Περί πνεύματος, ψυχής και σώματος 17

Συνέχεια από: Πέμπτη 11 Ιουνίου 2020

Αγίου Λουκά Συμφερουπόλεως

Πνεύμα, Ψυχή, Σώμα

Κεφάλαιο 7: Υπερβατικές πνευματικές ιδιότητες β

Είναι πολύ πιθανόν η Φυσική και η Φυσιολογία να βρουν στο μέλλον μια εξήγηση για το συγκεκριμένο αυτό είδος ευαισθησίας. Είναι όμως σημαντικό για μας, πως η ικανότητα αυτή διάκρισης των ηλεκτρικών ιδιοτήτων των χημικών ουσιών δεν βρίσκεται σε όλους τους ανθρώπους, αλλά μόνο σε μερικούς που αποκαλούνται «ευαίσθητοι». Ο όρος αυτός βέβαια δεν εξηγεί κάτι, απλώς σημαίνει μια ιδιαίτερη ευαισθησία σε κάποιον συγκεκριμένο τομέα. Θα μιλήσουμε αργότερα περί αυτού.

Εντελώς ακατανόητη και ακόμα πιο εκπληκτική, είναι η ικανότητα μόνο μερικών από τα πιο ισχυρά μέντιουμ, να μαθαίνουν πολλά για ανθρώπους, αγγίζοντας απλώς αντικείμενα που τους ανήκουν. Ένα τέτοιο παράδειγμα δόθηκε στο τρίτο κεφάλαιο. Αγγίζοντας μια γραβάτα περιτυλιγμένη σε χαρτί, το μέντιουμ βρήκε πως ο δολοφόνος είχε κρεμαστεί με αυτήν μέσα στην φυλακή. Η κ. Pieper, ένα από τα καλύτερα μέντιουμ, επέδειξε αρκετές φορές αυτή την ικανότητα. Η κ. Χ. της είχε δώσει τρεις πλεξούδες μαλλιών, σημαδεμένες με τα γράμματα Α, Β, C. Η κ. Pieper είπε για την Α: «Αυτά είναι από την Frode Smoggins. Ποια είναι αυτή η Smoggins;» Πράγματι, κάποια με το όνομα Μ. είχε κόψει την πλεξούδα από την κ. Smoggins και την είχε δώσει στην κ. Χ. Για την Β είπε: «Αυτή ανήκει σε κάποιον που είναι πολύ άρρωστος». Η γυναίκα στην οποία ανήκε η πλεξούδα πέθανε το ίδιο έτος. Για την τρίτη πλεξούδα είπε: «Αυτή προσέχει πολύ τα μαλλιά της». Η κ. Χ. είχε κόψει κρυφά μια πλεξούδα της μητέρας της. «Αυτή είναι της μητέρας σου. Έχει τέσσερα παιδιά, δυο αγόρια και δυο κορίτσια». Όλα όσα είπε ήταν σωστά.

Πολύ γνωστές είναι οι περιπτώσεις δημιουργικότητας μέσα στα όνειρα. Condorcet, Franklin, Michelet, Kandilyak, Arago, το μαρτυρούν. Ο Voltaire είχε φανταστεί μέρος της La Henriade στον ύπνο του, ενώ ο La Fontaine δημιούργησε στον ύπνο του το παραμύθι «Τα δυο περιστέρια». Ο Maignan ανακάλυψε δυο σημαντικά θεωρήματα στον ύπνο του.

Ο Burdach λέει: «Τέτοιες σημαντικές επιστημονικές ιδέες γεννήθηκαν πολύ συχνά στο όνειρο μου, ώστε ξυπνούσα ξαφνικά. Το θέμα των ονείρων ήταν πολλές φορές αυτό που με απασχολούσε την συγκεκριμένη εποχή, και ήταν μάλλον νέα ως προς το περιεχόμενο τους».

Ο Coleridge αποκοιμήθηκε διαβάζοντας και ξύπνησε έχοντας την αίσθηση πως είχε δημιουργήσει 200-300 στοίχους, που απλώς έπρεπε να τους σημειώσει. Έγραψε 54 ελεύθερα και με όση ταχύτητα επέτρεπε η πέννα. Κάποιος όμως τον επισκέφτηκε για κάποια δουλειά και έμεινε για μια περίπου ώρα. Και προς μεγάλη του απογοήτευση, ο Coleridge διαπίστωσε πως είχε πια μια αόριστη μνήμη του οράματος του, και μόνο 8 ή 10 στοίχοι παρέμειναν στην μνήμη του, και όλα τα υπόλοιπα έφυγαν για πάντα.

