ΠΡΟΣ ΑΚΙΝΔΥΝΟΝ ΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΡΡΗΤΙΚΟΣ ΤΡΙΤΟΣ
ΠΡΟΣ ΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΧΑΡΙΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΙΩΣ ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ
Συνέχεια από: Σάββατο, 27 Ιουλίου 2019
Άλλες
ρήσεις του Ακίνδυνου, μεταξύ των οποίων υπάρχει και μαρτυρία του Μεγάλου
Βασιλείου, που είναι μεν περικομμένη αλλά φαίνεται κι έτσι ότι αντίκειται
γενικώς στην πολυβλάσφημη δοξασία τούτου, όπως δεικνύεται κι’ εδώ
32. Ο δε Ακίνδυνος προσκαλεί και τον μέγα Βασίλειο ως συνήγορο, αυτόν που κατήσχυνε τον Ευνόμιο, ο οποίος ισχυριζόταν ότι το αγέννητο ως πάντοτε υπάρχον είναι ουσία του Θεού. Αλλ’ ούτε αυτόν δεν τον προσκαλεί χωρίς φανερή συκοφαντία. Διότι μετά την πράγματι ονειρώδη και ασύστατη διάνοιά (έννοιά) του, την οποία φαντάσθηκε φρενοβλαβώς ότι συνάγει και συμπεραίνει από τα λόγια του θείου Μαξίμου, αφού προσέθεσε ότι «ούτε στο όνειρό του δεν σκέφθηκε ο Μάξιμος ότι μπορεί κανείς να νομίσει ότι δεν είναι ουσία το πάντοτε όν από τον πάντοτε όντα (το αεί όν εκ του αεί όντος)», προσθέτει, «και όμως το‘εκ τινος’, λέγει ο μέγας Βασίλειος, ή δημιουργικώς λέγεται, όπως ‘τα πάντα προέρχονται εκ τουΘεού’, ή γεννητικώς, όπως το‘εγώ εξήλθα εκ του Θεού’ και ‘σ’ γέννησα από την κοιλιά μου πριν από τον εωσφόρο’, ή φυσικώς, ‘όπως η ενέργειά μας από εμάς (ημών εξ ημών) και το απαύγασμα του ήλιου από αυτόν’». Αφού λοιπόν προέβαλε τον μέγα Βασίλειο να λέγει τούτα, έπειτα προσθέτει ο ίδιος• «επειδή λοιπόν ο άγιος Μάξιμος λέγει ότι η χάρις αυτή είναι εκ του Θεού, πρέπει να σκεφθούμε, πώς λέγει ότι είναι αυτή από τον Θεό; Δημιουργικώς; Αλλά είναι άκτιστη, όχι δημιούργημα. Φυσικώς, όπως η ενέργειά μας από μάς; Αλλά ‘επί της απλής και ασώματης φύσεως’, λέγει, ‘η ενέργεια επιδέχεται τον ίδιο με την ουσία λόγο’• καθώς επίσης και γεννητώς, ‘το γεννημένο εκ του Πνεύματος είναι Πνεύμα, όπως και το εκ της σαρκός είναι σάρκα’. Δημιουργικώς λοιπόν δεν είναι. Υπολείπεται έτσι να είναι η πάντοτε ούσα χάρις ή φυσικώς ή γεννητώς εκ του Θεού• κατά όποιον από τους δύο τρόπους κι’ αν είναι, είναι φανερό ότι είναι ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα».
33. Άραγε, Ακίνδυνε, παρουσιάζοντας εδώ τη ρήση του μεγάλου Βασιλείου και σκεπτόμενος έτσι μεγαλοφυώς, δεν κατάλαβες ότι ο μεγάλος αυτός εδώ λέγει ότι δεν είναι ο Υιός η άκτιστη ενέργεια του Θεού; Διότι, αφού είπε ότι το ‘εκ τινος’, αν δεν προέρχεται από αυτό το όν δημιουργικώς, ή γεννητώς είναι, όπως ο Υιός του Θεού εκ του Πατρός, ή φυσικώς, όπως η ενέργειά μας από μάς και το απαύγασμα του ήλιου από αυτόν, αντιδιαστέλλει τον Υιό προς τη φυσική ενέργεια του Θεού• τα δε αντιδιαστελλόμενα δεν μπορούν να μη διαφέρουν μεταξύ τους. Θα πεις λοιπόν ότι το Πνεύμα είναι η φυσική ενέργεια του Θεού; Αν λοιπόν ως ενέργεια διαφέρει τούτο από τον Υιό, η ενέργεια θα είναι υποστατικό, και όλος τούτος ο γενναιότατος αγώνας σου αναιρείται, αφού όλη η πρόθεσή σου είναι να δείξεις ότι η άκτιστη ενέργεια είναι ουσία. Και δεν μπόρεσες ούτε τούτο να βάλεις στον νου σου, ότι και ο Υιός είναι φυσικώς από τον Πατέρα, για να μπορέσεις να καταλάβεις από αυτό, ότι ο λόγος του μεγάλου Βασιλείου δεν αναφέρεται σ’ αυτά που ισχυρίζεσαι εσύ τώρα και ότι δεν θα ξεγελάσεις τους συνετούς (νουν έχοντες) ανθρώπους ότι πλην της παράνοιας κατέχεσαι και από κακουργία. Πράγματι, αφού αφαίρεσες τα σπουδαιότερα της ρήσεως, επιχείρησες με μεγάλη κακουργία να ενεργήσεις ευρισκόμενο πολύ κοντά (προσκείμενον εγγύς) τον έλεγχο των λεγομένων από σένα. Αφού λοιπόν εμείς αναγνώσαμε αυτή τη ρήση λίγο παραπάνω μόλις τώρα, θα φανερώσουμε πόσο δυσσεβές είναι κι’ εδώ το φρόνημά σου και ποια είναι η απάτη που μηχανεύθηκες.
34. Ο μέγας Βασίλειος, αφού αποδεικνύει ότι το άγιο Πνεύμα είναι δημιουργό και προβάλλει το απαντώμενο στα ευαγγέλια κατά την ευκαιρία της συλλήψεως του Κυρίου που είπε ο άγγελος προς τον Ιωσήφ, ότι «το γεννηθέν μέσα σ’ αυτήν είναι εκ Πνεύματος αγίου», έπειτα διευκρινίζοντας ο ίδιος λέγει ότι «το εκ τινός (από κάποιον) ή δημιουργικώς είναι από αυτόν, όπως το ‘ένας Θεός, ο Πατήρ, από τον οποίο προέρχονται τα πάντα’, ή γεννητικώς, κατά το ‘εγώ από τον Πατέρα εξήλθα’ και το‘σ’ γέννησα από την κοιλιά πριν από τον εωσφόρο’, ή φυσικώς είναι από αυτόν, όπως η ενέργειά μας από μάς ή όπως το απαύγασμα του ηλίου από αυτόν. Αν λοιπόν το υπερκόσμιο σώμα του Χριστού είναι από άγιο Πνεύμα, ούτε ως γέννημα (‘διότι το γεννημένο από το Πνεύμα είναι Πνεύμα’) ούτε πάλι ως ενέργειά του προέρχεται από αυτό, διότι επί της απλής και ασώματης φύσεως η ενέργεια επιδέχεται τον ίδιο με την ουσία λόγο. Υπολείπεται λοιπόν να προέρχεται εξ αυτού ως κτίσμα».
35. Ενώ λοιπόν ο μέγας Βασίλειος είπε ότι «το γεννημένο από το Πνεύμα είναι Πνεύμα» και ότι η από το Πνεύμα ενέργεια δεν είναι κτίσμα, αφού είναι φυσικώς εξ αυτού του Πνεύματος, ο Ακίνδυνος λέγει ότι ενέργεια είναι τούτη, «η από τον πάντοτε όντα πάντοτε ούσα χάρις (εκ του αεί όντος αεί ούσαν χάριν)». Έπειτα λέγει συμπερασματικώς «με όποιον από τους δυο τρόπους κι’ αν είναι αυτή, είτε φυσικώς είτε γεννητώς, είναι ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα»• έτσι είναι σαφές ότι τίποτε άλλο δεν λέγει παρά ότι το γεννημένο από το Πνεύμα, επειδή εφ’ όσον γεννήθηκε δεν είναι κτίσμα, είναι ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα, και το φυσικώς υπάρχον από το Πνεύμα, εφ’ όσον πάντοτε είναι από τον πάντοτε όντα, είναι ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα. Επομένως κατά την άποψή του ο Υιός δεν έχει γεννηθεί από τον Πατέρα αλλά από το Πνεύμα και το ίδιο το άγιο Πνεύμα δεν προήλθε από τον Πατέρα αλλά από τον εαυτό του.
36. Επειδή δε σπεύδει να παραστήσει ότι η πάντοτε ούσα από τον πάντοτε όντα ενέργεια και χάρις δεν διαφέρει κατά τίποτε από τη θεία ουσία, άλλοτε μάλιστα λέγει ότι αυτή είναι ο ίδιος ο Πατήρ, κατ’ αυτόν λοιπόν και η τρισυπόστατη ουσία είναι από το Πνεύμα, αλλά και ο ίδιος ο Πατήρ, ώστε όχι μόνο να είναι «άνω ποταμών» το κατά την παροιμία λεγόμενο, αλλά και την παροιμία να υπερβάλλει ο τόσο δυσσεβής προς τα θεία δόγματα νεωτερισμός των λόγων του Ακίνδυνου. Έτσι, όπως καυχάται αυτός στα ίδια τα συγγράμματα, «δεν κηρύσσει καθόλου άλλα ούτε παραλλαγμένα από την αρχαία παράδοση και οροθεσία των άγιων Πατέρων, αλλ’ αντιθέτως κηρύσσει τα αναγνωριζόμενα καιαγαπώμενα ευθέωςαπό όλους τους ευσεβείς», εξαπατώντας και με αυτόν τον τρόπο τους απρόσεκτους ακροατές. Για να μη γίνει δε αντιληπτός ότι κι’ εδώ συμπεραίνει αυτά τα πράγματα και για να εξαπατήσει τους ακροατές ότι τάχα ο μέγας Βασίλειος λέγει ότι κάθε τι που είναι πάντοτε (αεί ον) είναι ουσία, απέκρυψε ότι ο μέγας αναφέρεται με τα λόγια του στο Πνεύμα και στα από το Πνεύμα (περί του Πνεύματος και των εκ του Πνεύματος)• έτσι σημείωσε ότι ο Βασίλειος είπε «εκ τινος», αλλά δεν προσέγραψε από ποιόν, και δεν κατέστησε φανερό περί ποιου θέματος ομιλεί εκείνος και σε τί αναφέρεται η κατ’ αυτόν διαίρεσις. Βρήκε άλλωστε και τη ρήση κατάλληλη, για να χωρέσει την δυσσεβή του διαστροφή και τη συκοφαντία προς τον συγγραφέα. Εκείνος πρόβαλε ως παράδειγμα ενός όντος που υπάρχει γεννητώς «από κάποιον» τον από τον ανώτατο Πατέρα μονογενή γεννηθέντα, έπειτα επέφερε ότι το γεννημένο από το Πνεύμα δεν προέρχεται από αυτό δημιουργικώς, αφού άλλωστε καλείται από αυτό παρωνύμως, και δεν καλείται μόνο αλλά και είναι, ενώ κανένα από τα δημιουργικώς προερχόμενα από εκείνο δεν ονομάζεται παρωνύμως από εκείνο γι’αυτόν τον λόγο. Το είπε δε τούτο όχι για να διδάξει ότι τα από το Πνεύμα όντα κατά χάριν γεννητώς δεν είναι απαράλλακτα προς τον μονογενή Λόγο του Πατρός, αλλά τούτο μόνο, ότι δεν είναι δημιουργικώς αλλά κατ’ άλλον τρόπο από το Πνεύμα, έστω και αν εκραγεί ο Ακίνδυνος. Πράγματι τούτο διδάσκει, πλην των άλλων θεολόγων, και αυτός σε πολλά άλλα σημεία των λόγων του, όπως παραστήσαμε εκτενώς προηγουμένως, λέγει, «ενώ εμείς είμαστε κτίσματα, γινόμαστε υιοί διά της υιοθεσίας του αγίου Πνεύματος», γι’αυτό μνημόνευσε εδώ και την ευαγγελική φωνή πού λέγει ότι «το γεννημένο από το Πνεύμα είναι Πνεύμα», που αναφέρεται πάντως στους κατά χάριν υιούς.
