HEIDEGGER (6)

 Συνέχεια από: Δευτέρα 17 Ιουνίου 2024

HEIDEGGER 

ENRICO BERTI.

   
 2. Η προσχώρηση στήν φαινομενολογία (συνέχεια).     

Όπως είδαμε ο Χάϊντεγκερ μειώνει το είδος, δηλαδή τήν όψη, τήν βασική αιτία τού Είναι σε ουσία, δηλαδή την ιδιότητα τής συμμόρφωσης στην όψη. Σχετικά μ'αυτό ο Χάιντεγκερ σχολιάζει : "Η ουσία όμως έχει, ακόμη και στον Αριστοτέλη τον ίδιο, όπως και αργότερα, την πρωταρχική πρακτική σημασία τού οικείου οικογενειακού αγαθού, τής Πατρικής ουσίας, η οποία προσφέρεται για χρήση στον τριγύρω μας κόσμο. Αυτή δείχνει εδώ το "έχειν". Αυτό το οποίο απο το όν στην πρακτική ζωή τού κόσμου φυλάσσεται σαν τό Είναι του, αυτό που τον χαρακτηρίζει σαν ένα "έχειν", είναι το Είναι-παράγωγο. Στην παραγωγή, το αντικείμενο τής πρακτικής τού κόσμου φανερώνεται στην όψη του!"

          Έτσι λοιπόν ο Χάιντεγκερ χρεώνει το Είναι σαν ουσία, σαν είναι-παράγωγο, προϊόν δηλαδή, το νόημα του Είναι το οποίο αναγνωρίζει ο ίδιος σαν θεμελιώδες στον Αριστοτέλη, την εποχή κατά την οποία ακολουθούσε τον Μπρεντάνο, δηλαδή κατά την Σχολαστική ερμηνεία, αλλά την συμμερίζεται για να απορρίψει τον Αριστοτέλη μ'αυτή την πλευρά τής φιλοσοφίας του, δηλαδή τήν "οντολογία" του. Και δηλώνει:

          Η ιδέα του Θείου δέν αναδύθηκε στον Αριστοτέλη μέσω τής εξηγήσεως όλου αυτού που είναι αντικείμενο τής βασικής εμπειρίας τής θρησκείας, το Θείον είναι μάλλον η έκφραση του πιό υψηλού χαρακτήρος τού Είναι, όπως αναδύεται απο την οντολογική ριζοσπαστικοποίηση τού όντος-σε-κίνηση....Το καθοριστικό οντολογικό επίπεδο, το όν σε κίνηση, η ιδιαίτερη οντολογική εξήγηση ενός τέτοιου όντος, είναι οι θεματικές πηγές τών βασικών οντολογικών δομών οι οποίες αργότερα θα καθορίσουν με αποφασιστικό τρόπο το Θείο Είναι με την ιδιαίτερη χριστιανική σημασία. Η Χριστιανική Θεολογία, ο φιλοσοφικός διαλογισμός ο οποίος ειναι κάτω απο την επιρροή της και η ανθρωπολογία, η οποία αναδύεται πάντοτε απο τέτοιους συσχετισμούς, μιλούν μέσω κατηγοριών, οι οποίες είναι δανεισμένες, ξένες απο τον δικό τους λόγο υπάρξεως!

          Αυτό που καταγγέλεται λοιπόν σαν οντολογία και Θεολογία τού Αριστοτέλη, είναι η σχολαστική Θεολογία η οποία εκφράζοντας το Θείο μέσω των αριστοτελικών κατηγοριών τού όντος, τής ουσίας, τής μορφής, τής ενέργειας, είχε διαπράξει μοιχεία αλλοιώνοντας το νόημα τής Χριστιανικής θρησκείας. Είναι η ίδια κριτική εναντίον τής σχολαστικής τού Λούθηρου. Και πράγματι ο Χάιντεγκερ στο γραπτό που σχολιάζουμε αναφέρεται ακριβώς στον Λούθηρο, του οποίου τήν "νέα βασική θρησκευτική θέση", την οποία αποκόμισε απο την πρωτότυπη ερμηνεία του, τού Παύλου και τού Αυγουστίνου και απο την σύγχρονη κριτική τής όψιμης σχολαστικής Θεολογίας, ακριβώς οικειοποιείται και στο φώς τής οποίας ασκεί κριτική στην οντολογία τού Αριστοτέλη και στην "ελληνο-ρωμαϊκή ερμηνεία τής ζωής", η οποία κατάγεται ακριβώς απο τον Αριστοτέλη!

          Έχει δίκιο λοιπόν ο Γκάνταμερ όταν μιλά σχετικά μ'αυτό το γραπτό, το οποίο υποτίθεται αναφερόταν στον Αριστοτέλη, για ένα Θεολογικό νεανικό γραπτό τού Χάιντεγκερ και όταν δηλώνει ότι σ'αυτό ο Χάιντεγκερ ακολουθούσε την οδό τού Λούθηρου μέσω τού Αυγουστίνου και τού Νεοπλατωνισμού μέχρι τού Παύλου και τού κατά Ιωάννην Ευαγγελίου με τον σκοπό να ξεκαθαρίσει φτάνοντας στον Αριστοτέλη, της δικές του ερωτήσεις σχετικά με την ζωή. Όπως επίσης έχει δικιο και ο Courtine μιλώντας για μία δύσκολη διαδρομή ανάμεσα στον Λούθηρο και τον Αριστοτέλη, για μια απελευθέρωση μάλλον παρά για μία οικειοποίηση τού Αριστοτέλη, δηλαδή για μία αποστασιοποίηση, για έναν τονισμό μιας αποξένωσης,  όλο και μεγαλύτερης, απο τον Αριστοτέλη και απο τους Αρχαίους γενικώς! Εξ'άλλου, όπως μας θυμίζει ο Courtine, το 1921 ο Χάιντεγκερ καθοριζόταν σαν "Χριστιανός Θεολόγος" θέλοντας να αναφερθεί ουσιαστικώς στην Μυστική Θεολογία και στην διάρκεια δέ τού 1923 δηλώνει : "στην έρευνα μου είχα για συνοδό μου τον Λούθηρο και σαν μοντέλο τον Αριστοτέλη, ο οποίος ήταν μισητός στον Λούθηρο" παρότι συμπλήρωσε ότι ιδέες τού έδωσε και ο Κίρκεγκαρντ, και τα μάτια τού τα έδωσε ο Χούσσερλ.

          Αλλά πέραν μιάς κριτικής λουθηρανής γεύσης, πρόκειται επίσης και για μία κριτική νεοκαντιανής γεύσης δηλαδή "νατορπιανής". Αντικείμενό της είναι ακριβώς η μεταφυσική τού Αριστοτέλη, ιδιαιτέρως η ορθολογική του Θεολογία, η οποία προέρχεται απο την μείωση τού Είναι σε ουσία, δηλαδή αυτό ακριβώς που υπήρξε αντικείμενο κριτικής τού Κάντ, και το οποίο θεωρήθηκε απο τον Νεοκαντιανισμό απολύτως ξεπερασμένο. Εδώ ο Αριστοτέλης, περισσότερο απο μια αποδόμηση υπήρξε αντικείμενο μιας αληθινής ισοπέδωσης.

          Δέν είμαστε σίγουροι ότι ο Χάιντεγκερ γνώριζε το άρθρο τού Natorp για την μεταφυσική τού Αριστοτέλη, αλλά το καλοκαιρινό εξάμηνο τού 1928, το αναφέρει καθαρά!

Συνεχίζεται.

Αμέθυστος.