὐτά, ἅπερ ἐστίν Αἰγύπτου καί Λιβύων καί Αἰθιόπων, λαβών τά σκῦλα καί τά λάφυρα », Εις τόν Δανιήλ Δ΄, ΧΙΙ, Β.Ε.Π.Ε.Σ. σελ. 82, Θεοδωρήτου Κύρου, Εις τον Δανιήλ, 11, ΜΒ-ΜΓ, P.G. 81, 1532 και Ιερωνύμου, Εις τον Δανιήλ, 667 και 721, P.L. 25, 531 και 572-573. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Περί Συντελείας, ΧΧV, σελ. 285, « ἔπειτα ἀνυψούμενος εἰς τήν ἑαυτοῦ βασιλείαν παρατάξει πόλεμον καί τρεῖς βασιλεῖς μεγάλους πατάξει ἐν θυμῷ, Αἰγυπτίων, Λιβύων καί Αἰθιόπων ».
888. Βλ. Ιερωνύμου, Εις τον Δανιήλ, 667 και 720-721, P.L. 25, 531 και 572-573. Πρβλ. και Θεοδωρήτου Κύρου, Εις τον Δανιήλ, Μ΄, P.G. 81,1528-1529.
889. Βλ. Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Κατήχησις ΙΕ΄, ΙΒ΄, P.G. 33, 885 και Ε.Π.Ε. 2, σελ. 136, « Δέκα μέν ὁμοῦ Ρωμαίων ἐγείρονται βασιλεῖς, ἐν διαφόροις μέν ἴσως τόποις, κατά δέ τόν αὐτόν βασιλεύοντες καιρόν. Μετά δέ τούτους ἑνδέκατος ὁ Ἀντίχριστος, ἐκ τῆς μαγικῆς κακοτεχνίας τήν Ρωμαϊκήν ἐξουσίαν ἁρπάσας, τρεῖς μέν τῶν πρό αὐτοῦ βασιλευσάντων ταπεινώσει, τούς ἑπτά δέ τούς ὑπολοίπους ὑφ’ ἑαυτόν ἔχων ».
890. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 120, « καί ἐν χαρᾷ μεγάλῃ βασιλέα αὐτόν κηρύσσουσι … Ἀνορθοῦται δέ εὐθέως ἡ ἐκείνου βασιλεία, καί πατάξει ἐν θυμῷ τρεῖς βασιλεῖς μεγάλους. Ἔπειτα, ὑψοῦται τῇ καρδίᾳ, καί ἐμμέσει ὁ Δράκων τήν ἑαυτοῦ πικρότητα ». Κατά τον Εφραίμ ο πόλεμος κατά των τριών βασιλέων θα ακολουθήσει την παραχώρηση της εξουσίας στον Αντίχριστο. Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. Περί Συντελείας, ΧΧV, σελ. 285, « οἱ δέ ἄνθρωποι προσμένοντες καί παρακαλοῦντες αὐτόν ἀναδείξουσι βασιλέα. Καί μετά ταῦτα ὑψοῦται τῇ καρδίᾳ καί ὁ πραΰς πρότερον γενήσεται ἀνελεήμων … ἔπειτα ἀνυψούμενος εἰς τήν ἑαυτοῦ βασιλείαν παρατάξει πόλεμον καί τρεῖς βασιλεῖς μεγάλους πατάξει ἐν θυμῷ ».
891. Βλ. και Αυγουστίνου, Exposition on the book of Psalms CCEL, New York, 1886, X, σελ. 38, « He will overcome all kings, and alone obtain the kingdom ».
892. Ο Άγιος Εφραίμ περιγράφει με μεγάλη παραστατικότητα την αποδοχή του Αντιχρίστου ως παγκόσμιου πολιτικού ηγέτη και την άνοδό του στην ηγεσία της παγκόσμιας οικουμενικής κοινότητας. Βλ. Εφραίμ, Λόγος εις την Παρουσίαν του Κυρίου, σελ. 120, « Ὅταν οὖν ἴδωσι λαοί πολλοί καί δῆμοι τοιαύτας ἀρετάς καί δυνάμεις, πάντες ἐπί τό αὐτό μιᾷ γνώμῃ γίνονται καί ἐν χαρᾷ μεγάλῃ βασιλέα αὐτόν κηρύσσουσι, λέγοντες προς ἀλλήλους. Μή ἄρα εὑρίσκεται τηλικοῦτος ἄνθρωπος ἀγαθός καί δίκαιος; ». Στην ευρύτερη χριστιανική γραμματεία βλ. και Περί Συντελείας, XXIV- XXV, σελ. 285, « Ὅταν γάρ ἴδωσιν οἱ λαοί καί οἱ δήμοι τοσαύτας ἀρετάς καί τοσαύτας αὐτοῦ δυνάμεις πάντες ἐπί τό αὐτό μιᾷ γνώμῃ συναχθήσονται ἐπί τό ποιῆσαι αὐτόν βασιλέα, μάλιστα ὅτι τό τῶν Ἐβραίων γένος ἀγαπηθήσεται ὑπέρ πάντας ὑπ ᾿ αὐτοῦ τοῦ τυράννου, λέγοντες προς ἀλλήλους : Μή ἄρα εὑρίσκεται τοιοῦτος ἀγαθός ἄνθρωπος καί δίκαιος ἐν τῇ γενεᾷ ἡμῶν; ἐξαιρέτως, ὡς προεῖπον, τό τῶν Ἰουδαίων γένος, νομίζοντες ὅτι βασιλέα αὐτόν θεάσονται ἐν τῇ τοιαύτη ἀρχῇ, καί προσελθόντες αὐτῷ, λέγοντες Πάντες σοῖ πειθόμεθα, πάντες σοι πεποῖθαμεν, σε γνωρίζομεν δίκαιον ἐπί πᾶσαν τήν γῆν. πάντες διά σοῦ σωθῆναι ἐλπίζομεν καί διά στόματός σου ἐλάβομεν κρίσιν δικαίαν καί ἀδωροδόκητον ».
893. Αναφέραμε ήδη πως ο αριθμός των δέκα βασιλέων ερμηνεύεται απ’ τον Αυγουστίνο συμβολικά. Επομένως, και ο αριθμός των τριών βασιλέων μπορεί να είναι συμβολικός και να δηλώνει το μέρος κάποιου συνόλου. Όπως ο αριθμός « δέκα » συνήθως χρησιμοποιείται για να δηλώσει το σύνολο, έτσι και αριθμός « τρία », συχνά, χρησιμοποιείται για να δηλώσει το μέρος κάποιου συνόλου. Σ’ αυτήν την περίπτωση μπορούμε να υποθέσουμε πως μπορεί να συμβούν περισσότερες από τρεις πολεμικές συρράξεις. Προφανώς, ο Αντίχριστος θα στρέφεται εναντίον οποιουδήποτε δεν τον αποδέχεται. Αντίστοιχα και ο αριθμός επτά θα μπορούσε να θεωρηθεί πως έχει πραγματική ή συμβολική έννοια. Στην πρώτη περίπτωση τα επτά κέρατα είναι, απλά, επτά έθνη. Στην δεύτερη περίπτωση ο αριθμός επτά δηλώνει το πλήθος – ο αριθμός δέκα δηλώνει την ολότητα – , οπότε έχουμε πλήθος εθνών να προσκυνά τον Αντίχριστο. Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε πως υπάρχει η πιθανότητα ο Αντίχριστος να μην έχει παγκόσμια εξουσία. Γιατί μπορεί να λέει η Αποκάλυψη πως όλες οι φυλές και τα έθνη θα αναγκαστούν να πάρουν το χάραγμα, ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως σχήμα λόγου. Άλλωστε, η ίδια έκφραση χρησιμοποιείται π.χ. και στην διήγηση για την προσκύνηση της εικόνας του Ναβουχοδονόσορα. Όμως, ο Ναβουχοδονόσωρ δεν κατείχε όλη τη γη αλλά μόνο την περιοχή της Μέσης Ανατολής. Στην Κ.Δ. οικουμένη ονομάζεται η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ( βλ. π.χ. στο Λκ. 2,1, « ἐξῆλθε δόγμα παρά Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τήν οἰκουμένην »). Όμως, και αυτή, παρά το ότι κατείχε περισσότερα εδάφη απ' τις προηγούμενες Αυτοκρατορίες, δεν είχε καμιά εξουσία π.χ. στην Κίνα ή την Αμερική. Η τελευταία, τότε, δεν είχε καν ανακαλυφθεί. Βέβαια, οι όροι "Οικουμένη" και "Κόσμος", ανέκαθεν, χρησιμοποιούνταν συνήθως για να δηλώσουν όλο τον γνωστό κόσμο, τις περιοχές που βρίσκονταν σε κάποια επικοινωνία μεταξύ τους. Και μ' αυτή τη λογική, σήμερα, η έννοια της οικουμένης, πράγματι, περιλαμβάνει ολόκληρο τον πλανήτη. Στην εποχή μας η παγκόσμια εξουσία είναι μια ιστορική δυνατότητα, για κάποιους και ένα ζητούμενο. Ωστόσο, δεν έχει πραγματοποιηθεί. Και δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως θα πραγματοποιηθεί και στο μέλλον. Ούτε είναι αυτονόητο πως ο Αντίχριστος θα γίνει παγκόσμιος δικτάτορας. Και, τουλάχιστον, στην αρχή δεν θα είναι, αφού η εξουσία του θα αυξάνεται διαδοχικά. Άλλωστε, στην Αποκάλυψη υπάρχουν και οι αναφορές για την επιδρομή των βασιλέων της Ανατολής. Και η διοίκηση ολόκληρου του πλανήτη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ακόμη και αν κατορθώσει ο Αντίχριστος να συνενώσει όλο τον πλανήτη υπό την εξουσία του, αυτό δεν θα κρατήσει πολύ. Θα υπάρξουν διασπαστικές τάσεις, όπως, άλλωστε, αναφέρεται και στην Αγία Γραφή, ειδικά, μετά την αποκάλυψη της κακίας του. Ωστόσο, καλύτερα θα είναι να περιμένουμε να δούμε πώς, ακριβώς, θα εξελιχθούν τα πράγματα.
894. Βλ. Δαν. 11,44-45, Θεοδωρήτου Κύρου, Εις τον Δανιήλ, 11,44-45, P.G. 1532-1533 και Ιερωνύμου, Εις τον Δανιήλ, 11, 44-45, 723-724, P.L. 25,574-575.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου