Συνέχεια από: Δευτέρα, 1 Νοεμβρίου 2021
ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ
1. Αλλά δεν στερούνται επιχειρημάτων (οι εχθρεύοντες την πίστιν) σε τέτοια θέματα εριστικής αντιλογίας. Λέγουν δηλαδή ότι ο Θεός μπορούσε, εάν ήθελε, να προσελκύσει αναγκαστικά στην παραδοχή του κηρύγματος και όσους είναι εναντίον. Πού όμως βρίσκεται σε αυτούς το αυτεξούσιον; Πού είναι ο έπαινος των κατορθούντων; Πράγματι μόνον των αψύχων και των αλόγων είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα να κινούνται με ξένη θέληση προς το δοκούν.
2. Η δε λογική και νοερά φύσις όταν χάσει την ελευθερία (το κατ’ εξουσίαν), τότε χάνει μαζί και την χάριν της νοήσεως. Διότι που θα χρησιμοποιήσει κανείς την νόησιν (την διάνοια) εάν η εξουσία της προαίρεσης κατά διάθεσιν (γνώμιν) βρίσκεται σε κάποιον άλλον; Εάν δε η προαίρεσις μένει άπρακτος, τότε κατ’ ανάγκην χάνεται η αρετή, εμποδιζόμενη από την ακινησία της προαιρέσεως. Όταν δε δεν υπάρχει αρετή, ο βίος είναι άτιμος. Και εάν η διάνοια προχωρεί κατά τις επιταγές της ειμαρμένης, αφαιρείται ο έπαινος γι’ εκείνους οι οποίοι κάτι κατορθώνουν. Τότε η αμαρτία είναι ανίκητος και η διαφορά του τρόπου της ζωής άκριτος. Διότι πώς θα ήταν τότε δίκαιον να κατακρίνει κανείς τον ακόλαστο και να επαινεί τον σώφρονα, αφού ο καθείς θα είχε πρόχειρη την απόκριση τούτη, ότι δεν εξαρτάται από εμάς η εκλογή των πράξεών μας αλλ’ οι προαιρέσεις των ανθρώπων κατευθύνονται από κάποιαν ανωτέρα δύναμιν προς ό,τι ο κυρίαρχος αποφασίζει; Επομένως το γεγονός ότι η πίστις δεν επικρατεί σε όλους δεν είναι έγκλημα της αγαθότητος του Θεού, αλλά της διαθέσεως των δεχομένων το κήρυγμα.
Το πρωτότυπο κείμενο
Κεφάλαιο 31
1. Ἀλλ' οὐκ ἀποροῦσιν οὐδὲ πρὸς τὰ τοιαῦτα τῆς ἐριστικῆς ἀντιλογίας. λέγουσι γὰρ δύνασθαι τὸν θεόν, εἴπερ ἐβούλετο, καὶ τοὺς ἀντιτύπως ἔχοντας ἀναγκαστικῶς ἐφελκύσασθαι πρὸς τὴν παραδοχὴν τοῦ κηρύγματος. ποῦ τοίνυν ἐν τούτοις τὸ αὐτεξούσιον; ποῦ δὲ ἡ ἀρετή; ποῦ δὲ τῶν κατορθούντων ὁ ἔπαινος; μόνων γὰρ τῶν ἀψύχων ἢ τῶν ἀλόγων ἐστὶ τῷ ἀλλοτρίῳ βουλήματι πρὸς τὸ δοκοῦν περιάγεσθαι.
2. ἡ δὲ λογική τε καὶ νοερὰ φύσις, ἐὰν τὸ κατ' ἐξουσίαν ἀπόθηται, καὶ τὴν χάριν τοῦ νοεροῦ συναπώλεσεν. εἰς τί γὰρ χρήσεται τῇ διανοίᾳ, τῆς τοῦ προαιρεῖσθαί τι τῶν κατὰ γνώμην ἐξουσίας ἐφ' ἑτέρῳ κειμένης; εἰ δὲ ἄπρακτος ἡ προαίρεσις μείνειεν, ἠφάνισται κατ' ἀνάγκην ἡ ἀρετή, τῇ ἀκινησίᾳ τῆς προαιρέσεως ἐμπεδηθεῖσα· ἀρετῆς δὲ μὴ οὔσης, ὁ βίος ἠτίμωται, ἀφῄρηται τῶν κατορθούντων ὁ ἔπαινος, ἀκίνδυνος ἡ ἁμαρτία, ἄκριτος ἡ κατὰ τὸν βίον διαφορά. τίς γὰρ ἂν ἔτι κατὰ τὸ εὔλογον ἢ διαβάλλοι τὸν ἀκόλαστον ἢ ἐπαινοίη τὸν σώφρονα; ταύτης κατὰ τὸ πρόχειρον οὔσης ἑκάστῳ τῆς ἀποκρίσεως, τὸ μηδὲν ἐφ' ἡμῖν τῶν κατὰ γνώμην εἶναι, δυναστείᾳ δὲ κρείττονι τὰς ἀνθρωπίνας προαιρέσεις πρὸς τὸ τῷ κρα τοῦντι δοκοῦν περιάγεσθαι. οὐκοῦν οὐ τῆς ἀγαθότητος τοῦ θεοῦ τὸ ἔγκλημα, τὸ μὴ πᾶσιν ἐγγενέσθαι τὴν πίστιν, ἀλλὰ τῆς διαθέσεως τῶν δεχομένων τὸ κήρυγμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου