ΠΟΙΟΣ ΛΕΕΙ ΕΓΩ (2)

 Συνέχεια απο : Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2021

ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ.

Του GIANFRANCO DALMASSO.

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ.

Το ζεύγος αυτών των δύο όρων, μηδενισμός και νοησιαρχία, φαίνεται να λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο δεσμευτικά σε σχέση με τα προβλήματα και τα ερωτήματα στα οποία στηρίζεται σήμερα ο φιλοσοφικός διάλογος, όπως επίσης και στις δυσκολίες που υπάρχουν για να ξεχωρίσει η θέση του σ’αυτόν.

Η νοησιαρχία (λογική), όπως και αν γίνεται κατανοητή, διατηρεί κατα κάποιο τρόπο, διασώζει ίσως ανεξάληπτα, το νόημα της νοήσεως, σαν μέτρο, συνείδηση και έλεγχος των φαινομένων χωρίς τα οποία δέν θα υπήρχε ανθρώπινη μορφή ζωής και δράσεως. Το νόημα της εκλογικεύσεως στην φιλοσοφία είναι ένα πρόβλημα που δύσκολα χειραγωγείται, γι’αυτό και μερικές φορές λογοκρίθηκε. Πάντως όμως παραμένει δύσκολο να εντοπιστεί το κέντρο του.

Στην σύγχρονη νοοτροπία όπου η φιλοσοφική συνείδηση λειτουργει σαν ένα είδος ζητήματος με την χημική έννοια, το φιλοσοφικό ερώτημα, στην νοησιαρχία, διατυπώνεται συχνά μ’έναν τρόπο αδύναμο και κοινότοπο. Σ’αυτό το γεγονός έρχεται σαν συμπλήρωμα μία έννοια του μηδενισμού σαν μία δυσπιστία και «αδυναμία»  της νοήσεως και ο μηδενισμός καταλήγει να υπολογίζεται γενκώς σαν ένα είδος φιλοσοφίας.

Η σύγχρονη νόηση δέν τοποθετείται σαν μία δυνατή λογική, περιέχουσα αξιώματα μεταφυσικού τύπου ή αναμφισβήτητες βεβαιότητες. Σε μία νόηση η οποία γνωρίζει τα όρια της, είναι εγκατεστημένη, έτσι υποστηρίζεται, η αυθεντική συνείδηση των χαρακτήρων και της πρωτοτυπίας της συγχρόνου συνειδήσεως. Αυτός ο λόγος θεωρείται πειστικός, παρότι και ίσως γι’αυτόν τον λόγο, η αποδοχή του περιορίζεται μόνον στο ζύγισμα, στον απολογισμό της αμεσότητος του υπαρκτού και αποφεύγεται να ληφθεί κάποια θέση όσον αφορά την κρίση της γλώσσας.

Η αδυναμία, με την κριτική έννοια της μεθόδου, της φιλοσοφικής συνειδήσεως σχετικά με τον ορισμό της νοησιαρχίας, οφείλεται σε δύο αιτίες που χαρακτηρίζουν περισσότερο απο ποτέ τον σύγχρονο άνθρωπο. Η μία αφορά την διαγραφή της νοήσεως σαν ενέργεια που αφορά μία αφορμή, ένα κίνητρο και έναν παραλήπτη. Παρόλα τα κηρύγματα του Χάϊντεγκερ πάνω απο τον εικονισμό του κόσμου, τα οράματα του κόσμου και γύρω απο την εποχή τής εικόνας του κόσμου, οι φιλόσοφοι οι οποίοι θα έπρεπε να είχαν προειδοποιηθεί για τα προβλήματα πάνω στους νόμους και στην γέννηση του ίδιου τού λόγου τους, συνεχίζουν να κινούνται σε μία απλή αναπαράσταση και αντιπροσώπευση αυτού που λένε.

Η πολιτισμική μας τάξη και η συναφής νοητική πρακτική σπάνια και με δυσκολία μοιάζουν να συμπεριλαμβάνουν στην έννοια τους και στην λειτουργικότητά τους, το πρόβλημα του ίδιου του ηθοποιού της νοησιαρχίας. Δηλαδή του υποκειμένου ή του Εγώ, ή όπως θέλουμε να την ονομάσουμε σε μία πρώτη επαφή, αυτή την γενική αναφορά. Μία τροποποίηση της νοήσεως, ώστε να περιλαμβάνει την συνείδηση της συμμετοχής τού προβλήματος τού υποκειμένου της απαιτεί, την ανάκτηση των ιστοριογραφικών, υπαρξιακών και πνευματικών διορθώσεων και των γλωσσικών αποσυνδέσεων, όπου παρατηρούνται σημεία, ανεπαρκή πάντως ,να ανοίξουν την προοπτική μίας τέτοιας διορθώσεως σαν καθήκον ή σαν πρόκληση.

Εκτός των άλλων το θέμα της καταγωγής του μηδενισμού θα ενέπλεκε, τουλάχιστον στο επίπεδο της ιστοριογραφίας, μία επιμέλεια πιό σοβαρή και εξοπλισμένη και μεθοδολογικά συνεπή και συνειδητή. Στην προοπτική του Χάϊντεγκερ θα μπορούσαμε να πούμε πώς το θέμα του μηδενισμού φαίνεται να λειτουργεί οχι τόσο σαν δόγμα της γνώσεως αλλά περισσότερο σαν σύμπτωμα.

Ένα σύμπτωμα μίας ασθένειας της φιλοσοφίας απέναντι στην εποχή τής συστάσεως ενός υποκειμένου της γνώσεως που συνδυάζεται με την ανάπτυξη της μοντέρνας επιστήμης που άλλαξε το ίδιο το νόημα της μηδενιστικής εμπειρίας στον αρχαίο άνθρωπο.

Για τον αρχαίο άνθρωπο λογική συνείδηση της ίδιας εμπειρίας σήμαινε ζύγισμα των αποτυχιών, ενδεχομένως και σημαντικών αποτυχιών ή ακόμη και καταστροφικών, αλλά δέν σήμαινε αμφιβολία στην λογική. Το ανθρώπινο το ίδιο και η λογική η ίδια, κατανοούντο σαν περιεχόμενα σ’έναν κόσμο,σάν δεσμός ανάμεσα σε πράγματα και ιδέες: συμπεριλαμβανόμενοι, ενωμένοι μ’έναν κόσμο και με έναν τέτοιο δεσμό ανάμεσα σε πράγματα και ιδέες, όπου η συνείδηση του Εγώ λειτουργούσε σαν τελείως βυθισμένη, σχεδόν παρεμβαλλόμενη.

Το γεγονός πώς υπάρχει αμφιβολία στην λογική δείχνει την ύπαρξη μίας γνώσεως κατασκευασμένης απο τα χέρια του ανθρωπου, του ιδίου του υποκειμένου της προσπάθειας της γνώσεως, ενός υποκειμένου που είναι εκείνο το καρτεσιανό υποκείμενο της επιστήμης. Ένα υποκείμενο που κατασκευάζει μία γνώση σαν μία γλώσσα με την οποία περιγράφει και ελέγχει τα φαινόμενα της φύσεως. Ένα τέτοιο υποκείμενο μπορεί να αποτύχει. Και σ’αυτή την περίπτωση η αποτυχία αφορά την προσπάθεια της νοήσεως καθεαυτής. Τέλος στον διάλογο ανάμεσα στον μηδενισμό και την νόηση, τίθενται σε έρευνα όχι τόσο οι πιθανότητες του ενός ή του άλλου όρου αλλά η σχέση η ίδια ανάμεσα στους δύο όρους. Φαίνεται δηλαδή να μπαίνει σε έρευνα, να μπαίνει στο παιχνίδι, το ίδιο το υποκείμενο της λογικής, ο ηθοποιός που παίζει τον ρόλο, που σκέφτεται αυτή την σχέση.

Η συζήτηση γύρω απο την ιδέα του ορίου είναι η άλλη πλευρά του ίδιου ζητήματος. Τα όρια δέν υπάρχουν καθ’εαυτά: τα όρια δέν συναντώνται σαν μεταφυσικές οντότητες. Το όριο παράγεται, σύμφωνα με μία αποστροφή της συζητήσεως, πλατωνική και Αυγουστινιανή, η οποία λειτουργεί ακόμη στην γλώσσα της Δύσεως, το όριο λειτουργεί σε σχέση με την μνήμη. Συνιστά το συνειδητό μέτωπο του προβλήματος της καταγωγής της συζητήσεως μας.

Το θέμα της σχέσεως ενός σκεπτόμενου υποκειμένου με την καταγωγή της ενέργειας της σκέψης του, με την καταγωγή της γλώσσας του, ένα θέμα καθαρά νεοπλατωνικό και Αυγουστινιανό, τείνουμε να το επαναπροσδιορίσουμε απο μέσα, απο το αδιέξοδο του σήμερα, σαν στοχασμός της ίδιας μας της εμπειρίας.

Αυτή η φιλοσοφική ριζική επιστροφή ας πούμε, στην οποία οι άνθρωποι ήταν πιό συνηθισμένοι σε άλλες εποχές, σήμερα περιέργως συνιστάται απο συγγραφείς που δέν ανήκουν στην ελληνική ή στην Πατριστική παράδοση, όπως ο Levinas και ο Derrida. Αυτοί οι συγγραφείς βοήθησαν να συγκεντρωθούμε σε μεθοδολογικά ριζικά θέματα, πάνω στην συνείδση του ΕΓΩ και στο ίδιο το νόημα, ας πούμε οντολογικό ή θρησκευτικό, της αντι-μηδενιστικής δηλώσεως.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.