37. Ο δε Ακίνδυνος, αλλοίμονο στην τόλμη, λέγει ότι ο γεννημένος από το Πνεύμα είναι ο ίδιος ο γνήσιος Υιός του Πατρός. Και η πρόφασίς του, που δέχεται και διδάσκει ότι ο προαιώνιος Λόγος του Θεού γεννήθηκε από το Πνεύμα, είναι να μη περιπέσει στην πολυθεΐα, αποδεχόμενος δίπλα σ’ αυτόν γεννημένους κατά τη θεία του θείου Πνεύματος χάριν θείως, κι όχι δημιουργικώς παραγομένους. Άραγε δεν είναι γνώρισμα αμύητης και διεφθαρμένης διανοίας να προβάλλει τέτοιες και τέτοιας αφροσύνης αφορμές; Ποιος από τους μυημένους στα διδάγματα των Χριστιανών που έχουν συνετή ακοή στα ευαγγελικά θεσπίσματα δεν γνωρίζει ότι η φράση «το γεννημένο από το Πνεύμα είναι Πνεύμα» έχει λεχθεί από τον Κύριο προς τον Νικόδημο και ότι έχει λεχθεί για εκείνους που πιστεύουν σ’ αυτόν και για εκείνους που γεννήθηκαν από το Πνεύμα με τη χάρι δια του βαπτίσματος σ’ αυτόν κι’ έγιναν Πνεύμα, δηλαδή πνευματικοί, δια της υιοθεσίας από το άγιο Πνεύμα; Γι’ αυτό, συμφωνώντας μετα εκεί λίγο παραπάνω λεγάμενα, λέγει στη συνέχεια προς τον ίδιο Νικόδημο• «μη θαυμάσεις που είπα πρέπει να γεννηθείτε άνωθεν. Το Πνεύμα πνέει όπου θέλει, κι ακούεις τη φωνή του, αλλά δεν γνωρίζεις από που έρχεται και που πηγαίνει• έτσι είναι ο καθένας που έχει γεννηθεί από το Πνεύμα».
38. Ο δε Ακίνδυνος, εκτός από τα παραπάνω λεχθέντα, ισχυρίζεται και ότι και η ουσία του Θεού και κάθε όντος γεννημένου από το πνεύμα έχουν τον ίδιο λόγο, ώστε έτσι κι εκείνοι που έγιναν πνεύμα, δηλαδή οι πνευματικοί, να μη διαφέρουν καθόλου από τη θεία ουσία κατά την άποψή του. Διότι, αφού είπε ότι «επί της απλής και ασώματης φύσεως», δηλαδή επί του Θεού, «η ενέργεια επιδέχεται τον ίδιο λόγο με την ουσία», πρόσθεσε, «καθώς επίσης και γεννητώς, εφ’ όσον το γεννημένο από το Πνεύμα είναι πνεύμα», εννοώντας τούτο ακριβώς, ότι και τα γεννητώς προερχόμενα από το Πνεύμα τον ίδιο λόγο επιδέχονται με την ουσία του Θεού. Γι’ αυτό αποφάνθηκε ότι ο Υιός είναι το γεννημένο από το Πνεύμα, καθώς και ότι φυσικώς από το Πνεύμα προήλθε πάλι το ίδιο το Πνεύμα. Πράγματι συμπερασματικώς ισχυρίζεται ότι «κατά όποιον από τους δύο τρόπους κι’ αν είναι, είτε φυσικώς είτε γεννητώς» αυτή η από το Πνεύμα χάρις και ενέργεια «είναι ο Υιός ή το άγιο Πνεύμα». Έτσι, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος στα γραπτά του, δεν κηρύσσει τίποτε που δεν αναγνωρίζεται και δεν ομολογείται από όλους τους ευσεβείς αυτός ο οποίος, εκτός από τις άλλες μεγάλες κι’ εξαιρετικά δυσσεβείς καινοφωνίες, παριστάνει το μεν άγιο Πνεύμα να προέρχεται από τον εαυτό του, τον δε μονογενή Λόγο του Θεού να είναι υιοποιητός και γέννημα του Πνεύματος, τους δε χρηματίσαντες με τη χάριν του Θεού υιούς Θεού να μη διαφέρουν κατά τίποτε από την ουσία του.
(Συνεχίζεται)
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου