ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΟΛΟΓΙΑΣ-Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΙΡΕΣΗ - Ο ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ-ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ (17)

Συνέχεια από: Σάββατο, 23 Μαΐου 2020

Ο ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ.

Του Jean- Pierre Torrell.

Κεφάλαιο ΙΧ: Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ.

        

  Εάν μερικές φορές είναι δύσκολο για τους ειδικούς να συμφωνήσουν σ'αυτό που εννοούν ακριβώς με την λέξη "πνευματικότης", υπάρχει τουλάχιστον ένα σημείο στο οποίο Ιστορία και Θεολογία τούς επιτρέπουν να συμφωνήσουν. Όταν χρειάζεται να ορισθεί τί σημαίνεται με πρόσωπο που είναι "πνευματικό", είναι γνωστό ότι πρόκειται για "κάποιον ο οποίος αφήνεται να οδηγηθεί από το πνεύμα". Και ο Ακινάτης δέν εξαιρείται. Επιμένει και σ'αυτό το σημείο: «Αυτός που είναι "πνευματικός" δέν διδάσκεται μόνον από το πνεύμα για κείνο που πρέπει να κάνει, αλλά η καρδιά του η ίδια κινείται από το Άγιο Πνεύμα». Σύμφωνα με τον Ακινάτη -όπως εξηγεί σχετικά με ένα χωρίο που αφορά την συνάντηση του Ιησού με τον Νικόδημο- ο πνευματικός άνθρωπος έχεις τις ιδιότητες τις ίδιες τού πνεύματος: "τὸ Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ, καὶ τὴν φωνὴν αὐτοῦ ἀκούεις, ἂλλ' οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καὶ ποὺ ὑπάγει, οὕτως ἐστὶ πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Πνεύματος" (Ιωάν 3,8). Πρόκειται λοιπόν για το Άγιο Πνεύμα. Και δέν είναι καθόλου εκπληκτικό διότι όπως είχε πεί και ο Ιησούς: "καὶ τὸ γεγεννημένον ἐκ Πνεύματος Πνεῦμα ἐστι". Έτσι μέσα στον πνευματικό άνθρωπο βρίσκονται οι ιδιότητες του Πνεύματος έτσι όπως μέσα στο πυρακτωμένο κάρβουνο βρίσκονται οι ιδιότητες της φωτιάς.

          Έτσι λοιπόν σ'αυτόν που έχει γεννηθεί από το πνεύμα βρίσκονται οι τέσσερις ιδιότητες τού αγίου πνεύματος που απαριθμήσαμε. Χαίρεται πρώτα απ'όλα την ελευθερία: "Ο δε Κύριος το Πνεύμα έστιν, ού δέ το πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία" (2 Κορ. 3,17) [Αδυνατεί να διακρίνει, όπως και σήμερα εμείς με την σειρά μας, το πνεύμα Κυρίου από το Άγιο Πνεύμα], διότι το πνεύμα οδηγεί στον ορθό τρόπο ζωής: "το πνεύμα σου το αγαθόν οδηγήσει με εν γή ευθεία" (Ψαλμός 142,10), και ελευθερώνει από την σκλαβιά της αμαρτίας και του νόμου: "ο γάρ νόμος του πνεύματος της ζωής εν Χριστώ Ιησού ηλευθέρωσέ με από του νόμου της αμαρτίας και του θανάτου" (Ρωμ. 8,2).

          Στην συνέχεια, από την έκφραση των λόγων του ανακαλύπτεται η παρουσία του πνεύματος, καθότι ακούγοντάς το αναγνωρίζεται η πνευματικότης του: "εκ γάρ τού περισσεύματος της καρδίας το στόμα λαλεί" (Ματθ. 12,34). Τέλος η καταγωγή του και ο σκοπός του είναι και αυτοί κρυμμένοι διότι κανείς δέν μπορεί να κρίνει έναν πνευματικό άνθρωπο: "ο δέ πνευματικός ανακρίνει μέν πάντα, αυτός δέ υπ' ουδενός ανακρίνεται. Τις γάρ έγνω νούν Κυρίου ός συμβιβάσει αυτόν; ημείς δέ νούν Χριστού έχομεν" (1 Κορ. 2,15). [Έτσι λοιπόν χάνεται ο Κύριος από την Εκκλησία και την θέση του παίρνει το Άγιο Πνεύμα, δημιουργώντας την αποτρόπαιο εκκοσμικευμένη οικονομία του πνεύματος. Ενός Αγίου Πνεύματος όμως ανύπαρκτου, χωρίς υπόσταση, το οποίο είναι απλώς η αμοιβαία αγάπη του Πατρός και του Υιού. Δημιουργώντας τοιουτοτρόπως την παπική Εκκλησία του Μηδενός, του Τίποτα, την οποία υιοθετούμε με ανοιχτές αγκάλες, αφού πρώτα αποδεχθήκαμε την Φιλοσοφία του τίποτα του Χάιντεγκερ, διά του Γιανναρά].

       Ο Κύριος υπονοεί στον Νικόδημο τέσσερις ποιότητες του πνεύματος. Η πρώτη είναι η δύναμις Του... διότι δεδομένης τής δυνάμεως τής ελευθερίας τής Βουλήσεως του, αυτό πνέει όταν θέλει και όπου θέλει, φωτίζοντας τις καρδιές. Η δεύτερη είναι το σημείο Του "ακούεις την φωνή του" (κάτι που είναι δυνατόν να κατανοηθεί με δύο σημασίες), την φωνή μέσω της οποίας μιλά εσωτερικά στην καρδιά του ανθρώπου και την οποία ακούνε μόνον οι δίκαιοι και οι άγιοι... και εκείνη με την οποία μιλά στις Γραφές ή μέσω του κηρύγματος, η οποία ακούγεται ακόμη και από τους άπιστους και τους αμαρτωλούς. Η τρίτη είναι η άγνωστη καταγωγή του: παρότι ακούς την φωνή του, δέν γνωρίζεις από που έρχεται, καθότι έρχεται από τον Πατέρα και τον Υιό, οι οποίοι κατοικούν ένα απρόσιτο Φώς. Η τέταρτη είναι ο τελικός του σκοπός, που είναι και αυτός άγνωστος, δέν γνωρίζουμε που πηγαίνει, κάτι που πρέπει να κατανοήσουμε ώς εξής: καθότι οδηγεί σε ένα τέλος που μας ξεφεύγει, δηλαδή στην αιώνιο Μακαριότητα και Ευτυχία. [Απίστευτη έκθεση ιδεών].

        
  ΟΠΟΥ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΥΡΙΟΥ, ΕΚΕΙ ΚΑΙ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

      
    Βρίσκουμε πολύ συχνά τις τρείς τελευταίες ποιότητες τού πνευματικού ανθρώπου, αλλά μας εκπλήσσει ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η πρώτη αναφέρεται σχεδόν παντού. [Η ελευθερία τής Βουλήσεως, όχι η ελευθερία της θελήσεως. Διότι η θέληση απαιτεί απόφαση, διακρίνεται από την Βούληση, η οποία σημαίνει δύναμις, δύναμαι καί προσθέτω κάτι, ενώ η απόφαση καί η θέληση απαιτεί νά αφαιρέσω κάτι, όπως ο Κύριος ο οποίος έλαβε μορφή δούλου]. Μ' έναν τρόπο γεμάτο νόημα ο Ακινάτης συσχετίζει [και ταυτίζει] το χωρίο του (Ιωάν. 3,8): "το γεγεννημένον εκ του πνεύματος πνεύμα έστι", με εκείνο το πρός (2 Κορ. 3,17): "ο δέ Κύριος το πνεύμα έστιν ού δέ το πνεύμα Κυρίου εκεί ελευθερία"! [Η απίστευτη ταύτιση του Κυρίου με το Άγιο Πνεύμα. Από εδώ ξεκινά η ανθρωπολογική πρόσληψη του Κυρίου, σαν απλού ανθρώπου, σαν εμάς, και η υποτίμηση της Θεοτόκου, ανακηρύσσοντας το Άγιο Πνεύμα,  το μοναδικό περιεχόμενο της Αγίας Τριάδος. Ώσπου ανεκαλύφθη ότι με το Φιλιόκβε καταργείται το Άγιο Πνεύμα ουσιαστικά και ανετέθη στήν συνέχεια στην ιστορία, ο αλάθητος ρόλος της Παπικής Εκκλησίας]. Έτσι λοιπόν παραβλέποντας σχεδόν την άμεση σημασία που προκύπτει από τα συμφραζόμενα των χωρίων, ο Ακινάτης διατυπώνει μία εξήγηση πρακτικώς ταυτόσημη:

          «Με μία πρώτη σημασία, "πνεύμα", μπορούμε να κατανοήσουμε με μία προσωπική έννοια, το Άγιο Πνεύμα το οποίο είναι ο δημιουργός του Νόμου και είναι Κύριος, ενεργεί δηλαδή σύμφωνα με την ελευθερία του: "Το πνεύμα όπου θέλει πνεί!" (Ιωάν 3,8), "διαιρούν ιδία εκάστω καθώς βούλεται" (1 Κορ. 12,11). Όταν ο Παύλος προσθέτει "ού δέ το πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία" είναι σαν να έλεγε: Καθότι το πνεύμα είναι Κύριος, μπορεί να μας δώσει την ελευθερία να χρησιμοποιήσουμε την Αγία Γραφή της Παλαιάς Διαθήκης ελεύθερα και χωρίς κάλυμμα. Κάτι που δέν μπορούν να κάνουν όσοι δέν διαθέτουν το Άγιο Πνεύμα.

