Η ΤΡΙΑΔΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ : JURGEN MOLTMANN - 35

 Συνέχεια από : Δευτέρα, 6 Απριλίου 2020

           Το κλειδί της συγχρόνου θεολογίας φαίνεται να είναι η ανάκτηση της Ευχαριστιακής Ιστορίας ή της θεολογίας της ελπίδος. Σ’αυτόν τον ορίζοντα εντάσσεται και η αναζωογόνηση που γνωρίζει ο Τριαδολογικός στοχασμός. Αλλά οι προτάσεις των Θεολόγων που εργάζονται σ’αυτό το πεδίο διαφοροποιούνται αναλόγως των θεωρητικών των προκαταλήψεων που τους οδηγούν. Εάν για παράδειγμα, ο Ράνερ καθορίζεται από την υπερβατολογική άποψη και ο Muhlen από την προσωπολογική, ο Jurgen Moltmann αφήνεται να κατευθυνθεί από αυτό που ονομάζει η «Τριαδική Ιστορία τού Θεού».

Από την Θεολογία της Ελπίδος μέχρι το "Ο εσταυρωμένος Θεός", από το "Η Εκκλησία στην δύναμη του πνεύματος" μέχρι την "Τριάδα και Βασιλεία του Θεού", ο Moltmann επεξεργάζεται την σκέψη του ξεκινώντας από την αποκάλυψη σαν μία υπόσχεση για να φτάσουμε ακριβώς στην Τριαδική Ιστορία του Θεού. Μ’αυτόν τον όρο ο Μολτμαν δέν εννοεί τον χρόνο της πτώσεως, της ατέλειας, της αμαρτίας και του θανάτου, αλλά την αιωνιότητα μίας ξεχειλίζουσας αφθονίας, μίας πληρότητος που δωρίζεται, μίας ζωής πάντοτε νέας η οποία απλώνεται σαν χάρις και έλεος. Εν ολίγοις, για Τριαδική Ιστορία του Θεού, ο Μόλτμαν εννοεί τον Θεό σαν αγάπη. Και εάν είναι αγάπη, ο Θεός είναι ελεύθερος: δέν υπάρχει στον Θεό κάποια εναλλακτική στάση ανάμεσα στην ελευθερία και στην ανάγκη, στον κόσμο. Η αλήθεια της ελευθερίας είναι η αγάπη που δωρίζεται. Bonum diffusivum sui. (Goodness always tends to spread).

Σ’αυτό το σημείο φαίνεται να συναντάται με τον Eberhard Jungel. Εάν είναι δυνατόν ή όχι να μιλήσουμε για ιστορία στον Θεό, ομολογεί ο Jungel, δέν εξαρτάται από εμάς και από την δική μας έννοια της τελειότητος, αλλά από τον ίδιο τον Θεό. Το είναι του Θεού πρέπει να γίνει κατανοητό και να ορισθεί ξεκινώντας από τον ίδιο τον Θεό. Αλλά εάν ο Θεός απεκαλύφθη στον Ιησού Χριστό, και ο Ιησούς Χριστός είναι το Ιστορικό γεγονός της αποκαλύψεως του Θεού, τότε ο ίδιος ο Θεός είναι Ιστορία. Και γι’αυτό εάν το δόγμα της Οικονομικής Τριάδος μιλά για την Ιστορία του Θεού με τον άνθρωπο, τότε το δόγμα της «σταθερής και ενυπάρχουσης Τριάδος» πρέπει να μιλήσει για την Ιστορικότητα του Θεού. [Για άλλη μια φορά τονίζουμε πώς καταργείται η Θεοτόκος. Η οποία όπως γνωρίζουμε σχετίζεται με τους Προφήτες, μέσω του Προδρόμου. Δέν είναι τυχαίο. Ήξερε ο Κύριος την Δύναμη της αυτοθέωσης που αλυσσοδένει τον άνθρωπο].