Ο De Rossi συνήθιζε να τοποθετεί χαρτί και μολύβι δίπλα στο κρεβάτι του. Όταν ξυπνούσε ξαφνικά σημείωνε τις σημαντικές σκέψεις που του έρχονταν στα όνειρα.

Μια πολύ σημαντική υποσυνείδητη δραστηριότητα μπορεί να τελείται στην πραγματικότητα, και να βρίσκεται στο όριο μεταξύ ύπνου και ξύπνιου. Αυτό που ονομάζεται έμπνευση έρχεται πολύ συχνά σε μια κατάσταση ολικής έκλειψης της συνείδησης της πραγματικότητας.

Ο Theophile Gauthier είχε πει για τον Balzac: «Ήταν σαν ξέφρενος υπνοβάτης που κοιμόταν με ανοικτά μάτια. Βυθισμένος σε βαθιά περισυλλογή, δεν άκουγε αυτά που λέγονταν». Ο Hegel ολοκλήρωνε, στις 4 Οκτωβρίου 1806, με ηρεμία την «Φαινομενολογία του Πνεύματος» στην Jena, χωρίς να αντιλαμβάνεται πως γύρω του μαινόταν μια μάχη. Ο Beethoven, ευρισκόμενος στις ωδίνες της έμπνευσης, βγήκε μια φορά ημίγυμνος στους δρόμους του Neustadt. Τον πήγαν στην φυλακή θεωρώντας πως είναι άστεγος, και παρά την αγανάκτηση του, κανένας δεν πίστεψε πως είναι ο Beethoven. Ο Schoppenhauer είχε πει για τον εαυτό του: «Οι φιλοσοφικές μου θέσεις εμφανίστηκαν  (στη διάνοια μου) από μόνες τους, χωρίς δική μου παρέμβαση, σε στιγμές όταν η θέληση μου ήταν σαν κοιμισμένη και η διάνοια μου δεν ήταν συγκεντρωμένη σε κάποια κατεύθυνση…Η προσωπικότητα μου ήταν σαν αποξενωμένη από το έργο μου…»

Η υποσυνείδητη κίνηση είναι μερικές φορές τόσο σαφής, που φαίνεται σαν υποβολή απ’ έξω. Αυτό εκφράζεται στους στίχους του Musset:

Δεν εργάζομαι, αφουγκράζομαι, περιμένω…

Σαν κάποιος ξένος να μιλά στο αυτί μου…

Παρόμοια παραδείγματα, όπως του Σωκράτη (το δαιμόνιο του), του Pascal, και του Mozart έχουν γίνει κλασικά.

Ως προφητικά όνειρα μπορούν να αποκληθούν οι υπερφυσικές ικανότητες του πνεύματος, ανεξήγητες στην σύγχρονη επιστήμη. Παραθέτουμε δυο παραδείγματα.

1.    Το 1885 στην Αγία Πετρούπολη, κάποιος Lukaevsky, ανώτατος υπάλληλος του υπουργείου ναυτικού (που δεν σημαίνει ότι ήταν και συχνά στην θάλασσα), είδε σε όνειρο πως βρισκόταν σε ένα μεγάλο πλοίο, το οποίο είχε συγκρουστεί με ένα άλλο. Είχε πέσει στο νερό, μαζί με άλλους επιβάτες και πνίγονταν. Μετά από αυτό το όνειρο ήταν πεπεισμένος πως θα πεθάνει σε κάποιο ναυάγιο, και εν αναμονή του θανάτου του είχε τακτοποιήσει τις υποθέσεις του. Λίγους μήνες αργότερα, όταν η μνήμη του ονείρου είχε σχεδόν σβηστεί, έλαβε την διαταγή να πάει σε κάποιο λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας. Τότε θυμήθηκε το όνειρο, και κατά την αναχώρηση είπε στη γυναίκα του: «Δε θα με ξαναδείς. Όταν πεθάνω, να φορέσεις πένθιμα, αλλά όχι αυτό το μαύρο πέπλο που μισώ.» Δυο εβδομάδες αργότερα, το πλοίο «Vladimir», του οποίου επέβαινε ο Lukaevsky, συγκρούστηκε με ένα άλλο πλοίο, και ο Lukaevsky πνίγηκε. Ο Hanicke, ένας από τους διασωθέντες επιβάτες του «Vladimir», είπε πως για μερικές στιγμές κρατούσε μαζί με τον Lukaevsky το ίδιο σωσίβιο.

2.    Ένας ιδιοφυής Ουζμπέκος, ο Κ., πρώην εξέχον μέλος του δημοτικού συμβουλίου της Τασκένδης, μου διηγήθηκε ένα ασυνήθιστο περιστατικό από την ζωή του.

Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του ονειρεύτηκε πως ίππευε δια μέσου ενός ερημικού και λοφώδους τόπου. Σε ένα από τους λόφους είδε την αδελφή του, η οποία είχε πεθάνει πολύ καιρό πριν. Τον ρώτησε θυμωμένα γιατί δεν προσεύχεται ποτέ για τον πατέρα τους. Λέγοντας του αυτό, τον πήρε σε ένα βαθύ μαύρο λάκκο, τον έσπρωξε μέσα και του είπε πως θα μείνει εκεί μέσα για σαράντα μέρες. Λίγο καιρό μετά ο Κ. συνελήφθη και οδηγήθηκε στην φυλακή. Κατά την ανάκριση ο αστυνόμος του έδειξε δυο επιστολές με την υπογραφή του, που απευθύνονταν στον εμίρη της Bukhara. Η μια επιστολή περιείχε την έκκληση του προς τον εμίρη να ξεσηκωθεί εναντίον της ρωσικής εξουσίας, και η άλλη περιείχε το ακριβές σχέδιο για την επανάσταση. Ο Κ. παραδέχτηκε πως οι υπογραφές αυτές έμοιαζαν πράγματι με την δική του, αλλά ούτε τα γράμματα έγραψε ούτε τις υπογραφές αυτές έβαλε. Στην απελπισία του προσευχήθηκε στο Θεό να γλιτώσει, και ενθυμούμενος το όνειρο, άρχισε να προσεύχεται για την ανάπαυση της ψυχής του πατέρα του. Έτσι πέρασε ένας μήνας. Μια μέρα καθώς προσεύχονταν αποκοιμήθηκε, και άκουσε στο όνειρο του μια φωνή να του λέει: «Γράψε την υπογραφή σου σε τρία ξεχωριστά φύλλα χαρτιού. Βάλε το ένα πάνω από το άλλο, και κοίταξε τα κάτω από μια λάμπα». Όταν ξύπνησε, έκανε όπως άκουσε, και διαπίστωσε πως οι υπογραφές του διαφέρουν μεταξύ τους. Επανέλαβε πολλές φορές το πείραμα, και μπόρεσε να διαβεβαιωθεί πως οι υπογραφές του δεν ήταν σε καμιά περίπτωση ίδιες. Ζήτησε νέα γνωμάτευση, και τότε ανακαλύφθηκε πως στις δυο επιστολές ήταν απόλυτα ταυτόσημες μεταξύ τους. Πάνω σε αυτή την βάση οι εμπειρογνώμονες αναγνώρισαν πως πρόκειται περί πλαστογραφίας. Κατόπιν ανακαλύφθηκε πως οι επιστολές γράφτηκαν από εχθρούς του Κ. με σκοπό να τον καταστρέψουν. Τον απάλλαξαν από τις κατηγορίες και την τεσσαρακοστή μέρα αφέθηκε ελεύθερος. Αυτή ακριβώς ήταν η χρονική περίοδος που ανέφερε η αδελφή του στο πρώτο όνειρο, όταν τον έσυρε στον λάκκο.

Μερικά δεδομένα για την ανθρώπινη διάνοια και μνήμη  δεν μπορούν να εξηγηθούν από την επιστήμη. Κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορούν να επανέλθουν στη μνήμη πράγματα από καιρό ξεχασμένα. Είναι εδώ και πολύ καιρό γνωστό, πως στην διάνοια ενός ανθρώπου που πεθαίνει, λίγο πριν πεθάνει, μπορεί να ξετυλιχθεί ολόκληρη η ζωή του με εκπληκτική σαφήνεια και απίστευτη ταχύτητα. Ο Fechner αναφέρει την περίπτωση μιας γυναίκας που έπεσε στο νερό και σχεδόν πνίγηκε. Από την στιγμή που σταμάτησε να κινείται, μέχρι να την βγάλουν από το νερό, είχαν περάσει δυο λεπτά, κατά την διάρκεια των οποίων, όπως είπε, είδε να ξεδιπλώνεται με κάθε λεπτομέρεια μπρος στα εσωτερικά της μάτια, ολόκληρη η προηγούμενη ζωή της.

Ο ναύαρχος Boffre δίνει ένα άλλο παράδειγμα αυτής της ροής των εικόνων, κατά την οποία οι μνήμες πολλών ετών περνούν σε πολύ σύντομο χρόνο μέσα από την διάνοια του ανθρώπου. Είχε πέσει στο νερό και είχε χάσει τις αισθήσεις του. Για το περιστατικό είπε: «Στην κατάσταση αυτή, η μια σκέψη ακολουθούσε την άλλη τόσο γρήγορα, που δεν είναι δυνατόν ούτε να περιγραφεί ούτε να γίνει κατανοητό από κάποιον που δεν το έζησε». Κατά πρώτον, φαντάστηκε τις άμεσες συνέπειες του θανάτου του για την οικογένεια του, αλλά κατόπιν τα πνευματικά του μάτια στράφηκαν στο παρελθόν: μέσω του ταξιδιού και του ναυαγίου έζησε πάλι τα σχολικά του χρόνια, τα φοιτητικά του χρόνια, και τον χρόνο που ξόδεψε άδικα. Έζησε ακόμα και την παιδική του ηλικία, τα ταξίδια του και τις σκανδαλιές του. Λέει: «Προχωρώντας προς το παρελθόν, είδα στη μνήμη μου τα δεδομένα της ζωής μου με σειρά αντίστροφη προς την φυσική τους πορεία, και όχι με αόριστες γραμμές, αλλά μια πολύ καθαρή εικόνα με μικρές λεπτομέρειες. Εν ολίγοις, ολόκληρη η ζωή μου πέρασε μπρος στην ψυχή μου σαν πανόραμα, και κάθε βήμα συνοδευόταν με την αντίληψη αν ήταν σωστό ή λάθος, όπως και την ακριβή κατανόηση των αιτιών και αποτελεσμάτων. Πολλές μικρές περιπέτειες της ζωής μου, στην πραγματικότητα ήδη ξεχασμένες, εμφανίστηκαν στα πνευματικά μου μάτια με την ίδια σαφήνεια σαν να συνέβησαν πρόσφατα».

Στην περίπτωση αυτή, από την στιγμή που ο Boffre έπεσε στο νερό πέρασαν το πολύ δυο λεπτά μέχρι να τον βγάλουν.

Και αν ο T. Ribot προσπαθεί στις περιπτώσεις αυτές να εξηγήσει την μυστηριώδη ταχύτητα ροής της συνείδησης με την κατάσταση της ασφυξίας, στο επόμενο παράδειγμα που αναφέρει, η εξήγηση αυτή είναι εντελώς ακατάλληλη.

Ένας άνδρας με ιδιαίτερα πλατιά διάνοια, περνούσε πάνω από τις γραμμές σιδηροδρόμου, την στιγμή που ένα τρένο πλησίαζε με μεγάλη ταχύτητα. Δεν είχε άλλη επιλογή από το να ξαπλώσει ανάμεσα στις ράγες. Και ενώ περνούσαν από πάνω του τα βαγόνια, σχεδόν παράλυτος από τον φόβο του, η αίσθηση του κινδύνου τον έκανε να θυμηθεί όλα τα γεγονότα της ζωής του, σαν οι σελίδες του βιβλίου της τελικής κρίσης να άνοιγαν μπροστά στα μάτια του. Με τον ίδιο τρόπο, όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν, η «ταινία» της ζωής τους, από την αρχή μέχρι το τέλος, ξετυλίγεται μέσα μια στιγμή στην συνείδηση τους.

Ο Sekkendorf είδε στο όνειρο εκείνα τα περιστατικά της ζωής του, τα οποία σχεδόν δεν θυμόταν, με τέτοια σαφήνεια και ζωντάνια, σαν να συνέβαιναν εκείνη την ώρα. Με εξαιρετική καθαρότητα είδε τον εαυτό του ως τριών ετών παιδί, και όλες οι λεπτομέρειες της ανατροφής του ζωντάνεψαν στην μνήμη του. Κάθε βαθμός στο σχολείο, κάθε δυσάρεστο γεγονός προσλαμβάνονταν από την συνείδηση του σαν να συμβαίνει εκείνη την ώρα. Αναλογιζόμενος την ζωή του με την ορθή σειρά των γεγονότων, είδε εν τέλει την παραμονή του στην Ιταλία, όπου άφησε μια κοπέλα, την οποία θα παντρευόταν, αν η μοίρα δεν τον ανάγκαζε να φύγει βιαστικά από την χώρα. Αυτό το οξύ αίσθημα χωρισμού από την αγαπημένη του, το βίωσε στο όνειρο, και αυτό τον έκανε να ξυπνήσει.

Αν μια τέτοια ξαφνική ενθύμηση της ζωής είναι δυνατή για τους ετοιμοθάνατους, αλλά και στα όνειρα, γίνεται σαφές, πως το «Βιβλίο της Τελικής Κρίσης» θα αποκαλυφθεί στις συνειδήσεις μας κατά την Τελική Κρίση.

Συνεχίζεται