          Με μία δεύτερη σημασία μπορούμε να εννοήσουμε "Κύριο" τον ίδιο τον Χριστό. Τότε μπορούμε να διαβάσουμε έτσι: ο Κύριος, δηλαδή ο Χριστός, είναι πνευματικός, δηλαδή πνεύμα δυνάμεως και γι'αυτό εκεί όπου είναι το πνεύμα Κυρίου, εκεί είναι ο νόμος του Χριστού εννοημένος στο πνεύμα (spiritualiter intellecta), όχι μόνον γραπτός αλλά και έμφυτος στις καρδιές μέσω της πίστεως, εκεί είναι λοιπόν και η ελευθερία, χωρίς να υφίσταται κανένα εμπόδιο από το κάλυμμα».

          [Αξίζει όμως να διαβάσουμε ολόκληρο το απόσπασμα του Αποστόλου: 2. Κορ. 3, 12-18! Επειδή λοιπόν έχομεν τέτοια ελπίδα, φερόμεθα με πολλήν παρρησίαν. Όχι όπως ο Μωυσής, ο οποίος έθετε κάλυμμα επί το πρόσωπον εαυτού, ώστε οι Ισραηλίται να μήν ιδούν το τέλος εκείνου που έμελλε να παρέλθη. Αλλά οι διάνοιές τους επωρώθησαν. Διότι μέχρι σήμερον το ίδιο κάλυμμα μένει κατά την ανάγνωσιν της Π.Δ. και δέν αφαιρείται, διότι διά του Χριστού καταργείται. Αλλά μέχρι σήμερα, όποτε διαβάζεται ο Μωυσής υπάρχει ένα κάλυμμα εις την διάνοιά τους, μόλις όμως επιστρέψει κανείς πρός τον Κύριον, αφαιρείται το κάλυμμα. "Κύριος" εδώ σημαίνει το πνεύμα και όπου είναι το πνεύμα Κυρίου, εκεί και η ελευθερία. Όλοι εμείς με ακάλυπτον πρόσωπον, αντανακλώντες την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος]. [Αυτό είναι τό ορθόδοξο πρόσωπο πρός πρόσωπο].

2. Κορ. 3, 12-18 
αρχαίο κείμενο: 
3.12 ῎Εχοντες οὖν τοιαύτην ἐλπίδα πολλῇ παρρησίᾳ χρώμεθα, 3.13 καὶ οὐ καθάπερ Μωῡσῆς ἐτίθει κάλυμμα ἐπὶ τὸ πρόσωπον ἑαυτοῦ πρὸς τὸ μὴ ἀτενίσαι τοὺς υἱοὺς ᾿Ισραὴλ εἰς τὸ τέλος τοῦ καταργουμένου. 3.14 ἀλλ᾿ ἐπωρώθη τὰ νοήματα αὐτῶν. ἄχρι γὰρ τῆς σήμερον τὸ αὐτὸ κάλυμμα ἐπὶ τῇ ἀναγνώσει τῆς παλαιᾶς διαθήκης μένει, μὴ ἀνακαλυπτόμενον ὅτι ἐν Χριστῷ καταργεῖται, 3.15 ἀλλ᾿ ἕως σήμερον, ἡνίκα ἀναγινώσκεται Μωῡσῆς, κάλυμμα ἐπὶ τὴν καρδίαν αὐτῶν κεῖται· 3.16 ἡνίκα δ᾿ ἂν ἐπιστρέψῃ πρὸς Κύριον, περιαιρεῖται τὸ κάλυμμα. 3.17 ὁ δὲ Κύριος τὸ Πνεῦμά ἐστιν· οὗ δὲ τὸ Πνεῦμα Κυρίου, ἐκεῖ ἐλευθερία. 3.18 ἡμεῖς δὲ πάντες ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι τὴν αὐτὴν εὶκόνα μεταμορφούμεθα ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ Κυρίου Πνεύματος. 

Μετάφραση:
¹¹ Eπειδή, αν αυτό που πρόκειται να καταργηθεί ήταν ένδοξο, πολύ περισσότερο αυτό που μένει είναι ένδοξο. ¹² Έχοντας, λοιπόν, μία τέτοια ελπίδα, μεταχειριζόμαστε πολλήν παρρησία· ¹³ και όχι όπως ο Mωυσής έβαζε κάλυμμα επάνω στο πρόσωπό του, για να μη ατενίσουν οι γιοι τού Iσραήλ στο αποτέλεσμα εκείνου που επρόκειτο να καταργηθεί· ¹⁴ αλλά, οι διάνοιές τους τυφλώθηκαν· 
επειδή, μέχρι σήμερα μένει το ίδιο κάλυμμα κατά την ανάγνωση της παλαιάς διαθήκης, το οποίο δεν ανασηκώνεται, επειδή, διαμέσου τού Xριστού καταργείται. ¹⁵ Aλλά, μέχρι σήμερα, όταν διαβάζεται ο Mωυσής, ένα κάλυμμα κείτεται επάνω στην καρδιά τους. ¹⁶ Όταν, όμως, επιστρέψει στον Kύριο, το κάλυμμα θα αφαιρεθεί. 
¹⁷ O δε Kύριος είναι το Πνεύμα· και όπου είναι το Πνεύμα τού Kυρίου, εκεί υπάρχει ελευθερία. ¹⁸ Kαι όλοι εμείς, βλέποντας σαν μέσα σε κάτοπτρο τη δόξα τού Kυρίου, με ξεσκεπασμένο πρόσωπο, μεταμορφωνόμαστε στην ίδια εικόνα, από δόξα σε δόξα, ακριβώς όπως από του Πνεύματος του Kυρίου.

Συνεχίζεται

Σχόλιο: [Φυσικά μέ τόν εσωτερικό δάσκαλο καταργείται σάν περιττή η υπακοή πού οδηγεί στήν ταπεινοφροσύνη καί τήν μετάνοια καί τήν προσευχή. Τήν θέση τους παίρνει η νόηση διά τής ερμηνευτικής καί η παραμυθία. Μιά πίστη πού αναπαύει καί μιά σωτηρία πού μετατίθεται στό μέλλον, στά έσχατα].
Αμέθυστος.

Η προφητική, αποστολική και πατερική συνείδηση του Οσίου Γέροντα Φιλόθεου Ζερβάκου (Πρωτοπρ. Θεόδωρος Ζήσης)

Ο ΠΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΠΙΣΗΜΑ ΛΟΓΟ ΠΛΕΟΝ ΓΙΑ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ. ΠΑΡΕΜΒΑΛΛΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΓΩ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.

"…Και ερχόμεθα τώρα, στην παρουσίαση σε αδρές γραμμές των στοιχείων που τον παρουσιάζουν, πέραν των άλλων πλευρών της πολυμερούς του προσωπικότητος και της πολυποίκιλης δράσης του, ως αγωνιστή και ομολογητή της Ορθοδοξίας.
Βάσει αυτών των στοιχείων, ιδιαίτερα της αυστηρής αλλά δίκαιης κριτικής που ασκεί στις εκ της Δύσεως επιρροές και στο χώρο του ήθους, της ηθικής ζωής, αλλά και στο χώρο του δόγματος, στις εκτροπές από την ορθόδοξη πίστη, ο Γέροντας όσιος Φιλόθεος υπερτερεί όλων των άλλων οσίων Γερόντων του περασμένου αιώνος και αναδεικνύεται σε εφάμιλλη των Αγίων Πατέρων και Διδασκάλων μορφή. Συντάσσει θαρραλέα υπομνήματα προς πολιτικούς και εκκλησιαστικούς άρχοντες αλλά και προς τον λαό, και ως προφήτης της μετανοίας διαβλέπει ότι, αν συνεχιστεί αυτή η ηθική διάβρωση και η αποστασία από την πίστη, ο Θεός θα αποσύρει την Χάρη και την ευλογία Του παιδαγωγικά από το ελληνικό έθνος, όπως το έπραξε και στο παρελθόν."

Πρ 20:16-18, 28-36
 Προσέχετε οὖν ἑαυτοῖς καὶ παντὶ τῷ ποιµνίῳ ἐν ᾧ ὑµᾶς τὸ Πνεῦµα τὸ ῞Αγιον ἔθετο ἐπισκόπους, ποιµαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ, ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵµατος. Ἐγὼ γὰρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται µετὰ τὴν ἄφιξίν µου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑµᾶς µὴ φειδόµενοι τοῦ ποιµνίου· καὶ ἐξ ὑµῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραµµένα τοῦ ἀποσπᾶν τοὺς µαθητὰς ὀπίσω αὐτῶν. Διὸ γρηγορεῖτε, µνηµονεύοντες ὅτι τριετίαν νύκτα καὶ ἡµέραν οὐκ ἐπαυσάµην µετὰ δακρύων νουθετῶν ἕνα ἕκαστον. Καὶ τὰ νῦν παρατίθεµαι ὑµᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καὶ τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ τῷ δυναµένῳ ἐποικοδοµῆσαι καὶ δοῦναι ὑµῖν κληρονοµίαν ἐν τοῖς ἡγιασµένοις πᾶσιν