Συνέχεια από: Δευτέρα 17 Ιουνίου 2024
Το
νόημα ως ισορροπία κατά Nash.
Η Φαινομενολογία του Husserl
και η θεωρία παιγνίων δ
3.3
Το νόημα ως ισορροπία κατά Nash
Προτίθεμαι να υπερβώ τα παράδοξα του χουσσερλιανού νοήματος χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της θεωρίας των παιγνίων. Η θεωρία παιγνίων προσφέρει πραγματικά ένα πολύ γόνιμο περιγραφικό μοντέλο, που μας επιτρέπει να διατηρήσουμε την αυθεντική προσέγγιση του Husserl χωρίς τις αντιφάσεις της εποχής. Νομίζω πως η φιλοσοφία μπορεί να χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα των μαθηματικών με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιεί τη λογοτεχνία, τις τέχνες, τη λογική, κ.ο.κ. Αυτό δεν σημαίνει πως κάνουμε με τον τρόπο αυτό φιλοσοφία των μαθηματικών, αλλά μάλλον φιλοσοφία δια των μαθηματικών, δηλαδή χρησιμοποιώντας μαθηματικά μοντέλα για να περιγράψουμε τις φιλοσοφικές μας εμπνεύσεις και θέματα. Θα παρουσιάσω λοιπόν στα επόμενα, από τη μια, μια επανερμηνεία των εννοιών του παιχνιδιού και της ισορροπίας κατά Nash (NE), μετατρέποντας τα σε ένα κλειδί της φαινομενολογίας, και από την άλλη, μια επανερμηνεία της έννοιας του νοήματος με όρους της θεωρίας των παιγνίων.
Ας ξεκινήσουμε δηλώνοντας, πως το πεδίο της έρευνας της φαινομενολογίας είναι μέρος της εμπειρίας, της ‘αποβλεπτικής εμπειρίας’. Μπορούμε να διακρίνουμε τρεις πτυχές σε κάθε αποβλεπτική εμπειρία: i) ένα σύνολο ενεργημάτων ενός ή περισσότερων υποκειμένων (άνθρωποι ή μη-άνθρωποι) που ενεργούν ως παίχτες του παιχνιδιού ii) την μεταμόρφωση αυτού του συνόλου iii) την ΝΕ, δηλαδή την στάση που επιτυγχάνεται στο τέλος της μεταμόρφωσης.
Ας επανερμηνεύσουμε τα κύρια αξιώματα της θεωρίας των παιγνίων με τον εξής τρόπο:
α) κάθε παίκτης/υποκείμενο τείνει να κάνει την καλύτερη επιλογη
β) η καλύτερη επιλογή είναι η επιλογή που αντιστοιχεί στον ύψιστο βαθμό ωφέλειας σε κάθε δεδομένη κατάσταση
γ) η επιλογή αυτή γίνεται ανεξάρτητα από τις επιλογές των άλλων παιχτών/υποκειμένων στην ίδια κατάσταση
δ) παρόλα αυτά, κάθε επιλογή επηρεάζεται από τις άλλες.
Κάθε αποβλεπτική εμπειρία έχει την εξής δομή: (Sn, Pn , In , On). Περιέχει n στρατηγικές (S), δηλαδή μια αλληλουχία περισσότερο ή λιγότερο πιθανών (P= βαθμός πιθανότητα) ενεργημάτων που κατευθύνονται προς ένα αποτέλεσμα (O). Η αντίληψη θέλει να αντιλαμβάνεται, η επιθυμία να επιθυμεί, η κρίση να κρίνει, κ.ο.κ. κάθε ενέργημα λοιπόν κατευθύνεται προς τον προς επίτευξη σκοπό. Υπάρχει μια φαινομενολογική ωφέλεια, μια κλίμακα βαθμών σε σχέση προς τον τελικό σκοπό. Επιπλέον, κάθε στρατηγική βασίζεται σε μια γνώση, ένα σύνολο δεδομένων (I), εμπειρικών ή μη. Η αποβλεπτική εμπειρία έχει μια ιδιαίτερη διαμόρφωση σε σχέση προς τις αρχικές της συνθήκες και το αποτέλεσμα της. Είναι συναφειακή (contextual).
Ισχυρίζομαι ότι το αποβλεπτικό αντικείμενο είναι η λύση (ή η μετά-λύση) του παιχνιδιού, η ισορροπία κατά Nash. Είναι ένας τέτοιος συνδυασμός στρατηγικών, ώστε όλα τα υποκείμενα/παίχτες μαζί επιτυγχάνουν το μέγιστο αποτέλεσμα σε σχέση προς τον γενικό σκοπό και τη δεδομένη κατάσταση, συνάφεια και συγκεκριμένη εξέλιξη του παιχνιδιού. Η ισορροπία είναι το νόημα. Κάθε αποβλεπτική εμπειρία έχει ένα σταθερό σημείο που μπορεί να επιτευχθεί ή όχι (με μια συγκεκριμένη πιθανότητα). Δεδομένου του συνόλου (Sn, Pn , In , On) για n παίχτες, υπάρχει πάντα ένας συνδυασμός στρατηγικών σύμφωνα με τον οποίο, κανένας παίχτης δεν μπορεί να βελτιώσει το αποτέλεσμα του αλλάζοντας στρατηγική, δεδομένων των στρατηγικών όλων των παιχτών στο παιχνίδι. Ας θεωρήσουμε τον ορισμό αυτό ως την βασική συνθήκη-απαραίτητη, αλλά όχι επαρκή-της αποβλεπτικότητας. Θα εξετάσω την ισχύ αυτής της αναδιατύπωσης παρακάτω.
Όταν συζητούμε για παράδειγμα τη σημασία των όρων που χρησιμοποιούμε. Όταν ρωτούμε, «τι σημαίνει χ;», δεν υπάρχει ποτέ μόνο μια απάντηση. Η σημασία δεν είναι ποτέ πάγια και σταθερή για ένα δεδομένο αντικείμενο. Αντιθέτως, είναι μια ισορροπία σε ένα κοινωνικό παιχνίδι. Όταν θέτουμε την ερώτηση αυτή και προσπαθούμε να απαντήσουμε, παίζουμε αυτό το παιχνίδι. Η ερώτηση ανοίγει το παιχνίδι της σημασίας. Ίσως μοιράζομαι, ίσως όχι, την ίδια γνώση με τους άλλους παίχτες. Σε κάθε περίπτωση, συμμετέχω στο παιχνίδι ανταποκρινόμενος, και μαζί με τους άλλους παίχτες μπορώ να φτάσω στη λύση, το σημείο ισορροπίας. Ίσως υπάρχει κάποιος παίχτης που σπάει την ισορροπία και αναγκάζει τους άλλους παίχτες να βρουν μια νέα λύση για το παιχνίδι. Το μόνο σημείο αναφοράς είναι τα υποκείμενα/παίχτες και η αμοιβαία τους αλληλεπίδραση: η κοινότητα των υποκειμένων/παιχτών και τα κοινά τους συμφέροντα.
Μια θεμελιώδης βοήθεια για τη διασάφηση της πτυχής αυτής μας δίνεται από τον Lewis (1969), όπου το φαινόμενο της σύμβασης (convention) αναδιατυπώνεται δια της θεωρίας των παιγνίων. Η θέση του είναι ότι οι συμβάσεις είναι παιχνίδια συντονισμού. Πριν τον Lewis, ο Quine και άλλοι φιλόσοφοι ισχυρίστηκαν πως η σύμβαση είναι μια συμφωνία, και μια συμφωνία χρειάζεται μια γλώσσα για να οριστεί, και έτσι η φύση της γλώσσας δεν μπορεί να είναι συμβατική. Αντί αυτού, ο Lewis λέει, πως υπάρχει μια συμβατική διάσταση της γλώσσας που δεν μπορεί να εξηγηθεί μέσω της έννοιας της συμφωνίας, συμβολαίου ή κανόνος. Για τον λόγο αυτό χρειαζόμαστε τη θεωρία παιγνίων, ή μάλλον ένα κλάδο της.
Τα παιχνίδια συντονισμού είναι παιχνίδια στα οποία τα συμφέροντα των παιχτών συμπίπτουν: κάθε παίχτης επιλέγει να δράσει σε συντονισμό με αυτό που επέλεξαν οι άλλοι παίχτες (ή αυτό που μπορεί να επιλέξουν) […Ο συντονισμός μπορεί να επιτευχθεί αντιγράφοντας τις προσδοκίες των άλλων παιχτών], και τα αποτελέσματα μιας πράξης εξαρτώνται πάντοτε από τα αποτελέσματα των άλλων. Εάν για παράδειγμα εσύ και εγώ θέλουμε να συναντηθούμε πηγαίνοντας στον ίδιο τόπο, αναμένω ότι θα πας εκεί, επομένως πάω και εγώ. Αναμένω ότι έχεις λόγους και επιθυμία να πας εκεί. Ας υποθέσουμε ότι κλείνουμε ραντεβού: είναι προφανές ότι ο καθένας μας θέλει να συναντηθεί. Είναι μια συμφωνία, και έτσι εκδηλώνεται ένα σύστημα αμοιβαίων προσδοκιών. Αυτό όμως δεν αλλάζει τίποτα. Ένα παιχνίδι συντονισμού μπορεί να χρησιμοποιήσει μια συμφωνία ως σύστημα προσδοκιών, αλλά δεν βασίζεται σε μια συμφωνία ή υπόσχεση. Επιπλέον, ο Lewis ισχυρίζεται, ότι η συμφωνία δεν είναι το μόνο μέσο με το οποίο μπορεί να λυθεί το πρόβλημα του συντονισμού (Lewis 1965, 35).
Στον τύπο αυτό του παιχνιδιού η ισορροπία είναι ένας συνδυασμός δράσεων, κατά τις οποίες κανένας παίχτης δεν μπορεί να πάρει κάτι παραπάνω, ένας κάποιος (αυτός ή κάποιος άλλος) νά δράσει διαφορετικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όλες οι δυνατές ισορροπίες σε ένα παιχνίδι συντονισμού είναι συντονισμένες ισορροπίες. Σε ένα παιχνίδι συντονισμού μπορούν να υπάρξουν ασυντόνιστες ισορροπίες, που αφορούν καταστάσεις σύγκρουσης. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τον Lewis, μια σύμβαση είναι παιχνίδι συντονισμού που αναδύεται από την κανονικότητα η οποία προσελήφθει στη συμπεριφορά των μελών της κοινότητας (Lewis 1969, 42, 76).
Προτείνω να ενισχύσουμε και να πλατύνουμε την προσέγγιση του Lewis. Η έννοια της ΝΕ μπορεί να εφαρμοστεί τόσο στα συνεργατικά όσο και στα μη συνεργατικά παιχνίδια. Το παιχνίδι συντονισμού είναι απλώς ένας τύπος παιχνιδιού, και η ισορροπία που επιτυγχάνεται σε αυτό είναι απλώς μια περίπτωση της ΝΕ. Η ισορροπία κατά Nash (ΝΕ) είναι η συνθήκη των συμβάσεων, όχι το αντίστροφο. Μια ΝΕ (ή, οι παίχτες έχουν ατελή πληροφορία για τους άλλους παίχτες, μια ισορροπία κατά Nash σύμφωνα με τον Bayes) είναι δυνατή ακόμα και όταν δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των παιχτών, ακόμα και όταν οι παίχτες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους καθόλου, ή εάν βρίσκονται σε σύγκρουση. Μια ΝΕ είναι μια γενική κατασκευή της εμπειρίας που βάζει μαζί συνεργασία και σύγκρουση, συντονισμό και ανταγωνισμό. Δεν βασίζεται σε ψυχολογική ή συμπεριφορική θεωρία.
Στις «Φιλοσοφικές Διερευνήσεις», ο Wittgenstein δηλώνει πως ο χρήστης της γλώσσας έχει το δικαίωμα να πει, για παράδειγμα, πως «2+2=4», επειδή μια κοινότητα ομιλούντων αυτήν συμφωνεί με αυτόν, και του παρέχει συνεπώς μια συγκεκριμένη δυνατότητα και ικανότητα στον υπολογισμό. Η σημασία μιας δήλωσης δεν συνίσταται, όπως ο Wittgenstein δηλώνει στο Tractatus, στις αληθείς συνθήκες (πως πρέπει να είναι ο κόσμος αν η δήλωση είναι αληθής), αλλά στις συνθήκες επιβεβαίωσης, που κατοικούν στην κοινότητα των ομιλούντων και την χρήση των λέξεων. «Η κοινότητα μας μπορεί να διαβεβαιώσει για κάθε άτομο, ότι ακολουθεί τον κανόνα, εάν περάσει τις εξετάσεις για τον κανόνα που ακολουθεί, εφαρμοζόμενο σε κάθε μέλος της κοινότητας» (Kripke 1982, 110). Συνθήκες επιβεβαιωσιμότητας, συμφωνίες, και η μορφή της ζωής, είναι τρείς στενά συνδεδεμένες έννοιες: οι συνθήκες επιβεβαιωσιμότητας βασίζονται σε συμφωνίες, που είναι μέρη της μορφής ζωής, που είναι σύνολο κανονικοτήτων και πρακτικών που συνιστούν μια ομάδα.
Η θέση μου είναι μια παραλλαγή της θέσης του Wittgenstein. Οι συνθήκες επιβεβαιωσιμότητας δεν αναφέρονται στην μορφή της ζωής, αλλά στο κοινωνικό παιχνίδι και την ΝΕ (που αντιστοιχεί σε αυτό). Για να ξεκαθαρίσουμε τη χρήση και τη σημασία της γλώσσας μας, θα είναι απαραίτητο να αναλύσουμε απλούστερα παιχνίδια, και κατόπιν βαθμιαία πιο δύσκολα. Τα παιχνίδια είναι πράγματι συνδεδεμένα και στρωματωμένα. Η φαινομενολογική διάνοια παίζει περισσότερα παιχνίδια, περισσότερα διαφορετικά παιχνίδια, ταυτόχρονα και σε πολλαπλά επίπεδα.
3.4 Πιθανότητα και Ικανοποίηση. Τόπος
Κάθε στρατηγική περιλαμβάνει μια διάσταση πιθανότητας. Όπως είπα πιο πάνω, η ΝΕ είναι μια έννοια βασιζόμενη στην πιθανότητα. Ο ίδιος ο Husserl λέει, πως κάθε αποβλεπτικό ενέργημα συνοδεύεται πάντα από μια ‘αύρα εικονικότητας’. Η αποβλεπτική εμπειρία κινείται ‘μέσα στο κενό’ καθώς περιλαμβάνει δομικά n πιθανότητες, n συμβάντα που μπορεί να συμβούν ή όχι.
Πως μπορώ να καταλάβω την πιθανότητα; Δεδομένου του κλειστού εύρους των πιθανών κόσμων e, τους οποίους αποκαλώ τόπο (topos), ένα γεγονός θα είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανό στη βάση του πόσοι δυνατοί κόσμοι μέσα σε αυτόν τον τόπο, τον περιλαμβάνουν (το γεγονός αυτό). Αν ο αριθμός των δυνατών στους οποίους υπάρχει αυτό το γεγονός είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό αυτών στους οποίους δεν υπάρχει, το γεγονός είναι πιο πιθανό. Ένα συγκεκριμένο γεγονός μπορεί να περιέχεται σε όλους τους e κόσμους. Κάθε στρατηγική είναι ένα σύνολο γεγονότων (ή ενεργημάτων), που είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανά σε σχέση προς ένα ή περισσότερους τόπους.
Επιπλέον, η στρατηγική και η πιθανότητα υπονοούν μια αναφορά στο αποτέλεσμα, Ο, που είναι ο βαθμός ικανοποίησης σε σχέση προς τον γενικό στόχο του παιχνιδιού. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο: το αποτέλεσμα δεν είναι ο τελικός σκοπός. Σε ένα αντιληπτικό παιχνίδι, ο σκοπός μπορεί να είναι να αντιληφθείς την καρέκλα στο πίσω μέρος του δωματίου. Το αποτέλεσμα είναι το πόσο κοντά μπορώ να έρθω στην επίτευξη του στόχου αυτού, ή το πόσο καθαρά βλέπω την καρέκλα. Μπορώ να αντιληφθώ ή να κρίνω κάτι ικανοποιητικά ή όχι, μερικώς ή εξολοκλήρου, πράγμα που εξαρτάται από τις αρχικές συνθήκες ή από την συνάφεια μέσα στην οποία λειτουργώ. Δεδομένου του κλειστού εύρους των πιθανών κόσμων, δηλώνω πως ο κόσμος e1 είναι το ύψιστο επίπεδο ικανοποίησης, ενώ το e5 το χαμηλότερο: είναι βαθμοί μιας κλίμακας. Κάθε στρατηγική αντιστοιχεί σε μια σειρά πιθανοτήτων και βαθμών ικανοποίησης σε ένα τόπο. Αν αυτό το γεγονός συμβεί, η ικανοποίηση μου θα είναι μεγαλύτερη. Αν δεν συμβεί, η ικανοποίηση μου θα είναι χαμηλότερη. Κάθε στρατηγική ακολουθεί μια τροχιά μέσα στον τόπο. Κάθε στρατηγική ακολουθεί δυο άξονες, πιθανότητα και ικανοποίηση.
Τι σημαίνει να «ακολουθεί μια τροχιά μέσα στον τόπο»; Πρέπει να ξακθαρίσουμε το σημείο αυτό. Κατ’ αρχήν πρέπει να διακρίνουμε τα ακόλουθα:
α) πράξεις
β) στρατηγική= συνδυασμός πράξεων
γ) κόσμος=συνδυασμός στρατηγικών μέσα σε μια συνάφεια (συναφειακές μεταβλητές)
δ) τόπος= σύνολο δυνατών κόσμων, δηλαδή δυνατοί συνδυασμοί στρατηγικών , που μεταβάλλονται.
Ας ξεκαθαρίσουμε κάποια βασικά σημεία.
Πρώτον, δεν υπάρχει μια αναλογία αντιστοιχίας ένα-προς-ένα μεταξύ των δυνατών κόσμων μέσα στον τόπο και των συνδυασμών στρατηγικών μέσα σε ένα παιχνίδι. Ένας συνδυασμός στρατηγικών μπορεί να αντιστοιχεί σε πολλούς δυνατούς κόσμους. Οι διαφορές βρίσκονται στις συναφειακές μεταβλητές (γεγονότα που συμβαίνουν μέσα στον κόσμο αυτό) που πάνε μαζί με διαφορετικές στρατηγικές και πως μπορούν να συνδεθούν. Σε κάθε κόσμο υπάρχει μια διαφορετική παραλλαγή της ίδιας αντιστοιχίας.
Δεύτερον, ας πούμε ότι υπάρχουν πολλές δυνάμεις που περνούν μέσα από τον τόπο και τους κόσμους του:
φ) σύντηξη (fusion), με την έννοια ότι δυο ή περισσότεροι κόσμοι μπορούν να συνενωθούν σε ένα
ε) απέλαση, κατά την οποία ένας κόσμος βγαίνει από τον τόπο
ζ) πρόσθεση, κατά την οποία ένας κόσμος μπαίνει στον τόπο
ι) κλασσική επίδραση, κατά την οποία, ότι συμβαίνει στον ένα κόσμο καθορίζει αυτό που συμβαίνει σε ένα άλλο, για παράδειγμα, η επιβίωση ενός κόσμου σε μια συγκεκριμένη εξέλιξη του τόπου περιλαμβάνει μια εσωτερική και μια εξωτερική αλλαγή, σε σχέση προς ένα άλλο κόσμο.
Τρίτο, μια ΝΕ δεν είναι ένας μοναδικός κόσμος, αλλά μια σχέση μεταξύ κόσμων μέσα σε ένα τόπο. Είναι η κατάσταση του τόπου μέσα στον οποίο η ένταση όλων των δυνάμεων (φ, ε, ζ, ι) είναι μηδέν.
Τέταρτο, είναι προφανές, πως μεταξύ των κόσμων μέσα σε ένα τόπο πρέπει πάντα να υπάρχει ένα ελάχιστο επίπεδο συνέχειας, με την έννοια πως κάποια βασικά χαρακτηριστικά πρέπει να διατηρούνται. Ας σκεφτούμε το σκάκι. Στην αρχή του παιχνιδιού, κάθε παίχτης έχει ένα πεπερασμένο εύρος στρατηγικών και κινήσεων και ένα αντίστοιχο τόπο, ένα πεπερασμένο σύνολο δυνατών κόσμων. Εκτός από μικρές παραλλαγές, το εύρος των στρατηγικών και κινήσεων είναι το ίδιο και για τους δυο παίχτες: ο τόπος είναι ένας. Όταν όμως ξεκινήσει ο αγώνας, ο τόπος αλλάζει: κάθε παίχτης συνειδητοποιεί εάν η στρατηγική του μπορεί να επιτύχει ή όχι, και την αλλάζει σε σχέση προς αυτό που ο αντίπαλός του κάνει και σε σχέση προς τις προσδοκίες του ως προς αυτό. Με τον τρόπο αυτό, οι δυο παίχτες αντιμετωπίζουν τώρα δυο κόσμους.
Στο παιχνίδι του σκακιού υπάρχει μια ισχυρή συνέχεια μεταξύ των κόσμων μέσα στον τόπο. Δεν αποκλείεται όμως, πως σε άλλα, πολύ διαφορετικά και πιο περίπλοκα παιχνίδια, για παράδειγμα εκείνα, στα οποία έχουμε πολύ λίγη πληροφορία για τη συνάφεια και τις κινήσεις των άλλων παιχτών, όχι μόνο οι τόποι του κάθε παίχτη είναι διαφορετικοί από την αρχή, αλλά και οι εσωτερικοί κόσμοι των τόπων μπορεί να διαφέρουν πολύ, μέχρι σημείου να χάσουν την ομολογία τους. Πρέπει να έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά και προσβασιμότητα. Αυτό που συμβαίνει στον ένα κόσμο μπορεί να επηρεάσει αυτό που συμβαίνει σε έναν άλλο.
Πέμπτο, σε ένα παιχνίδι, ο τόπος είναι παραμορφωμένος: υφίσταται μια μεταμόρφωση (t, transformation). Ο κύριος σκοπός κάθε παιχνιδιού είναι η παραμόρφωση (deformation) του τόπου. Κατά την εξέλιξη του παιχνιδιού, μερικοί κόσμοι μέσα στον τόπο πραγματοποιούνται σταδιακά, γίνονται πραγματικοί, ενώ άλλοι παραμένουν δυνατοί. Μερικοί κόσμοι καθίστανται αδύνατοι και βγαίνουν από τον τόπο, ενώ άλλοι προστίθενται ως νέοι.
Ας σημειώσουμε, ότι ο τόπος δεν είναι απλώς ένα πεπερασμένο σύνολο δυνατών κόσμων: είναι πάνω απ’ όλα ένα πεπερασμένο σύνολο δυνατών κόσμων που αλλάζει. Ο τόπος μπορεί να αλλάξει α) επειδή τροποποιήθηκε από τις πράξεις των παιχτών, ή β) ανεξάρτητα από τους παίχτες. Σε αυτή την δεύτερη περίπτωση, ο τόπος λειτουργεί μέσα στο παιχνίδι ως ένας τρίτος παράγοντας σε σχέση με τους παίχτες. Αυτή είναι η περίπτωση του παιχνιδιού κατά Bayes, στο οποίο, πέραν των στρατηγικών των παιχτών, υπάρχει και ένας αυτόνομος παράγοντας (άγνωστος στους παίχτες) που καθιστά τα πάντα πιο πολύπλοκα και απρόβλεπτα. Ακόμα όμως και σε αυτή την περίπτωση, είναι δυνατή μια ΝΕ (ισορροπία κατά Nash).
Τέλος, ένα παιχνίδι είναι ένα σύνολο στρατηγικών που είναι περισσότερο ή λιγότερο πιθανές και περιλαμβάνουν μεγαλύτερα ή μικρότερα πλεονεκτήματα, σε σχέση προς τον σκοπό του παιχνιδιού. Τέτοιες στρατηγικές είναι ‘τροχιές’ μέσα σε ένα τόπο, ένα πεπερασμένο σύνολο δυνατών κόσμων που αλλάζει. Η λύση του παιχνιδιού, ‘η φαινομενολογική ισορροπία κατά Nash’, δεν είναι απλώς ένας συγκεκριμένος συνδυασμός στρατηγικών, αλλά και κάποια μεταμόρφωση του τόπου.
Συνεχίζεται με ‘Τα βασικά χαρακτηριστικά της φαινομενολογίας των παιγνίων’
ΟΤΑΝ ΤΟ ΕΓΩ ΔΙΝΕΙ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ, ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ.
Frank Gehry Neuer Zollhof (Ντίσελντορφ, Γερμανία) 
Μια εικόνα από την ταινία Stalker του Αντρέι Ταρκόφσκι (1979)