Αγ. Γρηγόριος Νύσσης - Λόγος Κατηχητικός Ο Μέγας (10)

  Συνέχεια από: Σάββατο 21 Αυγούστου 2021

ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

Κεφάλαιο 10

1. Αλλά, λέγει, η ανθρώπινη φύσις είναι κάτι μικρόν και πεπερασμένο (περιγραπτόν), ενώ η θεότης είναι άπειρος. Πώς είναι δυνατόν νά περιληφθεί το άπειρον εντός του ατόμου; 

Και ποιος λέγει τούτο, ότι το άπειρον της θεότητος περιελήφθη μέσα στην πεπερασμένην σάρκα σαν σε αγγείο; Διότι ούτε στην δική μας ζωή περιλαμβάνεται εντός των ορίων της σαρκός η νοερά φυσις. Αλλ’ ο μεν όγκος του σώματος περιγράφεται δια των μερών τα οποία τον αποτελούν, η δε ψυχή δια των νοητικών λειτουργιών εξαπλούται ανέτως σε όλην την κτίσιν, ακόμη και μέχρι των ουρανών ανερχομένη και των αβύσσων επιβατεύουσα και στα πλάτη της οικουμένης επεκτεινομένη και προς τα καταχθόνια δια της περιεργείας (πολυπραγμοσύνης) εισδύουσα, πολλάκις δε συλλαμβάνει και το νόημα των ουρανίων θαυμάτων χωρίς ουδόλως να την εμποδίζει το βάρος του σώματος. Εάν δε η ψυχή του ανθρώπου, εξ ανάγκης φυσικής συνηνωμένη μετά του σώματος, έχει την δυνατότητα να μεταβαίνει κατ’ εξουσίαν πανταχού, ποια η ανάγκη να νομίζουμε ότι η θεότης εμποδίζεται από την φύσιν της σαρκός και να μην λαμβάνωμεν εκ των καταληπτών σε εμάς παραδειγμάτων τή πρέπουσα έννοια περί του μυστηρίου της θείας οικονομίας;

2. Διότι όπως το πυρ τής λαμπάδος φαίνεται ότι περικρατεί την κάτωθεν αυτού ύλην (την υποκείμενη ύλην), και ο μεν λόγος διακρίνει τόσο το επί της ύλης πυρ όσον και την ανάπτουσαν το πυρ ύλην, στην πράξη όμως δεν είναι δυνατόν, χωρίζοντες το ένα από το άλλο, να δείξουμε την φλόγα μόνη της, χωρισμένη από την ύλην, διότι και τα δυο αποτελούν εν (πάντως δεν πρέπει κάνεις να συμπαραλάβει μαζί με το παράδειγμα την φθαρτότητα του πυρός, αλλ’ ας δεχθεί μόνον ό,τι είναι πρέπον εις την εικόνα του μυστηρίου, ας απορρίψει δε τα άσχετα και απρεπή στοιχεία)· κατά τον ίδιον λοιπόν τρόπον, καθώς βλέπομεν την φλόγα και αναμμένη από την ύλην και μη εγκλειόμενη εις την ύλην, τί εμποδίζει, παρατηρούντες ένωσιν και προσεγγισμόν της θείας φύσεως προς την ανθρώπινην, να κρατήσουμε την πρέπουσα περί Θεού ιδέαν κατά τον προσεγγισμόν, πιστεύοντες ότι το θείον είναι εκτός πάσης περιγραφής, έστω και αν ήταν μέσα εις άνθρωπον;

Το πρωτότυπο κείμενο

Κεφάλαιο 10 

1.Ἀλλὰ μικρόν, φησί, καὶ εὐπερίγραπτον ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, ἄπειρον δὲ ἡ θεότης, καὶ πῶς ἂν περιελήφθη τῷ ἀτόμῳ τὸ ἄπειρον; 

καὶ τίς τοῦτό φησιν, ὅτι τῇ περιγραφῇ τῆς σαρκὸς καθάπερ ἀγγείῳ τινὶ ἡ ἀπειρία τῆς θεότητος περιελήφθη; οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τῆς ἡμετέρας ζωῆς ἐντὸς κατακλείεται τῶν τῆς σαρκὸς ὅρων ἡ νοερὰ φύσις. ἀλλ' ὁ μὲν ὄγκος τοῦ σώματος τοῖς οἰκείοις μέρεσι περιγράφεται, ἡ δὲ ψυχὴ τοῖς τῆς διανοίας κινήμασι πάσῃ κατ' ἐξουσίαν ἐφαπλοῦται τῇ κτίσει, καὶ μέχρις οὐρανῶν ἀνιοῦσα, καὶ τῶν ἀβύσσων ἐπιβατεύουσα, καὶ τῷ πλάτει τῆς οἰκουμένης ἐπερχομένη, καὶ πρὸς τὰ καταχθόνια διὰ τῆς πολυπραγμοσύνης εἰσδύνουσα, πολλάκις δὲ καὶ τῶν οὐρανίων θαυμάτων ἐν περινοίᾳ γίνεται, οὐδὲν βαρυνομένη τῷ ἐφολκίῳ τοῦ σώματος. εἰ δὲ ἀνθρώπου ψυχὴ κατὰ τὴν τῆς φύσεως ἀνάγκην συγκεκραμένη τῷ σώματι παν ταχοῦ κατ' ἐξουσίαν γίνεται, τίς ἀνάγκη τῇ φύσει τῆς σαρκὸς τὴν θεότητα λέγειν ἐμπεριείργεσθαι καὶ μὴ διὰ τῶν χωρητῶν ἡμῖν ὑποδειγμάτων στοχασμόν τινα πρέ ποντα περὶ τῆς θείας οἰκονομίας λαβεῖν; 

2. ὡς γὰρ τὸ πῦρ ἐπὶ τῆς λαμπάδος ὁρᾶται τῆς ὑποκειμένης περιδεδραγμένον ὕλης, καὶ λόγος μὲν διακρίνει τό τε ἐπὶ τῆς ὕλης πῦρ καὶ τὴν τὸ πῦρ ἐξάπτουσαν ὕλην, ἔργῳ δὲ οὐκ ἔστιν ἀπ' ἀλλήλων ταῦτα διατεμόντας, ἐφ' ἑαυτῆς δεῖξαι τὴν φλόγα διεζευγμένην τῆς ὕλης, ἀλλ' ἓν τὰ συναμφότερα γίνεται, οὕτω καὶ ἐπὶ τούτου· καί μοι μηδεὶς τὸ φθαρτικὸν τοῦ πυρὸς συμπαραλαμβανέτω τῷ ὑποδείγματι, ἀλλ' ὅσον εὐπρεπές ἐστι μόνον ἐν τῇ εἰκόνι δεξάμενος, τὸ ἀπεμφαῖνον ἀποποι είσθω· τὸν αὐτὸν οὖν τρόπον, ὡς ὁρῶμεν καὶ ἐξημμένην τοῦ ὑποκειμένου τὴν φλόγα καὶ οὐκ ἐναποκλειομένην τῇ ὕλῃ, τί κωλύει θείας φύσεως ἕνωσίν τινα καὶ προσεγγισμὸν κατα νοήσαντας πρὸς τὸ ἀνθρώπινον, τὴν θεοπρεπῆ διάνοιαν καὶ ἐν τῷ προσεγγισμῷ διασώσασθαι, πάσης περιγραφῆς ἐκτὸς εἶναι τὸ θεῖον πιστεύοντας, κἂν ἐν ἀνθρώπῳ ᾖ;

ΕΙΝΑΙ Η ΑΜΕΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΤΟΥ ΣΕΛΛΙΝΓΚ ΠΟΥ ΕΙΔΑΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΣ. Ο ΟΠΟΙΟΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ, ΕΙΝΑΙ ΠΝΙΓΜΕΝΟΣ ΣΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΝΕΡΩΣΗ, 

ΜΟΙΡΑΙΑ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΕΩΣ ΤΟΥ ΝΟΗΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ  ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΕΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ -ΤΟΥ ΝΟΥ- ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΔΥΣΕΩΣ ΧΑΡΙΝ ΤΗΣ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΕΩΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ, ΠΟΥ ΜΕΙΩΣΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΣΕ ΕΝΑ ΟΝ ΠΕΡΙΓΡΑΠΤΟ (ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ) ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑ, ΠΝΙΓΜΕΝΟ ΣΤΙΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ.