Ο ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ (1)

Ο ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ. 

Του Ernest L. Fortin.

        

  Εισαγωγή τού Richard John Neuhaus!

         

Εάν κατανοούμε την ζωή στους όρους μιάς συνεχούς συζητήσεως απο γενεάς εις γενεάν, οφείλουμε να οικειοποιηθούμε το παρελθόν τής παραδόσεως με την ελπίδα ότι η επόμενη γενιά θα προσλάβει με την σειρά της αυτή τήν παράδοση!

          Ο Αυγουστίνος  (13 Νοεμβρίου 354 - 28 Αυγούστου 430) μάς παραδίδει μια σειρά ερωτημάτων τα οποία ακόμη και σήμερα ζητούν την απάντησί τους!

          Ποιός είναι ο σύνδεσμος ανάμεσα στην αγάπη και την γνώση; Η αγάπη τού πλησίον υποτάσσεται στην αγάπη τού Θεού, ή μήπως πρέπει να αγαπήσουμε τον Θεό μέσω τής αγάπης τού πλησίον μας; Εάν κατανοούμε την ζωή με τους όρους τού προσκυνήματος, τού προσκυνήματος πρός τον Θεό, υπάρχει κάτι εδώ στην γή, που μπορεί να εκλειφθεί με θρησκευτική σοβαρότητα; Μπορεί η σκέψη η οποία αφορά την ψυχή και το σώμα, και ιδιαιτέρως την σεξουαλικότητα, να αποφύγει την κατηγορία τού δυαλισμού; Η κοινότης-τής Εκκλησίας ή τής πόλης- είναι οργανωμένη απο την αλήθεια ή είναι η αλήθεια η οποία βρίσκεται στην υπηρεσία τής κοινότητος; Ποιές είναι οι εναλλακτικές προτάσεις, εάν υπάρχουν, στον ουτοπικό ιδεαλισμό και στην Real Politik όταν σκεπτόμαστε την λαϊκή τάξη; Υπάρχει ένα καλύτερο καθεστώς  "για την πόλη τού ανθρώπου ή όλα τα καθεστώτα βρίσκονται κάτω απο την κρίση τής Πόλης τού Θεού; Ή μήπως το καλύτερο καθεστώς είναι εκείνο το οποίο αρκετά παράδοξα, γνωρίζει ότι δέν είναι αληθινά το καλύτερο καθεστώς;

          Σε όλη την ιστορία του Χριστιανισμού, μόνον ο Απ. Παύλος άσκησε μεγαλύτερη επιρροή διανοητική και πνευματική απο τον Αυγουστίνο. Παρότι ακόμη και αυτό οφείλουμε να το προσδιορίσουμε με την παρατήρηση ότι μεγάλο μέρος αυτού που προσλάβαμε σαν διδασκαλία του Παύλου, φιλτραρίστηκε απο τον Αυγουστίνο. Η μεγάλη προσπάθεια τού Ακινάτη, όπως είναι γνωστό, υπήρξε η σύνθεση ανάμεσα στον Αριστοτέλη και τον Αυγουστίνο. Και σ'εκείνη την συνάντηση ο Αυγουστίνος τελικά και κυρίαρχα καθορίζει την Χριστιανική επιχειρηματολογία! Ο ίδιος ο Αυγουστίνος εξάλλου αγκαλιάζεται απο τον Λούθηρο σαν ένας σύμμαχος για να απορρίψει την σύνθεση που πραγματοποίησε ο Ακινάτης! Όλο αυτό σημαίνει ότι ο Αυγουστίνος είναι μία τόσο πλαστική φιγούρα η οποία μπορεί να επαναδιατυπωθεί σε κάθε πρόθεση; Ας πούμε μόνον ότι οπουδήποτε και αν κινηθούμε στην Χριστιανική διανοητική παράδοση θα πέσουμε πάνω στον Αυγουστίνο. Ανακαλύπτουμε ότι ο Αυγουστίνος βρισκόταν ήδη εκεί πρίν απο μας!

                                                 

                                           Ernest L. Fortin.

Η Θεολογία είναι εκείνο το πλαίσιο τής θρησκείας το οποίο έχει την ανάγκη μυαλών!

G.K. Chesterton!

         

Σε ένα γράμμα το οποίο γράφτηκε στο αποκορύφωμα τής σκληρής διαμάχης με τον Πελάγιο, ο Άγιος Ιερώνυμος (Gerolamo) προσφέρει ένα εγκώμιο στην "παγκόσμια δόξα" τού Αυγουστίνου και τον αναφέρει σαν εκείνον τον οποίον οι "καθολικοί δοξάζουν σαν τον δεύτερο θεμελιωτή τής αρχαίας πίστης". Το κομπλιμέντο, το οποίο δέν είναι το μοναδικό-γρήγορα επανελήφθη απο άλλους, ιδιαιτέρως απο τον Possidio, φίλο και βιογράφο τού Αυγουστίνου-είναι στ'αλήθεια εκπληκτικό, καθότι, σ'αυτή την περίπτωση, προέρχεται απο έναν άνθρωπο οι σχέσεις του οποίου με τον Αυγουστίνο δέν υπήρξαν και τόσο καρδιακές. Η αναφορά στον Αυγουστίνο σαν ενός δεύτερου θεμελιωτή δέν σημαίνει ότι ο μοναδικός του σκοπός υπήρξε η ανακαίνιση τής Χριστιανικής πίστης στην ολότητά της, απο την στιγμή κατά την οποία απο το ένα μέρος ήταν απειλούμενη απο την αφομοίωση στην Ρωμαϊκή πολιτική ζωή και απο το άλλο απο την εξάπλωση τής αιρέσεως!

