ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ (14)

Συνέχεια από: Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2019

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ 

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ.

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ-ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ.

Angelo Scola, Gilfredo Marengo, Javier Prades López

Εκδόσεις Jaca Book

β) Το πρόσωπο : μία ελευθερία υιϊκή!

          
Στο φώς τού Θεανδρικού μυστηρίου τού Ιησού, το οποίο πραγματοποιεί στην ιστορία "το προαιώνιο σχέδιο", αναδύονται καθαρά οι δύο πόλοι πάνω στους οποίους αρθρώθηκε ο όρος και η έννοια τού προσώπου, από την καταγωγή του, πρωταρχικά! Η επιβεβαίωση ενός ατόμου, που είναι ο εαυτός του καθότι είναι ολοκληρωτικώς για έναν Άλλον.

          
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Εάν το Χριστολογικό γεγονός μάς αποκαλύπτει ότι η φανέρωση τής αλήθειας τού Θεού είναι αξεχώριστη από την ελευθερία τού ανθρώπου Ιησού τής Ναζαρέτ, συνεπάγεται ότι η ελευθερία τού ανθρώπου είναι αμέσως και ενδομύχως συμμετέχουσα στην φανέρωση τής αλήθειας τού Θεού. Το γεγονός τού Ιησού Χριστού φανερούται σαν ο τόπος όπου ολοκληρώνεται το μυστήριο τής ανθρώπινης ελευθερίας.

          Στο φώς αυτού τού γεγονότος γίνεται φανερό λοιπόν ότι ο άνθρωπος δέν μπορεί να αντλήσει την αλήθεια τού προσώπου του ανεξαρτήτως τής συγκεκριμένης ιστορικής πράξης τής ελευθερίας του. Ο άνθρωπος γνωρίζει πλήρως τον εαυτό του στο μέτρο στο οποίο μετέχει στην ιστορία τού Χριστού που είναι η μορφή τής ελεύθερης ύπαρξης του! Η ελευθερία του εκφράζεται, απέναντι στην Θεία πρωτοβουλία, σαν προσχώρηση και έξοδος από τον εαυτό του, ενώ η ίδια η πράξη αυτής τής προσχωρήσεως τού αποκαλύπτει τον ανεξάντλητο πυρήνα τής υποκειμενικότητός του, έτσι ώστε να είναι μόνον αυτός ο πρωταγωνιστής αυτής τής απόφασης! Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους το ίδιο το υποκείμενο δέν κατανοείται στην βαθειά του αλήθεια, παρά μόνον εάν αναγνωρίζει ότι το θεμέλιό του δέν συμπίπτει με την υποκειμενικότητά του, αλλά προηγείται οντολογικά.

          Έτσι επιστρέφει εδώ, στο εσωτερικό τού Θεολογικού στοχασμού, η δραματική καταγωγική δομή τής ανθρωπολογίας! Εάν ο άνθρωπος μπορεί να αναρωτηθεί για τον εαυτό του και γιά το Είναι μόνον εν τη πράξει -από το εσωτερικό τής εμπειρίας, στο εδώ και τώρα της ύπαρξής του- στην τάση του πρός τήν ολοκλήρωσή του ο άνθρωπος δέν είναι προκαθορισμένος, αλλά προκαθορίζεται σύμφωνα με μία διπλή κίνηση λόγω της οποίας το υποκείμενο προϋποτίθεται ενεργεία, ενώ είναι η πραγμάτωση η οποία το καθορίζει στην εκπλήρωση τής ταυτότητός του!

          
Η ΥΙΟΤΗΣ.

          
Και εδώ έρχεται αμέσως στην επιφάνεια το μυστήριο τής υιότητος τού Χριστού σαν ολοκληρωμένη μορφή μιάς ταυτότητος η οποία δίνεται στην αξεπέραστη ετερότητα σε σχέση με τον Πατέρα. Η ζωή τού Χριστού αποκορυφώνεται στην απόλυτη αφιέρωση στο θέλημα τού Πατρός όπου ο Υιός εκφράζει την αλήθεια τού "Εγώ" του σαν Θεία Υιότης!

          Σ'αυτή ο άνθρωπος ανακαλύπτει ότι το κατάλληλο περιεχόμενο τού Προσώπου συνεπάγεται την συστατική σχεσιακότητα τού "εγώ" του. Κατανοεί ότι να είναι για τον άλλον δέν είναι απλώς κάτι που προστίθεται στην ατομικότητά του ή την εξουθενώνει, αλλά αποτελεί την οδό για την πραγματοποίηση τού καθαυτού του Είναι. Παρ'όλα αυτά η αναγνώριση στην σχεσιακότητα τής αλήθειας τού ανθρωπίνου προσώπου είναι αυθεντικά δυνατή μόνον στην αναφορά της στην υιϊκή μορφή η οποία έχει στον Χριστό την ολοκλήρωσή της. Ο άνθρωπος μπορεί να συμφωνήσει λογικά με την βεβαίωση ότι το καθαυτό Είναι του ολοκληρώνεται στο είναι για τον άλλον, μόνον εάν αυτή η σχεσιακότης δέν παραμένει γενική και επομένως εκτεθειμένη στην συστατική ευαισθησία τής ανθρώπινης συνθήκης: Η υπέρβαση αυτής της γενικότητος συνίσταται ακριβώς στην υιϊκή μορφή καθότι συμμετοχή στην υιότητα του Ιησού στην οποία ο Πατήρ εκφράζει και κοινωνεί όλον του τον εαυτό και επομένως την αλήθεια τού Είναι.

          Η αναλογία με την ανθρώπινη υιότητα, είναι ένα σημείο το οποίο μπορεί να μας καταστήσει κατανοητή αυτή την συστατική σχεσιακότητα τού Εγώ. Όταν το μωρό ακούει την μητέρα του να του λέει: είσαι ο θησαυρός μου, αναπτύσσεται σ'αυτό όχι μόνον η συνείδηση τής αξιοπρέπειάς του, αλλά και η μοναδικότης του. Από το άλλο μέρος εάν κανένα ανθρώπινο όν δέν μπορεί να πεί σε ένα άλλο ποιός είναι καθαυτός απαιτεί η σχέση ακριβώς με έναν Άλλο να εκφράζει αληθινά το θεμέλιο και τον ορίζοντα τού Εγώ.

          Συνοψίζοντας, στην υιϊκή μορφή τού Χριστού ο άνθρωπος φτάνει να ανακαλύψει την σχέση με το θεμέλιό του και επομένως μπορεί λογικώς να δεχθεί ότι αυτή η ιστορική σχέση είναι η φανέρωση τής αλήθειας τής ύπαρξής του! Όταν η ελευθερία συμφωνεί με την υιϊκή φόρμα τού Χριστού τονίζεται η ευθύνη του και αποφεύγεται κάθε αντίθεση ανάμεσα στην ατομικότητα και την σχεσιακότητα! Όσο περισσότερο ο άνθρωπος ανακαλύπτει το υιϊκό περιεχόμενο τής ύπαρξής του, τόσο ωθείται να θέσει στο παιχνίδι τής ζωής όλη του την ικανότητα συμφωνίας και αποφάσεως (την ελευθερία). Σε κάθε άνθρωπο προσφέρεται τοιουτοτρόπως η δυνατότητα να ζήσει σε πληρότητα τήν αναγνώριση και την εμπειρία τού προσώπου του!

          
Συμπερασματικές παρατηρήσεις!

          
Η εμβάθυνση του περιεχομένου του ανθρωπίνου προσώπου σαν ελευθερία και υιότης μας επιτρέπει τώρα να καταλήξουμε με δύο συνθετικές σημειώσεις. Κατά πρώτον κατανοείται ότι η περιπέτεια τού ανθρώπου στην αναζήτηση τής αλήθειας του δέν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί με μία απάντηση η οποία θα περιορίζεται σε μία θεωρία: Εάν μέσα στην ιστορία ο ενσαρκωμένος Λόγος φανερώνει πλήρως τόν άνθρωπο στον άνθρωπο, αυτός ο τελευταίος μπορεί να οικειοποιηθεί αυτή την τελευταία του σύσταση μόνον σαν εμπειρία στην ιστορία! Η διάσημη έκφραση τού Ειρηναίου "Gloria enim Dei vivens Homo, vita antem hominis visio Dei" (Εναντίον των αιρέσεων ΙV, 20.7.349), εκφράζει εικαστικά αυτό το δεδομένο. Μόνον στην πράξη (vivens) ο άνθρωπος μπορεί να δοξάσει τον Θεό, δηλαδή να οδηγήσει την ύπαρξή του σύμφωνα με το προκαθορισμένο σχέδιο τού Πατρός, ο οποίος έκανε όλα τα πράγματα τής Δόξας Του, δηλαδή στον Χριστό, και μόνον σ'αυτή την προοπτική ο άνθρωπος ανακαλύπτει τον εαυτό του και το πλήρες νόημα τής ύπαρξής του στο αγαθό πρόσωπο τού Μυστηρίου (visio Dei) το οποίο τον δημιούργησε για να γίνει υιός Του εν Χριστώ.

          Δεύτερον κατανοείται ότι η σταθεροποίηση των πολικοτήτων τού ανθρώπου που πραγματοποίησε ο Χριστός, δέν καταργεί, αντιθέτως τονίζει την δραματική φυσιογνωμία τής ανθρώπινης ύπαρξης, καθότι το γεγονός τού Χριστού φανερώνει στον άνθρωπο το υπέρτατο παράδοξο τής υπάρξεώς του! Αυτό ένεκεν τού οποίου αποφασίζεται η αλήθεια τής ζωής του δέν είναι μόνον η ισορροπία τών διαφόρων πολικοτήτων τής δημιουργίας από τις οποίες ο άνθρωπος έκπληκτος ανακαλύπτει ότι αποτελείται, αλλά το ότι θεληματικά δημιουργήθηκε από τον Θεό για να συμμετάσχει στην ίδια την ζωή της Μονάδος εν Τριάδι, μέσα στην τυχαιότητα και στις συμπτώσεις τής ύπαρξής του!

          Αυτό όλο τό προσέφερε ο Πατήρ στο απαραβίαστο μυστήριο τής ελευθερίας και τής ευθύνης τού ανθρώπου: η συνειδητοποίηση αυτού τού δώρου ανοίγει στην δραματική και μυστηριώδη συνείδηση ότι σε κάθε πράξη τού ανθρωπίνου προσώπου παίζεται πάντοτε η ελεύθερη επιβεβαίωση τής μοίρας του, συνειδητά θελημένης, ή η άρνηση τού εαυτού και επομένως το χάσιμο και η κατανάλωση στην αποξένωση από τήν αρχή του!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.