Οπωσδήποτε ο Θεός δέν μπορεί να αλλάξει, να γίνει, διαφορετικά θα κατέληγε να εξαρτάται από τον κόσμο και η κυριότης του θα ήταν κοσμική. Ο Jungel όμως απορρίπτει τόσο τον κλασσικό θεϊσμό ο οποίος ηρνείτο το γίγνεσθαι του Θεού, όσο και την Θεολογία της προόδου η οποία το δέχεται. Κατά την κρίση του, ο Θεός δέν μπορεί παρά να έλθει στον Θεό - αλλά μαζί με τον άνθρωπο. Η ανθρωπότης ανήκει ήδη στην Θεότητα του Θεού. Ο χρόνος και η ιστορία θεμελιώνονται στο ίδιο το Είναι του Θεού, που είναι επίσης και σε κίνηση. Δέν κάνει ο χρόνος δυνατή την αυτομετάδοση ή την αυτοέκφραση του Θεού, αλλά το Είναι του Θεού σαν αγάπη καθιστά δυνατό τον χρόνο και επομένως και την ιστορία. Ο Θεός των Χριστιανών γίνεται ιστορία στο γεγονός του Χριστού. Να σκεφτούμε τον Θεό στο φώς αυτού του γεγονότος σημαίνει να σκεφτούμε το Είναι του Θεού σαν ένα Είναι που υπάρχει καθώς έρχεται σε εμάς. Ο Θεός λοιπόν δέν γίνεται αλλά είναι στο γίγνεσθαι. Ο ερχομός του Θεού σε μας προέρχεται από την κυρίαρχη ελευθερία της αγάπης: και με αυτή την έννοια ο ερχομός του Θεού θεμελιώνεται στην υπερβατικότητά του. Όμως έτσι δέν είναι κάν δυνατόν να σκεφθούμε τον Θεό χωρίς την Δημιουργία και χωρίς τον άνθρωπο. Η κτίσις δέν είναι εξωτερικό συμβάν στον Θεό, αλλά ακριβώς λόγω της δυνάμεως τού μυστηρίου της αγάπης, ανήκει σ’ αυτόν  τον ίδιο τον αυτοκαθορισμό τού Θεού.

Ο Μόλτμαν από μέρους του εγκαταλείπει το σχήμα της Οικονομικής Τριάδος και της σταθερής Τριάδος. Και το αντικαθιστά με την διάκριση ανάμεσα στην Τριάδα της αποστολής και την Τριάδα της καταγωγής. Θέλει να προτείνει το μοντέλο μίας Τριάδος σαν ένα ανοιχτό μυστήριο. Από την αιωνιότητα ο Θεός προσανατολίζεται σ’αυτό που είναι έξω από αυτόν [πώς άραγε;] και επομένως στην Δημιουργία και στην Ιστορία. Ο Θεός δέν είναι ένας υπερουράνιος ή ο υψηλότερος ουρανός όπου δέν υπάρχει ο άνθρωπος. Η ενδοτριαδική ζωή δέν είναι ένας κλειστός κύκλος, ένα σύμβολο τελειότητος και αυτάρκειας. Κατανοημένη σαν ιστορία μέσα στην Ιστορία του εσταυρωμένου και αναστάντος Χριστού, η Τριάδα φανερώνεται σαν Τριάδα αγάπης ανοιχτή στον χρόνο και στον άνθρωπο. Μ’αυτή την έννοια ο Θεός δέν είναι ακριβώς ένα υποκείμενο το οποίο επιθυμεί να συμμετάσχει ο εαυτός του. Εάν θέλουμε να μιλήσουμε με Βιβλικούς όρους, πρέπει να πούμε πώς ο Θεός είναι ο Πατήρ ο οποίος θέλει να δωρήσει τον Υιό του μέσα στην δύναμη τού πνεύματος. Με τον όρο Θεός δέν υπονοείται λοιπόν μία ουσία σε τρία πρόσωπα, ούτε μία απόλυτη υποκειμενικότης, αλλά μία Τριαδική Ιστορία Δημιουργίας, σωτηρίας και ενότητος όλων των πραγμάτων.

Σε μία εσχατολογική προοπτική η αγάπη του Θεού, κατά τον Μολτμαν, δέν φαίνεται ολοκληρωμένη έως ότου δέν συγκεντρώσει όλους και όλα σε κείνη την βασιλεία στην οποία δέν θα υπάρχει πλέον πόνος και θάνατος. Ο Θεός θα ολοκληρωθεί σαν Θεός μόνον όταν η δόξα του μετασχηματίσει το κτίσμα στο μέτρο της αγάπης του. Για τον Μολτμαν η αποστολή της Τριάδος είναι εξαιρετικώς, μία ολοκλήρωση όχι μόνον λειτουργική, αλλά οντολογική, αυτών των ιδίων των Τριαδικών προσώπων, και επομένως και της ίδιας της Τριάδος.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος