Σύμφωνα με τη θεωρία το χρηματιστήριο είναι επωφελές, επειδή μέσω αυτού στηρίζονται οι εισηγμένες επιχειρήσεις από τους επενδυτές – κάτι που ισχύει μεν, αλλά μόνο όταν εισέρχονται στο χρηματιστήριο (δημόσια εγγραφή) ή όταν αυξάνουν τα κεφάλαια τους εκδίδοντας νέες μετοχές. Στη συνήθη χρηματιστηριακή διαπραγμάτευση, ένας μέτοχος πουλάει τις μετοχές του σε κάποιον άλλο – ενώ η επιχείρηση δεν εισπράττει ούτε ένα Σεντ από τη συναλλαγή. Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί δε τα χρηματιστήρια, δεν πρόκειται απλά για καζίνο και για στοιχήματα, αλλά κυριολεκτικά για ζούγκλα – με την κερδοσκοπία στο ζενίθ, ειδικά μετά το πλημμύρισμα των αγορών με νέα χρήματα από τις κεντρικές τράπεζες. Εν προκειμένω, προφανώς θα έπρεπε να απαγορευθούν οι ανοιχτές πωλήσεις, , η μόχλευση (leverage) όπου με 1 $ επενδύεις έως και σε 100 $, καθώς επίσης τα άλλα εργαλεία μαζικής καταστροφής που χρησιμοποιούνται – ενώ καθημερινά πολλαπλασιάζονται. Εν τούτοις, δεν πρόκειται να συμβεί επειδή οι μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρίες έχουν αναδειχθεί στους κυρίαρχους του σύμπαντος – ανεβάζοντας και κατεβάζοντας κυβερνήσεις κατά το δοκούν και σύμφωνα με τα συμφέροντα τους.
Ανάλυση
Ενώ στην Ελλάδα συνεχίζεται η καταστροφή, με το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας ως πιστό «υπηρέτη» των Γερμανών να γράφει άρθρα σε εφημερίδες της χώρας (Handelsblatt), προειδοποιώντας για τους κινδύνους των νέων κόκκινων δανείων που δημιουργούνται στις ελληνικές τράπεζες (η Κομισιόν, ο SSM, η ΕΚΤ και η ΤτΕ συστήνουν τη δημιουργία εθνικών εταιριών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων ή bad banks), οι Η.Π.Α. έχουν εισέλθει στον τελικό της χρηματιστηριακής φούσκας – με τις μαζικές αγορές «μιμητικών μετοχών» (meme stocks) που δεν είναι τίποτα άλλο από αυτές που φούσκωναν τα «παπαγαλάκια» στο ελληνικό χρηματιστήριο το 1999.
Το παράδειγμα της GameStop που εκτοξεύθηκε στα ύψη μέσω του φόρουμ της Reddit (WallStreetBets, πηγή), ενώ στη συνέχεια κατέρρευσε (από 17 $ στις 5 Ιανουαρίου στα 347 $ στις 27 του μήνα και χθες στα 90 $) είναι ένα από τα πολλά – ενώ διακινούνται αρκετοί μύθοι γύρω από αυτά, όπως οι Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ (=τα πολλά φτωχά αλλά έξυπνα παιδιά εναντίον των ισχυρών κερδοσκοπικών κεφαλαίων) και η επανάσταση των μικρών (Occupy Wall Street 2), αν και η κορυφαία επενδυτική εταιρία BlackRock κέρδισε 1,2 δις $ μόνο από την GameStop (πηγή) σε χρόνο μηδέν.
Ο μύθος δε που διακινείται λέει πώς έγινε πλούσιος κάποιος που αγόρασε 1000 μετοχές της GameStop στις αρχές Ιανουαρίου έναντι 17.000 $ και τις πούλησε στις 27 στις 347.000 $, κερδίζοντας 330.000 $ μέσα σε τρεις εβδομάδες – κάτι που ποτέ δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα, αφού είτε τις πουλάει ενδιάμεσα, είτε τις κρατάει από απληστία και τα χάνει όλα.
Είναι καλά να γνωρίζουμε βέβαια πως η GameStop είναι η μεγαλύτερη εταιρεία παγκοσμίως στον κλάδο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και του λογισμικού διασκέδασης – με 7.535 υποκαταστήματα σε 18 χώρες, εκ των οποίων τα 1.200 στην Ευρώπη. Ο νέος επενδυτής δε που πήρε το 10% των μετοχών της τέλη Αυγούστου (πηγή), πυροδότησε τις διαδόσεις με στόχο την άνοδο των τιμών τους – με αποτέλεσμα έως το Νοέμβριο να αυξηθούν από 4 $ στα περίπου 16 $.
Η πλατφόρμα τώρα διαπραγμάτευσης μετοχών, η «Robinhood», δανείσθηκε 1 δις $ για να διευκολύνει τις συναλλαγές στην GameStop (πηγή) – ενώ η ψηφιοποίηση του χρηματιστηρίου μέσω απλών και φθηνών εφαρμογών όπως το «Trade Republic», οδήγησε στην άνοδο των συγκεκριμένων μετοχών, με τα ψηφιοποιημένα πια «παπαγαλάκια» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Για πολλούς πλέον νεοεισερχόμενους στο χρηματιστήριο, το βασικό στοιχείο δεν είναι η στενή παρακολούθηση της αγοράς, αλλά μία ωραία ιστορία για τη μετοχή και η υπόσχεση συμμετοχής τους σε ένα εξαιρετικό συμβάν, όπως η κατακόρυφη άνοδος της τιμής – ενώ ο εγκλεισμός λόγω της πανδημίας συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό. Κανένας από αυτούς δεν θέλει να χάσει το ενδεχόμενο ράλι (πηγή) – ειδικά όταν ακούν πως ορισμένοι έχουν κερδίσει τεράστια ποσά.
Στα «παπαγαλάκια» τώρα συμπεριλαμβάνονται οι ήρωες των μαζών, όπως ο Elon Musk της Tesla – ο οποίος έχει το ταλέντο να επηρεάζει το πλήθος των οπαδών του, όπως έκανε άλλωστε με τη μετοχή της Tesla (από 48 $ τον Ιούλιο του 2019 στα 872 $ χθες) ή με την πρόσφατη αναφορά του στο Bitcoin (άρθρο) που αύξησε αμέσως την τιμή του κατά 20% (πηγή).
Τοποθετήθηκε επίσης υπέρ της GameStop, δήθεν για να υποστηρίξει τους μικρούς Δαβίδ στη μάχη τους εναντίον του Γολιάθ (πηγή) – μία απίστευτη κοροϊδία και χειραγώγηση των οπαδών του, η οποία θα έπρεπε να αποτελεί ποινικό αδίκημα.
Άλλες μετοχές αυτού του είδους είναι η Nokia, η Blackberry και η χρεοκοπημένη βιντεοθήκη Blockbuster – η τιμή της μετοχής της οποίας αυξήθηκε μέσα σε μία ημέρα κατά 700%. Ειδικά όσον αφορά την GameStop και την Blockbuster, η άνοδος των μετοχών τους θα ήταν αδύνατη χωρίς τη «μιμητική κουλτούρα» στο Reddit – ενώ στο φόρουμ του WallStreetBets το ανέκδοτο των «επενδυτών» ήταν η αγορά και η προώθηση εκείνων των μετοχών που, σύμφωνα με τους κανόνες της αγοράς, θα έπρεπε υποχρεωτικά να πέσουν οι τιμές τους.
Μία επί πλέον ευχαρίστηση τους είναι η τοποθέτηση σε μετοχές που τα κερδοσκοπικά κεφάλαια (hedge funds) στοιχηματίζουν στην πτώση των τιμών τους, με ανοιχτές πωλήσεις – δηλαδή, δανειζόμενα μετοχές που κοστίζουν για παράδειγμα 100.000 € έναντι τόκου, έτσι ώστε όταν οι τιμές τους πέσουν, να τις αγοράσουν με 40.000 € επιστρέφοντας τες και κερδίζοντας τη διαφορά (60.000 € μείον τον τόκο). Όταν βέβαια συμβαίνει το αντίθετο, αυξάνουν δηλαδή οι τιμές, είναι υποχρεωμένα να τις αγοράσουν ακριβότερα – οπότε χάνουν αντίστοιχα τεράστια ποσά.
Στα πλαίσια αυτά, στην περίπτωση της GameStop, το κερδοσκοπικό κεφάλαιο Melvin Capital που στις αρχές του έτους διαχειριζόταν 12,5 δις $ πελατών του, τοποθετήθηκε με ανοιχτές πωλήσεις – εκτιμώντας σωστά πως η μετοχή της ήταν υπερτιμημένη. Εν τούτοις η τιμή εκτοξεύθηκε, αναγκάσθηκε να αγοράσει πολύ ακριβά τις μετοχές για να τις επιστρέψει και έχασε τελικά πάνω από 6 δις $ ή περίπου το 50% των χρημάτων των πελατών του.
Δεν ήταν βέβαια το μοναδικό – ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες της Bloomberg, στο ανώτατο σημείο της φούσκας το ποσοστό των ανοιχτών πωλήσεων έφτασε στο 142%. Δηλαδή, πουλήθηκαν ανοιχτά περισσότερες μετοχές από αυτές που υπήρχαν – κάτι που ήταν εφικτό επειδή η BlackRock μέσω αμοιβαίων κεφαλαίων και ETF’s διαχειριζόταν το 12% των μετοχών της GameStop, η Fidelity το 14% και η Vanguard επίσης (ανάλυση). Χωρίς αυτούς τους χρηματοπιστωτικούς γίγαντες θα ήταν αδύνατες οι ανοιχτές πωλήσεις – επειδή τα κερδοσκοπικά κεφάλαια πρέπει να δανειστούν από κάπου τις μετοχές για να «τζογάρουν».
Οι αιτίες της φούσκας
Περαιτέρω, το τι θα επακολουθήσει με τις τιμές των «μιμητικών μετοχών», είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς – αφού από την πλευρά των κερδοσκοπικών κεφαλαίων, θα αξίζει πλέον πολύ περισσότερο ο στοιχηματισμός σε υπερτιμημένες μετοχές που εύκολα θα γίνονται αντιληπτές. Όσον αφορά το πώς οδηγήθηκαν τα χρηματιστήρια σε αυτό το γεγονός, είναι απλή η απάντηση: μέσω της διεύρυνσής των συναλλακτικών εφαρμογών (Trading-Apps), Robinhood, TradeRepublic, Etoro ή Pubic, οι οποίες έδωσαν τη δυνατότητα σε εκατομμύρια χρήστες να «τζογάρουν» με μετοχές στον ελεύθερο χρόνο τους, σαν να παίζουν ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι. Ειδικά δε στη Robinhood δεν πληρώνει κανείς απολύτως τίποτα για τις αγορές ή για τις πωλήσεις του!
Εν τούτοις, κρύβονται πολλά περισσότερα από πίσω – όπως το ότι δεν έχει πια κανένα νόημα να διατηρεί κανείς χρήματα στον τραπεζικό του λογαριασμό, με τα σημερινά επιτόκια καταθέσεων. Στην καλύτερη περίπτωση δεν εισπράττει τίποτα, ενώ στη χειρότερη πληρώνει όταν είναι αρνητικά, όπως στην Ελβετία και αλλού. Αυτό συνέβαινε δε πριν από την πανδημία – ενώ με το πλημμύρισμα των αγορών με νέα χρήματα από το πουθενά για τη στήριξη των οικονομιών, υπάρχει ο φόβος μεγάλης υποτίμησης των νομισμάτων, οπότε μίας ακόμη μεγαλύτερης απώλειας των καταθέσεων σε όρους αγοραστικής αξίας.
Σε μία εποχή τώρα που οι Financial Times την αποκαλούν «ράλι των πάντων» (πηγή), γιατί να χάσει κανείς την ευκαιρία να κερδίσει χρήματα, πόσο μάλλον όταν όλοι οι άλλοι κερδίζουν; Εύλογα λοιπόν ένας μεγάλος αριθμός νέων κυρίως παίρνει το ρίσκο – σημειώνοντας πως με βάση μία καινούργια έρευνα, το 35% των νέων κάτω των 25 ετών χρησιμοποιεί τις μετοχές για την επένδυση των χρημάτων του (πηγή).
Αυτά είναι άλλωστε τα δυσμενή επακόλουθα της μη συμβατικής νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών (μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια, QE) που δεν πρόκειται να αλλάξει, εάν δεν επιλυθεί προηγουμένως το πρόβλημα υπερχρέωσης της Δύσης – κρατών, τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Όσο καθυστερεί πάντως, τόσο πιο πιθανός θα γίνεται ένας παγκόσμιος πόλεμος – με βασικούς συντελεστές του τις Η.Π.Α., τη Ρωσία, τη γερμανική ΕΕ και την Κίνα.
Οι νέοι «επενδυτές» τώρα αγοράζουν συναισθηματικά, παρορμητικά – για παράδειγμα, μερικές μετοχές της Apple επειδή κατασκευάζει όμορφα iPhones, κάποιες της Tesla λόγω του ότι παράγει ηλεκτρικά αυτοκίνητα που έχουν μέλλον, ορισμένες της Zoom αφού η πανδημία θα διαρκέσει, οπότε οι τηλεδιασκέψεις θα παραμείνουν απαραίτητες, Bitcoin επειδή έρχεται η εποχή των ψηφιακών χρημάτων κοκ. Πρόκειται εδώ για τις αποκαλούμενες «μετοχές με ιστορία» (Story Stocks), οι οποίες αγοράζονται επειδή μία εταιρεία διαθέτει ένα όμορφο αφήγημα που υπόσχεται μεγάλα κέρδη – ενώ οι σημερινοί επενδυτές ούτε γνωρίζουν, ούτε ενδιαφέρονται για τα λογιστικά τους στοιχεία, για τους Ισολογισμούς τους, για τα μερίσματα κοκ.
Οι κίνδυνοι
Συνεχίζοντας, προφανώς δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην επενδύει κανείς σε μετοχές ή σε κρυπτονομίσματα – ειδικά σε μία εποχή που τα κέρδη του κεφαλαίου είναι συντριπτικά μεγαλύτερα, από αυτά της εργασίας (ανάλυση). Το πρόβλημα είναι όμως πως οι μετοχές, πόσο μάλλον τα κρυπτονομίσματα, αποτελούν επενδύσεις εξαιρετικά υψηλού ρίσκου – ενώ όταν εκατομμύρια μικροεπενδυτές τοποθετούν τις αποταμιεύσεις τους παρορμητικά σε μερικές μετοχές που τους υποδεικνύονται από φόρουμ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς σωστή διασπορά του κινδύνου, η απώλεια τους είναι πολύ πιθανή.
Από την άλλη πλευρά, οι τιμές των μετοχών που προτιμώνται σήμερα, έχουν αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα – δηλαδή, με τις οικονομικές επιδόσεις των εταιριών. Ταυτόχρονα, οι μετοχές εκείνες που οι τιμές τους αυξάνονται, έχουν το ιδίωμα να παρασύρουν ακόμη περισσότερους επενδυτές – με αποτέλεσμα να τίθεται σε λειτουργία ένας αυτοτροφοδοτούμενος ανοδικός κύκλος, χωρίς καμία οικονομική λογική.
Έτσι δημιουργείται ένας χάρτινος πύργος που κινδυνεύει κάθε στιγμή να καταρρεύσει, απότομα και ξαφνικά – η γνωστή πυραμίδα που λειτουργεί μόνο όταν προστίθενται συνεχώς νέα χρήματα. Ακόμη χειρότερα, οι άνθρωποι επενδύουν μαζικά όταν οι τιμές ανεβαίνουν, υποκινούμενοι από την απληστία τους, ενώ πουλούν επίσης μαζικά, όταν πέφτουν οι τιμές – λόγω του φόβου τους που διαδέχεται την απληστία.
Για να κατανοήσει δε κανείς τον παραλογισμό, αρκεί να σημειώσει πως την ίδια ημέρα που η μετοχή της GameStop εκτοξεύθηκε στα 437 $, η Apple ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της – σε επίπεδα ρεκόρ, αφού είχε τζίρο 100 δις $ σε ένα μόλις τρίμηνο, 20% περισσότερα από το προηγούμενο έτος και 29% μεγαλύτερα κέρδη.
Εν τούτοις η μετοχή της έχασε στην αρχή 5% – ενώ πρόσφατα αυξήθηκε κατακόρυφα η μετοχή ενός διασκεδαστικού κρυπτονομίσματος με το όνομα Dogecoin (πηγή). Γιατί; Επειδή η ηρωική φιγούρα των νέων, ο Elon Musk, η ενσάρκωση του Αμερικανικού καπιταλιστικού ονείρου και «παπαγαλάκι» ταυτόχρονα, το στήριξε – προφανώς όχι αφιλοκερδώς.
Παράλληλα, η τιμή της μετοχής της Pfizer που θα αυξήσει το τζίρο της κατά 15 δις $ και τα κέρδη της πάνω από 4 δις $ από το εμβόλιο και μόνο, ενώ δίνει πολύ μεγάλα μερίσματα και έδωσε δώρο μετοχές από μία άλλη εταιρία που αγόρασε, παραμένει καθηλωμένη στα 35 $, με πτώση χθες – επειδή οι νέοι επενδυτές δεν συμπαθούν ούτε τα φάρμακα, ούτε τα εμβόλια!
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, σύμφωνα με τη θεωρία το χρηματιστήριο είναι επωφελές, επειδή μέσω αυτού στηρίζονται οι εισηγμένες επιχειρήσεις από τους επενδυτές – κάτι που ισχύει μεν, αλλά μόνο όταν εισέρχονται στο χρηματιστήριο (δημόσια εγγραφή) ή όταν αυξάνουν τα κεφάλαια τους εκδίδοντας νέες μετοχές.
Στη συνήθη χρηματιστηριακή διαπραγμάτευση, ένας μέτοχος πουλάει τις μετοχές του σε κάποιον άλλο – ενώ η επιχείρηση δεν εισπράττει ούτε ένα Σεντ από τη συναλλαγή. Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί δε τα χρηματιστήρια, δεν πρόκειται απλά για καζίνο και για στοιχήματα, αλλά κυριολεκτικά για ζούγκλα – με την κερδοσκοπία στο ζενίθ, ειδικά μετά το πλημμύρισμα των αγορών με νέα χρήματα από τις κεντρικές τράπεζες.
Εν προκειμένω, προφανώς θα έπρεπε να απαγορευθούν οι ανοιχτές πωλήσεις, η μόχλευση (leverage) όπου με 1 $ επενδύεις έως και σε 100 $, καθώς επίσης τα άλλα εργαλεία μαζικής καταστροφής που χρησιμοποιούνται – ενώ καθημερινά πολλαπλασιάζονται. Εν τούτοις, δεν πρόκειται να συμβεί επειδή οι μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρίες έχουν αναδειχθεί στους κυρίαρχους του σύμπαντος – ανεβάζοντας και κατεβάζοντας κυβερνήσεις κατά το δοκούν και σύμφωνα με τα συμφέροντα τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου