ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑΣ-Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΙΡΕΣΗ - Ο ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ (13)

Συνέχεια από: Πέμπτη, 7 Μαΐου 2020

Ο ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ.

Του Jean Pierre Torrell.

         
  Ο ΔΕΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ (συνέχεια)

        

Στο κοινό αγαθό της Χριστιανικής σκέψης που κληρονομήθηκε από τον Αυγουστίνο, το κείμενο του Ακινάτη που μόλις είδαμε προσθέτει παρ' όλα αυτά μία πιό λεπτομερή διδασκαλία καθώς μιλά για μία άλλη αρχή ενότητος: τα μέλη της Εκκλησίας είναι ενωμένα μέσω της πίστεως και της αγάπης, ή ακριβέστερα λόγω του γεγονότος ότι πιστεύουν και αγαπούν μία μοναδική και ίδια πραγματικότητα! 
Ας δούμε όμως την σκέψη τού Αυγουστίνου, η οποία ολοκληρώνεται από τον Ακινάτη: «το πνεύμα μας, μέσω του οποίου ζεί ο άνθρωπος, λέγεται ψυχή. Και μπορούμε να δούμε τί κάνει η ψυχή στο σώμα. Ζωοποιεί όλα τα μέλη, βλέπει μέσω των ματιών, ακούει με τα αυτιά... Είναι παρούσα ταυτόχρονα σε όλα τα μέλη για να τα ζωοποιήσει, σε όλα δίνει την ζωή και σε καθένα τον ρόλο του. Δέν είναι το μάτι που ακούει, ούτε το αυτί που βλέπει, ούτε το αυτί ή το μάτι που ομιλούν. Και παρ'όλα αυτά ζούν: το αυτί ζεί, η γλώσσα ζεί. Οι λειτουργίες είναι διαφορετικές, αλλά η ζωή είναι κοινή. Έτσι συμβαίνει και στην Εκκλησία του Θεού. [Εδώ ακριβώς ξεκινά η επάρατος ΑΝΑΛΟΓΙΑ]. Με μερικούς αγίους κάνει θαύματα, με άλλους διδάσκει την αλήθεια, με άλλους διατηρεί την παρθενία... Οι μέν αυτό, οι άλλοι εκείνο. Καθένας εφαρμόζει τον νόμο που του αρμόζει και όλοι ζούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που είναι η ψυχή για το ανθρώπινο σώμα, είναι το Άγιο Πνεύμα για το σώμα του Χριστού, την εκκλησία. Το Άγιο Πνεύμα πραγματοποιεί σε όλη την Εκκλησία αυτό που η ψυχή πραγματοποιεί σε όλα τα μέλη ενός μοναδικού σώματος» (Ομιλία 267, n. 4).

[Αυτός είναι ο καταστροφικός κληρικαλισμός. Τα αισθητήρια στην υπηρεσία του Αγαθού και της πίστεως. Η προϋπόθεση είναι πραγματικά καταστροφική. Όλη την δυνατή χάρη την δέχθηκε ο Ιησούς Χριστός στην ψυχή του και αυτή η χάρις εν είδη Αγίου Πνεύματος προσφέρεται στους πιστούς, χωρίς να ελαττούται, διότι η ψυχή του Χριστού θεώθηκε και επομένως η χάρις που διαθέτει είναι άπειρη. Μία εξαντικειμενοποίηση της ψυχής αυτής του Χριστού είναι το Βατικανό, ο πάπας και ο Άγιος Πέτρος. Φυσικά ομιλούμε για κτιστή χάρη! Στην Ορθοδοξία ο κληρικαλισμός εκμεταλλεύεται την χειροτονία και το χρίσμα. Το οποίο κατασκευάζεται στο πατριαρχείο, και μετά το βάπτισμα, όπως το διδάσκει ο Θερμός, μας δίνει όλο το Άγιο Πνεύμα που δικαιούμαστε και το οποίο πρέπει να ξεδιπλώσουμε και να καταθέσουμε στην διάρκεια της Εκκλησιαστικής μας ζωής, στον Επίσκοπο, για να οργανώσει και να διοικήσει τα χαρίσματα αυτά του χρίσματος. Γι'αυτόν τον λόγο οι Πατέρες της Εκκλησίας μας απέρριψαν μετά βδελυγμίας την αναλογία! Την οποία εξέφρασε με τελειότητα ο Γιανναράς: "Για να ζήσει το κτιστό με τον τρόπο του ακτίστου"].

          Ο Ακινάτης λοιπόν, εκφράζει την προσθήκη του με πιό τεχνικούς όρους δηλώνοντας πώς είναι το αντικείμενο που δίνει στην πράξη την ιδιαιτερότητά της. Είναι μία απλή μετάφραση ενός εμπειρικού γεγονότος το οποίο μπορούμε εύκολα να "ψηλαφήσουμε" στο Φυσικό επίπεδο. Ποικίλα και διαφορετικά πρόσωπα βρίσκονται ενωμένα λόγω του απλού γεγονότος ότι θέλουν μαζί το ίδιο πράγμα. Αυτό το τελευταίο λοιπόν διαδραματίζει για μία τέτοια ομάδα τον ρόλο ενός κοινού τέλους [εσχατολογία του Ζηζιούλα], μιάς ενοποιού αρχής. Ποιό είναι λοιπόν αυτό το τέλος, το γνωστό και αγαπητό που διαδραματίζει τον ρόλο της ενοποιού αρχής για το Εκκλησιαστικό σώμα; Παρότι δέν το αναφέρει συγκεκριμένα εδώ ο Ακινάτης και μοιάζει σαν να εννοεί ότι πρόκειται για το Άγιο Πνεύμα, δηλώνοντας ότι αυτό είναι ταυτοχρόνως "πρωτη ρίζα" (ψυχή) και "επόμενη ρίζα" (δηλαδή το γνωσθέν και αγαπηθέν αντικείμενο), προφανώς δέν μπορεί παρά να είναι ο ίδιος ο Θεός, η Τριάδα. Αυτή θα είναι η τέλεια ευτυχία όλης της Εκκλησίας, όπως είναι και για την ψυχή κάθε Εκλεκτού και όπως είναι ήδη εξ'αρχής, από το ξεκίνημα της στην ψυχή κάθε δικαίου ήδη από τούτη τη ζωή, καθότι, εκεί όπου βρίσκονται πίστη και έλεος, εκεί βρίσκεται και το τέλος το οποίο αυτά μας επιτρέπουν να αποκτήσουμε : τον ίδιο τον Θεό.

          Το προτέρημα αυτής της λεπτομέρειας που προσετέθη στο κοινό δόγμα συνίσταται ακριβώς στο ότι μας επιτρέπει να την κατανοήσουμε. Οπωσδήποτε μας εντυπωσιάζει η ομορφιά αυτής της δηλώσεως, αλλά εάν αναρωτηθούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τί εννοείται μιλώντας για το Άγιο Πνεύμα σαν την ψυχή της Εκκλησίας, αυτός ο τρόπος ομιλίας λέει πάρα πολλά ή πολύ λίγα. Λέει πολλά, καθότι ψυχή και σώμα, στην φυσική πραγματικότητα που γνωρίζουμε, αλληλοεισχωρούν τόσο στενά ώστε να καθίσταται αδύνατον να τα ξεχωρίσουμε. Αυτό εκφράζεται στην έκφραση: η ψυχή "μορφώνει" το σώμα, του δίνει "την ζωή, την κίνηση και το Είναι". Είναι αδύνατον όμως να δηλώσουμε κάτι παρόμοιο για το Άγιο Πνεύμα. Πώς θα μπορούσε άραγε το άκτιστο Πνεύμα να συσχηματισθεί με τα κτιστά πρόσωπα όπως είναι τα μέλη της Εκκλησίας; Εδώ υπάρχει κάτι μεταφυσικώς αδύνατον.

          Το πιό κοντινό μας παράδειγμα και το ισχυρότερο ταυτοχρόνως που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε, την περίπτωση της ενσαρκώσεως, δέν επέφερε καμμία σύνθεση ανάμεσα στον Λόγο και στην ανθρωπότητα Του. Ας θυμηθούμε την σύνοδο της Χαλκηδόνος: η ένωση έγινε "ασυγχύτως και αδιαιρέτως". Εάν είχε γίνει διαφορετικά, η ένωση θα είχε δημιουργήσει ένα υβρίδιο, ούτε Θεό, ούτε άνθρωπο. Παρ'όλα αυτά όμως μπορούμε να πούμε για τον ενσαρκωμένο Λόγο ότι η ανθρωπότης του είναι ενωμένη μαζί του εν τω προσώπω (ένωσις σύμφωνα με την υπόσταση). Αυτό όμως δέν μπορούμε να το πούμε για το Άγιο Πνεύμα, διότι εάν ήταν έτσι θα ήταν ενωμένη μαζί Του ολόκληρη η Εκκλησιαστική ανθρωπότης! [Άρα ολόκληρη η ανθρωπότης είναι ενωμένη στην υπόσταση του Κυρίου, όχι η ανθρώπινη Φύση;!] Ένας παραλογισμός λοιπόν αυτός, στον οποίο η Σύνοδος του Λατερανού ΙV, δέν έβλεπε τόσο μία αίρεση, όσο μία "ματαιότητα", κάτι ανώφελο, το οποίο μπορούσε να γεννηθεί μόνον στον νού ενός ανόητου. Πρέπει λοιπόν να αδειάσουμε αυτή την έκφραση της "ψυχής της Εκκλησίας" από κάθε πραγματικό νόημα και να μήν δούμε παρά μία μεταφορά; Σ'αυτή την περίπτωση θα λέγαμε πάρα πολύ λίγα.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.