          Οι μελετητές χωρίστηκαν για καιρό πάνω στο θέμα, εάν δηλαδή, το νέο θεμέλιο υπήρξε πιστό ή όχι στο πνεύμα τής καταγωγής τής πίστης, αλλά κανείς τους δέν δήλωσε ποτέ ότι αυτή υπήρξε μία απλή επανάληψη και επιστροφή σ'αυτή την πρώτη!

          Με ποιόν τρόπο λοιπόν οι δύο διαφέρουν;

          Εάν κάποιος μπορούσε να ρισκάρει μία απάντηση σ'αυτή την σύνθετη ερώτηση, θα μπορούσε να δηλώσει ότι αυτό που έλειπε απο τον πρωτογενή Χριστιανισμό, [δέν λέμε πρώτη Εκκλησία] διότι δέν είχε ακόμη την ανάγκη, ήταν αυτό που σήμερα έχει το όνομα της Θεολογίας. Μ'αυτόν τον όρο δέν θέλω να εκφράσω κάτι παραπάνω απο την ελεύθερη προσπάθεια να αποκτήσουμε μια πιό καθαρή κατανόηση τής διδασκαλίας τής πίστεως μέσω τής λεπτής χρήσης τής νοήσεως και τής φιλοσοφίας. Είναι ένα σημείο τής ιδιοφυΐας τού Αυγουστίνου το γεγονός ότι υπήρξε ο πρώτος λατίνος συγγραφεύς ο οποίος ανέπτυξε και ανύψωσε σ'έναν υψηλό βαθμό τελειότητος- μερικοί θα έλεγαν στον πιό υψηλό βαθμό τελειότητος-αυτή την νέα επαφή στην μελέτη τής αποκεκαλυμένης αλήθειας, παρότι αυτός ο ίδιος δέν την ονόμασε ποτέ Θεολογία! Άλλοι, στο περιβάλλον του, όπως ο Αμβρόσιος και ο Μάριος Βιττορίνο, είχαν αρχίσει να προσανατολίζονται σ'αυτή την κατεύθυνση, αλλά τα αποτελέσματα τους σε σχέση με τα δικά του υπηρξαν λιγοστά!

          Αυτή η προσπάθεια δέν ήταν καθόλου μικρή, πάνω απ'όλα λόγω τού γεγονότος ότι η φιλοσοφία δέν διδάχθηκε ποτέ σαν μία ειδικότητα στις σχολές τής Δύσεως. Κάθε έννοιά της, την οποία θα μπορούσε κάποιος να αποκτήσει, προερχόταν απο τα βιβλία και εκτός των άλλων απο ένα περιορισμένο αριθμό σημαντικών κειμένων: όπως εκείνα του Κικέρωνος, την εκδοχή τού Κικέρωνος του Τίμαιου δηλ., οι κατηγορίες τού Αριστοτέλη και πέραν αυτών ένας κάποιος αριθμός νεοπλατωνικών κειμένων τα οποία είχαν μεταφραστεί εκείνον τον καιρό στα λατινικά! Πολύ λίγοι συγγραφείς τής παραδόσεώς μας κατόρθωσαν να πραγματοποιήσουν τόσα με τόσα λίγα! Χάρις σ'αυτόν, ένας νέος τρόπος γνώσης, άπειρος καί βασισμένος στην αγάπη  , θα κυριαρχούσε τήν διανοητική σκηνή στα επόμενα χίλια τουλάχιστον χρόνια!

Συνεχίζεται

ΑΚΟΥΣΑΤΕ ΑΓΓΛΟΙ, ΓΑΛΛΟΙ,ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΡΩΣΟΙ, ΓΕΡΜΑΝΟΙ; ΤΟ '400, ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΛΑΜΨΗΣ ΤΩΝ ΚΑΠΠΑΔΟΚΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, Η ΠΙΣΤΗ ΜΑΣ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΕΛΙΩΤΗ ΓΙΑΤΙ ΠΗΓΑΙΝΕ ΝΑ ΧΑΘΕΙ. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑ, ΜΙΑ ΠΙΟ ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΛΕΠΤΗΣ ΧΡΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΝΟΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΗΤΑΝ ΑΜΟΡΦΩΤΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ.

Σ' ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑ-ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΕΝΩΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ ΜΑΣ.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΘΛΙΒΕΡΗ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΗ ΑΠΩΛΕΙΑ.

ΤΟ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΡΕΥΜΑ ΤΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΗ ΠΟΥ ΠΟΤΙΖΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙ-ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟ ΛΑΤΡΕΥΕΙ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟ ΣΑΝ ΑΓΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΑ ΤΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ. 

ΟΙ ΣΩΤΗΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΙΚΑ ΜΑΧΟΝΤΑΙ ΜΕ ΙΕΡΟ ΖΗΛΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΔΙΕΚΔΙΚΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ.

Αμέθυστος.